1. Universiteti ‘’Kadri Zeka’’Gjilan
Fakulteti Juridik
Programi Master
‘’Qeverisja Lokale dhe Shoqeria Demokratike’’
Projekt Hulumtues
Lenda:E-Qeverisja
Tema:Zhvillimi I Qeverisjes Elektronike ne Kosove
Kandidati: Mentori:
Rinor Ajeti Prof.Asoc.Dr.Artan Dermaku
Gjilan,qershor 2020
4. ndodhen pa pasur nevoje te presin ne radhe te gjata para
sporteleve, marre per baze faktin se jeta eshte bere
dinamike viteve te fundit.
Metodologjia
Ne kete punim kam perdorur metoden analizuese,ku kam
sqaruar rendesine dhe rolin qe ka qeverisja elektronike ne te
gjitha sferat e jetes,gjithashtu permiresimin e produktivitetit
te punes qe bejne zyrtaret publike ne institucione.
Definicioni I E-Qeverisjes
E-government eshte nje koncept relativisht I ri.
Koncepti i e-government mundet që të ketë përkufizime të
ndryshme por, në thelb, ai do të thotë se qeveria punon me
Teknologjinë e
5. Informacionit dhe Komunikimit në afrimin e shërbimeve
qytetarëve.
E-qeverisja nenkupton modernizimin e
administrates,digjitalizimin e
saj,arsimit,shendetesise,sigurise,zhvillimit te
biznesit,tregtise,bujqesise,rritjen e demokracise,zhvillimin e
kultures,hulumtimeve shkencore,qeverisjes lokale si dhe
shume sherbimeve tjera.
E-government ofron shërbime për të ushtruar kompetencat e
saj nëpërmjet qeverisjes elektronike. Këto shërbime
ndryshojnë sipas nevojave të përdoruesve dhe ky diversitet i
ka dhënë një rritje në zhvillim të vet llojeve të ndryshme të
e-qeverisjes. Sipas Bankës Botërore, modelet e ofrimit të e-
qeverisë mund të përmblidhen shkurtimisht si më poshtë:
G2C (Qeveria dhe qytetarët); G2B (Qeveria dhe Bizneset) ;
G2E (Qeveria
dhe punëtorët); G2G (Qeveria dhe qeverive).
E-Qeverisja-Rruge drejt
Transformimit-Reformimit te
Administrates Publike
6. Historikisht kurre nje teknologji nuk ka transformuar
marredheniet shoqerore dhe nuk ka nxitur komunikimin mes
njerezve aq sa e ka zhvilluar teknologjia informative.
Shoqeria e Informacionit eshte nje term qe pershkruan nje
shoqeri ne te cilen krijimi,shperndarja dhe manipulimi I
informacioneve behet aktiviteti me I rendesishem ekonomik
dhe social.
Karakteristikat baze te shoqerise se informacionit jane
perdorimi I teknologjive te shperndara per aktivitetet
personale,arsimore,te biznesit,sociale dhe transferimi I
shpejte dhe I lehte I informacionit,pa marre parasysh kufijte
gjeo-politik.
Autoritetet publike duhet te luajne rol proaktiv ne epoken e
informacionit.Se pari ato duhet te vazhdojne te shfrytezojne
praktikat ekzistuese demokratike kunder presioneve qe
dalin nga epoka e te dhenave-informates.
Se dyti ato duhet ti inkorporojne dhe ti adaptojne strategjite
dhe teknologjite e linjes,qe ti udheheqin perpjekjet qe e
zgjerojne dhe e rrisin demokracine pjesmarrese.
Sherbimet publike duhet te jene te
efektshme(racionalizuara),te organizuara ne perputhje me
nevojat e perdoruesve te automatizuara dhe ne dispozicion
ne versionin elektronik.
7. Reformat qe arrihen me e-Qeverisje,nuk mund te realizohen
me nje fature te thjeshte apo me urdhra te liderve politik.
Ato kerkojne avancim kulturor dhe shoqeror ne menyrat e te
menduarit te te punesuarve ne administraten shteterore.
Perparesite dhe pengesat ne
implementimin e E-Qeverisjes
Perparesite me te rendesishme te e-Qeverisjes
jane:sherbime me te lehta dhe te shpejta duke kursyer kohe
per qytetaret dhe te punesuarit ne administrate,kursimi I
parave,transparence me e madhe e informacion me I shpejte
e me I sakte.E-Qeverisja ofron perparesi edhe ne
riorganizimin dhe standardizimin e procedurave
administrative te cilat ne menyre te konsiderueshme
zvogelojne kostot dhe ulin mundesite per korrupsion dhe
abuzim.
Ne Kosove,ende nuk ka nje vleresim dhe ndergjegjesim te
mjaftueshem nga ana e liderve politike per te permiresuar
infrastrukturen e dobet institucionale,ligjore dhe
teknologjike pastaj ka edhe rezistenca burokratike per te
ndryshuar konceptin qeverises ne pergjithesi.
Mungesa e mjeteve financiare dhe deficiti per kuadro
profesionale ne sektorin e TIK-ut jane problem shtese.
8. Konstatojme se ka mjaft mangesi ne zhvillimin e
infrastruktures se qeverisjes elektronike ne Kosove.
Perparesite Pengesat
Kenaqshmeria e perdoruesve Problemet
Me shpejtesine e sherbimit me trajnime
Rregullsia e informacionit Mungesa e kornizes
Qasja ne informacione ligjore
Rritja e transparences Mungesa e mjeteve
Ulja e korrupsionit financiare
Kursimi ne kohe Infrastruktura
Rritja e te hyrave dhe e manget
ulja e shpenzimeve Paragjykimet e grupeve
te caktuara
Në tetor të vitit 2008 Departamenti i Teknologjisë
Informative (DTI) në MAP në bashkëpunim me UNDP hartuan
Draftin e parë të Strategjisë për Qeverisjen Elektronike 2009
-2015, e cila është lëshuar për diskutim publik përmes
medieve. Qeveria e Republikës së Kosovës në mbledhjen e
95, të mbajtur më 26 nëntor 2009, miratoi Planin e Veprimit
për realizimin e Strategjisë për Qeverisjen Elektronike 2009-
2015.
9. Objektivat e E-Qeverisjes
Futja e sherbimeve elektronike ka ndryshuar dhe do te
vazhdoje te ndryshoje:
-Menyrat e komunikimit;
-Menyrat e vendimmarrjes;
-Menyrat e ofrimit te sherbimeve;
-Menyrat e transaksioneve te biznesit;
-Menyrat e edukimit;
-Menyrat e pranimit te reagimeve;
-Menyrat e organizimit dhe dhenies se
informacioneve;
Objektivat e qeverisjes elektronike jane;
-Forcimi I qeverisjes se mire dhe rritja e
pjesmarrjes se qytetareve ne qeverisje;
-Rritja e efikasitetit dhe produktivitetit te
agjencive shteterore;
-Krijimi I nje mjedisi me te mire per biznesin;
-Sigurimi I cilesise se jetes per grupet me te
margjinalizuara dhe te rrezikuara;
10. -Rritja e disponueshmerise se sherbimeve publike
per qytetaret.
Qeverisja elektronike ne teresine saj strukturore
duhet te siguroje:
-Te sigurohet se 100% e procedures
administrative eshte bere online si dhe te zbatoje metoden e
‘’one shop’’
-Standarde te sakta te formave operative te
qeverisjes lokale dhe qendrore;
-Ambient te sigurt;
-Krijimi I nje sistemi I cili siguron transparence te
te gjitha operacioneve;
-Perspektiven e ndikimit te teknologjive te
informacionit
e-Administrata ne Kosove
Si prioritet ne vazhdimesi I institucioneve qeveritare
dhe lokale ne Republiken e Kosoves eshte edhe zhvillimi I
administrates publike e cila mund te realizohet ne teresi
vetem nese krijojme sherbime cilesore ne administrate
11. permes teknologjise se informacionit dhe komunikimit dhe
sherbimet qe mundesojne qeverisjen elektronike.
Portali elektronik I Republikes se Kosoves
E-Shkollat
E-edukimi eshte nje fushe tjeter me rendesi per te ardhmen
e Kosoves,per te ngritur arsimin,kulturen dhe ne pergjithesi
mireqenien e qytetareve te vendit tone.
12. Digjitalizimi I te gjitha shkollave,aplikimi I modeleve te reja
teknologjike ne sistemin e arsimit,futja e te gjitha niveleve
te arsimit ne nje rrjet funksional,mesimit ne distance(e-
learning),menaxhimi digjital I administrimit te procesit
mesimor(e-shkollat), do ta avancoje ndjeshem cilesine ne
procesin mesimor,ngritjen e vetedijes
arsimore,transparencen dhe kualitetin arsimor.
Ky softuer perfshin modulet si:e-ditari,e-libreza,e-certifikata,
e-indeksi,e-diploma dhe dokumente tjera elektronike me
rendesi per arsimin ne pergjithesi.
Perfundimi
Ne fund te ketij punimi konkludova per rolin e
pazevendsueshem qe ka qeverisja elektronike per
qytetaret,ne menyre qe ata te marrin sherbime
efikase,efektive,me kosto me te ulet dhe ne menyre me te
13. lehte te mundshme,pa u perballur me barriera te
sterzgjatura per pajisjen me dokumente te ndryshme.
Kosova ka bere shume perparim ne fushen e teknologjise
digjitale,mirepo ende ka shume sfida ne te ardhmen duke I
eliminuar hendikepet qe pamundesojne zhvillimin e
metejshem te qeverisjes elektronike siq jane;mjetet
financiare dhe kuadrot profesionale.
Rekomandimi
Qeverisja elektronike ka benefite te jashtezakonshme per
shoqerine,mirepo nga ana tjeter ka edhe te meta te cilat
nderlidhen posaqerisht me te drejtat dhe privatesine e
qytetareve siq jane;keqperdorimi I te dhenave te tyre dhe
abuzimi me keto te dhena,hakerimet ne sistemet
kompjuterike,te cilat mund t’iu shkaktojne qytetareve deme
te medha.
Rekomandoj qe te ndermerren masa me qellim te forcimit te
metejshem dhe avancimit te teknologjise digjitale duke
permiresuar infrastrukturen ligjore,institucionale,njerezore
etj me qellim qe te pamundesohet keqperdorimi dhe abuzimi
I teknologjise digjitale dhe ne kete menyre nga kjo te kemi
me shume benefite se sa deme.