10 ประเภท

1. ใบความรู้เรื่องหนังสืออ้างอิง
รายวิชาสารสนเทศเพื่อการค้นคว้า(ง30222)
ความหมายและลักษณะของหนังสืออ้างอิง
หนังสืออ้างอิง หมายถึง หนังสือที่จัดทาขึ้นเป็นพิเศษ เพื่อให้ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับเรื่องใดเรื่องหนึ่ง
โดยไม่จาเป็นต้องอ่านตลอดเล่ม
ห้องสมุดมักจะจัดแยกหนังสืออ้างอิงไว้ส่วนหนึ่งโดยเฉพาะเพื่อสะดวกในการศึกษาค้นคว้า
โดยให้สัญลักษณ์ตัวอักษร อ. (ย่อมาจาก อ้างอิง) หรือ R (ย่อมาจาก Reference) กากับไว้ที่สันของหนังสือ
หนังสืออ้างอิงมีลักษณะพิเศษที่แตกต่างจากหนังสือทั่วไป ทั้งลักษณะรูปเล่มและเนื้อหา ดังนี้
1. ลักษณะรูปเล่มของหนังสืออ้างอิงมีความหลากหลาย ขึ้นอยู่กับประเภทของหนังสืออ้างอิง เช่น
1.1 ขนาดใหญ่มาก หรือขนาดเล็กมาก ได้แก่หนังสือพจนานุกรม จัดทารูปแบบให้เหมาะสมกับการใช้
เช่น ฉบับนักเรียนนักศึกษา ฉบับตั้งโต๊ะ ฉบับย่อ ฉบับสมบูรณ์
1.2 แต่ละชุดมีหลายเล่ม ได้แก่ หนังสือสารานุกรม
เนื่องจากมีการรวบรวมเนื้อหาทุกเรื่องทาให้เนื้อหายาว จาเป็นต้องทาหลายเล่ม
1.3 มีการจัดทาด้วยวัสดุต่าง ๆ หลากหลาย เช่น ทาปกด้วยหนัง ผ้า ผ้าไหมผ้าแรกซีน
กระดาษที่ใช้พิมพ์เนื้อหามีคุณภาพสูง
2. ผู้รับผิดชอบในการจัดทา เป็นบุคคลหรือหน่วยงานที่มีความน่าเชื่อถือ
ผู้เขียนเป็นผู้ทรงคุณวุฒิและเชี่ยวชาญในสาขาวิชานั้น ๆ โดยเฉพาะ
หนังสืออ้างอิงจึงเป็นหนังสือที่มีคุณภาพสูง เนื้อหาเชื่อถือได้ และใช้เป็นหลักฐานอ้างอิงได้
3. การเรียบเรียงเนื้อหา การเรียงเนื้อหาของหนังสืออ้างอิง
จะมีวิธีการเรียงลาดับเนื้อหาให้ค้นได้ง่ายและสะดวกรวดเร็ว เช่น
3.1 เรียงตามลาดับอักษรแบบพจนานุกรม (alphabeticalor dictionary arrangement) เช่น
หนังสือพจนานุกรม สารานุกรม เป็นต้น
3.2 เรียงตามลาดับเหตุการณ์ เช่น หนังสือเกี่ยวกับประวัติศาสตร์หนังสือรายปี หนังสือสมพัตสร
เป็นต้น
3.3 การเรียงตามลาดับหมวดหมู่หรือหัวเรื่อง (classified or subject arrangement) เช่น
หนังสือบรรณานุกรม ดรรชนีวารสาร เป็นต้น
3.4 เรียงตามลักษณะภูมิศาสตร์ (geographicalarrangement) ได้แก่หนังสืออ้างอิงทางภูมิศาสตร์
ที่มีการแบ่งเนื้อหาออกเป็นภูมิภาคต่าง ๆ และในแต่ละภูมิภาคจะเรียงเนื้อหาตามจังหวัดและอาเภอตามลาดับ
4. มีคาชี้แจงการใช้ หนังสืออ้างอิงแต่ละประเภทมักมีการจัดเรียงเนื้อหาหรือการรวบรวมข้อมูลต่างกัน
ดังนั้นจึงมีการจัดพิมพ์คาแนะนาในการใช้หนังสือไว้ตอนต้นของหนังสือแต่ละเล่ม เช่น
อธิบายวิธีการเรียงลาดับเนื้อหาภายในเล่ม อักษรย่อ (abbreviations) สัญลักษณ์ (symbols) เครื่องหมาย
(sins) ที่ใช้ในเล่ม ขอบเขตของเนื้อหา เป็นต้น
5. จัดทาเครื่องมือช่วยในการค้นภายในเล่มหรือในชุด ได้แก่ สารบัญ คานาทาง
ดัชนีริมหน้ากระดาษ อักษรนาเล่ม ส่วนโยง และดัชนี เป็นต้น

2. ใบความรู้เรื่องหนังสืออ้างอิง
รายวิชาสารสนเทศเพื่อการค้นคว้า(ง30222)
ประเภทของหนังสืออ้างอิง
ประเภทของหนังสืออ้างอิง ลักษณะสารสนเทศ
1.
พจนานุกรม(Dictionaries)
พจนานุกรมภาษา
(General Dictionanries)
พจนานุกรมเฉพาะวิชา
(Subject Dictionaries)
-ให้คาอธิบายเกี่ยวกับ ความหมาย การออกเสียง
การสะกดคา ประเภทของคาประวัติของคาการใช้คาคาพ้อง คาตรงกันข้าม คาย่อ อักษรย่อ และอื่นๆ เป็น
ๆเกี่ยวกับคานั้น
-เรียบเรียงคาศัพท์ตามลาดับตัวอักษร
2.
สารานุกรม(Encyclopedias)
สารานุกรมทั่วไป
(General Encyclopedias)
สารานุกรมเฉพาะวิชา
(Subject Encyclopedias)
-เป็นบทความเกี่ยวกับประวัติความเป็นมา
วิวัฒนาการ และความรู้ในเรื่องทั่วๆไป หรือเฉพาะสาขาวิชาใดวิชาหนึ่งได้แก่ บุคคลสัตว์สถานที่ทางภูมิศาส
และอื่นๆ เป็นข้อมูลเบื้องต้นในการศึกษาค้นคว้า
-เรียบเรียงตามลาดับอักษรของเรื่องหรือหัวเรื่องของบทความมีดรรชนีช่วยค้นหาเนื้อเรื่องภายในเล่มหรือช
3. หนังสือรายปี(Year
Books)
สมพัตสร(Almanac)
รายงานประจาปี(Annual
report)
-ให้ข้อเท็จจริง เรื่องราว เหตุการณ์และ สถิติใน
ด้านต่างๆที่เกิดขึ้นในประเทศต่างๆ ในรอบปีที่ผ่านมา (สมพัตสร)
-ให้ข้อเท็จจริงของหน่วยงานราชการองค์กร
สถาบันต่างๆ เพื่อรายงานผลงานที่กระทาในรอบปีที่ผ่านมา(รายงานประจาปี)
- เรียงลาดับตามหัวข้อเรื่องหรือตามระยะเวลามีสารบัญหรือดรรชนีช่วยค้นหาเนื้อเรื่อง
4. อักขรานุกรมชีวประวัติ
(Biographicaldictionaries)
-ให้รายละเอียดเกี่ยวกับชื่อ นามสกุลปีเกิด ปีตายภูมิลาเนา ประวัติการศึกษา อาชีพ ผลงาและอื่นๆ
-เรียงรายชื่อตามลาดับอักษรชื่อเจ้าของ
ชีวประวัติ
5. นามานุกรม(Directories)
นามานุกรมท้องถิ่น
นามานุกรมสถาบัน
นามานุกรมรัฐบาล
นามานุกรมการค้าและธุรกิจ
-รวบรวมรายชื่อบุคคลนิติบุคคลเช่นองค์กร
สมาคม ห้างร้าน เป็นต้น
-ให้ข้อมูลเกี่ยวกับ ที่อยู่และหมายเลขโทรศัพท์
ของชื่อบุคคลถ้าเป็นนิติบุคคลให้รายละเอียด
เพิ่มเติมอื่นๆ เช่น รายนามผู้บริหาร วัตถุประสงค์การจัดตั้ง ลักษณะการดาเนินงาน ผลงาน และอื่นๆ
-เรียบเรียงส่วนใหญ่ จัดเรียงรายชื่อตามลาดับ
อักษรของชื่อบุคคลหรือ หน่วยงาน
6. หนังสืออ้างอิงภูมิศาสตร์ -รวบรวมรายชื่อสถานที่ทางภูมิศาสตร์ให้

3. ใบความรู้เรื่องหนังสืออ้างอิง
รายวิชาสารสนเทศเพื่อการค้นคว้า(ง30222)
(GeographicalSources)
อักขรานุกรมภูมิศาสตร์
(Gazetteer)
หนังสือนาเที่ยว
(Guidebooks)
หนังสือแผนที่(Atlases)
ข้อเท็จจริงทางด้านภูมิศาสตร์
-ให้ข้อมูลเกี่ยวกับสถานที่ตั้ง ลักษณะภูมิประเทศ ภูมิอากาศ ฯลฯ ของสถานที่ต่าง ๆ ได้แก่ ประเทศ จังหวัด
มหาสมุทรทะเล เกาะ แม่น้า ที่ราบสูง และสถานที่อื่น ๆ
-ให้รายชื่อสถานที่ท่องเที่ยวส่วนใหญ่ให้ข้อมูลที่จาเป็นสาหรับนักท่องเที่ยว เช่นสภาพภูมิ
ประเทศ ภูมิอากาศ ระยะทาง ประชากรภาษา
เงินตราที่ใช้เป็นต้น
-แสดงลักษณะพื้นที่ทางภูมิศาสตร์ของโลก เช่น
ที่ตั้ง อาณาเขต สภาพภูมิประเทศ ภูมิอากาศ
สภาพการเมือง เศรษฐกิจ เป็นต้น
-เรียบเรียงตามลาดับอักษรของชื่อภูมิศาสตร์
ยกเว้นหนังสือแผนที่มีดัชนีช่วยค้น
7. หนังสือคู่มือ
(Handbooks)
หนังสือคู่มือทั่วไป
คู่มือในการปฎิบัติงาน
(Manuals)
-รวบรวมเรื่องราวข้อเท็จจริงเฉพาะด้านและ
ความรู้รอบตัว
-ให้ข้อเท็จจริงตอบคาถามในเรื่องที่ยาก หรือ
ข้อเท็จจริงในการปฎิบัติงานด้านใดด้านหนึ่ง
- มีสารบัญและดรรชนีช่วยค้นเนื้อหาในเล่ม
8. ดรรชนีวารสาร
(Periodicalindexes)
ดรรชนีวารสารทั่วไป
(General periodical index)
ดรรชนีวารสารเฉพาะสาขาวิชา
(Subject periodical index)
-รวบรวมรายชื่อบทความที่ตีพิมพ์ในวารสารต่าง ๆ
-ให้รายละเอียดทางบรรณานุกรมได้แก่ ชื่อผู้เขียนบทความชื่อบทความชื่อ วารสารปีที่ฉบับที่วัน เดือน ป
เลขหน้าขอบทความ และอาจมีสาระสังเขปประกอบ
-เรียบเรียงรายชื่อบทความตามลาดับอักษรชื่อ
ผู้เขียนบทความและหัวเรื่อง
9. บรรณานุกรม
(Bibliographies)
บรรณานุกรมทั่วไป
(General bibliographies)
บรรณานุกรมเฉพาะวิชา
(Subject bibliographies)
-รวบรวมรายชื่อทรัพยากรสารสนเทศต่าง ๆหลายสาขาวิชาและเฉพาะสาขาวิชา
-ให้รายละเอียดทางบรรณานุกรมของทรัพยากร
สารสนเทศต่าง ๆ เช่น หนังสือ ได้แก่ ชื่อผู้แต่ง
ชื่อเรื่อง สถานที่พิมพ์ สานักพิมพ์ ปีพิมพ์ ราคา และอาจมีสาระสังเขปประกอบ ถ้าเป็นวารสารจะให้รายละเอ
ปีเริ่มแรกที่ตีพิมพ์กาหนดออก อัตราค่าสมาชิก และอื่น ๆ
-เรียบเรียงรายการบรรณานุกรมตามลาดับอักษร
10.สิ่งพิมพ์รัฐบาล
( Government
Publications)
-
เอกสารสาคัญที่เกิดจากการบริหารราชการแผ่นดินของประเทศเป็นเอกสารที่จัดทาโดยผู้ปฏิบัติงานหรือผู้เช
- เป็นเอกสารอ้างอิงแหล่งเดิมที่เชื่อถือได้มากที่สุด

4. ใบความรู้เรื่องหนังสืออ้างอิง
รายวิชาสารสนเทศเพื่อการค้นคว้า(ง30222)
- เนื้อหาหลากหลายในทุกด้านและทุกสาขาวิชา
- มีความสาคัญต่อการศึกษาค้นคว้าวิจัยมากที่สุด
ที่มา:
หนังสืออ้างอิง. (ม.ป.ป.). เข้าถึงได้จาก : https://tanoo.wordpress.com/. (วันที่ค้นข้อมูล : 23 พฤศจิกายน
2558).
หนังสืออ้างอิง. (ม.ป.ป.). เข้าถึงได้จาก : home.kku.ac.th/penpan/412102/refbook.pd. (วันที่ค้นข้อมูล :
23 พฤศจิกายน 2558).