Panitikang Filipino

1. REHIYON V
IBALON
(EPIKO)

2. MGA
LALAWIGANG
BUMUBUO
• Camarines Norte
• Camarines Sur
• Albay
• Catanduanes
• Masbate
Sorsogon

3. CAMARINES
NORTE
• Ang lalawigan ng Camarines Norte
ay matatagpuan sa hilagang
kanlurang baybayin ng Tangway ng
Bikol, na bumubuo sa timog
silangang bahagi ng Luzon. Isa ang
Camarines Norte sa anim na
lalawigan na bumubuo sa Kabikulan.
Naghahanggan ito sa Karagatang
Pasipiko sa hilaga, sa Look ng San
Miguel at Karagatang Pasipiko sa
silangan, sa Look ng Lamon sa
kanluran, at sa lalawigan ng Quezon
sa timog kalapit sa lalawigan ng
Camarines Sur.

4. JOSE RIZAL'S
FIRST
MONUMENT
• Ang kaunaunahang
monomento ni Rizal na
matatagpuan sa Daet, Camarines
Norte. Ito ang pinaka matandang
monomento sa Pilipinas na
ginawa noong Disyembre 1898

5. CAMARINES
SUR
• Ang Camarines Sur ay isang
lalawigan ng Pilipinas na
matatagpuan sa Rehiyon ng Bicol sa
Luzon. Pili ang kabisera nito at
kahanggan ang Camarines Norte at
Quezon sa hilaga, at Albay sa timog.
Sa silangan nito ang pulong
lalawigan ng Catanduanes sa ibayo
ng Maqueda Channel.

6. MOUNT
ISAROG
• Ang bulkan na ito ay
matatagpuan sa probinsya
Camarines Sur,Na noon ay
naging taguan ng mga Philippine
Army noong 1970 sa kalagitnaan
ng gera ng Japanese Occupation.

7. ALBAY
• Ang Albay ay isang lalawigan ng
Pilipinas na matatagpuan sa
Rehiyon ng Bicol sa Luzon. Ang
Lungsod ng Legazpi ang kabisera
nito. Ang lalawigan ay pinalilibutan
ng mga lalawigan ng Camarines Sur
sa hilaga at Sorsogon sa timog. Sa
hilagang-silangan ay ang Golpo ng
Lagonoy patungong Dagat Pilipinas
at sa timog-kanluran ay ang Burias
Pass.

8. MAYON
VOLCANO
• Ang Bulkan Mayon ay isang
aktibong bulkan sa lalawigan ng
Albay, sa pulo ng Luzon sa
Pilipinas. Bantog ang bulkan dahil
sa halos "perpektong hugis apa"
nito.

9. CATANDUANES
• Catanduanes isang pulong
lalawigan matatagpuan sa silangang
bahagi ng Pilipinas at direktang
nakaharap sa Karagatang Pasipiko.
Nahahati sa 11 bayan: Virac - ang
kabisera at sentro ng komersiyo,
San Andres (Calolbon), Caramoran,
Pandan, Bagamanoc,
Payo(Panganiban), Viga, Gigmoto,
Baras, San Miguel, at Bato. Ang
bayan ng Pandan ay nasa dulong
hilaga ng isla.

10. BURONG
POINT
• Isa ito sa “ Philippines Wonder”
Dahil sa gandang tinataglay na
matatagpuan sa bayan ng
Catanduanes, Ang “binurong” ay
salitang Bicol na ang ibig sabihin
ay “healed” Marahil ang lugar na
ito ay mas kilalang “Happy island”

11. MASBATE
• Ang Masbate, opisyal na Lalawigan
ng Masbate ay isang pulong
lalawigan ng Pilipinas na
matatagpuan sa rehiyon ng Bikol.
Binubuo ang lalawigan ng tatlong
pangunahing mga pulo: Pulo ng
Masbate, Ticao at Pulo ng Burias.
Napagigitnaan ang lalawigan ng
dalawang pangunahing mga pulo ng
Pilipinas, sa timog ng pulo ng Luzon
at ng mga kapuluan ng Kabisayaan.
Pulitikal na kabahagi ng Kabikulan
ang lalawigan subalit higit na malapit
ang pagkakaugnay ng pulo sa
Kabisayaan kung ang pagbabatayan
ang bioheograpikal at pagkakalapit
ng wika dito.

12. BUNTOD REEF
MARINE
SANCTUARY
• Ipinasara itong lugar na ito
noong 2001 dahil sa ilegal na
proseso ng pangingisda, Pero
muling binuksan at isa na ito sa
mga pinakang dinadayo sa lugar.

13. SORSOGON
• Ang Sorsogon ay isang lalawigan ng Pilipinas na
matatagpuan sa rehiyong Bicol sa Luzon. Lungsod
ng Sorsogon ang kapital nito at napapaligiran ng
lalawigan ng Albay sa hilaga. Nasa dulo ang
Sorsogon ng Tanway ng Bicol at nakaharap sa pulo
ng Samar sa timog-silangan sa ibayo ng Kipot ng
San Bernardino.

14. BARCELONA
SORSOGON
• Ang Barcelona Sorsogon ay
ipinangalanan ng isang dating
kilalang espanyol marahil ito ay
may pag kakahalintulad sa
Barcelona Spain noong 1886, At
ito ay naging pueblo sibil.

15. PANITIKAN NG
REHIYON
MGA SALAWIKAIN
• Tigsik/Toast
• Patodan o Paukod
(Bugtong)

16. PANITIKAN NG
REHIYON
AWITING BAYAN
• Sarong Banggi
• Tinatawag na Suanoy ang mga
awiting bayan sa Bicol
• Unang mang-aawit

17. MGA
KILALANG
MANUNULAT
 Mariano Perfecto – Father of
bikol Literature
 Asisclo Jimenez – Pagkamoot
sa Banuag tiboan ( Ang pag – ibig
sa lupang tinubuan )
 Merlinda C. Bobis – Kantada ng
babaeng Mandirigma ( Daragang
Magayon )

18.  Orfina Tuy – handyong
 Antonio Bufete Salaza – sa
Bicolandia ( in bicolandia )
 Ricky Arriola Lee – sumulat ng
sa kuko ng Agila
 Mariel M. Dela Cruz – The house
of gumbler
 Teresita E. Erastin – the legend
of mayon volcano
 Potencio Gregorio Sr. – sarung
Banggi ( folksong )

19. Merito B. Espinas
 Kilala bilang awtor ng ‘Ibalong
 The Bicol folk Epic Fragment
 Ibalon o ibalnon
“Ibal”o “ibay”

20. BUOD
 Si Baltog ay nakarating sa lupain
ng Ibalon dahil sa pagtugis niya
sa isang malaking baboy-ramo.
Siya’y nanggaling pa sa lupain ng
Batawara. Mayaman ang lupain
ng Ibalon at doon na siya
nanirahan. Siya ang kinilalang
hari ng Ibalon. Naging maunlad
ang pamumuhay ng mga tao.
Subalit may muling kinatakutan
ang mga tao, isang malaki at
mapaminsalang baboy-ramo na
tuwing sumasapit ang gabi ay
namiminsala ng mga pananim.

21. Si Baltog ay matanda na upang
makilaban. Tinulungan siya ng
kanyang kaibigang si Handiong.
Pinamunuan ni Handiong ang mga
lalaki ng Ibalon upang kanilang
lipulin ang mga dambuhalang
buwaya, mababangis na tamaraw at
lumilipad na mga pating at mga
halimaw na kumakain ng tao.
Napatay nila ang mga ito maliban sa
isang engkantadang nakapag-
aanyong magandang dalaga na may
matamis na tinig. Ito ay si Oriol.
Tumulong si Oriol sa paglipol ng iba
pang mga masasamang hayop sa
Ibalon.

22. Naging payapa ang Ibalon. Ang mga
tao ay umunlad. Tinuruan niya ang
mga tao ng maayos na pagsasaka.
Ang mga piling tauhan ni Handiong
ay tumulong sa kanyang
pamamahala at pagtuturo sa mga
tao ng maraming bagay.
Ang sistema ng pagsulat ay itinuro
ni Sural. Itinuro ni Dinahong Pandak
ang paggawa ng palayok na Iluad at
ng iba pang kagamitan sa pagluluto.

23. Naging lalong maunlad at masagana
ang Ibalon. Subalit may isang
halimaw na namang sumipot. Ito ay
kalahating tao at kalahating hayop.
Siya si Rabut. Nagagawa niyang
bato ang mga tao o hayop na
kanyang maengkanto. May
nagtangkang pumatay sa kanya
subalit sinamang palad na naging
bato. Nabalitaan ito ni Bantong at
inihandog niya ang sarili kay
Handiong upang siyang pumatay
kay Rabut. Nalaman ni Bantong na
sa araw ay tulog na tulog si Rabut.
Kaniya itong pinatay habang
natutulog.

24. Nagalit ang Diyos sa ginawang
pataksil na pagpatay kay Rabut.
Diumano, masama man si Rabut,
dapat ay binigyan ng pagkakataong
magtanggol sa sarili nito.
Pinarusahan ng Diyos ang Ibalon sa
pamamagitan ng isang napakalaking
baha.
Nasira ang mga bahay at pananim.
Nalunod ang maraming tao.
Nakaligtas lamang ang ilang
nakaakyat sa taluktok ng matataas
na bundok. Nang kumati ang tubig,
iba na ang anyo ng Ibalon.
Nagpanibagong buhay ang mga tao
ngayon ay sa pamumuno ni Bantong

25. KAISIPAN SA
AKDA
ARAL
 Ang kwentong Ibalon ay
nagbibigay sa aral na sa
bawat pag-gawa o
pakikipaglaban natin.
Kailangan huwag muna
basta-basta tayo susugod
gagawa ng hindi pinag-
iisipan ng mabuti para di tayo
mapahamak.
TAGPUAN
 Sa lupain ng Ibalon

26. KULTURA AT
TRADISYON
NG
BIKOLANO
 Sila ay kilala bilang relehiyoso
 Sila ay kilala din sa pagkahilig ng
pagsasayaw
 Naniniwala sila sa ibat ibang
pamahiin
 Ilan sa kanilang mga produkto na
ipinagmamalaki ay ang bicol
express.
 mahilig sila sa pagkaing
maanghang

27.  Simple lamang ang pananamit ng
kanilang mga kinalakihan
 At sa babae naman mahilig sila sa
pagpapaganda at paglalagay ng
palamuti

28. IBALON
 Kilala ang Bicol sa kanilang
matandang epiko na Ibalon na
isinalaysay ng isang makatang
manlalakbay na si Cadugnung na
isinalin ni Fr. Jose Castano.

29. MGA TAUHAN

30. Ang nagpaunlad ng mayaman
ng lupain ng Bicol, sa
pamamagitan ng pagtatanim
ng linsa.

31. Ang ikatlong bayani ng
Ibalon

32. HANDYONG
Ang lalaking tumalo sa
halimaw tulad ng nilalang
na iisa ang mata at may
tatlong lalamunan sa loob
ng sampung buwan.

33. Ang halimaw na babaeng
sepyenteng na umakit at
nanlinlang kay Hanyong.

34. Ang baboy ramo na
sumira ng mga pananim
sa lupa ng Ibalon na
pinatay ni Baltog.

35. Ang halimaw na may duling
na mata

36. Panikwasson / asong tribe – ang tribong sumaksi sa
napatay ni baltog na baboy ramo na mapaminsala sa
kabundukan.
Kimantong – ang nag alay ng mga kagamitang pang bukid
kay Handyong.
Hablom – ang nag alay kay Handyong ng tuklas niyang
habulan ng panghabi ng damit.
Sural – ang nag alay kay Handyong ng tuklas nyang panitik (
alpabet ) at unang sumulat sa putting bato.
Dinahogm / dinaghom – ang agta na nagbigay kay
Handyong ng mga kagamitan sa pagluluto

37. Ang kalahating tao at
kalahating halimaw na
nilalang na may
kakayahang gawing
bato ang lahat ng
nabubuhay.