2. PIĄTA DYSCYPLINA
Peter Michael Senge –
amerykański teoretyk
zarządzania, twórca i propagator
idei rozwijania organizacji
uczących się, tytułowany
„Strategiem Wieku” - za wkład w
rozwój nauk o zarządzaniu.
3. ORGANIZACJA JAKO PROCES
Według Senge organizacja ucząca się (UOS)
to taka, która ciągle rozszerza swoje
możliwości kreowania własnej przyszłości.
OUS to organizacja adaptująca się do
zmiennych warunków oraz zapewniająca
stałe doskonalenie się uczestników, czyli
nabywanie przez nich nowych umiejętności,
możliwości, wzorców działania.
Organizacja ucząca się jest organizacją
biegłą w realizacji zadań: tworzenia,
pozyskiwania i przekazywania wiedzy oraz
w modyfikowaniu swoich zachowań w
reakcji na nowe doświadczenia.
4. ORGANIZACJA UCZĄCA SIĘ
JAKO STRATEGIA DZIAŁANIA
Co musimy
wiedzieć
Co musimy
robić
Co wiemy Co robimy
Luka
wwiedzy
Luka
worganizacji
TERAŹNIEJSZOŚĆ
PRZYSZŁOŚĆ
poziom operacyjny
poziom strategiczny
8. WSPÓLNA WIZJA
jasno sformułowany obraz (wyobrażenie)
organizacji w przyszłości oraz:
znany i akceptowany przez wszystkich jej członków,
skłaniający ich do ciągłego doskonalenia się.
9. WSPÓLNA WIZJA
Model „DOSKO”
Domena działalności - podstawowy obszar
specjalizacji.
Odpowiedzialność - wrażliwość organizacji na potrzeby
i wymagania interesariuszy, priorytety w ich realizacji.
Standardy sukcesu - mierniki długookresowego
powodzenia, wyrażone możliwie konkretnie w sferach
np. satysfakcji klineta.
Kluczowe kompetencje - umiejętności i technologie
służące sukcesowi.
Organizacja struktury - rozumiana jako podstawowe
zasady systemu kadrowego i hierarchii panujące w
organizacji, często utrwalone w jego kulturze
organizacyjnej.
14. WSPÓLNA WIZJA
Do wspólnej wizji potrzebni są
wizjonerzy
To osoby które przewidują przyszłość i
potrafią w czytelny sposób „namalować”
słowami obraz swojej organizacji za
kilka lat
16. WSPÓLNA WIZJA
Funkcje dobrej wizji:
wizja jako punkt odniesienia (ukierunkowanie) -
umożliwia weryfikację zgodności bieżących działań z
długofalowymi zamierzeniami i wartościami,
wizja jako deklaracja intencji (uwiarygodnienie)-
stanowi narzędzie marketingu i Public Relations,
wizja jako wartość wspólna (integrowanie) - stanowi
wartość, wokół której ogniskują się emocje i wartości
wyznawane pracowników,
wizja jako źródło natchnienia (inspirowanie) - zachęca
do innowacji zmierzających do szybszego, lepszego,
tańszego wcielenia w życie zamierzeń zawartych w
wizji,
wizja jako obietnica przyszłości (stabilizacja) - daje,
szczególnie pracownikom niższych szczebli poczucie
trwałości układu, w którym się znaleźli.
18. MISTRZOSTWO OSOBISTE
Szczególny rodzaj biegłości, którą
nabywa się w toku ćwiczeń. Obejmuje
ono:
formalne umiejętności zawodowe
dyspozycje moralne pozwalające konsekwentnie
wytyczać cele i budować wizję swojego życia.
Mistrzostwo osobiste nie jest stanem,
który można osiągnąć – jest procesem
ciągłego doskonalenia swojego sposobu
postrzegania rzeczywistości i
dostosowywania go do zmieniających się
warunków otoczenia.
20. MISTRZOSTWO OSOBISTE
Kreatywność
z punktu widzenia nauk o zarządzaniu, to
uwarunkowania do tworzenia nowych pomysłów, które
mogą stanowić podstawę innowacji.
21. MISTRZOSTWO OSOBISTE
Warunki do rozwoju mistrzostwa
osobistego:
Staranniejsza selekcja na etapie rekrutacji,
odpowiednie dozowanie procedur, standardów i
limitów,
Pozwolenie na cieszenie się pracą,
Nagroda dla „innowatora roku”,
Konkursy w stylu „złodziej pomysłów”.
29. WIEDZA UKRYTA I DOSTĘPNA
Wiedza dostępna
nabyta poprzez
kształcenie i doświadczenie
• immanentna podświadomości
• syntetyzowana na podstawie
wszelkiej informacji zgroma-
dzonej w umyśle
• uzewnętrzniana na zapotrze-
bowanie świadomości
• uwarunkowana wieloma
zależnościami
Wymiartechniczny
Wiedza ukryta
Wymiarpoznawczy
30. KONWERSJA WIEDZY W
ORGANIZACJI
I
Socjalizacja Eksternalizacja
Internalizacja Kombinacja
I I
I
I
I
II
I
I
G
G
G
G
G
G GO
WIEDZAUKRYTA
WIEDZADOSTĘPNA
WIEDZA UKRYTA
WIEDZA DOSTĘPNA
Dzielenie się i tworzenie
wiedzy ukrytej przez
doświadczenie bezpośrednie
Uczenie się, pozyskiwanie
nowej wiedzy ukrytej
poprzez wykorzystanie w praktyce
Artyku owanie wiedz ukrytej
poprzez dialog i refleksj
ł
ę
Przetwarzanie, gromadzenie
i udostępnianie wiedzy
dostępnej
31. I
Socjalizacja Eksternalizacja
Internalizacja Kombinacja
I I
I
I
I
II
I
I
G
G
G
G
G
G GO
WIEDZAUKRYTA
WIEDZADOSTĘPNA
WIEDZA UKRYTA
WIEDZA DOSTĘPNA
Dzielenie się i tworzenie
wiedzy ukrytej przez
doświadczenie bezpośrednie
Uczenie się, pozyskiwanie
nowej wiedzy ukrytej
poprzez wykorzystanie w praktyce
Artyku owanie wiedz ukrytej
poprzez dialog i refleksj
ł
ę
Przetwarzanie, gromadzenie
i udostępnianie wiedzy
dostępnej
Socjalizacja - jest to
proces dzielenia się
doświadczeniem, podczas
którego powstaje wiedza
ukryta, w postaci modeli
mentalnych i umiejętności
technicznych.
Zdobywanie tych
umiejętności następuje
najczęściej nie poprzez
język, ale obserwacje,
naśladownictwo i
ćwiczenia
32. I
Socjalizacja Eksternalizacja
Internalizacja Kombinacja
I I
I
I
I
II
I
I
G
G
G
G
G
G GO
WIEDZAUKRYTA
WIEDZADOSTĘPNA
WIEDZA UKRYTA
WIEDZA DOSTĘPNA
Dzielenie się i tworzenie
wiedzy ukrytej przez
doświadczenie bezpośrednie
Uczenie się, pozyskiwanie
nowej wiedzy ukrytej
poprzez wykorzystanie w praktyce
Artyku owanie wiedz ukrytej
poprzez dialog i refleksj
ł
ę
Przetwarzanie, gromadzenie
i udostępnianie wiedzy
dostępnej
eksternalizacja - jest
procesem wyrażania
wiedzy ukrytej za pomocą
dostępnych i znanych
pojęć. Najczęściej
transferowana wiedza
przybiera formę metafor,
analogii, hipotez lub
modeli. Odgrywa ona
kluczowe znaczenie w
tworzeniu wiedzy
zespołowej, gdyż dostarcza
33. I
Socjalizacja Eksternalizacja
Internalizacja Kombinacja
I I
I
I
I
II
I
I
G
G
G
G
G
G GO
WIEDZAUKRYTA
WIEDZADOSTĘPNA
WIEDZA UKRYTA
WIEDZA DOSTĘPNA
Dzielenie się i tworzenie
wiedzy ukrytej przez
doświadczenie bezpośrednie
Uczenie się, pozyskiwanie
nowej wiedzy ukrytej
poprzez wykorzystanie w praktyce
Artyku owanie wiedz ukrytej
poprzez dialog i refleksj
ł
ę
Przetwarzanie, gromadzenie
i udostępnianie wiedzy
dostępnej
kombinacja - jest procesem
porządkowania i
angażowania koncepcji w
określony system wiedzy,
obejmuje swoim zakresem
łączenie różnych elementów
wiedzy dostępnej. Dzielenie
się wiedzą zachodzi dzięki
dokumentom, pismom,
spotkaniom, sieciom
komputerowym. Założeniem
jest, że selekcjonowanie,
ujednolicanie
i kategoryzowanie danych i
informacji może prowadzić
do powstania nowej wiedzy.
34. I
Socjalizacja Eksternalizacja
Internalizacja Kombinacja
I I
I
I
I
II
I
I
G
G
G
G
G
G GO
WIEDZAUKRYTA
WIEDZADOSTĘPNA
WIEDZA UKRYTA
WIEDZA DOSTĘPNA
Dzielenie się i tworzenie
wiedzy ukrytej przez
doświadczenie bezpośrednie
Uczenie się, pozyskiwanie
nowej wiedzy ukrytej
poprzez wykorzystanie w praktyce
Artyku owanie wiedz ukrytej
poprzez dialog i refleksj
ł
ę
Przetwarzanie, gromadzenie
i udostępnianie wiedzy
dostępnej
internalizacja jest to proces
bardzo blisko związany z
„uczeniem poprzez
działanie”. Wiedza staje się
użytecznym zasobem, gdy
przenika człowieka w
formie ukrytej, dzięki
doświadczeniu, modelom
mentalnym i
umiejętnościom
technicznym. Człowiek
gromadzi wiedzę i
odpowiednio ją
interpretuje, a później
użytkuje.
35. Strategia kodyfikacji
•znormalizowane systemy
zarządzania
•inżynieria procesów
gospodarczych
•benchmarking
•tworzenie pamięci
organizacyjnej
•ontologia wiedzy
•ochrona własności
intelektualnej
•dyrektorzy wiedzy (Chief
Knowledge Officers)
•bootlegging
Strategia komunikacji
•identyfikacja
organizacyjnych ekspertów
•socjometria
•bibliometria
•eksperci
•struktury projektowe
•centra kompetencyjne
•organizacji sieciowa
(hipertekstu)
•system shukko
•techniki myślenia
zespołowego
38. TECHNIKI MYŚLENIA
ZESPOŁOWEGO
Burza mózgów
Stosowana w małych kilkuosobowych grupach osób o
równym statusie zawodowym
Przedstawienie problemu w zwięzły sposób
Zachęta do zgłaszania pomysłów
Obowiązuje dokładne notowanie
Zakaz krytyki: wszystkie pomysły są dobre
39. TECHNIKI MYŚLENIA
ZESPOŁOWEGO
Metoda Gordona (odmiana burzy
mózgów)
Uczestnicy nie wiedzą, jaki jest rzeczywisty konkretny
problem, znają jedynie zarys problemu
Moderator stopniowo zawęża zakres dyskusji i dopiero
pod koniec podaje problem szczegółowy
Metoda pozwala na wykorzystanie szerszego zasobu
wiedzy uczestników i uniknięcie skupienia uwagi na
kwestiach szczegółowych
41. TECHNIKI MYŚLENIA
ZESPOŁOWEGO
Myślenie na dwóch poziomach
precyzyjnie zdefiniowany problem do rozwiązania
dokładny przeglądu wiedzy na temat problemu
przegląd znanych rozwiązań
przeeeeeerwa!!!
powrót do problemu
42. TECHNIKI MYŚLENIA
ZESPOŁOWEGO
Sesje pomysłowości
Przedstawienie problemu przez moderatora
Uczestnicy proponują rozwiązania bez zastanowienia
się nad wykonalnością
Zgłaszanie pomysłów ulega zakończeniu z chwilą, gdy
zaczynają się powtarzać
Grupowanie pomysłów
Dyskusja na wartością grup rozwiązań i definiowanie
hierarchii
44. ZALETY MYŚLENIA
ZESPOŁOWEGO
Znacznie zwiększają prawdopodobieństwo
pojawienia się innowacyjnych rozwiązań;
Uczą eliminować ocenę w toku zgłaszania
pomysłów;
Uczą dostrzegać przydatność pozornie
absurdalnych idei;
Ograniczają „transfer nawyku” albo tzw.
„fiksację funkcjonalną”;
Ograniczają wpływ hedonizmu
angażują wiedzę dostępną i ukrytą
47. STYLE UCZENIA SIĘ WG
KOLBA
Efektywne uczenie się wymaga przejścia
przez wszystkie stadia.Konkretne
przeżycia
Refleksyjna
obserwacja
Abstrakcyjne
uogólnianie
Aktywne
eksperymen-
towanie
48. STYLE UCZENIA SIĘ WG
KOLBAPoszerzone badania cyklu uczenia się wykazały, że ludzie w
rzeczywistości charakteryzują się kombinacją opisanych powyżej
sposobów uczenia się. Ostatecznie ustalono istnienie czterech
stylów uczenia się
Konkretne
przeżycia
Refleksyjna
obserwacja
Abstrakcyjne
uogólnianie
Aktywne
eksperymen-
towanie
49. STYLE UCZENIA SIĘ WG
KOLBA
Akomodator lubi stawiać pytania typu
jeżeli… (Jeżeli coś zmienię, to jakie będą
tego następstwa?)
potrafi wprowadzać w życie plany i eksperymentować
angażuje emocje do pracy i nauki
sprawia mu przyjemność adaptowanie się do nowych
warunków
ma skłonności do ryzyka
dobrze czuje się jako marketingowiec lub sprzedawca
50. STYLE UCZENIA SIĘ WG
KOLBA
Dywergert lubi stawiać pytania typu
dlaczego? (Dlaczego tak to wygląda?)
postrzega sytuacje z różnych punktów
najlepiej działa w sytuacjach wymagających
generowania myśli
wykazuje zainteresowanie ludźmi
jest zaangażowany emocjonalnie w to co robi
dobrze czuje się w obszarach kultury, sztuki, rozrywki i
szeroko pojętych usług
51. STYLE UCZENIA SIĘ WG
KOLBA
Asymilator lubi stawiać pytania typu co?
(Co jest przyczyną, a co skutkiem?)
wykazuje zdolność do tworzenia modeli teoretycznych
mniej ważne są problemy ludzkie praktyczne,
ważniejsze jest aby teoria była logiczna i precyzyjna
dobrze czuje się w obszarach informacji i nauki
52. STYLE UCZENIA SIĘ WG
KOLBA
Konwergert lubi stawiać pytania typu
jak? (Jak to działa? Jak to się stało?)
wykazuje największe zdolności do praktycznego
zastosowania teorii
skupia się na problemie nie angażując emocji
dobry w testach na inteligencję
bardziej interesują go zadania i rzeczy aniżeli problemy
ludzkie
dobrze czuje się w zawodach technicznych
54. STYLE UCZENIA SIĘ WG
KOLBA
ŚWIADOMOŚĆ STYLU UCZENIA SIĘ
Rozwój sieci wsparcia
Harmonijne dopasowanie stylu uczenia się do sytuacji
życiowych
Ćwiczenie i rozwój umiejętności uczenia się,
pozostających w sferze słabości.
56. MODELE MYŚLOWE
Modele myślowe tworzą stereotypy,
schematy i ograniczenia, które określają
percepcję każdego człowieka.
Modele myślowe mogą być dobre lub
złe. Niedobrze dzieje się wtedy, gdy
pozostają nierozpoznane i powodują
zaburzenia w funkcjonowaniu
organizacji
57. ZAGADKA LATERALNA
Ojciec i jego syn mieli wypadek
samochodowy. Ojciec zmarł, a syna
przewieziono karetką do szpitala. Gdy
chirurg go zobaczył krzyknął: "Nie mogę
operować tego chłopca, on jest moim
synem!". Jak to możliwe?
61. Zaplanuj
ZróbZbadaj
Zastosuj
POJEDYNCZA PĘTLA UCZENIA
SIĘ
• Cykl Deminga
(określany też jako
cykl:
– PDCA z ang. Plan-
Do-Check-Act
– P-D-S-A z ang.
Plan-Do-Study-Act
• Jest to schemat
ilustrujący
podstawową zasadę
ciągłego ulepszania,
stworzoną przez
Williama Edwardsa
Deminga
65. MYŚLENIE SYSTEMOWE
Techniki myślenia twórczego:
Technika odwrócenia - polega na odwróceniu problemu i
znajdowaniu rozwiązań „przeciwnych” i wygenerowanie
„antypomysłów”
Twórcze analogie – zastępowanie problemu zblbliżonym
probleme „z życia wziętym”
Latająca burza mózgów - Uczestnicy dzielą się na zespoły
i pracują nad kilkoma problemami naraz (po jednym na
zespół). Co parę minut arkusze „wędrują” do kolejnego
zespołu, który dopisuje swoje pomysły do już istniejących
Analiza pola sił - uczestnicy opisują stan obecny i stan
pożądany. Następnie w postaci wektorowej rozpisują
wszystkie czynniki hamujące (przeszkody przed
osiągnięciem stanu docelowego) oraz „przyspieszacze” (a
więc działania przybliżające do stanu docelowego)
Editor's Notes
1994
Piotra Dwojackiego
Nastolatek płacze ze wściekłości, albo ma ochotę wyprowadzić się z domu, czasem także po prostu bezsilnie ulega namowom, albo – najczęściej – nic z tego nie rozumie, puszcza takie teksty mimo uszu i robi swoje
takie wizje mogą wytworzyć uległość; nigdy – osobistego zaangażowania
To nie wizja tylko wizja jako halucynacja
"my" w przypadku szefów jest z reguły nieuzasadniona. Jak zauważa Peter Senge, lepiej zarezerwować tę formę dla królów oraz ludzi, którzy mają tasiemca.
oczekiwania pracowników tworzą łączny obraz organizacji przyszłości
trzeba werbować. Nie należy jej sprzedawać.
dialog zamiast dyskusji (koszykarze i tenisiści)
Edwarda de Bono i oznaczający nowe spojrzenie na sytuację