1. Themadag Mikrocentrum
Themadag
Mikrocentrum
6 november 2012
"Ingrijpend aanpassen
Uw (kennis-)
partner
van producten/
machines, CE of toch
voor SIL/PL, niet?!“
CE en
machineveiligheid!
© 2012 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 1
Programma
Themadag Mikrocentrum 6-11-2012
Gevolgen ingrijpende aanpassing volgens de
uitleg op de Machinerichtlijn?
FUSACON B.V.
 Nieuwe MRL: IIA, IIB, Samenstel van machines? Vogelenzangseweg 20
 Samenbouw machines door eindgebruiker; CE? 4124 AS – Hagestein
http://www.fusacon.nl
 CE markering op gehele fabriek?
 Eisen aan bestaande machines? door:
 Bestaande machines aanpassen? ing. Nick de With
Senior Safety Consultant
 Bestaand en nieuw samenvoegen? nickdewith@fusacon.nl
© 2012 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 2

2. Activiteiten FUSACON B.V.
© 2012 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 3
Definities nieuwe MRL
 Sinds 29-12-2009 MRL 2006/42/EG
 Betere definities:
 Voltooide machine (IIA)
 Niet voltooide machine (IIB)
 Machine component
 Samenstel van machines (IIA)
 Fabrikant
© 2012 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 4

3. Definitie “IIA machine”
a1 t/m a3) Machine (voltooid), wordt geleverd met
een EG-Verklaring van overeenstemming (IIA)
een samenstel, voorzien van of bestemd om te worden
voorzien van een aandrijfsysteem — maar niet op basis van
rechtstreeks gebruikte menselijke of dierlijke spierkracht —,
van onderling verbonden onderdelen of componenten
waarvan er ten minste één kan bewegen, en die
samengevoegd worden voor een bepaalde toepassing;
© 2012 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 5
Definitie “bepaalde toepassing”
Wat is voor een “bepaalde toepassing”?
Typische machinetoepassingen zijn bijvoorbeeld
de verwerking, behandeling of verpakking van
materialen of de verplaatsing van materialen,
voorwerpen of personen.
Bron: GIDS VOOR TOEPASSING VAN MACHINERICHTLIJN 2006/42/EC
In het Nederlands verkrijgbaar via onderstaande link:
http://bit.ly/NL-gids_MRL2006
© 2012 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 6

4. Definitie “IIB machine”
g) Niet voltooide machine, wordt geleverd met een
inbouwverklaring (IIB)
een samenstel dat bijna een machine vormt maar dat niet
zelfstandig een bepaalde toepassing kan realiseren. Een
aandrijfsysteem is een niet voltooide machine.
Een niet voltooide machine is slechts bedoeld om te worden ingebouwd in of te worden
samengebouwd met een of meer andere machines of andere niet voltooide machine(s)
of uitrusting, tot een machine waarop deze richtlijn van toepassing is.
© 2012 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 7
Machine zonder beveiligingen?
Bovenstaande machines zijn nog niet beveiligd en bedoeld voor inbouw
in een productielijn. Zijn dit nu niet voltooide machines?
De guide zegt: NEE, dit zijn voltooide machines!
Gids item § 46 Niet voltooide machines zegt:
Machines die op zich de bepaalde toepassing ervan kunnen uitvoeren,
maar alleen de benodigde beveiligingsmiddelen of veiligheids-
componenten missen, worden niet beschouwd als niet voltooide
machines. DUS: CE-markeren en levering met EG-VVO (IIA)!
© 2012 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 8

5. Definitie “Machine component”
Een hydraulische cilinder bevat een stilstaand deel
en een bewegend deel. Is dit nu een niet voltooide machine?
De guide zegt: NEE, is een machine component!
Argumentatie:
De machinerichtlijn is als zodanig niet van toepassing op
afzonderlijke machinecomponenten zoals afdichtingen,
kogellagers, schijven, elastische koppelingen, magneetkleppen,
hydraulische cilinders, en transmissie-kasten met flensverbinding, die
geen bepaalde toepassing hebben en die bestemd zijn om deel uit te
maken van een machine.
© 2012 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 9
Definitie “Samenstel van machines”
IIA+IIA+IIA = nieuwe IIA!
IIA+IIB+IIA = nieuwe IIA!
a4) samenstel van machines  Robot en
samenstellen van twee of meerdere voltooide machines (IIA) transport-
en/of niet voltooide machines (IIB) die, teneinde tot hetzelfde systemen
 IIA verklaring
resultaat te komen, zodanig zijn opgesteld en worden
bestuurd dat zij als één geheel functioneren.
© 2012 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 10

6. Definitie “Fabrikant”
Wie wordt in de Machinerichtlijn gezien
als de “fabrikant”?
Machinerichtlijn 2006/42/EG artikel 2i:
„fabrikant”: elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die
machine (of samenstel machines) ontwerpt en/of produceert,
en die verantwoordelijk is voor de overeenstemming van
deze machine of niet voltooide machine met deze
richtlijn teneinde haar onder zijn eigen naam of merk of
voor eigen gebruik in de handel te brengen of voor
eigen gebruik (in te zetten).
© 2012 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 11
Complete fabriek onder MRL!?
Vraag:
Een fabriek bestaat meestal uit een groot aantal
machines, samenstellen van machines en
andere installaties van verschillende fabrikanten.
Moet je nu de hele fabriek zien als één samenstel van machines en
een CE-markering op het totaal aanbrengen?
© 2012 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 12

7. Complete fabriek en de MRL!?
Antwoord
Bron: Gids voor toepassing MRL 2006/42/EG
§ 38 Samenstellen van machines
De definitie van een samenstel van machines heeft niet
noodzakelijkerwijs betrekking op een volledige industriële
installatie bestaande uit een groot aantal machines,
samenstellen van machines en andere installaties van
verschillende fabrikanten.
Voor de toepassing van de machinerichtlijn kunnen
dergelijke grote installaties gewoonlijk worden verdeeld in
secties (CE-segmenten), die als samenstellen van machines
kunnen worden beschouwd.
© 2012 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 13
Complete fabriek en de MRL!?
Oplossing: Verdeel de plant in CE-segmenten!
Bijvoorbeeld opdeling in volgende CE-segmenten:
A) installaties voor het lossen en ontvangen van grondstoffen;
B) verwerkingsmachines;
C) verpakkings- en laadinrichtingen.
© 2012 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 14

8. Bestaande machines
Wat moet gedaan worden met bestaande machines?
Gids § 39 zegt hierover:
Voor machines die in gebruik zijn (op de arbeidsplaats) moet de
werkgever erop toezien dat de overeenstemming en veiligheid van de
machines tijdens de gehele levensduur gehandhaafd blijven,
overeenkomstig de nationale regelgeving ter uitvoering van Richtlijn
2009/104/EG (Arbeidsmiddelen Richtlijn of ARL)
Conclusie machines <95 moeten al per 1-1-1997 voldoen aan de ARL!
Dit betekent dan ook: 1) Voldoen aan eisen Arbeidsmiddelenrichtlijn en 2)
Uitvoeren risicobeoordeling + 3) Uitvoeren risicoreductie volgens S.O.A. + 4)
Vastlegging aanpassingen in het machine logboek.
UITZONDERING: 1) Tweedehands van buiten EU of 2) Ingrijpend aangepast!
DAN: WEL CE-markeren!!
© 2012 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 15
Bestaande machines beveiligen
Case beveiligen van bestaande machine <95:
Naar aanleiding van de eisen uit de Richtlijn Arbeidsmiddelen
voorziet gebruiker X een bestaande machine van nieuwe
veiligheidscircuit met lichtschermen en beveiligde deuren. De functie
van de machine wijzigt niet.
Vraag: Is er dan sprake van een nieuwe machine die CE gemarkeerd
moet worden?
NEE, een dergelijke aanpassing leidt niet tot een CE-markering!
Alleen de eisen van Richtlijn 2009/104/EG (Arbobesluit H7) en de
State of the Art (S.O.A.) zijn van toepassing.
© 2012 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 16

9. Machine ingrijpend aanpassen
Case aanpassing van (bestaande) beweegbare brug:
Een beweegbare brug uit de jaren '70 wordt voorzien van een nieuwe
PLC besturing, inclusief de toevoeging van bediening op afstand.
Vraag: Is er dan sprake van een nieuwe machine die CE gemarkeerd
moet worden?
Gids MRL § 72 Nieuwe en gebruikte machines zegt:
De machinerichtlijn is ook van toepassing op machines die zijn
gebaseerd op gebruikte machines die zo substantieel zijn
omgevormd of omgebouwd dat zij kunnen worden beschouwd als
nieuwe machines.
Vraag: Wat is een substantiële omvorming of ombouw?
© 2012 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 17
Machine ingrijpend aanpassen
Wat is een substantiële omvorming of ombouw?
Gids MRL § 72 Nieuwe en gebruikte machines zegt:
De vraag doet zich voor wanneer de omvorming van een machine
wordt beschouwd als de bouw van een nieuwe machine die onder de
machinerichtlijn valt.
Het is niet mogelijk exacte criteria aan te geven om die vraag van
geval tot geval te beantwoorden.
Degene die een dergelijke omgebouwde machine in de handel
brengt, wordt daarom aangeraden bij twijfel de desbetreffende
nationale autoriteiten te raadplegen.
DUS: Bij twijfel niet inhalen  Raadpleeg nationale autoriteiten.
© 2012 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 18

10. Machine ingrijpend aanpassen
Wat is een substantiële omvorming of ombouw?
Wel zegt Gids § 82 over “wijzigingen voor ingebruikname”:
Wanneer de wijziging echter substantieel is (bijvoorbeeld een
verandering van de functie en/of prestaties van de machines) en niet
zijn voorzien of goedgekeurd door de fabrikant, wordt de
oorspronkelijke CE-markering van de fabrikant ongeldig en moet
deze worden vernieuwd.
Degene die de wijziging aanbrengt, wordt vervolgens beschouwd als
de fabrikant en moet aan alle in artikel 5, lid 1, neergelegde
verplichtingen voldoen.
DUS: Volledige CE-markeringstraject volgen.
© 2012 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 19
Samenstel machines nieuw + oud?
Wat als een samenstel wordt gebouwd uit nieuwe en
bestaande machines?
Gids § 39 Samenstellen van nieuwe en bestaande machines:
In sommige gevallen kunnen een of meer samenstellende eenheden
van bestaande samenstellen van machines worden vervangen door
nieuwe eenheden, of kunnen nieuwe eenheden worden toegevoegd
aan een bestaand samenstel van machines.
De vraag doet zich voor of een samenstel van machines bestaande
uit nieuwe en bestaande eenheden als geheel onder de
machinerichtlijn valt. Het is niet mogelijk exacte criteria aan te geven
om die vraag van geval tot geval te beantwoorden.
Degene die een dergelijk samenstel van machines samenstelt, wordt
derhalve aangeraden bij twijfel de desbetreffende nationale
autoriteiten te raadplegen.
© 2012 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 20

11. Samenstel machines nieuw + oud?
Gids § 39 richtsnoer situatie 1:
Als de vervanging of toevoeging van een samenstellende eenheid
in een bestaand samenstel van machines geen noemenswaardige
invloed heeft op de werking of veiligheid van de rest van het
samenstel, kan de nieuwe eenheid worden beschouwd als een
machine die is onderworpen aan de machinerichtlijn.
In dat geval zijn geen maatregelen nodig overeenkomstig de
machinerichtlijn voor de onderdelen van het samenstel die niet
worden beïnvloed door de wijziging. De werkgever blijft
verantwoordelijk voor de veiligheid van het gehele samenstel volgens
de nationale regelgeving ter uitvoering van Richtlijn 2009/104/EG
© 2012 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 21
Samenstel machines nieuw + oud?
Gids § 39 richtsnoer situatie 2:
Als de vervanging of toevoeging van nieuwe samenstellende
eenheden in een bestaand samenstel van machines substantiële
invloed heeft op de werking of veiligheid van het samenstel als
geheel, of substantiële wijzigingen van het samenstel met zich
brengt, kan de wijziging worden beschouwd als de totstandbrenging
van een nieuw samenstel van machines dat onder de machinerichtlijn
valt.
In dat geval moet het gehele samenstel, met inbegrip van alle
samenstellende eenheden, voldoen aan de machinerichtlijn.
© 2012 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 22

12. Resumé EU Gid voor MRL
Mach.
Buite CE Diverse situaties:
n EU
Mach.
1. Buiten EU  CE
<95
NIA ARL 2. Oud niet ingrijpend
aangepast  ARL
Mach.
IA
Nieuwe 3. Oud ingrijpend
<95 CE
aangepast  CE
Nieuwe
4. CE ingrijpend
CE IA CE aangepast  nieuwe CE
Nieuwe
5. Meerdere CE gekoppeld
CE CE CE op  nieuwe CE op totaal
totaal
6. Samenstel CE en ARL
Nieuwe  CE op totaal
CE Mach. CE op
<95 totaal
23
© 2012 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 23
Bedankt voor uw aandacht
Themadag Mikrocentrum 6-11-2012
Gevolgen ingrijpende aanpassing volgens de
uitleg op de Machinerichtlijn?
Heeft u nog vragen?
© 2012 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 24

13. Activiteiten FUSACON B.V.
© 2012 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 25