Քորդավորներ և ոսկրային ձկներ

1. Քորդավորներ
Ոսկրային ձկներ

2. Քորդավորները
կենդանիների տիպ են։
Նրանք տարածված են
ամբողջ երկրագնդով մե
կ, տեսակների թիվը 43
հազար է։ Մարմնի
երկարությունը
տատանվում է 2-3սմ
մինչև 35մ
սահմաններում։ Խիստ
բազմազան, բազմաձև
կենդանիներ են։
Ցածրակարգերի մեջ
կան նստակյաց
տեսակներ,
բարձրակարգերը
ակտիվ տեղափոխվում
են։

3. Ունեն հետևյալ ընդհանուր հատկանիշները.
1. Բոլորին բնորոշ է քորդան։ Ցածրակարգերի մոտ այն պահպանվում է նույնիսկ
հասուն շրջանում, իսկ բարձրակարգերի մոտ այն փոխարինվում է ողնաշարով։
Քորդան ունի էնդոդերմային ծագում և առաջանում է սաղմնային աղիքից,
իսկ ողնաշարը՝ մեզոդերմային։ Քորդայի փոխարինվելը հատվածավորված
ողնաշարի ունի կարևոր էվոլուցիոն նշանակություն, դրա շնորհիվ մեծանում է
ճկունությունը։
2. Քորդայի վերևով ձգվում է նյարդային խողովակը, այն առաջանում
է էկտոդերմից։ Նրա խոռոչը դիՖերենցված է երկու բաժնի՝ գլխային և մեջքային։
Սրանց մոտ ուժեղ արտահայտված է ցեֆալիզացիան։
3. Բոլոր քորդավորներն ունեն գլխուղեղ։
4. Ունեն խռիկային ճեղքեր։ Ջրային ձևերի խռիկային ճեղքերի միջնապատերի վրա
զարգանում են խռիկները։ Ցամաքային ողնաշարավորների մոտ խռիկային ճեղքերը
դիտվում են սաղմնային փուլում։ Թոքերը զարգանում են ըմպանի հետին մասի զույգ
արտափքումներից։
5. Սիրտը տեղադրված է մարմնի փորային կողմում՝ քորդայի և մարսողական
խողովակի տակ։
6. Քորդավորները երկրորդաբերանային կենդանիներ են, սաղմնային
շրջանում գաստրոպորը կամ անհետանում է կամ վեր է ածվում անալ անցքի, իսկ նրա
դիմաց բացվում է բերանային անցքը։
7. Երկսիմետրիկ կենդանիներ են։
8. Օրգանների դասավորությունը մետամեր է։

4. Քորդավորները բաժանվում են հետևյալ ենթատիպերի՝
1.Անգանգեր
2.Պարեգոտավորներ կամ թրթուրաքորդավորներ
3.Գանգավորներ կամ ողնաշարավորներ
Առաջինը և երկրորդը՝ ստորակարգ, իսկ երրորդը՝
բարձրակարգ ողնաշարավորներ են։

5. Ոսկրային ձկներ
Իսկ հիմա կանրադառնամ ոսկրային
ձկներին, որոնք պատկանում են
քորդավորների տիպին

6. Ոսկրոտ ձկները ձկների վերնակարգ են, որն
ընդգրկում է մոտ 40 կարգ։ ։ Մարմնի
երկարությունը 1 սմ-ից (որոշ մանրաձկներ) մինչև
5 մ է։ Կմախքը ոսկրային է, ողները երկգոգավոր։
Դանգի ոսկրերը լավ են զարգացած։ Մարմինը
պատված է ոսկրային թեփուկներով, որոշ
տեսակներինը թեփուկներից զուրկ է։ Մեծ մասն
ունի աորտայի կոճղեզ, ավելի հնագույն
տեսակները պահպանել են զարկերակային
կոն։Ոսկրոտ ձկներ առաջացել են միջին
տրիասում, այժմ ծաղկման են հասել։ Ոսկրոտ
ձկներին են պատկանում ժամանակակից ձկների
տեսակների մոտ
90%-ը։ Տարածված են բոլոր ջրամբարներում,
որտեղ կարող են ապրել ձկները։ Բաժանասեռ են,
միայն մի քանի տեսակներ հերմաֆրոդիտ են։
Բեղմնավորությունը արտաքին է, որոշ ոսկրոտ
ձկներ կենդանածին են։ Նրանք բուսակեր են, կան
և կենդանական կերով սնվողներ և մակաբույծներ։
Ոսկրոտ ձկներին են պատկանում
արդյունագործական համարյա բոլոր ձկները
(համաշխարհային որսի 98%֊ը)։

7. Դանիելյան Յուրի
7.3 դասարան