Lezing van Drs. Naomi Van Damme bij de Stichting Veerkrachtige Gemeenschap in Rotterdam Delfshaven.

1. HOE MAAK IK MIJN KIND
STERKER
VEERKRACHTIGE GEMEENSCHAP
01/06/2018
DRS. NAOMI VANDAMME

2. VAN TRAUMA NAAR VEERKRACHT
• Achtergrond
Ø Klinisch psycholoog/gz–psycholoog
Ø Psychotraumatoloog
Ø Traumahulpverlening (GGZ/jeugdhulpverlening/ESTSS/BIP)
Ø Ontwikkelingssamenwerking (child-flower)
Ø Veerkracht meer centraal (onderzoek/praktijk/eigen realiteit)
Ø Veerkrachtexpertisecentrum

3. INHOUDSTABEL
• Veerkracht en humaniteit
• Adversity/schokkende en traumatische gebeurtenissen
• Veerkracht het begrip
• Veerkracht en resources
• Het resilience flower werkkader
• Tips en tools (de veerkrachtdoos)
• Inventariseren van veerkrachtbronnen
• Vragen

4. VEERKRACHT EN HUMANITEIT
• Wat betekent het om mens te zijn?

5. VEERKRACHT EN HUMANITEIT
• Overleven => Dualiteit van het leven
(gevaar versus non gevaar)

6. ADVERSITIES
• Aan welke schokkende
gebeurtenissen/adversities worden
de kinderen in de setting waar je
werkt, de buurt, eigen gezin aan
blootgesteld?
• Hoe uit zich dat in de kinderen,
jongeren, gezinnen waarmee je
werkt?

7. ADVERSITY EN NEGATIVE OUTCOME
• Sociaal vlak
• Gedragsmatig vlak
• Lichamelijk vlak
• Emotioneel vlak
• Cognitief vlak

8. ADVERSITY AND POSITIVE OUTCOME
• VEERKRACHT

9. POTENTIALITEIT TOT VEERKRACHT EN
HUMANITEIT
• Ingebed dat we kunnen overleven =>
bestaan
• Veerkracht onderdeel van mens zijn
dus maatwerk
• Geen programma/protocol voldoende

10. DEFINITIE VEERKRACHT
• DIVERSIE DEFINITIES
Ø Focus op individu
Ø Focus op omgeving
Ø Focus op interactie/integratie over verschillende ecologische lagen heen

11. DEFINITIE VEERKRACHT
• “In the context of exposure to significant adversity, resilience is
both the capacity of individuals to navigate their way to the
psychological, social, cultural, and physical resources that sustain
their well-being, and their capacity individually and collectively
to negotiate for these resources to be provided in culturally
meaningful ways.” (see also Ungar, 2008 and Ungar, 2011).

12. WAT IS VEERKRACHT?
• Proces versus trait
• Dynamisch versus statisch
• Interactioneel versus individueel

13. HOE ZIE JE DAT EEN KIND VEERKRACHTIG IS?

14. HOE METEN VAN VEERKRACHT
• CRITERIA IN ONDERZOEK:
Ø Ontwikkelingsmijlpaal
Ø Academische resultaten
Ø Afwezigheid van psychopathologie
• AFHANKELIJK VAN DE CULTUUR EN VAN DE PERSOON

15. PROCES VAN CULTIVEREN VEERKRACHT
• Zicht krijgen op risico
• Zicht krijgen op outcome
• Zicht krijgen op proces

16. VEERKRACHTPUZZEL

17. ROL VAN VEERKRACHTRESOURCES
• Verschillende lagen
• Personen, objecten
• Verschillend doorheen de tijd
• Complexe interactie tussen de
resources
• Complexe interactie met de
risicofactoren
Ø DYNAMISCH PROCES

18. VEERKRACHTRESOURCES UIT ONDERZOEK
• Probleemoplossende vaardigheden
• Informatieverwerkingsvaardigheden
• Dichte relaties met zorgfiguren, vrienden, spirituele figuren, …
• Self-efficacy
• Beloningssystemen verbonden aan succesvol gedrag
• Biomarkers als alarm and recovery systems
• Emotieregulatie
• Executieve functies
• Activatie en inhibitie van aandacht en gedrag
• Opvoeding
• Interpersoonlijke dynamieken
• Verwachtingen
• Gevoel dat je op school erbij hoort
• ….

19. VEERKRACHTRESOURCES UIT ONDERZOEK
• Gezinscohesie
• Rituals
• Normen
• Leren op school
• Waarden en normen op school
• Vriendschappen, contact met leeftijdsgenoten
• Religie
• Traditie
• Rituelen
• Culturele wetten
• Hoop
• Duidelijke consequenties
• Gevoel dat je ergens toe behoort
• Autonomie
• ….

20. ROL VAN VEERKRACHTRESOURCES
• Wij mensen spelen de belangrijkste
en doorslaggevende rol om onze
kinderen te ondersteunen in het
proces van veerkracht

21. HOE MAAK IK MIJN KIND
STERKER?
CONCREET

22. VERSCHILLENDE MANIEREN OM VEERKRACHT
TE CULTIVEREN
• Hebt, bent, doet
• Positieve ervaringen, relaties en skills
• ….

23. RESILIENCE FLOWER MODEL
HET ZOEKEN,VERSTERKEN EN/OF INSTALLEREN VAN BETEKENISVOLLE, CULTUURPASSENDE RESOURCES
IN HET KIND EN ZIJN OMGEVING VANUIT EEN INTERACTIONEEL SOCIOECOLOGISCHE BENADERING
(METAFOOR BLOEM)

24. HOE KUNNEN DE FACTOREN IN HET MODEL
BIJDRAGEN AAN VEERKRACHT
• PROBLEEMOPLOSSENDE VAARDIGHEDEN
• SOCIALE VAARDIGHEDEN
• REGULATIE VAARDIGHEDEN
• IDENTITEIT
• BESCHIKBAARHEID
• SENSITIEF-RESPONSIEF
• STEUNENDE OMGEVING
• POSITIEVE VERWACHTINGEN
• VOORSPELBAARHEID EN GRENZEN
• ROLMODEL
• PARTICIPATIE
• ……..

25. HOE KUNNEN DE FACTOREN IN HET MODEL
BIJDRAGEN AAN VEERKRACHT
• PROBLEEMOPLOSSENDE VAARDIGHEDEN
• SOCIALE VAARDIGHEDEN
• REGULATIE VAARDIGHEDEN
• IDENTITEIT
• BESCHIKBAARHEID
• SENSITIEF-RESPONSIEF
• STEUNENDE OMGEVING
• POSITIEVE VERWACHTINGEN
• VOORSPELBAARHEID EN GRENZEN
• ROLMODEL
• PARTICIPATIE
• ……..

26. VEERKRACHTDOOS => GOEDE DOEL

27. HOE MAAK IK MIJN KIND STERKER? RELATIES,
RELATIES, RELATIES
• Bij wie voelt het kind zich veilig/
gesteund, gehoord, gezien en serieus
genomen
• Sociaal netwerk rondom het kind
• Wie kan bijdrage aan welke
resource?
• Maak samen sociaal plan
• …

28. HOE MAAK IK MIJN KIND STERKER?
EMOTIEREGULATIE

29. HOE MAAK IK MIJN KIND STERKER?
EMOTIEREGULATIE
• Help kind met verwoorden van
gevoelens op cultuuraangepaste
manier
• Spreek thuis zelf emotietaal als dat
past binnen de cultuur
• …

30. HOE MAAK IK MIJN KIND STERKER? IDENTITEIT
• Maak talentenkaartjes
• Maar talentenslinger
• Leg uit wat een gezond zelfbeeld is
• Geef kansen tot autonomie en
succesmomenten
• Laat kind experimenteren met kleine
tegenslagen
• …

31. HOE MAAK IK MIJN KIND STERKER?
PROBLEEMOPLOSSENDE VAARDIGHEDEN
• Laat kind zelf experimenteren met
problemen oplossen
• Ondersteun eventuele stappen bij
probleemoplossend denken
• Spreek zelf hard op hoe je een
probleem oppakt
• Probleemstellingen spel
• ….

32. HOE MAAK IK MIJN KIND STERKER?
• PARTICIPATIE
• Geef kinderen kansen om bij te
dragen aan het grotere geheel
• Zoek eventueel naar taak in de
gemeenschap, hobbyclub, thuis, …
• Geef zelfstandige taakjes thuis
• ….

33. HOE MAAK IK MIJN KIND STERKER?
• STRUCTUUR/GRENZEN • Denk na over structuren thuis
• Denk na of het kind innerlijke structuur
heeft en ondersteun hierin (eerst, dan,
…)
• Kondig veranderingen aan
• Plan rustmomenten en actiemomenten
in
• Geef duidelijke consequenties
• Spreek duidelijke regels en
gedragsverwachtingen uit (regels
buitenhuis en regels in huis,
omgangsregels, etc.)
• ….

34. Het gaat altijd om de interactie tussen de
resources!!!! Daarom is het belangrijk om te kijken
wat betekenisvol is voor het kind en past bij het
kind

35. VRAGEN

36. Meer weten
• www.veerkrachtexpertisecentrum.com
• info@veerkrachtexpertisecentrum.com
• naomi.vandamme@gmail.com

37. “
”
BEDANKT VOOR UW AANDACHT!