2. MGA BAGAY NA NAGANAP SA KABANATA 4
•Pagdating ni Crisostomo Ibarra: Si
Crisostomo Ibarra, ang pangunahing
tauhan ng nobela, ay dumating sa Casa ni
Kapitan Tiago. Ipinakilala siya ng may-
ari ng bahay, si Kapitan Tiago, sa mga
bisita.
3. MGA BAGAY NA NAGANAP SA KABANATA 4
•Pagpapakilala sa mga bisita: Sa bahay ni
Kapitan Tiago, ipinakilala ang iba pang mga
bisita, tulad ni Don Tiburcio de Espadaña at
ang kanyang asawang si Dona Victorina, na
nagmamalaki sa kanilang mga impluwensiya
at pagkamayaman.
4. MGA BAGAY NA NAGANAP SA KABANATA 4
•Pagtuklas ng lihim na sulat: Habang nasa
Casa ni Kapitan Tiago, naramdaman ni
Crisostomo Ibarra ang pagtibok ng isang
sulat sa ilalim ng isang lumang kaban ng
mesa. Natuklasan niya na ito ay lihim na
sulat na iniwan ng kanyang ama bago ito
namatay. Ang sulat ay naglalaman ng
kahalagahan at lihim na kaugnayan sa
kanilang pamilya.
5. MGA BAGAY NA NAGANAP SA KABANATA 4
•Kuwento ni Padre Damaso: Ipinahayag ni
Padre Damaso ang kanyang kuwento
tungkol sa pananakit kay Ibarra noong
sila'y bata pa. Ipinakita niya ang kanyang
kayabangan at pagiging mapagmalaki sa
harap ng ibang mga bisita.
7. PILIBUSTERO - ang salitang "pilibustero" ay ginamit
upang ilarawan ang mga Pilipinong nagtutulak o nagtutol
sa mga pang-aabuso at korupsiyon ng mga kolonyal na
opisyal at mga prayle noong panahon ng Kastila sa
Pilipinas.
KIMKIM -ay maaaring tumukoy sa kahulugan ng
pagtanggi, pagpigil, o pagkakulong ng mga damdamin,
kaisipan, o sikreto. Ito ay karaniwang ginagamit upang
ilarawan ang mga tauhan na nagtatago ng mga
pangamba, galit, lungkot, o mga sikreto na hindi nila
maipahayag o maipahayag nang malaya.
8. BUMUWAL - ay nagtutukoy sa pagtanggi, paglayo, o
paghihiwalay ng isang tao sa isang samahan, pangkat, o
lipunan. Sa nobela, ang salitang ito ay may kaugnayan sa
mga karakter na nagdesisyon na magpakalayo o lumisan
dahil sa mga suliranin, pang-aapi, o personal na mga
dahilan.
PASARING - ay isang klasikong akda ng panitikang Pilipino
na may malalim at makabuluhang mga paksang panlipunan
at pangkasaysayan. Hindi ito isang kuwento ng pasaring o
pagkukutya kundi isang seryosong pagtalakay sa mga
suliraning panlipunan, korupsiyon, pang-aapi, at kawalang-
katarungan noong panahon ng kolonyalismo sa Pilipinas.
9. NILIBAK - ang salitang "nilibak" ay hindi eksaktong
ginamit o inilarawan. Maaaring may mga salitang
katulad ng "binulyawan" o "tinuya" na may katumbas na
kahulugan ng pangungutya o pagmamaliit sa ibang mga
karakter, ngunit hindi tiyak kung may partikular na
salitang "nilibak" na ginamit sa nobela.
11. 1. HINDE PA RIN NAGBAGO ANG MGA NAKIKITA NI IBARRA SA
PALIGID NG LIWASANG BINONDO PAGKARAAN NG PITONG TAON.
ANO ANG NAIS IPAHIWATIG NA ITO NI IBARRA TUNGKOL SA BUHAY
NG MGA PILIPINO AT SA PILIPINAS.
• Kakulangan ng pagbabago: Ang pagpapahiwatig na
walang pagbabago ay maaaring magpahiwatig ng
kawalan ng malawakang pag-unlad o pagbabago sa
kondisyon ng mga Pilipino at sa lipunan sa
kabuuan. Ito ay maaaring magpahiwatig ng mga
balakid sa pag-unlad at pagbabago na patuloy na
hinaharap ng bansa.
12. 2. KANINO NALAMAN NI IBARRA ANG SINAPIT NG AMA? TUNAY
NGA BANG MALAPIT NA KAIBIGAN ITO NG KANYANG AMA? PAANO
ITO MAPAPATUNAYAN?
• Kay Padre Florentino. Ay isang kaibigan ng pamilya
Ibarra, partikular na malapit sa ama ni Crisostomo.
Siya ay isang pari na nakasaksi sa mga kaganapan na
humantong sa trahedya.
Ang pagkakaroon ng mga dokumento o mga sulat na
nagpapatunay ng kanilang pagkakaibigan ay isa sa mga
paraan upang maipakita ang katotohanan na malapit na
kaibigan ni Padre Florentino ang ama ni Ibarra.
13. 3. SINO ANG NAGING KAGALIT NG AMA NI IBARRA NA
NAGPARATANG DITO NA EREHE AT PILIBUSTERO?
• Si Padre Damaso. Si Padre Damaso ay isang
dominanteng pari na pinuno ng parokya sa San Diego.
Siya ang pinuno ng mga prayle na laban kay Don Rafael
Ibarra, ama ni Crisostomo.
14. 4. ANO ANG KINASANGKUTAN NG AMA NI IBARRA KAYA ITO
NABILANGGO?
• dahil sa kanyang pakikibaka para sa karapatan ng
mga Pilipino at pagtutol sa pang-aabuso ng mga prayle
at mga kolonyal na opisyal.
15. 5. ANONG TULONG ANG GINAWA NG TINYENTE UPANG TULUNGAN
ANG AMA NI IBARRA SA NAGING KALAGAYAN NITO SA LOOB NG
BILANGGUAN?
• ang tulong na ibinigay ng tinyente sa ama ni Ibarra, na si
Don Rafael, sa naging kalagayan nito sa loob ng
bilangguan ay itinuring na isang malaking pabor. Nang si
Don Rafael ay ikinulong sa Fort Santiago, siya ay
ipinagtanggol at inalagaan ng tinyente upang maiwasan
ang pang-aabuso at karahasan ng ibang mga bilanggo at
kawal.
