KOŚCIÓŁ PW. ŚWIĘTEGO KRZYŻA W KRAKOWIE "Skarby Świętego Krzyża" (przewodnik)
Sztuka antyku
1. Antyk trwał od 8 wieku przed naszą erą, do 476 roku naszej ery.
Proporcje z języka łacińskiego proportio - "stosunek" to zespół ujętych w liczby stosunków między
częściami dzieła a jego całością. Właściwe proporcje miały wprowadzać do sztuk plastycznych i
architektury wrażenie ładu, harmonii i piękna. Podstawą ustalenia właściwych proporcji jest jednostka
miary, tzw. Moduł. Teoretycy wiązali proporcje ciała ludzkiego z proporcjami w architekturze, uważając,
że piękno jest zawarte w proporcji figur najprostszych, takich jak kwadrat czy trójkąt.
Kanon piękna to idealna forma i proporcja tworzonych obiektów. Głównymi cechami kanonu były
Umiar i oszczędność środków wyrazu
Doskonałość formy dzięki właściwym proporcjom
Wewnętrzny ład harmonia równowaga
Rytmiczność symetria
Mimesis – zasada twórczego naśladownictwa natury bądź dzieł mistrzów, którym udało
się tę naturę odtworzyć
I tutaj możemy zobaczyć dwa dzieła Polikleta, Diadumenos (z rękoma) i Doryforos
Rzeźby służyły również jako podpory architektoniczne tzw. Kariatydy. Najczęściej przedstawiały one
kobiety podtrzymujące na głowie gzymsy, balkony lub belkowanie.
Kolumny doryckie nie miały bazy i wsparte były bezpośrednio na stylobacie. Trzon kolumny
zwykle lekko zwężał się ku górze.
Kolumna jońska składa się z głowicy, bazy i trzonu. Całą kolumnę charakteryzuje lekkość, smukłe
proporcje i bogate zdobienia.
Kolumna koryncka ma smuklejsze proporcje i bardziej ozdobną głowicę niż w porządku jońskim.
Głowica – najbardziej charakterystyczny element wyróżniający styl koryncki, ma kształt koszyka
uformowanego z dwóch rzędów liści akantu mocno rozchylonych na zewnątrz.
Wenus z Milo – jedna z najsłynniejszych greckich rzeźb. Posąg ma 204 cm wysokości. Nie mamy pewności
jak były ułożone ręce bogini. Możliwe, że w lewej dłoni trzymała jabłko, które wedle greckiej mitologii
otrzymała od Parysa, jako nagrodę dla najpiękniejszej bogini, gdyż obiecała mu pomóc w porwaniu
Heleny.
Grupa Laokoona -starożytna rzeźba, będąca według części badaczy dziełem greckim z okresu
hellenistycznego, według innych – rzymską kopią hellenistycznego oryginału. Dzieło przedstawia
historię Laokoona i jego synów, zabitych przez węże morskie.
Nike z Samotraki - marmurowa rzeźba z okresu hellenistycznego z III lub II wieku p.n.e. Postać Nike ma
2,40 m wysokości, a ze skrzydłami 3,28 m. Jej twórcą był prawdopodobnie Pytokritos z Rodos
Fidiasz- grecki rzeźbiarz, żył od 490 r pne do 430 r pne
Myron-grecki rzeźbiarz tworzył w latach 480 pne 445 pne
Poliklet-rzeźbiarz grecki tworzył w V wieku pne
W owych czasach popularna była ceramika. W VII wieku przed naszą erą powstała ceramika
czarnofigurowa, a w V wieku przed naszą erą czerwono figurowa. Powstawały również mozaiki i
freski. Fresk to Misteria dionizyjskie a mozaika bitwa pod issos
2. Pinakotekato galeria obrazów. W starożytności za najstarszą i najsławniejszą pinakotekę uważano
Pinakotekę ateńską. Mieściła się ona w północno-zachodnim skrzydle Propylejów na Akropolu w
Atenach. W okresie hellenistycznym funkcję pinakoteki spełniały przede wszystkim świątynie
Marmaria – współczesny symbol Delf. W tym miejscu w starożytności przekraczało się mury miejskie
i wchodziło się na teren wyroczni delfickiej. Było tu sanktuarium Ateny Pronaja - "strażniczki świątyni".
Obecnie znajdują się tam pozostałości po starej świątyni (z VIIw. p.n.e.) oraz nowej, zbudowanej
w IVw. p.n.e., po zniszczeniu pierwszej przez Persów.
Akropol to położone w Atenach wapienne wzgórze o wysokości względnej 90 m. Był
ufortyfikowanym wzgórzem. W okresie późniejszym Akropol stał się miejscem kultu. Świątynie
zbudowane w okresie archaicznym zostały zniszczone podczas wojen perskich.
Partenon – pierwsza świątynia wzniesiona na Akropolu. Nazwa Partenon nawiązuje do Ateny Partenos
(Ateny Dziewicy), której świątynia była poświęcona. Zbudowany w zgodzie z porządkiem doryckim, jest
uważany za najdoskonalszy jego przykład.
Panteon w Rzymie, to okrągła świątynia na Polu Marsowym. Od VII wieku Panteon jest
użytkowany jako kościół katolicki pw. Najświętszej Marii Panny od Męczenników. Jest jedną z
najlepiej zachowanych budowli z czasów starożytnego Rzymu.
Akwedukt Pont du Gard - to zachowany w dolinie rzeki Gard odcinek zbudowanego przez Rzymian
Budowla o łącznej długości około 50 km. Akwedukt został zbudowany w latach 26 p.n.e. - 16 p.n.e.
Amfiteatr Flawiuszów, od średniowiecza potocznie nazywany Koloseum, jest najbardziej znanym
symbolem Wiecznego Miasta i zarazem jedną z najwspanialszych budowli antycznych, które
dotrwały do naszych czasów. Odbywały się w nim m.in. walki gladiatorów i polowania na dzikie
zwierzęta. Tradycja mówi iż w Koloseum mordowano chrześcijan, co upamiętniono krzyżem
wewnątrz budowli.
Łuk triumfalny – budowla w kształcie monumentalnej, wolno stojącej bramy stawiana dla upamiętnienia
ważnej osoby lub uczczenia ważnego wydarzenia, zwykle zwycięstwa militarnego. Przejście pod łukiem
triumfalnym autora lub autorów zwycięstwa było punktem kulminacyjnym pochodu triumfalnego.
Pierwsze łuki triumfalne powstawały w starożytnym Rzymie.
Łuk Septymiusza Sewera – łuk triumfalny zbudowany na Forum Romanum w Rzymie w 203 roku, ku
czci Septymiusza Sewera. Upamiętnia on zwycięstwo cesarza nad Partami.
Łuk Tytusa – łuk triumfalny znajdujący się w Rzymie, zbudowany dla uczczenia zwycięstwa
Wespazjana i Tytusa w wojnie z Żydami i zdobycia Jerozolimy. Data rozpoczęcia i ukończenia
budowy podawana często w przybliżeniu, w niektórych źródłach: po 81 roku [1], aż do roku 96[2].
Forum romanum to najstarszy plac miejski w Rzymie główny polityczny, religijny i towarzyski ośrodek
starożytnego Rzymu, miejsce odbywania najważniejszych uroczystości publicznych.
Współczesna wersja konia trojańskiego