Analyse en reflectie van een videoles.

1. Reflectie Video VH1m: Expertgroepen gewervelden.
Reflectie:
Wat wilde ik bereiken?
Ik wilde de leerlingen niet alleen lesstof meegeven, maar ook leren samenwerken met klasgenoten. Het
was daarbij belangrijk dat het niet stil zou zijn. Als het stil zou zijn, betekend dat dat er geen overleg
plaatsvind tussen de groepsleden.
Daarnaast wilde ik dat mijn uitleg genoeg handvatten bevatte waarmeede leerlingen, met de opdracht
aan de slag konden.
Waar wilde ik op letten?
Ik wilde ervoor zorgen dat de leerlingen die samen heel erg druk zijn, uit elkaar zouden worden gehaald.
Daarnaast wilde ik weten of mijn uitleg genoeg handvatten heeft, dat het voor de leerlingen duidelijk is
wat zemoeten doen voor de opdracht.
Wat wilde ik uitproberen?
Ik wilde het thema ordening op een andere manier presenteren aan de leerlingen, waarbij de leerlingen
de stof opzoeken en opnemen in plaats van dat ik zeuitleg geef.
Terugblikken op het handelen:
Wat gebeurde er concreet?
Zowel de leerlingen als ikzelf kwamen wat later binnen. Ikzelf omdat ik van een ander lokaal moest
komen. De leerlingen moesten zelfs van een ander gebouw naar mijn lokaal komen. Hiervan was ik op de
hoogte en heb ik ook rekening mee gehouden.
Tijdens de uitleg zelf waren de leerlingen goed aan het opletten, een aantal leerlingen maakten
aantekening van de opdracht. Dit was niet nodig, maar deze leerlingen vinden dat zelf prettiger. Een
aantal maakteeen foto van de opdracht.
Bij het indelen van de leerlingen in de verschillende groepjes, heb ik zelf niet goed opgelet, waarbij er
twee leerlingen die ik uit elkaar had moeten halen, toch bij elkaar in het groepje terecht zijn gekomen.
Hier heb ik in de tweede ronde wel rekening mee gehouden (Staat niet op video)
Nadat ik de groepjes had gevormd en een plaats in het lokaal heb toegewezen ben ik op het bord gaan
schrijven welke kenmerken de leerlingen moesten gaanopzoeken.
Tussendoor liep ik rond om de groepjes te begeleiden. De meeste leerlingen snapten de opdracht en
zorgden ervoor dat hun groepsgenootjes de bedoeling van de opdracht snapten en dat ze samen aan de
slag gingen met de opdracht. Een enkele leerling die wel regelmatig wat vroeg, maar dit is een leerling die
heel veel bevestiging nodig heeft. Deze leerling heb ik die bevestiging gegeven en een compliment
gegeven dat het werk goed was.
In de video is ook te zien dat ik mijn telefoon uit mijn broekzak haal en de stopwatch aan het instellen
ben. Dit doe ik om de tijd goed in de gaten te kunnen houden.
Een groepje kreeg ruzie, omdat een leerling van die groepjes met propjes zat tegooien. Ik heb het
eventjes aangehoord en toen deze leerlingen aan het werk gezet en gezegddat ze zich niet met elkaar
moesten bemoeien.
Later ben ik er nog op terug gekomen en heb ik met deze leerlingen gesproken. Ik ben er niet meer achter
gekomen wie het propje heeft gegooid. Maarik heb met deze leerlingen een afspraak gemaakt: Degene
die ik nog zie gooien met een propje moet aan het eind van de les het lokaal opruimen. Met deze
leerlingen heb ik ook afgesproken dat ze niet meer naarelkaar toe gaanschreeuwen als er iets gebeurd,
omdat het storend kan zijn voor hun klasgenoten. Deze leerlingen hebben mij toegezegddat ze ook op
hun gedrag zouden letten.
Aan het eind van de video, vloog er een pen van een leerling door de klas heen. Hier heb ik in eerste
instantie niets van gezegd. Ik heb eerst de rest van de klas aan het werk gezet.

2. Later heb ik deze leerling bij me geroepen en ben ik met haar in gesprek gegaan. Ik heb met haar
gesproken over de gevaren van het gooien van een voorwerp door de klas. Ze legde mij op haar beurt uit
dat het per ongeluk ging en de pen uit haar handen schoot.
We hebben toen samen afgesproken, dat als ze haar pen niet nodig heeft, ze deze op tafel legt zodat er
niets mee kan gebeuren.
Ik had een leerling nodig die mijn les kon filmen. De leerling waarvan er vermoedens zijn dat deze een
onderpresteerder is, heb ik laten filmen. Dezeleerling loopt voor qua kennis, dus voor deze leerling is het
niet erg als hij een keertje niet meedoet. Daarnaast was deze leerling het meest enthousiast om te mogen
filmen.
Als ik achterafde video terugkijk heeft deze leerling mijn les ook heel goed gefilmd en goed geluisterd
naar mijn instructies.
De leerlingen liet ik tweekeer in groepjes werken. Het eerste groepje werkten zesamen om de
eigenschappen van vissen, amfibieën, reptielen, vogels en zoogdieren op te zoeken.
In het tweede groepjes zatener van elke klasse een leerling in het groepje. Zegingen de eigenschappen
met elkaar uitwisselen en daarna nog controleren of de informatie wel klopte. Dit konden ze doen door
het handboek nog eens door te lezen.
Nadat de leerlingen in de groepjes gewerkt hebben, ben ik klassikaal met de leerlingen het werk gaan
nakijken.
Ik koos telkens een leerling uit die dan zelf een klasse mocht uitkiezen om op te lezen. Derest van de
leerlingen luisterden mee en verbeterden als er een fout antwoord tussen zat. Dejuiste antwoorden
noteerde ik op het bord.
Lerarenperspectief:
Wat wilde ik?
Ik wilde de leerlingen enthousiast maken voor het thema ordening, waarbij de leerlingen zelf bezig zijn
met de lesstof in plaats dat ik het sta uit teleggen. Aan het eind van de les controleer ik wel klassikaal of
iedereen het juiste antwoord heeft. Daarnaast bespreek ik ook met de leerlingen hoe zijn gewerkt
hebben.
Wat deedik?
Ik heb een activerende werkvorm gebruikt bij Basisstof 8: De gewervelden. Ik heb gekozen voor de
werkvorm expertgroepen, omdat ik leerlingen dan ik groepjes van 5 bij elkaar kan zetten.
Elk groepje kreeg een klasse uit de afdeling van de gewervelden en moest van die klasse, de verschillende
kenmerken benoemen. Dezekenmerken zijn: Huidbedekking, ademhalingsorganen, voortplanting en
lichaamstemperatuur.
Dezekenmerken heb ik op het bord geschreven, zodat de leerlingen het terug konden vinden. Op de
PowerPoint stond de opdracht beschreven, zodat het voor de leerlingen zichtbaar zou zijn.
Tijdens de opdracht door liep ik door de klas heen, met een telefoon in mijn hand om de tijd in de gaten
te houden. Tussendoor heb ik van een aantalleerlingen nog een aantal vragen beantwoord. Deze vragen
hadden betrekking op de kenmerken die ze moesten opzoeken.
Een groepje was naar elkaar toe aan het schreeuwen. Ik heb tegen deze groepjes gezegd dat ze zich niet
met elkaar moeten bemoeien.
Wat niet op film is te zien, dat ik in de tweede ronde, deze leerlingen ook heb aangesproken op hun
gedrag. Ik ben met deze leerlingen in gesprek gegaan. Ik heb met zegesproken over de effecten van hun
gedrag, het naar elkaar toe schreeuwen, hoe andere leerlingen daarop reagerenen wat het met hun
concentratie doet. Ze gaven aan dat het een spelletje was en dat ze er niet bij nagedacht hadden. Ik heb
samen met de leerlingen afgesproken dat zeer beter op zouden letten.

3. De leerling die ik heb laten filmen, gafaan dat de batterij leeg was. Ik was inmiddels bezig met de tweede
ronde. Ik heb de leerling toen ik een groepje gezet van maarvier mensen en hem gevraagd de
eigenschappen van de zoogdieren op tezoeken en ervoor tezorgen dat zijn groepsgenootjes deze
eigenschappen ook kregen. Tegen zijn groepje heb ik gezegddat ze ervoor moesten zorgen dat hij de
eigenschappen zou krijgen van de andere klassen.
De filmende leerling noemde uit zijn hoofd de eigenschappen van de zoogdieren op. Tijdens het filmen
had hij in de gatendat het groepje van de zoogdieren het kleinst was en heeft mee zitten luisteren met
dat groepje toen ze de eigenschappen aan het opschrijven waren.
Nadat de leerlingen in groepjes hebben gewerkt heb ik met zede antwoorden besproken waarbij ik de
juiste antwoorden op het bord het opgeschreven. Ik heb daarvoor telkens een willekeurige leerling
uitgekozen die het antwoord moest oplezen, omdat anders steeds dezelfde leerling of leerlingen aan het
woord zijn. Op deze manier kon ik ook nagaan of mijn leerdoelen bereikt waren en of de samenwerking
goed verlopen is. Derest van de leerlingen liet ik meeluisteren en zij moesten vertellen of het antwoord
goed of fout was. Als het antwoord goed was noteerde ik deze op het bord.
Wat dacht ik?
Ik dacht dat de leerlingen het leuk zouden vinden om zelf met de stof aan de slag te gaan. Zemogen de
antwoorden zoeken in het boek, maareen aantalkenmerken die ik heb opgegeven kennen zewel uit hun
hoofd. Mocht er een leerling zijn die het niet weet, dan heeft deze nog 4 groepsgenoten die het antwoord
wel weten. Daarom heb ik maar 5 min de tijd gegeven voor de opdracht.
Wat ik heel erg leuk vond om te zien, was hoe de leerlingen gelijk elkaar opzochten bij het indelen van de
groepen. Het heeft even geduurd voordat iedereen bij het juiste groepje zat, maarze zochten elkaar wel
gelijk op.
Toen de leerlingen die naar elkaar aan het schreeuwen waren, had ik het in eerste instantie niet helemaal
door. Het was voor mij en mijn leerlingen het laatstelesuur. Toen het eenmaal tot me doordrong dat er
twee leerlingen naar elkaar toe aan het schreeuwen waren heb ik gezegddat ze zich niet met elkaar
moeten bemoeien. Ik wilde niet dat deze leerlingen de aandacht van hun klasgenoten zou afleiden, dus
heb ik het afgekapt. Daarna ben ik nog met deze leerlingen in gesprek geweest. Ik vond het belangrijk om
te weten waarom ze dit gedrag vertoonden en met hen afspraken te maken dat dit niet meer zou
gebeuren in de les.
Heel vaak, als leerlingen vragen hadden over de kenmerken, wees ik naar het bord. Ik heb het bewust op
het bord geschreven omdat ik wist dat leerlingen er vragen over zouden stellen. Op deze manier hoef ik
niet telkens het antwoord te herhalen, maar kan ik gewoon naar het bord wijzen.
De leerlinge wiens pen door de klas heen schoot, heb ik aangesproken. Ik vond het gevaarlijk omdat die
pen in iemand oog terecht had kunnen komen. Ik wilde haar laten inzien wat de gevaren waren. Zegaf
aan dat het per ongeluk ging. Hier heb ik begrip voor, dit kan wel eens gebeuren. Maarhet is wel
belangrijk dat zij de gevaren inziet. Ik heb haar toen gevraagdwat zezou kunnen doen om dit in de
toekomst te voorkomen. De leerling zei dat ze voortaan haarpen zou neerleggen en niet in haar handen
zou houden. Dezeafspraak hebben we toen gemaakt. Ik was blij dat deze leerling zelf met een goede
oplossing kwam.
Wat voelde ik?
Behalve dat ik moe was omdat ik de gehele dag al les had gegeven, voelde ik me energiek. Ik vond het
leuk dat de leerlingen goed bezig waren en dat ze het een leuke werkvorm vonden.
Als ik de video terugkijk zieik ook dat de leerlingen actief bezig zijn. Een leerling die normaal heel snel is
afgeleid, was gelijk heel erg enthousiast op zoek naar zijn groepsgenoten om aan de slag tegaan. Ik vond
dit heel leuk om te zien. Aan het eind van de les kwam deze leerling nog naarme toe, om te laten zien dat
hij het werk gemaakt had. Door het enthousiasme van deze leerling voelde ik me trots dat ik deze
werkvorm heb ingezet en dat ik deze leerling niet alleen enthousiast heb kunnen krijgen maar ook aan het
werk heb kunnen zetten. Normaal speelt deze leerling met het speelgoed dat in zijn etui ligt.

4. Ik was blij verbaasd dat de leerling die mijn les gefilmd had, door had dat het groepje van de zoogdieren
het kleinst was en heeft toen meegeluisterd. Dezeleerling had waarschijnlijk ook in de gaten dat de
batterij bijna leeg was en had zich dus al op zijn nieuwe taakvoorbereidt.
Leerlingperspectief:
Wat wilden de leerlingen?
De leerlingen wilden een leuke les waarbij zegeen aantekeningen hoefden te maken maarzelf aan de slag
konden met de lesstof. Zewilden ook graag in een ander lokaal les, omdat ze altijd in het brugklasgebouw
zitten, in een lokaal zonder bord of beamer.
In dit biologie lokaal, hebben ze het gevoel ook echt met biologie bezig te zijn, doordat er in het lokaal
posters hangen, opgezette dieren staan en plastic modellen. Normaal
Daarnaast hadden de leerlingen zin in de les omdat ik die les zou trakteren omdat een aantal leerlingen
een tien hadden gehaald voor het proefwerk van het voorgaande hoofdstuk.
Wat deden de leerlingen?
De leerlingen hadden zin in de les, omdat ik ze de voorgaande les beloofd had dat het een leuke les zou
worden.
Ondanks dat de leerlingen vanaf een ander gebouw moesten komen waren ze redelijk op tijd omdat ze
zich gehaast hebben.
Ik heb toen aan de klas gevraagdwie de les zou willen filmen. De meeste leerlingen boden zich aan om de
les te filmen. Nadat ik een leerling heb uitgekozen vond de rest van de klas het jammer, maar zelegden
zich er vrij snel bij neer.
Tijdens de instructie waren de leerlingen rustig en letten zegoed op. Sommige leerlingen maakten
aantekeningen van de opdracht in hun schriftje. Nadat de leerlingen in groepjes waren ingedeeld keken ze
rond om te kijken wie er nog meer in hun groepje zaten.
Elk groepje heeft een plaats toegewezen gekregen in het lokaal. De leerlingen gingen hier naartoe en
zochten hun groepsgenootjes. De meeste hadden hun spullen op orde en konden gelijk beginnen.
Tijdens het groepswerk waren de leerlingen goed aan de slag. De opdracht was niet moeilijk en ten alle
tijden terug te lezen omdat het op het bord geprojecteerd stond.
Bij de tweede rond waren de leerlingen nog drukker aanhet werk, omdat ze van hun groepsgenoten het
werk moesten overnemen en verbeteren als er fouten in het werk zaten.
Wat dachten de leerlingen?
De leerlingen waren afwachtend en vroegen aan mij wat er deze les van hen verwacht werd. Na de uitleg
was het voor de leerlingen duidelijk wat de opdracht was. Terwijl de leerlingen in groepjes aan het werk
waren liep ik door de klas heen om de leerlingen te begeleiden. Tussendoor kwamen er een aantal
leerlingen vragen of de opdracht op het bord zou blijven staan. Deze vraag krijg ik vaker ook van dezelfde
leerlingen. Dit zijn leerlingen die zekerheid nodig hebben en vaak vragen naarbevestiging.
Wat voelden de leerlingen?
De leerlingen waren enthousiast, wat te zien is aan de energieke houding van de leerlingen. Zeker gezien
het tijdstip van de dag. Tijdens het groepswerk door waren er een aantalleerlingen die wat onzeker
waren of ze de opdracht begrepen hebben. Dezeleerlingen herhaalden de opdracht voor me om een
bevestiging te krijgen van me.
Bewust worden van essentiële aspecten:
Hoe hangen de antwoorden op de vorige vragen met elkaar samen?
Dezeleerlingen moeten vooral zelf bezig zijn met de lesstof zolang ik maar duidelijk aangeefwat ik wil en
hoe ik het wil. Dezeleerlingen hebben grenzen nodig en geven dit ook aan door gedrag tevertonen dat
regelmatig de grenzen opzoekt.

5. Wat is daarbij de invloed van de context/de school als geheel?
De school is soms iets te makkelijk tegenover de leerlingen. Leerlingen kunnen gedragsmatig ver over de
grenzen heen stappen voordat er actieondernomen wordt.
Tijdens de lessen heb ik zelf de regie in handen en kan ik zelf bepalen hoe ik de leerlingen aanpak.
Wat betekent dit nu voor mij?
Ik zal duidelijker moeten zijn naar de leerlingen toe. Niet alleen qua lesstof, maar ook wat ik gedragsmatig
van de leerlingen verwacht.
Wat is dus het probleem (of de positieve ontdekking)?
Ik moet voor deze klas heel erg duidelijk zijn en letten op de details bij mijn uitleg. Bij deze klas zal ik ook
meer activerende of samenwerking werkvormen toepassen. Als de leerlingen zelfstandig aan het werk zijn
doen ze vrij weinig en zijn met andere dingen bezig. Zodra ik ze laat samenwerken in een klein groepje,
waarer sociale controle is, is deze klas goed aan het werk.
Door de lessen activerend te maken, waardoor de leerlingen zelf aan de slag gaanmet de lesstof i.p.v. dat
ik alle uitleg geef, werkt VH1m ook gerichter aan een opdracht.
Formuleren van handelingsalternatieven:
Welke alternatievenzie ik?
Ik kan deze leerlingen laten samenwerken, want dat kunnen ze heel goed. Ik zalmeer activerende
werkvormen toepassen zodat de leerlingen ook bezig zijn met de lesstof op een leuke actieve manier.
Welke voor- en nadelen hebben die?
Niet alle activerende werkvormen zijn voor deze klas geschikt. Ik heb eerder al een spelvorm gebruikt,
alleen en aantal leerlingen kon daar niet zo goed mee omgaan. Zewerden heel erg druk en gingen duwen
en trekken aan elkaar.
Daarnaast zijn niet alle lokalen hiervoor geschikt. Ik zit soms in een lokaal waarik alleen een laptop heb en
een minimalistisch whiteboard waar een gat in zit. Dat lokaal is ook te klein, waardoor de tafels niet
verzet kunnen worden.
Ik kan altijd nog denken – delen – uitwisselen doen of de leerlingen afbeeldingen of informatie laten
opzoeken met behulp van hun smartphone.
Ik kan leerlingen ook op een interactieve manier toetsen met behulp van Socrative.
Wat neemik mee nu voor de volgende keer?
De leerlingenmeerlatensamenwerkenenactief betrekkeninde les.De groepjesmoetendoormij
gevormdwordenzodatleerlingendie metelkaarte drukof speelszijn,nietbij elkaarinhetgroepje
komente zitten.