1. ΤΠΕ και φιλολογικά
μαθήματα
Εισαγωγή
Επιμορφωτική συνεδρία 5

2. απορία
 Διδάσκουμε τα γλωσσικά μαθήματα όπως
τα διδάσκαμε πριν από δέκα χρόνια;
 Τι άλλαξε;
Επικοινωνιακό
πλαίσιο
πολυτροπικότηταΈνταξη του
λόγου στο
κοινωνικό
πλαίσιο
Έμφαση στο
ποιος μιλάει και
όχι στη μορφή

3. Το παλιό στη θεώρηση της
γλώσσας
 Θεωρητική γλωσσολογία: μελέτη της
γλώσσας «από μέσα προς τα έξω».
 Η γλώσσα σειρά ιεραρχημένων κανόνων
 Μελέτη της σημασίας ανεξάρτητα από
κοινωνικά συμφραζόμενα
 Ιδανικός ομιλητής – ιδανική πρόταση

4. Το νέο στη γλωσσολογία
 Halliday: η γλώσσα μελετάται «από έξω
προς τα μέσα».
 Ερμηνεία γλωσσικών φαινομένων
ξεκινώντας από την κοινωνική τάξη των
πραγμάτων
 Η σημασία της γλώσσας δημιουργική
διαδικασία που στηρίζεται στις αρχές της
ρητορικής και όχι της λογικής.

5. Το νέο στη γλωσσολογία
 Η γραμματική δεν αποτελείται από
κανόνες αλλά από επιλογές ανάλογα με το
επικοινωνιακό πλαίσιο.
 Ρόλος της γλώσσας να εξυπηρετεί τη ζωή.
 Διαμορφώνει τη ζωή και διαμορφώνεται
από αυτή.
 Η γλώσσα ως κοινωνική δράση
 Η γλώσσα γεννά τις σημασίες κατά τη
χρήση της.

6. Το νέο στη γλωσσολογία
 Τι σημαίνει κατανόηση μια γλώσσας;
 γλωσσικό σύστημα
 Τρόποι και αιτίες ανάπτυξης λειτουργικού
σημειολογικού συστήματος της πρώτης γλώσσας από
το παιδί.
 Τρόποι και αιτίες πραγμάτωσης των δυνάμει
νοημάτων σε πραγματικές περιστάσεις επικοινωνίας
μέσα από ένα κείμενο.
 Κοινωνική δομή της γλώσσας
 Αποκάλυψη των κρυμμένων στρατηγικών που
αναπαράγουν στερεότυπα και προκαταλήψεις

7. Το νέο στη γλωσσολογία
 Η γραμματική μας παρέχει ένα πολιτισμικό
ρόλο, για να λειτουργούμε μέσα σε ένα
πολιτισμικό σχήμα.

8. Η Λειτουργική Σημειολογική
Γραμματική του Halliday
 ανάλυση των κοινωνικών εννοιών και
νοημάτων που διαμορφώνονται με βάση
τις γλωσσικές επιλογές που κάνουμε κάθε
φορά που μιλάμε ή γράφουμε.
 Όχι δομή αλλά σημασία
 Όχι πρόταση αλλά διαδικασία

9. Δυο παραδείγματα
 Αστυνομικοί καταπατούν τα δικαιώματα των
κρατουμένων, σύμφωνα με το Αρχηγείο της
Αστυνομίας, το οποίο εξέδωσε έγγραφο για την
ενημέρωση των αστυνομικών για τις
υποχρεώσεις τους έναντι των κρατουμένων.
 Υπάρχουν φήμες ότι τα δικαιώματα των
κρατουμένων καταπατούνται. Εκδόθηκαν δελτία
πληροφοριών με τα δικαιώματά τους, τα οποία
διανεμήθηκαν σε όλα τα αστυνομικά τμήματα.

10. Έμφαση στη διατύπωση
Σημαίνον
(λέξεις) Διατύπωση
Σημαινόμενο
(νόημα)

11. Επίπεδα της γλώσσας
ΓΛΩΣΣΙΚΑ ΕΠΙΠΕΔΑ
Σημασιολογικό Σημασίες/νοήματα
Λεξικογραμματικό Διατυπώσεις (λέξεις και
γραμματικές δομές)
φωνολογικό Ηχητικά και γραφηματικά
σύμβολα

12. Συστημική γραμματική
 Σύστημα πιθανών επιλογών
(Ενικός/πληθυντικός)
 Σύστημα διαδικασιών πράξη
(προτάσεων) σκέψη
προσδιορισμός
 Η γλώσσα ως σύστημα
αλληλοσυνδεόμενων επιλογών

13. Η γλώσσα ως σύστημα αλληλοσυνδεόμενων επιλογών

14. Λειτουργική γραμματική
 Η θέση κάθε γλωσσικού στοιχείου μέσα
στα πλαίσια του γλωσσικού συστήματος
 Κατασκευάζει όλες τις μονάδες μιας
γλώσσας ως οργανικούς συσχετισμούς
λειτουργιών
 Ταξινομεί όλες τις πιθανές μεταβλητές και
αποδίδει τις συγκεκριμένες
σημασιολογικές τους λειτουργίες.

15. Λειτουργική γραμματική
 Σε κάθε γλώσσα η εμπειρία
κατασκευάζεται με το δικό της ξεχωριστό
τρόπο.

16. Κειμενοκεντρική εξέταση
 Έμφαση στο κείμενο· όχι στην πρόταση
 Το κείμενο αποτέλεσμα και διαδικασία,
συνυφασμένο με το κοινωνικοπολιτισμικό
πλαίσιο μέσα στο οποίο παράγεται και
κατανοείται.
 Το κείμενο προσδιορίζεται από την
κοινωνική-πολιτισμική πραγματικότητα και
με τη σειρά του την προσδιορίζει

17. Το κείμενο και το συγκείμενο
 Πεδίο (γεγονότα)
 Συνομιλιακοί ρόλοι
 Τρόπος

19. Ένα παράδειγμα
Internet Hellas
Η νέα δύναμη των εταιρειών Δέλτα και Singular
Αυτή η είδηση διαβάζεται «δυνατά». Από σήμερα, η Internet Hellas
ενώνει τη δύναμή της με τις εταιρείες Δέλτα και Singular. Τον
μεγαλύτερο υπό σύσταση Όμιλο Πληροφορικής στην Ελλάδα. . .
Τώρα, η Internet Hellas γίνεται ο πρώτος e-business catalyst στην
Ελλάδα και διοχετεύει την εμπειρία της αποκλειστικά στις
επιχειρήσεις. Γνωρίζει τις ανάγκες τους, δημιουργεί ειδικά
προγράμματα και συμβουλεύει. Η Internet Hellas μιλά ελληνικά την
παγκόσμια γλώσσα του διαδικτύου και οδηγεί τις επιχειρήσεις,
ανάλογα με το μέγεθος και τις ιδιαιτερότητες του αντικειμένου τους,
στους δρόμους της οικονομίας. Με την ουσιαστική υποστήριξη της
Δέλτα και της Singular, η Internet Hellas μετατρέπεται στον
προσωπικό e-business catalyst της επιχείρησής σας και έχει ένα
όραμα. Το όραμά σας για να κατακτήσετε την κορυφή.

20. Οι απόψεις του Μιχαήλ Μπαχτίν
 Κάθε κειμενικό είδος έχει συγκεκριμένα
χαρακτηριστικά, αλλά αλλάζει μέσα στο χρόνο
στην προσπάθεια του ομιλητή να ενσωματώσει
τις κοινωνικές συνθήκες.
 Ο επικοινωνιακός στόχος είναι το σημαντικότερο
στοιχείο για την ανάλυση του λόγου.
 Ο Μπαχτίν δεν θεωρεί το άτομο πηγή του
νοήματος αλλά το διυποκειμενικό διάστημα
όπου το νόημα συντίθεται διαλογικά μεταξύ
ατόμων.

21. πολυτροπικότητα
 η δημιουργία νοήματος στα κείμενα
απαιτεί τη χρήση όχι μόνο του λεκτικού
αλλά και του οπτικού τρόπου με
συστηματικές μεθόδους (Kress, van
Leeuwen)
 ο οπτικός γραμματισμός δεν προσελκύει
απλώς την κοινωνική έγκριση, αλλά γίνεται
πια θέμα επιβίωσης

22. υπερκείμενο
 κάθε κείμενο που περιέχει ηλεκτρονικές
παραπομπές
 Αυτές μπορεί να το υπομνηματίζουν,
 ή να το ανοίγουν σε συγχρονική ανάπτυξη
προς διαφορετικές, θεωρητικά άπειρες και
πρακτικά ισότιμες μεταξύ τους,
κατευθύνσεις.

23. Μορφές υπερκειμένου
 Γραμμικό κείμενο με υπερσυνδέσμους
που ενσωματώνουν πληροφορίες
 Σπονδυλωτό κείμενο με δυνατότητα
επιλογής διαδρομής για τον αναγνώστη
 Λαβύρινθος με πολλές πληροφορίες από
χρήστες του Διαδικτύου

24. Δημιουργική γραφή
 http://www.dimiourgikigrafionline.com/
 Πώς γράφω δημιουργικά ένα κείμενο;
 Κριτικάρω τη γραφή ως πράξη και τα
αποτελέσματά της.

26. δραστηριότητα
 Στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή
σας υπάρχουν δυο λογισμικά:
Ηρόδοτος
Βήματα προς το κείμενο
 Αξιολογήστε τα δίνοντας σε μια
παρουσίαση τις διαφορές μεταξύ τους.