Nguyễn Ngọc Phan Văn

1. nAp AN
1 ~rN:T: 1 : 1 : 1 : 1 : 1 : 1 : 1 : 11aO 1
II. Tl)'LU!N
Theo quan di~m duy v~t ljch sir quAn chung nhan dan co vai tro nhtr th~ nao trong Ijch
sir? f)i~u do rut ra dU'Q'cy nghia gi?
- VI) Vai tro cua QCND trong ljch sir (4 di~m)
TriSt hoc Mac-Lenin cho rang quan chung nhan dan dong vai tro quyet dinh, la ngiroi sang
tao chan chinh ra lich sir, con ca nhan co vai tro to 1611quan trong trong qua trinh do. TriSt hoc
Mac-Lenin khang dinh diSu do dua vao cac din cir sau:
+ QCND La nguoi sang tflo ra cua cdi v{it chat-cO'sit cho s~ tan t{li va phtu triin cua xii
hpi loai nguoi
Xa hQi mu6n t6n tai va phat trien thi phai thoa man nhtrng nhu cau ngay cang tang nhu an,
uong, a,mac, di lai, chua benh, hoc hanh ... Mu6n dap img nhfrng nhu cau do thi doi hoi phai co
nhimg san pham nhu hrong thirc, thirc pham, mroc uong, nha a, phirong ti~n I~i, thu6c chua
b~nh... Mu6n co nhUng san phftm do, tat ySu phai tiSn hanh san xufrt. Chinh QCND la nguai san
xu§.tra cua cai v~t ch§.t-cO'sa cho sv t6n t~i phat tri@ncua xa hQi loai nguai. Do do, lich su cua xa
hQiloai nguai truac hSt la lich su sv phat tri@ncua cac phuong thuc san xuAt, va do ciing la lich
sucuaQCND.
+ Quan chung nhlin dlin la I~c Ilf{YngCO'biln cua m(Jicupc cach m{lng xii hpi
Nhu chUngta da biSt, QCND la nhUng nguai bi th6ng tri, ap buc, boc IQt,do la giai cApd6i
khang vai giai cApth6ng tri, ap buc, boc IQt.Day la hai gai cApd6i khang, do do, tAtySu se d~n
dSn dAutranh giai cAp.CUQCdAutranh do phat tri@ndSn dinh cao tat ySu d~n dSn cach m~ng xa
hQi, cach m~ng xa hQi se lam thay thS hinh thai kinh tS-xa hQi nay b&nghinh thai kinh tS-xa hQi
khac cao hon. Nhu v~y, QCND la Ivc IUQ'IlgcO'ban cua mQicUQccach m~ng xa hQi, do do, hQla
chu th@cua lich su, cua xa hQi.
+ QCND con La nglfui sang t{lo ra nhirng gia tr! tinh than cua xii hpi
Lich su cua loai nguai khong chi la lich su cua lao dQng san xuAt cua cai v~t ch§.t,cua dau
tranh giai cAp,cua cach m~ng xa hQi rna con la lich su cua lao dQng san xuat cua cai tinh than.
QCND la chu th@sang t~o va huang thl cua cai tinh than. QCND vira la nguai trvc tiSp, vua la
nguai gian tiSp sang t~o va huang thl cua cai tinh than.
QCND ia nguai trlfc tiip sang tg,ora nhfmg gia trj tinh than. QCND la nguai trvc tiSp sang
t~o ra nSn van hoa dan gian cua cac dan tQc; duai chu nghla xa hQi, QCND vua la nguai huang
th1,vua la nguai sang t~o ra nhUng gia tri tinh than, diSu do, mQtm~t do xa hQi da t~o ra nhUng
tiSn dS, diSu ki~n vS v~t chAtva tinh than d@QCND duQ'clam chu trong tAt ca cac lInh VICdai
s6ng xa hQi, trong do co IInh vvc tinh than, m~t khac, xa hQi doi hoi con nguai phai thIc SlJlam
chu xa hQi.
QCND con la gian nip nguai sang tg,ora nhfmg gia trt tinh than. Ho~t d<)ngthIc tiSn cua
QCND, cung vai nhUng tam tu, tinh cam ... cua hQ la ngu6n dS tai vo t~ cho nhUng ngum lao
dQngtri oc sang t~o ra nhUng cua cM tinh than, dQngIlJCcho SlJphat tri@ncua khoa hQc-kYthu~t,
NLI-DHCQ 9

2. van hoa ... ; QCND ciing la ngtroi v~n dung nhimg thanh uru do vao thirc tiSn, Ia nguoi b~1Ov~ hru
truyen nhfmg cua cai tinh thfin do trong lich suo
- Ngoai ra, lpi ich cua QCND viea lit iliim khOi ildu, visa lit iliim kit thuc cua moi S(l' biin
ilJi trong xii h(ji-lich sir
QCND la nguoi sang t:;10chan chinh ra lich suo Suy cho cung, lei Ich cua QCND vira la
diem khoi d§.u,vira la diem k@tthuc moi qua trinh biSn d6i trong lich SUoB6i vi chinh nhirng Ioi
ich chinh dang do la nhtrng nguyen nhan v~t ch~t da tao nen dong I1'cphat triSn cua ljch SU,xa
hQi. Ngay nay, nhfrng biSn d6i cua lich SU,xa hQingay cang sau rong doi hoi QCND phai tham
gia mot each tich C1'Cva tu giac.
- Y2) Y oghia (1 di~m)
Quan diSm v~ qufin chung nhan dan va vai tro clla quftn chung nhan dan trong ljch su Clla
triSt h9c Mac-Lenin co y oghia ly lu~o va thl}'Cti~o to 1&0. Day Ia cO's6 Iy Iu~n khoa h9C gop
phftn phe phan, ch6ng I~i nhUng quan diSm khong dung d~n, sai lftm, th~m chi Ia phan dQng clla
ChllnghIa duy tam, ton giao, Cllagiai c~p th6ng tri boc IQtnh&mcoi thuang, ho~c phu nh~ vai
tro cua QCND, d~ cao vai tro cua ca nhan vI nhan, cho r&ngvI nhan quySt dinh Iich SUoTren cO'
s6 do, ch6ng t~ sung bai ca nhan, vi ph~m quy~n lam chu cua QCND ...; m~t khac, phai giao d1c
long ton kinh lanh t1d6i v6i nhan dan, ghi nh6 cong an cua anh hung, lanh t1.
NLI-DHCQ 9

3. DApAN
I.TRAc NGHIEM
CAU 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10--~-
DE
10 d b a a c a d b c d
-
II. Tl}LUAN
Theo quan di~m cua chii nghia duy v~t bi~n chirng gifra v~t chdt va y tlnrc co quan h~ vot
nhau nhir th~ nao? f)i~u do rut ra dU'gc y nghia phuongphap lu~n gi?
- VI) Tri~t h9C Mac-Lenin cho rang gitra v~t chat vii y thirc c6 m6i quan h~ bien clnrng voi nhau,
trong d6, v~t chfit gitr vai tro quyet dinh, y thirc c6 tinh d(>cI~p tirong d6i, tac dong tich ClJCtro lai d6i
voi v~t chat, (4 di~m)
Viit chat quyBt itinh j thuc
+ V~t chfit c6 tnroc, y thirc c6 sau, v~t chfit sinh ra y thirc, v~t chfit quyet dinh y thirc. (hay v~t
chfitIiitinh thir nhat, y thirc Iiitinh thir hai)
+ V~t chfitquyet dinh noi dung y thirc, do d6, quyet dinh SlJbi~n d6i cua y thuc.
+ V~t chfit Iii di~u ki~n khach quan d€ hi~n thfc h6a y thuc, tuc Iii di~u ki~n khach quan d€ bi~n y
thuc, tu tu6ng thanh hi~n thfc.
Ythuc tac it9ng trO'l(li itai vOi v{it chat
+ Sau khi ra dai, y thuc c6 tinh d(>cI~p tUOllgd6i, tac d(>ngtich ClJCtra I~i d6i v6i v~t chfit. S1/
tac d9ng do diin ra thea hai huang, khi y thuc phil hqp v6i hi~n thlJc khach quan thi n6 c6 tac dvng
thuc itlzy qua trinh v~t chfit, xi}h(>iphat tri€n, con ngugc I~i, khi Y thuc kh6ng phil hqp thi n6 c6 tac
dVng kim ham SlJphat tri€n cua qua trinh v~t chfit, xi}h(>i,tuy nhien, Sftac d(>ngniiy mang tinh t~m
thai, xet d~n cilng bao gia v~t chfit cling quy~t dinh y thuc, y thuc chi Iii SlJphan anh th~ gi6i khach
quan cua con nguai.
+ Khi n6i y thuc tac d(>ngd~n v~t chfit tuc Iii n6i d~n vai tro nang d(>ngchu quan cua con nguai
tac d(>ngd~n di~u ki~n khach quan, cMt~o th~ gi6i dap Ung cho nhUng nhu d.u cua minh. Do d6, SlJtac
d(>ngtra I~i cua y thuc d6i v6i v~t chfit phV thuQc nhi~u nhan t6 nhung trong d6 c6 ba nhan t6 co ban:
M9t la, nhUng di~u ki~n v~t chfrt khach quan cAnthi~t cho y thuc d6 thlJc hi~n. Hai la , trinh d(>phil
hgp cua y thuc d6 d6i v6i hi~n thfc. Ba la, muc d(>truy~n ba vii Sftham nh~p cua y thuc d6 viio trong
qu§.nchung.
- V2) V nghia phU'O'ngphap lu~n cua m6i quan h~ gifra v~t chdt va y thfrc (1 di~m)
+ Day Iii co sa 11'Iu~n khoa h9C giup cho chung ta phan bi~t dugc cac truang phai tri~t h9C duy
tam, duy v~t, ... tren co sa d6, g6p phfin phe phan, ch6ng I~i nhUng quan di€m sai Ifim cua CNDT, kh~c
phvc nhfrng thi~u s6t, h~n ch~ cua CNDV cli trong vi~c giai quy~t vfin d~ m6i quan h~ gifra v~t chfit vii
y thuc. (pharr tich them)
+ Trang bi cho chUngta co sa 11'Iu~ khoa h9C d€ xay dfng quan di€m nh~n thuc dung d~ - quan
di~m khach quan - d6 Iii trong nh~ thuc phai luon luon xudt phat tit hi¢n th1/ckhach quan d6ng thai
phai bih phat huy tinh nang d9ng chu quan. Tren co sa d6 ch6ng I~i can b~nh chu quan, duy y chi, cling
nhu thai d(>thv d(>ng,tieu ClJCng6i cha khach quan.
Xufit phiit ill hi~n thlJc khach quan Iii xufit phat ill ban than Sfv~t, ill nhUng quy Iu~t khach quan
v6n c6 cua th~ gi6i, kh6ng dugc ap d~t l'mu6n chu quan. Phat huy tinh nang d(>ngchu quan thfc chfit Iii
phiit huy vai tro tich CfCcua l' thuc trong vi~c nh~ thuc hi~n thfc khach quan, kh6ng dugc thv d(>ng
ng6i cha khach quan. . .
NLI - DHCQ 10

4. DApAN
I.TRAc NGHIEM
CAU 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10-,.-
DE
11 a e d b d a b d b e
-II. Tl)'LUAN
Quan di~m toan di~n la gi? Dua vao dau trong nh~n tlnrc doi hoi phai co quan di~m
toan di~n?
- VI) N(>idung quan di~m toan di~n (1 di~m)
Gitra su v~t, hien tUQ11gco m6i lien h~ ph6 bien, do do, doi hoi trong nhan thtrc chung ta
phai co quan di~m toan di~n. Quan diSm toan dien yeu d.u khi phan tich, xem xet str v~t phai
d~t no trong m6i lien h~ voi sir v~t, hien nrong khac; phai xem xet t~t ca cac mat, yeu t6, bQ
phan va cac giai doan trong qua trinh t6n tai, phat triSn... kS ca nhfrng khau trung gian, gian tiep
cua no, co nhu v~y moi chong duoc each xem xet phien dien mot chien (sieu hinh), chu nghia
chiet trung va thuat nguy bien.
- V2) CO'sO' khoa hec eua quan di~m toan di~n do ehinh la nguyen Iyv~ m8i lien h~ phB
bi~n eua cae sf v~t hi~n tU'Q'ngtrong th~ giOi (4 di~m)
+ Khai ni~m m8i lien h~ phB bi~n
Quan diSm bi~n chUng duy v~t cho r&ngSl v~t, hi~n tUQ11gtrong thS gi6i khong t6n t~i mQt
cach co l~p, rieng bi~t, tach rai rna no lien h~, tac dQng qua l~i lftn nhau, lam ti~n d~ t6n t~i cho
nhau, cling thuc d§.ynhau v~n dQng, phat triSn.
Khong nhUng thS, quan diSm bi~n chUng duy v~t con chi ra co so khach quan cua m6i lien
h~ ph6 biSn, do la xu~t phat tiT tinh th6ng nh~t v~t ch~t cua ban than thS gi6i. ThS gi6i th6ng
nh~t a tinh v~t ch~t cua no, con ban than sv v~t, hi~n tUQ11gchi la nhUng d~g t6n t~i (d~ng v~t
ch~t) hay Ia Sl' phan anh l~i nhUng d~ng t6n t~i do boi con nguai (d~g y thuc).
+ Tinh chit eua m8i lien h~ phB bi~n
Tinh khach quan
M6i lien h~ ph6 biSn cua Sl v~t, hi~n tugng trong thS gi6i t6n t~i khong l~ thuQc vao y
mu6n chu quan hay Sl nh~ thuc cua con ngum. Cung nhu, khong l~ thuQc vao mQt llc lugng
sieu nhien nao do. M6i lien h~ ph6 biSn gifra cac sv v~t, hi~n tugng trong thS gi6i xu~t phat tiT
Sl th6ng nh~t v~t ch~t cua thS gi6i.
Tinh ph8 biin
Bi~u do duQ'cbiSu hi~n: Th{rnhdt , gifra Sl v~t, hi~n tugng va Sl v~t, hi~n tugng co sllien
h~v6i nhau. Thu hai, trong ban than Sl v~t co Sl' lien h~ gifra cac bQph~n, ySu t6, m~t... c~u t~o
nen no (lien h~ v~ m~t khong gian); co sllien h~ gifra cac giai do~n, thai ky, ...trong qua trinh
t6n t~i, phat triSn cua no (lien h~ v~ m~t thai gian). Thu ba, m6i lien h~ ph6 biSn no trong t~t ca
cac lInh VlCcua thS gi6i: tl nhien, xa hQi, tu duy.
Tinh tlad(lng,phong phil
M6i lien h~ ph6 biSn duQ'cbiSu hi~n mQt cach da d~ng phong phu, muon hinh nhi~u ve
trong thS gioi Do do, co nhiSu lo~i m6i lien h~ trong thS gi6i, nhu m6i lien h~ ben trong, m6i
NLI - BHCQ 11

5. lien h~ ben ngoai, m6i lien h~ co ban, m6i lien h~ khong co ban, m6i lien h~ chu ySu, m6i lien
h~ thir ySu, m6i lien h~ tnrc tiSp, m6i lien h~ gian tiep, chung-rieng ...
Chinh m6i lien h~ ph6 bien cua SI v~t, hien tirong trong thS gioi duoc biSu hien nhu tren
nen phep bien clnrng duy v~t phan anh hien thuc khach quan do thanh ly luan goi Iiinguyen ly
vS m6i lien h~ ph6 biSn. SI lien h~ xuat phat tir tinh thong nhat cua thS gioi v~t chat, cac SI vat,
hien nrong chi Iiinhirng dang t6n tai cu thS cua thS gioi v~t chat, hay chi Iii SI phan anh lai cac
dang t6n tai do trong y thirc cua con nguoi,
NLI-DHCQ 11

6. DAPAN
I.TRAc NGHIEM
!
~
6 8 9 10DE 1 2 3 4 5 71 -,..-
CAD
12 c d a c c d d b b a
-II. Tl}LUAN
Anh (chi) hi~u nlur th~ nao v~ vai tro thuc ti~n la co so, dQng l1}'cciia nh~n tlnrc? Y
nghia cua vi~c nghien crru v~n d~ nay ?
- Y1) Thuc ti~n la co sO',dQng Il}'C va muc dich ciia nh~n tlurc (4 di~m)
TriSt hQCMac - Lenin khang dinh thirc tiSn gift vai tro quyet dinh d6i voi nhan thirc, vai
tro quyet dinh do thS hien a ch6 no la nguon g6c, d9ng hrc, muc dich cua nhan tlnrc va la tieu
chuan kiem tra nhan thirc.
+ Thirc tiin liz co so; t/png IlfC cua nh~n thuc
Noi thirc tiSn la co sa, d9ng lire cua nhan thirc nghia la: thuc tiSn la diem xu~t phat, diSm
b~t dAu,la ngu6n g6c, d6ng thai la cai thuc day nh~n thuc ra dai, phat triSn. DiSu do dugc biSu
hi~n:
(1) HOC;ltd9ng dAutien cua xa:h9i loai nguai la hOC;ltd9ng lao d9ng san xu~t cua cai v~t
ch~t, til' do hinh thanh con nguai-chu thS nh~n thuc, nh~n thuc ra dai phat triSn. Qua lao d9ng
san xu~t, nh~n thuc tiSp tlCphat triSn dS ngay cang phlc V1,1 cho lao d9ng san xu~t dC;lthi~u qua
cao han.
(2) HOC;ltd9ng thvc tiSn da:dS ra nhu cAu, phuang huang, nhi~m Vl, khuynh huang v~n
d9ng va phat triSn cua nh~n thuc.
HOC;ltd9ng thvc tiSn, rna tru6c hSt la lao d9ng san xu~t, d~u tranh giai c~p, d~u tranh giai
phong dan t9c da:d~t ra yeu cAu,phuang huang, nhi~m Vldoi hoi nh~n thuc phai giai quySt, til'
do tC;lod9ng Ivc cho nh~n thuc phat triSn, hinh thanh nen cae ly thuySt khoa hQc.
(3) HOC;ltd9ng tvc tiSn da:cung c~p nhUng s61i~u, tai li~u cho nh~ thuc.
Nhu cAut~t ySu khach quan cua con nguai la phai giai thich thS gi6i va cMtC;lothS gi6i-tuc
hOC;ltd9ng thvc tiSn dS dap Ung cho nhUng nhu cAungay cang cao cua minh. BfuIg hOC;ltd9ng
thvc tiSn, con nguai da:tac d9ng vao khach thS noi chung va d6i tugng nh~ thuc noi rieng lam
cho d6i tugng b9c 19ra nhUng d~c diSm, tinh ch~t, thu9c tinh ... tuc dem lC;linhUng tai li~u, s6
li~u cho nh~n thuc, giup cho nh~ thuc nb b~t dugc ban ch~t, quy lu~t v~n d9ng, phat triSn cua
thS gi6i. Tren cO'sa nhUng nh~n thuc dung d~, nhUng ly tuySt khoa hQc do, giup cho con nguai
hOC;ltd9ng thvc tiSn dC;lthi~u qua ngay cang cao han.
(4) HOC;ltd9ng thvc tiSn da:lam biSn d6i va phat triSn cac giac quan cua con nguai, d6ng
th~i da:tC;lora dugc nhUng cong Cl,phuang ti~n ngay cang hi~n dC;lilam cho nh~n thuc phat
trien.
Tren cO'sa hOC;ltd9ng thvc tiSn, rna tru6c hSt la lao d9ng san xu~t da:lam cho b9 oc con
nguai, cac giac quan con nguai ngay cang phat triSn va hoan thi~n, nang Ivc tu duy cua con
nguai khong ngirng phat triSn.
Cling v6i sv phat triSn cua nh~n thuc, cua khoa hQc, con nguai da:tC;lora cac cong Cl,
phuang ti~n ngay cang hi~n dC;ligiup cho con nguai nh~n thuc thS gi6i ca vS tAmvi mo va vi mo
NLI - DHCQ 12

7. mot each dung dan, day du, sau sac han. Tren co s6 do, nhan thirc cua con ngiroi tro lai phuc vu
hoat dQngthirc tiSn co hieu qua han.
- Y2) Y nghia (1 di~m)
Quan diSm cua triet hoc Mac-Lenin vS vai tro cua thuc tiSn d6i voi nhan thirc co y nghia to
Ion, giup cho chung ta xay dung diroc quan di~m thuc ti~n trong nhan thirc va hoat dong thuc
tiSn. Quan diSm thuc tiSn doi hoi nhan thirc, Iy luan phai g~n liSn voi thuc tiSn, phuc vu cho
thirc tiSn, hoc di doi voi hanh, coi trong cong tac tang kSt thirc tiSn... ; nSu xa roi thuc tiSn thi
se d~n dSn sai lAmchu quan, duy y chi, giao diSu, may moe ... ; nguoc lai, neu dS cao vai tro
thuc tiSn di dSn coi thuang ly lu~n thi d~n dSn chu nghia thlc dlng, chu nghia kinh nghi~m.
Nhu H6 Chi Minh da:viSt: Lf; lu(m kh6ng gcin liJn wyi thvc tiln la If;lucjnsu6ng, thvc tiln
kh6ng co If lucjndan iluimg la thlfc tiln mil quimg.
NLI-DHCQ 12

8. DAPAN
4
d
II. T1}LuAN
VAnd~ CO' ban cua tri~t hoc la gi? Y nghia cua vi~c nghien cuu vAn d~ CO' ban ciia
tri~t hoc, hay trinh bay ro y nghia do?
- YI) vAn d~ CO' ban ciia tri~t h(}cla m8i quan h~ giii'a v~t chAt va y thtrc (1 di~m)
Theo Angghen: "Vdn aJ CO' ban Ion cua moi triet h9C, ag.c biet ta cua triit h9C hien
dai, la quan h? giiia tu duy va tim tai. "
V~n dS co ban cua triet h9Cg6m hai mat:
Miit thtr nhdt, tra loi cau hoi 100: Giira v~t ch~t va y thirc cai nao co tnroc, cai nao co
sau, cai nao quyet dinh cai nao? (Hay: cai nao la tinh thir nhat, cai nao la tinh thir hai?)
Miit thu hai, tra loi cau hoi 100: Con ngtroi co kha nang nhan thuc duqc the gim hay
khong? (Hay: thua nh~ hay khong thua nh~n kha nang nh~n thuc cua con nguai?)
- Y2) Y nghia (4 di~m)
Giai quyet hai m~t tren lien quan d~n vi~c hinh thanh cac twang phM tri~t h9C va cac
phuong phap nh~ thuc. Do do, nghien cUunfun vfrng v~ dS co ban cua tri~t h9c giup cho
chung ta phftnbi~t duqc cac twang phai tri~t h9C.
+ Til' vifC giai quy€t m(it thu nhat van iii CO'ban clla triit hpc, no dffchia cac nha tri~t
h9Cthanh hai twang phai 100:chu nghia duy v~t va chu nghia duy tam.
Chii;nghia duy v{it
NhUng ngum theo chu nghla duy v~t cho r~ng: V~t ch~t, gio-itl nhien la cai co two-c,
quy~t dinh y thuc, y thuc la cai co sau. (Hay v~t ch~t la tinh thu nh~t, y thuc la tinh thu hai)
Chu nghla duy v~t trong qua trinh t6n t~i va phat triSn cho d~n nay dffduqc trai qua ba
thai kY (ba giai do~), biSu hi~n dum ba hinh thuc (hinh thai) co ban: chu nghla duy v~t ch~t
phac thai c6 d~i, chu nghla duy v~t sieu hinh th~ kY XVII - XVIII, chu nghla duy v~t bi~n
chUngcua Mac, Angghen (tri~t h9c Mac-Lenin) xu~t hi~n vao giua th~ ky XIX.
Ngoai cac hinh thuc co ban tren, trong lich sir phat triSn cua chu nghla duy v~t con co
m<)ts6 d~g khac nfra nhu: chu nghla duy v~t t§.mthuang, chu nghla duy v~t kinh t~.
Chii;nghia duy tam
NhUng ngum theo chu nghla duy tam cho rfug: y thuc (tinh th§.n)la cM co two-c, quy~t
dinh v~t ch~t,v~t ch~t la cai co sau. (hay y thuc la tinh thu nh~t, v~t ch~t la tinh thu hai)
Ngay illd§.uchu nghia duy tam dffthS hi~n m<)tSl! khong nh~t quan. No chia thanh hai
truang phai chu y~u: chu nghia duy tam chu quan va chu nghla duy tam khach quan.
Ben c~ cac nha tri~t h(}cnhftt nguyen giai thich th~ gio-itu m<)tban nguyen v~t ch~t
hay y thuc, con co cac nha tri~t h(}c nhi nguyen. Tri~t h9C nhi nguyen cho rfug th~ gim
duqc sinh ra ill hai ban nguyen v~t ch~t va y thuc d6i l~p vm nhau, v~t ch~t sinh ra hi~n
tuqng v~t ch~t, y thuc sinh ra hi~n tuqng y thuc. Nhi nguyen lu~ thS hi~n l~p twang dung
hoa gifra chu nghla duy v~t va chu nghla duy tam, nhrmg chu y~u nga vS chu nghia duy tam.
NLI- DHCQ 1

9. Ngoai ra, trong triet hoc con co "Con tlU'dngthu ba"- tire twang phai triet hoc nay
khong theo nhat nguyen, cfing khong theo nhi nguyen, rna ho cho rfuIgthS gioi do "mot thire
thSvim la v~t chit vira la y thirc" sinh ra.
Thuc chit triet hoc nhi nguyen va "con dirong thir ba" la sir bien tuong cua chu nghia
duy tam khi khoa hoc noi chung va triSt hoc duy v~t noi rieng phat trien, tin cong vao chu
nghia duy tam buoc ho phai l~n tranh tra loi vin dS co ban cua triet hoc.
+ Tit vi?c giai quyit m{it thu hai van tlJ CO' ban cua triit hoc, no da:chia triet hoc
thanh nhiSu twang phai khac nhau. Da s6 cac nha triSt hoc dSu cho rang con nguiri co kha
nang nh~n thirc dllq'c th~ giOi (kha tri). Con co nhfrng nguai theo twang phai bAt kha tri
(khong thS biSt), hQ cho rfuIg con ngum khong thS nh~n thuc dUQ'cthS gi6i, ho~c hoai nghi
SlJ nh~n thuc cua con nguai.
NLI- £>HCQ 1

10. DApAN
l~l:Gi:I : I : I : I : I : I : I : 11bO I
II. nJLuAN
~nh (chi) hi~u nhtr th~ nao v~ vai tro thl}'c ti~n la co sO', dQng 11}'ccua nh~n
tlurc? Y nghia cua vi~c nghien ciru van d~ nay?
- fl) Thee ti~n la co SO'l dQng Il}'C va m_lcdich cua nh~n, thirc (4 ~i~m)
Triet hQCMac - Lenin khang dinh thirc tien gift vai tro quyet dinh doi voi nhan thirc,
vai tro quyet dinh do thS hien a ch6 no la nguon g6c, dong luc, muc dich cua nhan thirc va
la tieu chuan kiem tra nhan thirc.
+ Thu» tiin la co sir, i/png Il.fccua nhljn thirc
N6i thirc tiSn Ia co sa, dong hrc cua nhan thirc nghia la: thirc tiSn la diSm xuAtphat,
diSm bit dAu,la nguon g6c, d6ng thai la cai thuc dAynh?n thuc ra dai, phat triSn. Di~u do
duQ'cbiSu hi~n:
(1) Ho~t dQng dAutien cua xa hQi loai nguai la ho~t dQng lao dQng san xuAtcua cai
v~t chftt, ill d6 hinh thanh con nguai-chu thS nh?n thuc, nh?n thuc ra dOi phat triSn. Qua
lao dQng san xuftt, nh~n thuc tiSp tlCphat triSn dS ngay cang phlc Vl cho lao dQng san
xuftt d~thi~u qua cao han.
(2) Ho~t dQng thlc tiSn da d~ ra nhu cAu,phuang huang, nhi~m Vl, khuynh huang
v~n dQngva phat triSn cua nh?n thuc.
Ho~t dQngthlc tiSn, rna tru6c hSt la lao dQng san xuftt, dftu tranh giai cftp, dftu tranh
giai ph6ng dan tQc da d~t ra yeu cAu,phuang huang, nhi~m Vl doi hoi nh~n thuc phai giai
quySt, tir do t~o dQngllc cho nh?n thuc phat triSn, hinh Thanhnen cac ly thuySt khoa hQc.
(3) Ho~t dQngWc tiSn da cung cftpnhfrng s6 li~u, tai li~u cho nh~n thuc.
Nhu cAutftt ySu khach quan cua con nguai la phai giai thich thS gi6i va cai t~o thS
gi6i-tuc ho~t dQngthlc tiSn dS dap Ung cho nhfrng nhu cAungay cang cao cua minh. Bfutg
ho~t dQngthlCtiSn, con nguOi da tac dQng vao khach thS noi chung va d6i tuqng nh?n
thuc n6i rieng lam cho d6i tuqng bQclQra nhfrng d~c diSm, tinh chftt, thuQctinh ... tuc dem
l~i nhfrng tai li~u, s6 li~u cho nh?n thuc, giup cho nh?n thuc nim bit duQ'cban chftt, quy
lu~t v~n dQng,phat triSn cua thS gi6i. Tren co sa nhfrng nh~n thuc dUng din, nhfrng ly
tuySt khoa hQc do, giup cho con nguai ho~t dQng thlc tiSn d~t hi~u qua ngay cang cao
han.
(4) Ho~t dQng thlJc tiSn da lam biSn d6i va phat triSn cac giac quan cua con nguOi,
d6ng thai da t~o ra duQ'cnhfrng cong Cl,phuang ti~n ngay cang hi~n d~i lam cho nh?n
thuc phat triSn.
Tren co sa ho~t dQng thlJc tiSn, rna tru6c hSt la lao dQng san xuftt da lam cho bQ oc
con nguOi, cac giac quan con nguOi ngay cang phat triSn va hoan thi~n, nang llc tu duy
cua con nguai khong ngimg phat triSn.
Cling vOi Sl phat triSn cua nh?n thuc, cua khoa hQc, con nguai da t~o ra cac cong Cl,
phuang ti~n ngay cang hi~n d~i giup cho con nguai nh?n thuc thS gi6i ca v~ tAmvi mo va
NLI-DHCQ 2

11. vi mo mot each dung d~n, dAy du, sau s~c hon. Tren co sa do, nhan tlnrc cua con ngiroi tro
lai phuc vu hoat dQngthirc tiSn co hieu qua hon.
- Y2) Y nghla (1 di~m)
Quan diem cua triSt h9C Mac-Lenin vS vai tro cua thirc tiSn d6i voi nhan thirc co y
nghia to Ion, giup cho chung ta xay dung ducc quan di~m thfC ti~D trong nhan thirc va
hoat dQngthirc tiSn. Quan di~m thuc tiSn doi hoi nhan thirc, ly luan phai g~n liSn voi thuc
tiSn, phuc vu cho thuc tiSn, h9C di doi voi hanh, coi trong cong tac t6ng kSt thirc ti@n ;
nSu xa roi thirc tiSn thi se dan dSn sai lAmchu quan, duy y chi, giao diSu, may moe ;
nguoc lai, nSu dS cao vai tro thvc tiSn di dSn coi thuang ly lu~ thi dan dSn chu nghia
thvc dlng, chu nghia kinh nghi~m. Nhu H6 Chi Minh da viSt: Ly Iwjn kh6ng giin liJn vai
th1!ctiin la Iy luqn su6ng, th1!ctiin kh6ng co Iy luqn dJn iJuirngla th1!ctiin mil quang.
NLI-DHCQ 2

12. flAP AN
. I.TRAC NGIDEM
CAU 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10--..-DE
3 c b d a a c c b d b
-
II. TVLU~N
Quan h~ san xuit la gi? Quan h~ san xu it co vai tro nlnr th~ nao d8i vOl 111CIU'Q1lgsan
xuit? Lien h~ yin d~ nay trong each mang X3 hQi chu nghia 0' mrtre tao
- VI) Khai ni~m quan h~ san xuit (1 di~m)
QHSX la nhtrng quan h~ co ban gitra ngiroi voi ngiroi trong qua trinh san xufrt. QHSX th~ hien
m~t xa hQi cua qua trinh san xuar.
QHSX bao g6m nhirng m6i quan h~ co ban sau: quan h~ v€ m~t So'hiru nr lieu san xuat; quan h~
v€ mat t6 clnrc quan ly san xufrt; quan h~ v€ m~t phan ph6i san pham, Trong ba quan h~ tren, quan h~
v€ mat So'htru nr lieu san xufrt dong vai tro quyet dinh.
- Y2) Vai tro cua QH8X d8i vOl LL8X (3 di~m)
Theo quan di~m cua triet h9C Mac-Lenin: LLSX va QHSX co quan h~ bien clnrng tac dong qua
lai lfuInhau, trong do, LLSX dong vai tro quyet dinh, con QHSX chi tac dong tra l;;tid6i vai LLSX.
+ LLSX quy~t dinh QHSX, nhung sau khi ra dai, QHSX khong dong vai tro thl dQng, rna no co
vai tro to 100, tac dQng tich c!'c tra l;;tid6i vai LLSX. QHSX tac dQng d~n LLSX theo hai huOOg, khi
QHSX phli hqp vai LLSX thi no c6 tac dlng thuc dAy LLSX phat tri~n, khi QHSX khong phli hqp
vai LLSX thi no co tac dlng kim ham s!'phat tri~n cua LLSX, tuy nhien, tac dQng kim ham chi mang
tinh chfrtt;;tmthai, vi LLSX bao gia cling gift vai tro quy~t dinh.
QHSX co tac dlng kim ham LLSX trong hai truang hqp chu y~u sau:
M9t la, khi QHSX 16ithai l;;tch~u so vai LLSX;
Hai la, khi cac y~u t6 cua QHSX phat tri~n khong d6ng bQ, khong t;;tOnen chinh th~ th6ng nhfrt
cua QHSX, nhfrt la vi~c hinh thuc h6a m~t So'hfru TLSX di truac mQt buac so vai cac m~t khac.
+ So' dI QHSX co vai tro to 100, tac dQng tich c!'c tra l;;tid6i vai LLSX la vi QHSX quy dinh
mlC dich cua n€n san xufrt xa hQi, quy dinh h~ th6ng 19i ich xa hQi, quy dinh phuang thilc thu nh~p,...
va n6 cling vai nhUng nhan t6 khac trong n€n san xufrt xa hQi, d~c bi~t la cac quy lu~t kinh t~ t;;tO
thanh mQt h~ th6ng cac nhan t6 tac dQng d~n xa hQi, nhfrt la tac dQng d~n nguai lao dQng, ill do, tac
dQng d~n LLSX thuc dAyhay kim ham Slphat tri~n cua LLSX.
- Y3) 811v~n dl}.ngyin d~ nay eiia Dang (1di~m)
Day cling la mQt trong nhUng co So'ly lu~n khoa h9C giup cho chung ta nghien cUu, tim hi~u,
n~m b~t, hi~u ra dugc tinh dung d~, khoa h9C v€ duang 16i cach m~g XHCN cua Dang ta, nhfrt la
duang 16iv€ kinh t~. Truac day do non nong vQi yang, duy y chi chung ta vQi yang xoa b6 cac thanh
phfut kinh t~ phi XHCN. Ngay nay, theo duang 16i d6i mai cua Dang chung ta chu truang xay dvng
n€n kinh t~ nhi€u thanh phfut dinh huOOg XHCN, trong do, thanh phfut kinh t~ nha nuac gift vai tro
chu d;;to,kinh t~ t~p th~ cling kinh t~ nha nuac ngay cang tra thanh n€n tang vfrng ch~c cua n€n kinh
t~ qu6c dan. Thlc chfrt d6 la Sl v~n dlng mQt cach dung d~ quy lu~t v€ m6i quan h~ bi~n chUng
gifta LLSX va QHSX, phat huy vai tro cua QHSX vao di€u ki~n cl th~ cua nuac ta d~ xay dvng va
phat tri~n n€n kinh t~ XHCN.
NLI-DHCQ3

13. DApAN
I TRAc NGI-llEM
'CAU 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
DE
4 d b a c d c a a b c
-II. TVLUAN
Theo quan di~m duy vit ljch sfr qu§n chung nhan dan co vai tro nhir th~ nao trong ljch
sfr? Di~u do rut ra dU'q'cy nghia gi?
- Yl) Vai tro cua QCND trong ljch sfr (4 di~m)
Tri~t h9CMac-Lenin cho r&ngquAnchung nhan dan dong vai tro quyet dinh, la ngu~ sang
tao chan chinh ra lich sir, con d. nhan co vai tro to IOn quan trong trong qua trinh do. Triet h9C
Mac-Lenin khang dinh diSu do dira vao cac din cir sau:
+ QCND liz nglfiri sang tao ra cua citi v~t chat-cd su cho sv tfm t(li va phdt triin cua xii
hvi loai nguai
Xa hQimuon t6n tai va phat trien thi phai thoa man nhirng nhu cAu,ngay cang tang nhir an,
uong, a,mac, di lai, chua benh, h9Chanh ... Mu6n dap irng nhtrng nhu cau do thi doi hoi phai co
nhtrng san pham nhir hrong thuc, thirc phAm, nu6c u6ng, nha a, phuong ti~n l~i, thuoc chua
b~nh... Mu6n co nhUng san phAmdo, tfity~u phai ti~n hanh san xufit. Chinh QCND la ngum san
xufitra cua cai v~t chfit-cO'sa cho SI t6n t~i phat tri8n cua xa hQiloai nguai. Do do, lich sir cua X8
hQiloai ngum tru6c h~t la lich sir SI phat tri8n cua cac phuong thuc san xufit, va do cling la licb
sircuaQCND.
+ Quan chimg nhiin diin liz Ivc Ilff/ng Cdbitn cua mpi cuvc cach m(lng xii hvi
Nhu chung ta da bi~t, QCND la nhfrng nguai bi th6ng tri, ap buc, boc lQt,do la giai cfip d6i
khang v6i giai cfipth6ng tri, ap buc, boc lQt.Bay la hai gai cfip d6i khang, do do, tfit y~u se ddI1
d~n dfiutranh giai cfip. CUQcdfiu tranh do phat tri8n d~n dinh cao tfit y~u ddn d~n cach m~g xa
hQi, cach m~g xa hQi se lam thay th~ hinh thai kinh t~-xa hQinay b&nghinh thai kinh t~-xa hQi
khac cao hon. Nhu v~y, QCND la lIc lUQ'IlgcO'ban cua m9i cUQccach m~ng xa hQi,do do, h9 la
chu th8 cua lich sir, cua xa hQi.
+ QCND con la nglfili sang t(lo ra nhitng gia tr! tinh than cua xii hVi
Lich sir cua loai nguai khong chi la lich sir cua lao dQng san xufit cua cai v~t chfit, cua dfil
tranh giai cfip, cua cach m~ng xa hQi rna con la lich sir cua lao dQng san xufit cua cai tinh thAn
QCND la chu th8 sang t~o va huang thl,lcua cai tinh thAn. QCND vira la nguai trvc ti~p, vira 12
nguai gian ti~p sang t~o va huang thl,lcua cai tinh thAn.
QCND la nguai tr1!Ctiip stmg tqlOra nhi1nggia trf tinh thdn. QCND la nguai trvc ti~p sang
t~o ra nSn van h6a dan gian cua cac dan tQc; du6i chu nghia xa hQi, QCND viIa la ngum huang
thl,l,vira la nguai sang t~o ra nhfrng gia tri tinh thAn,diSu do, mQtm~t do xa hQi da t~o ra nhUng
tiSn dS, diSu ki~n vS v~t chfit va tinh thAnd8 QCND dugc lam chu trong tfit ca cac linh VICda:
s6ng xa hQi,trong do co linh VICtinh thAn,m~t khac, xa hQi doi hoi con nguai phai thIc SI Ian:
chu xa hQi.
QCND con la gian nip nguai sang tr;tOra nhi1nggia trj tinh thdn. Ho~t dQngthgc tiSn cu~
QCND, cling v6i nhfrng tam ill, tinh cam ... cua h9 la ngu6n dS tM vo t~ cho nhfrng ngum lac
dQngtri oc sang t~o ra nhUng cua cai tinh thAn,dQng19ccho SI phM tri8n cua khoa h9c-ky thu~t
NLI-f)HCQ 4

14. van hoa ... ; QCND cling Iii ngiroi v?il dung nhtrng thanh nru do vao thirc tiSn, la ngiroi bao v~ luu
truyen nhtrng cua cai tinh th~n do trong lich suo
- Ngoai ra, /(1i ieh cua QCND viea lil diJm khOi dau, vica lil diJm kit thue cua moi s~1'oiin
dgi trong xii hpi-Jieh sit' .
QCND la ngiroi sang tao chan ehinh ra lich suo Suy eho cung, loi ich cua QCND vira la
di8m khoi d~u, vira Ia diSm kSt thuc moi qua trinh bien d6i trong lich suo Boi vi chinh nhtrng IQ'i
ich chinh dang do la nhtmg nguyen nhan v~t eh~t da tao nen dQng hrc phat trien cua lich su, xi'!
hoi, Ngay nay, nhimg biSn d6i cua lich sir, xa hQi ngay cang sau rong doi hoi QCND phai tham
gia mot each tich cue va tl,lgiae.
- Y2) Y nghia (1 di~m)
Quan di8m vS quk chung nhan dan va vai tro eua quk chUng nhan dan trong lich su eua
triSt hQe Mac-Lenin co y nghia Iy lu~n va th1!Cti~n to 16n. Day la co sa ly lu?il khoa hQe gop
ph~n phe phan, ehfmg l~i nhUng quan di8m khong dung dAn, sai l~, th~m chi la phan dQng eua
chu nghia duy tam, ton giao, eua giai c~p th6ng tM boc lQt nhfun eoi thuang, ho~c phu nh?il vai
tro cua QCND, dS eao vai tro eua ea nhan vi nhan, eho dng vi nhan quySt dinh lich suo Tren co
sa do, ch6ng t~ sung bai ca nhan, vi ph~m quySn lam chu eua QCND ...; m~t khae, phai giao dlc
long ton kinh, ghi nh6 eong an eua anh hUng, lanh t1d6i v6i nhan dan,.
NLI-DHCQ 4