Aralin 14 Ekonomiks Grade 9

1. PAGLIKOM NG PONDO NG
PAMAHALAAN

3. 1. Makalikom ng pera
2. Maglimita o kumukontrol ng pagdagsa ng
dayuhang produkto
3. Promosyon ng Kagalingang Pangkalahatan
4. Maibsan ang hindi pagkakapantay-pantay ng tao
sa Lipunan
5. Makahikayat ng paglago ng ekonomiya at
6. Maprotektahan ang interes ng bansa.

4. 1. Ang Pagpapanatili ng Pamahalaan ay Kailangan ( Necessity Theory)

5. 2. Ang Prinsipyo ng Natanggap na Benepisyo (Benefit-
Recieved Principle)

6. 1. Sapat na Piskalya ( Fiscal Adequacy )
Kailangang ang lahat ng pinagkukunan o pinanggalingan
ng pondo ng pahalaan ay sapat upang matugunan ang mga
pangangailangan pislal nito. Kailangang elastiko ang koleksyon
ng buwis upang matugunan ang lahat ng gastusin ng
pamahalaan.

7. 2. Pagkakapantay-pantay ( Equality or Theorotical Justice )
Ang pasaning magbayad ng buwis ay dapat nakabatay sa
kakayahan o kapasidad ng indibidwal at organisasyon na
makapagbayad ng buwis. Ibig sabihin, kung malaki ang kinikita
ng isang tao, dapat mas malaki ang babayarang niyang buwis,
at kung sakaling maliit ang kita nito, marapat lamang na maliit
din ang babayaran niyang buwis.

8. 3. Epektibong Pamamalakad ( Administrative Feasibility )
Kailangang ang mga batas sa pagbubuwis ay maayos,
epektibo, at magaan para sa mga tao upang patuloy na
magbayad ang mga ito. Kung hindi mabigat ang pasanin ng
mga indibidwal at organisasyon sa pagbabayad ng buwis, mas
madali ang koleksiyon ng buwis kaya mas malaki ang pondo ng
pamahalaan.

10. 1. BATAY SA MGA BAGAY NA PINAPATAWAN (As to subject
matter)
A. Personal, capitation o poll
- uri ng buwis na ipinapataw
sa paninirahan ng isang tao sa
isang lugar.

11. 1. BATAY SA MGA BAGAY NA PINAPATAWAN (As to subject matter)
B. Property
- Ipinapataw na buwis sa mga
pag-aari o ari-arian ng isang
indibidwal o organisasyon.

12. 1. BATAY SA MGA BAGAY NA PINAPATAWAN (As to subject matter)
C. Excise
- Ipinapataw ito sa mga pagganap
o paglahok sa isang okupasyon.

13. 2. BATAY SA PUMAPASA (
As to who bears the
burden)
A. Direct
B. Indirect

14. 3. BATAY SA PAGTATASA NG HALAGA NG BABAYARAN ( As to
the determination of amount to be paid )
A. Specific
B. Ad Valorem

15. 4. BATAY SA LAWAK NG KAPANGYARIHAN ( As to the scope of
authority )
A. National
B. Local

16. 5. BATAY SA ANTAS NG BUWIS ( As to the rate of tax )
A. Pogressive
- kapag malaki ang kita,
malaki rin ang buwis na
babayaran.

17. 5. BATAY SA ANTAS NG BUWIS ( As to the rate of tax )
B. Regressive
- lumiliit ang buwis kapag
malaki ang kinikita ng
indibidwal.

18. 5. BATAY SA ANTAS NG BUWIS ( As to the rate of tax )
C. Proportional

19. 6. BATAY SA LAYUNIN ( As to purpose of the tax )
A. General o Revenue

20. 6. BATAY SA LAYUNIN ( As to purpose of the tax )
B. Special o Regulatory