การจ้างงานและวัฏจักรเศรษฐกิจ

1. ไม่พบส่วนของรูปที่มี ID ความสัมพันธ์ rId3 ในไฟล์นี้
เศรษฐศาสตร ์มหภาค
MACROECONOMICS
บทที่ 8
อรคพัฒร ์ บัวลม

2. ไม่พบส่วนของรูปที่มี ID ความสัมพันธ์ rId3 ในไฟล์นี้
การจ้างงานและวัฏจักรเศรษฐกิจ
การจ้างงาน
1.ทฤษฎีการจ้างงานเต็มที่ตามแนวคิดของเคนส์
2.ดุลยภาพของเศรษฐกิจที่มีการจ้างงานเต็มที่
3.การว่างงาน
4.การแก้ปัญหาการว่างงาน
5.ความสัมพันธ์ระหว่างเงินเฟ้ อกับการว่างงาน
6.สถานการณ์แรงงานไทยในปัจจุบัน
วัฏจักรเศรษฐกิจ
1.วัฏจักรเศรษฐกิจ
2.สาเหตุของวัฏจักรเศรษฐกิจ
3. การทํางานร่วมกันระหว่างตัวทวีกับตัวเร่ง
การพัฒนา
เศรษฐกิจ
1.ความสําคัญของ
แผนพัฒนาเศรษฐกิจ
2.แผนพัฒนาเศรษฐกิจของ
ไทย

3. การจ้างงาน
◦ 1.ทฤษฎีการจ้างงานเต็มที่ตามแนวคิดของเคนส์
◦ 2.ดุลยภาพของเศรษฐกิจที่มีการจ้างงานเต็มที่
◦ 3.การว่างงาน
◦ 4.การแก้ปัญหาการว่างงาน
◦ 5.ความสัมพันธ์ระหว่างเงินเฟ้ อกับการว่างงาน
◦ 6.สถานการณ์แรงงานไทยในปัจจุบัน

4. แรงงาน
แรงงาน หมายถึง คนงาน แรงงาน กําลังกายกําลังความคิดของมนุษย์หมาย
รวมถึงคนทํางานทังหมดในวัยแรงงาน หรืออาจหมายถึงจํานวนวนหรือชั่วโมงที่คนจะทํางาน
ได้ในระยะเวลาหนึ่ง ซึ่งสามารถที่จะเปลี่ยนแปลงได้
แรงงาน ถือเป็ นปัจจัยการผลิตชนิดหนึ่ง ที่มีอิทธิพลต่อการขยายตัวของเศรษฐกิจ
การให้ความสําคัญในการจัดการแรงงาน ในเรื่องการพัฒนาศักยภาพของแรงงานและ การ
จัดสรรแรงงานอย่างถูกต้องถือเป็นปัจจัยสําคัญที่ทําให้ใช้ปัจจัยการผลิตมีประสิทธิภาพสูง
และเป็ นข้อได้เปรียบในการขยายตัวเศรษฐกิจ

5. ตลาดแรงงาน
ตลาดแรงงาน หมายถึง กลุ่มแรงงานที่มีความรู้ความชํานาญในแขนงต่างๆ การ
แข่งขันในตลาดแรงงาน จึงหมายถึงการแข่งขันในเรื่องของความรู้ ความสามารถ และ
ประสบการณ์ ที่ตรงความต้องการของผู้ประกอบการ ทําให้เกิดการตกลงว่าจ้างทํางาน
ระหว่างนายจ้าง กับลูกจ้าง โดยตกลงกันที่อัตราค่าจ้างที่ยอมรับได้ทั้งสองฝ่าย
อัตราค่าจ้าง คือ ราคาแรงงาน ตามระยะเวลา เช่น ค่าจ้างต่อชั่วโมง ต่อวัน ต่อเดือน
เป็ นผลตอบแทนของแรงงาน
อัตราการมีส่วนร่วมของกําลังแรงงาน =
กําลังแรงงาน X 100
จํานวนประชากรในวัยทํางาน

6. ปัจจัยกําหนดอัตราค่าจ้าง
◦ การศึกษา
◦ นโยบายของรัฐ
◦ สภาวะเศรษฐกิจ
◦ สหพันธ์
◦ จํานวนแรงงานในตลาดแรงงาน
◦ ประเภทของกิจการ/อุตสาหกรรม
◦ ขนาดของกิจการ/อุตสาหกรรม

7. การจ้างงานดุลยภาพ
การจ้างงานดุลยภาพ การจ้างงานดุลยภาพ คือ จุดที่อุปสงค์แรงงานเท่ากับอุปทาน
แรงงาน ณ ระดับค่าจ้างหนึ่งๆ
SL
DL
W
Q
We
Qe
E

8. ทฤษฎีการจ้างงานเต็มที่ตามแนวคิดของเคนส์
เกิดจากยุคที่ ภาวะเศรษฐกิจตกตํ่าทั่วโลก อัตาการลงทุนลดลง ต้องปลดคนงานออก
ผู้บริโภคไม่มีกําลังซื้อ กลไกตลาดเสรีตามแนวคิดของนักเศรษฐศาสตร ์สํานักคลาสลิกไม่สามารถ
แก้ปัญหาการว่างงานได้
ทฤษฎีการจ้างงานเต็มที่ของ จอห์น เมนาร ์ด เคนส์มีการกล่าวถึงการจ้างงาน 2 ประเด็น
◦ ประเด็นแรก กล่าวว่า เห็นด้วยกับสํานักคลาสสิกที่กล่าวว่า การจ้างงานสัมพันธ์กับปริมาณ
ผลผลิตในทิศทางเดียวกัน (ผลิตสินค้ามากต้องจ้างคนมาก)
◦ ประเด็นที่สอง เห็นต่างจากสํานักคลาสสิก คือ กล่าวว่าผู้ผลิตต้องการกําไรสูงสุด โดย
เปรียบเทียบรายได้ที่คาดว่าจะได้รับ กับต้นทุนจากการจ้างงานผลิตสินค้า หรือเป็ นการ
เปรียบเทียบอุปสงค์มวลรวม และอุปทานมวลรวม จากการจ้างคนงานระดับต่างๆ

9. รายได้และต้นทุนการผลิต ณ ระดับการจ้างงานต่างๆ
◦ AD อุปสงค์รวม/รายได้จากการขาย
◦ AS อุปทานรวม/ต้นทุนการผลิต
เคนส์กล่าวว่า ดุลยภาพเกิดขึ้นได้ทุกระดับ
การผลิต แม้ไม่ได้มีการจ้างงานเต็มที่ แต่แก้ไข
ปัญหาโดยให้ผู้ที่อยู่ในวัยทํางานได้งานทําทุกคน
◦ L0 คือ AD>AS (รายได้>ต้นทุน) ได้กําไร จูงใจให้
ขยายขนาดการผลิตและการจ้างงาน ส่งผลให้
ต้นทุนสูงขึ้น
◦ L1 คือ AD<AS (รายได้ = ต้นทุน) ระดับการผลิต
ดุลยภาพ แต่เป็ นจุดที่มีการว่างงาน
◦ LF คือ ระดับการผลิตที่มีการจ้างงานเต็มที่
AS
AD1
รายได้/ต้นทุนการผลิต
จํานวนแรงงาน
L0 L1 LF
40
35
10
42

10. ดุลยภาพของเศรษฐกิจที่มีการจ้างงานเต็มที่
เคนส์กล่าวว่า ดุลยภาพของเศรษฐกิจเกิดขึ้นได้ทุกระดับ
การผลิตซึ่งไม่จําเป็นต้องมีการจ้างงานเต็มที่ แต่จะเน้นการ
แก้ปัญหาโดยผู้ที่อยู่ในวัยทํางานได้งานทําทุกคน รัฐบาล
ต้องใช ้นโยบายเศรษฐกิจในการแก้ปัญหา
◦ ทําให้เส้น AS เลื่อนไปทางขวา เพื่อให้ตัดกับเส้น AD1 หรือ
AD2 ตรงระดับการจ้างงานเต็มที่ (LF) คือ พยายามเพิ่ม
ผลผลิตโดยต้นทุนเท่าเดิม
◦ ทําให้เส้น AD สูงขึ้นด้วยการกระตุ้นความต้องการซื้อของทั้ง
ประเทศ เพื่อกระตุ้นการลงทุน ส่งผลให้มีการผลิตสินค้าและ
การจ้างงานเพิ่มขึ้น จนถึงจุดที่ AD = AS
AS
AD1
รายได้/ต้นทุนการผลิต
จํานวนแรงงาน
L0 L1 LF
40
35
10
42
AD2
การจ้างงานระดับ L0 และ L1 เป็นระดับการจ้างงาน
ตํ่ากว่า LF ซึ่งเป็นระดับการจ้างงานเต็มที่

11. การว่างงาน
◦ การว่างงานจากการเปลี่ยนงาน (ว่างงานชั่วคราว)
◦ การว่างงานตามวัฏจักรเศรษฐกิจ
◦ การว่างงานแฝง (เกิดขึ้นในสาขาเกษตรกรรม)
◦ การว่างงานตํ่าระดับ (การทํางานน้อยกว่าปกติ/การทํางานตํ่ากว่าความสามารถ)
◦ การว่างงานตามฤดูกาล
◦ การว่างงานตามโครงสร ้างของระบบเศรษฐกิจ

12. การแก้ปัญหาการว่างงาน
◦ กลุ่มคลาสสิก ใช้นโยบายค่าจ้าง โดยลดค่าจ้าง และลดการแทรกแซงของรัฐ
◦ เคนส์ใช้นโยบายการเงิน การคลัง เพื่อเพิ่ม AD
◦ นโยบายกําลังคน คือ เพิ่มประสิทธิภาพของแรงงาน
◦ นโยบายส่งเสริมการลงทุน เพื่อเพิ่มการจ้างงาน
อัตราการว่างงาน=
จํานวนแรงงานว่างงาน X 100
กําลังแรงงาน

13. ประโยชน์ของการทราบตัวเลขการว่างงาน
◦ รู้ภาวะเศรษฐกิจว่าอยู่ช่วงใดของวัฏจักรเศรษฐกิจ
◦ รู้อัตรากําลังแรงงานที่พร ้อมทํางานแต่ยังหางานไม่ได้
◦ เป็ นประโยชน์ในการจัดทํางบประมาณการจ่ายเงินชดเชยการว่างงาน

14. ความสัมพันธ ์ระหว่างเงินเฟ
้ อกับการว่างงาน
Phillips Curve (1958) นั้นเป็ นการบ่งบอกถึงความสัมพันธ์
ระหว่างอัตราเงินเฟ้ อและอัตราว่างงาน ซึ่งสาระสําคัญของมันก็
คือหากอัตราว่างงานนั้นตํ่า อัตราเงินเฟ้ อก็จะสูง แต่ถ้าอัตรา
ว่างงานนั้นสูงเกินไป อัตราเงินเฟ้ อก็จะตํ่า
**อย่างไรก็ดี ในช่วงสิบปีที่ผ่านมานั้น “Phillips curve” นั้น
ล้มเหลวตั้งสองด้าน จากวิกฤตเศรษฐกิจในช่วงเริ่มปี 2010 ทํา
ให้อัตราว่างงานนั้นพุ่งขึ้นไปที่ 8.5% ตามทฤษฏี เหตุการณ์นี้
ควรจะทําให้อัตราเงินเฟ้ อลดตํ่าลง แต่ปรากฏว่าอัตราเงินเฟ้ อ
ไม่เปลี่ยน ในขณะที่อัตราว่างงานนั้นจะขึ้นหรือลง**
**มิลตัน ฟรีดแมน พบว่า ในระยะยาวอัตราเงินเฟ้ อกับอัตรา
การว่างงานไม่มีความสัมพันธ์กัน ดังนั้น Philips Curve ใน
ระยะยาวจะขนานกับแกนอัตราเงินเฟ้ อ

15. สถานการณ์แรงงานไทยในปัจจุบัน (มีนาคม 2563)
https://docs.google.com/viewer?a=v&pid=sites&srcid=ZnRpa20uY29tfGRlbW9rbXxneDoyYjAzNWJiZDAxOGZlMjU4

17. วัฏจักรเศรษฐกิจ
◦วัฏจักรเศรษฐกิจ
◦สาเหตุของวัฏจักรเศรษฐกิจ
◦การทํางานร่วมกันระหว่างตัวทวีกับ
ตัวเร่ง

18. วัฏจักรเศรษฐกิจ
วัฏจักรเศรษฐกิจ หมายถึง การเปลี่ยนแปลงขึ้นลง ซํ้าๆ กันของเศรษฐกิจ ซึ่งมี 4
ระยะ คือ ระยะรุ่งเรือง ระยะถดถอย ระยะตกตํ่า และระยะฟื้นตัว ในแต่ละระยะมีเหตุการณ์ทาง
เศรษฐกิจที่แตกต่างกัน ในแต่ละระยะไม่จําเป็ นต้องใช้เวลาเท่ากันเสมอไป และอาจใช้เวลาใน
แต่ละช่วงอยู่ระหว่าง 2 - 5 ปี ขึ้นอยู่กับความรุนแรงในภาวะเศรษฐกิจ (สุดารัตน์ พิมลรัตน
กานต์, 2556)
สาเหตุการเกิดวัฏจักรเศรษฐกิจ เกิดจากสาเหตุภายนอกระบบเศรษฐกิจ และสาเหตุ
ภายในระบบเศรษฐกิจ จึงไม่สามารถบังคับไม่ให้เกิดวัฏจักรเศรษฐกิจได้แต่เมื่อเกิดวัฏจักร
เศรษฐกิจในระยะที่ไม่พึงปรารถนาแล้ว ก็สามารถป้องกันและแก้ไขได้โดยใช้นโยบายการเงิน
และนโยบายการคลัง เพื่อรักษาเสถียรภาพทางเศรษฐกิจไว้

19. สาเหตุของวัฏจักรเศรษฐกิจ
◦ สาเหตุจากภายนอก เช่น สงคราม การปฏิวัติ นโยบายการเมือง การค้นพบเทคโนโลยี
ใหม่ๆ
◦ สาเหตุภายใน เช่น ราคาปัจจัยการผลิต อัตราดอกเบี้ย กลไกในระบบเศรษฐกิจ
โดยสรุปแล้ว วัฏจักรเกิดจากความผันผวนของการลงทุนเป็ นส่วนใหญ่ ซึ่งมีสาเหตุ
มาจากปัจจัยภายนอก เช่น การนําเทคโนโลยีใหม่มาใช้การเพิ่มขึ้นของประชากร
นอกจากนี้ คือ เกิดจากการลงทุนโดยอิสระ

21. ระยะในวัฏจักรเศรษฐกิจ
◦ การขยายตัว/รุ่งเรือง (expansion) ระยะนี้ ราคาสินค้าค่อยๆสูงขึ้น การลงทุนเพิ่มขึ้น
การจ้างงานมากขึ้น ขยายการผลิตมากขึ้น ทําให้รายได้มากขึ้น
◦ การชะลอตัว/ถดถอย(recession) ระยะนี้ เศรษฐกิจเติบโตเต็มที่แล้ว อัตราผลตอบแทน
จากการลงทุนตกตํ่าลง เนื่องจากผลผลิตมาก ต้นทุนสูงขึ้น การลงทุนลดลง เกิด
ภาวะการว่างงาน รายได้ลดลง
◦ การหดตัว/ตกตํ่า(depression) ระยะนี้ ภาวะเศรษฐกิจตกตํ่าอย่างรวดเร็วเนื่องจากการ
หดตัวของการลงทุน ทําให้รายได้ตํ่าลง การว่างงานมากขึ้น
◦ การฟื้นตัว (recovery) ระยะนี้ เศรษฐกิจฟื้นตัว

22. วัฏจักรธุรกิจ
วัฏจักรธุรกิจสามารถบังคับให้เกิดการเคลื่อนไหวของรายได้ประชาชาติระยะยาวได้
Keynes อธิบายว่า ต้นเหตุของการเกิดวัฏจักรว่าเกิดจากการแปรปรวนของการใช้จ่าย
ลงทุน ซึ่งปัจจัยที่กระตุ้นให้เกิดการลงทุน คือ อัตราดอกเบี้ย และ ผลกําไรที่คาดว่าจะได้รับ
จากการลงทุน
◦ การเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจระยะยาว มักเป็ นไปในทางที่สูงขึ้น เรียกว่ามีการเติบโตทาง
เศรษฐกิจ(economic growth) ซึ่งเป็ นเรื่องของแนวโน้ม(trend)
◦ การเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจระยะสั้น เป็ นเรื่องของวัฏจักรธุรกิจ (business cycle) ซึ่ง
เป็ นเรื่องของวัฏจักร

23. รูปวัฏจักรธุรกิจ
เวลา
Y
Trough Peak Trough Peak
Normal growth path
ExpansionContraction Expansion

24. การทํางานร่วมกันระหว่างตัวทวีกับตัวเร่ง
ทฤษฎีตัวทวี
ตัวทวี คือ ตัวเลขที่คูณกับส่วนเปลี่ยนของความต้องการใช้จ่ายมวลรวมเพื่อหาค่า
การเปลี่ยนแปลงของรายได้ประชาชาติ
การทํางานของตัวทวี การหาค่าตัวทวี ตามทฤษฎีของเคนส์(Keynes) เกี่ยวกับ
ตัวทวี สรุปได้ว่า “I (เพิ่ม) หรือ G (เพิ่ม) > รายรับ(T) จะมีผลทําให้ Y (เพิ่ม) ไม่เพียง
เท่ากับจํานวน I และ G ที่เพิ่มขึ้นเท่านั้น แต่เพิ่มขึ้นเท่ากับจํานวนนั้นคูณด้วยตัวคูณตัว
หนึ่ง ตัวคูณนั้นเรียกว่า “ตัวทวีคูณ (The Multiplier)”
MPC
1
1
=
K
-
MPS
1
=
K
กรณีการลงทุนแบบอิสระ กรณีการลงทุนแบบจูงใจ
I
Y
=
K
Δ
Δ

25. การทํางานร่วมกันระหว่างตัวทวีกับตัวเร่ง
ทฤษฎีตัวเร่ง
ตัวเร่ง หมายถึง ค่าตัวเลขที่แสดงระดับค่าใช้จ่ายเมื่อการบริโภคเปลี่ยนแปลงไปก็
จะมีผลทําให้ปริมาณการลงทุนหรือถูกจูงใจในการลงทุนจะเปลี่ยนแปลงไปด้วย
ตัวเร่ง ใช้อธิบายความสัมพันธ์ระหว่างการเปลี่ยนแปลงการบริโภคกับการ
เปลี่ยนแปลงการลงทุนจูงใจสุทธิ
ตัวเร่ง =
การเปลี่ยนแปลงการลงทุนจูงใจ
การเปลี่ยนแปลงการบริโภค C
I
A
∆
∆
=

26. กระบวนการทํางานของตัวเร่ง
◦ ถ้าค่าใช้จ่ายในการบริโภคเพิ่มขึ้นไป 1 หน่วย จะทําให้การลงทุนหรือผู้ผลิตลงทุนเพิ่มขึ้น
อีก 2 หน่วยหรือลงทุนเพิ่ม ก็จะเพิ่มขึ้นเป็ น 2 เท่า
◦ การลงทุนสุทธิ หมายถึง การลงทุนประเภทเครื่องมือเครื่องจักรต่าง ๆ โดยไม่มีการ
◦ เพิ่มปริมาณสินค้าคงคลัง
◦ การคิดค่าเสื่อมราคาของเครื่องจักรในอัตราคงที่
◦ กําหนดให้ราคาสินค้าเพื่อการบริโภคและสินค้าประเภททุนคงที่

27. การพัฒนา
เศรษฐกิจ
◦ความสําคัญของแผนพัฒนาเศรษฐกิจ
◦แผนพัฒนาเศรษฐกิจของไทย

28. ความเจริญทางเศรษฐกิจ การพัฒนาเศรษฐกิจ
การพัฒนาเศรษฐกิจ (Economics Development) หมายถึง กระบวนการที่
ก่อให้เกิดความเจริญทางเศรษฐกิจโดยสมํ่าเสมอและต่อเนื่องเป็นระยะเวลายาวนานพอที่จะ
ทําให้เกิดการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงสภาพทางสังคมและยกระดับมาตรฐานการครองชีพของ
ประเทศให้สูงขึ้น เกิดการเพิ่มขึ้นของรายได้ที่แท้จริงต่อบุคคล (per capita real income)
เรียกว่าเกิดความเจริญทางเศรษฐกิจ (Economic Growth)
การพัฒนาเศรษฐกิจ เป็ นการวิเคราะห์ในระยะยาวที่มุ่งให้อุปทานรวม(AD)สูงขึ้น
เพิ่มประสิทธิภาพการผลิตเพื่อให้ผลผลิตของระบบเศรษฐกิจเพิ่มขึ้น มีการใช้ทรัพยากรหรือ
การจ้างงานภายในประเทศเพิ่มขึ้น

29. การวัดความเจริญทางเศรษฐกิจ
ตัวเลขผลิตภัณฑ์ประชาชาติเบื้องต้นแท้จริงต่อบุคคล เป็ นปัจจัยที่ใช้วัดความ
เจริญทางเศรษฐกิจได้ดีที่สุดมี 2 แบบ
◦ การวัดระดับ เป็ นการวัดโดยเปรียบเทียบตัวเลขผลิตภัณฑ์ประชาชาติเฉลี่ยต่อบุคคลของ
ประเทศต่างๆในปีนั้น
◦ การวัดอัตรา เป็ นการวัดความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ โดยคํานวณในช่วงระยะเวลาหนึ่ง
ของผลิตภัณฑ์ประชาชาติต่อบุคคลเฉลี่ยต่อปี “อัตราความเจริญทางเศรษฐกิจต่อปี”
การวัดการเจริญเติบโตและการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศไม่มีตัวชี้วัดใดที่
สมบูรณ์ ต้องใช้ตัวชี้วัดหลายชนิดร่วมกัน

30. ปัจจัยกําหนดความเจริญทางเศรษฐกิจ
◦ ทรัพยากรมนุษย์
◦ ทรัพยากรธรรมชาติ
◦ ทรัพยากรทุน
◦ เทคโนโลยีรวมถึงเทคนิคการผลิต
◦ ปัจจัยอื่นๆ เช่น ศาสนา การเมือง การปกครอง

31. ความสําคัญของการพัฒนาเศรษฐกิจ
◦ การมีรายได้และมาตรฐานการครองชีพที่สูงขึ้น
◦ เพื่อป้องกันการแทรกแซงทางเศรษฐกิจและการเมือง จากต่างประเทศที่มีความเจริญทาง
เศรษฐกิจมากกว่า
◦ เพื่อเศรษฐกิจของโลกขยายตัว
◦ เพื่อสามารถพึ่งตนเองได้ทั้งด้านเศรษฐกิจและการเมือง
◦ เพื่อรักษาเสถียรภาพด้านราคา

32. การวัดระดับการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ
การพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ
แบ่งได้เป็ น 3 ระดับ
◦ กลุ่มประเทศพัฒนาแล้ว
◦ กลุ่มประเทศกําลังพัฒนา
◦ กลุ่มประเทศด้อยพัฒนา
หลักเกณฑ์การวัดการพัฒนาเศรษฐกิจ
◦ ระดับมาตรฐานการครองชีพ
◦ ประสิทธิภาพของผลผลิต
◦ โครงสร ้างอาชีพ
◦ อัตราการขยายตัวของประชากร
◦ สภาพการทํางาน
◦ สถาบันการเงินและการใช้เครื่องมือเครดิต

33. กลยุทธ ์ในการพัฒนาเศรษฐกิจ
◦ ผลิตสินค้าทดแทนการนําเข้า
◦ เลือกพัฒนาระหว่างเกษตรกรรมกับอุตสาหกรรม
◦ เน้นการพัฒนาแบบสมดุล เป็ นการพัฒนาทั้งในเชิงปริมาณ คุณภาพ และความเป็ นธรรม
ในสังคมควบคู่กันไป
◦ เน้นการพัฒนาแบบไม่สมดุล เป็ นการลงทุนเฉพาะในกลุ่มอุตสาหกรรมที่มีอัตราการพึ่งพิง
ระหว่างกันสูง
◦ การพัฒนาแบบยั่งยืน เป็ นการพัฒนาที่รักษาความสมดุลทั้งในด้านตัวคน สังคม
เศรษฐกิจและสิ่งแวดล้อมทั้งเชิงปริมาณ คุณภาพ และความเป็ นธรรมในสังคม

34. แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม
◦ ฉบับที่ 1 พ.ศ.2504-2509 เน้นด้านการพัฒนาเศรษฐกิจ โดยเฉพาะการลงทุนในสิ่งก่อสร ้างขั้นพื้นฐาน ระบบ
คมนาคมขนส่ง ระบบเขื่อนเพื่อการชลประทานและพลังงานไฟฟ้ า สาธารณูปการ ฯลฯ เพื่อเป็ นฐานให้มีการลงทุนใน
ด้านเอกชนเป็ นหลัก
◦ ฉบับที่ 2 พ.ศ.2510-2514 ยึดแนวทางแผน 1 โดยขยายขอบเขตของแผนให้ครอบคลุมทั่วประเทศ เน้นเขต
ทุรกันดารและห่างไกลความเจริญ และมีโครงการพิเศษนอกเหนือไปจากหน้าที่ปกติของกระทรวง ทบวง กรมต่าง ๆ เช่น
โครงการพัฒนาภาค โครงการเร่งรัด พัฒนาชนบทและโครงการช่วยเหลือชาวนา ฯลฯ
◦ ฉบับที่ 3 พ.ศ.2515-2519
• รักษาเสถียรภาพทางเศรษฐกิจ โดยรักษาอัตราการขยายตัวของปริมาณเงินตรา, รักษาระดับราคาสินค้าที่จําเป็ น
ต่อการครองชีพ, รักษาเสถียรภาพทางการเงินระหว่างประเทศ, ส่งเสริมการส่งออก, ปรับปรุงโครงสร ้างการนําเข้า
• ปรับปรุงโครงสร ้างทางเศรษฐกิจและยกระดับการผลิต เร่งรัดการส่งออกและทดแทนสินค้านําเข้า ปรับงบลงทุนใน
โครงการก่อสร ้างมาสนับสนุนการลงทุนเพื่อใช ้ประโยชน์จากโครงการขั้นพื้นฐานที่มีอยู่
• กระจายรายได้และบริการทางสังคม โดยลดอัตราการเพิ่มประชากร กระจายบริการเศรษฐกิจและสังคมสู่ชนบท
ปรับปรุงสถาบันและองค์กรทางด้านเกษตรและสินเชื่อ รักษาระดับราคาสินค้าเกษตร
https://www.nesdc.go.th/main.php?filename=develop_issue

35. ◦ ฉบับที่ 4 พ.ศ.2520-2524
• เน้นและปรับปรุงกาการฟื้นฟูเศรษฐกิจของประเทศโดยมุ่งขยายการผลิตสาขาเกษตร, ปรับปรุงโครงสร ้าง
อุตสาหกรรมการผลิตเพื่อส่ง ออก, กระจายรายได้และการมีงานทําในภูมิภาค, มาตรการ กระตุ้นอุตสาหกรรม
ที่ซบเซา, รักษาดุลการชําระเงินและการ ขาดดุลงบประมาณ
• เร่งบูรณะรบริหารทรัพยากรหลักของชาติ รวมทั้งการนําเอาทรัพยากรธรรมชาติมาใช ้โดยเฉพาะที่ดิน แหล่ง
นํ้า ป่าไม้และแหล่งแร่, เร่งรัดการปฏิรูปที่ดิน, จัดสรร แหล่งนํ้าในประเทศ, อนุรักษ์ทะเลหลวง, สํารวจและ
พัฒนา แหล่งพลังงานในอ่าวไทยและภาคใต้ฝั่งตะวันออก
◦ ฉบับที่ 5 พ.ศ.2525-2529
• ยึดพื้นที่เป็ นหลักในการวางแผน กําหนดแผนงานและโครง การให้มีผลทางปฏิบัติทั้งภาครัฐและภาคเอกชน
เช่น พื้นที่ เป้ าหมายเพื่อพัฒนาชนบท พื้นที่ชายฝั่งทะเลตะวันออก พื้น ที่เมืองหลัก ฯลฯ
• เน้นการรักษาเสถียรภาพทางเศรษฐกิจการเงินของประเทศ เป็ นพิเศษโดยการเร่งระดมเงินออม, สร ้างวินัยทาง
เศรษฐกิจ การเงิน และการปรับโครงสร ้างเศรษฐกิจต่าง ๆ เช่น ปรับ โครงสร ้างการเกษตร ปรับโครงสร ้าง
อุตสาหกรรมเพื่อการส่ง ออกและกระจายอุตสาหกรรมไปสู่ส่วนภูมิภาค, ปรับโครง สร ้างการค้าต่างประเทศ
และบริการ, ปรับโครงสร ้างการผลิต และการใช ้พลังงาน ฯลฯ
• เน้นความสมดุลในการแก้ไขปัญหาเศรษฐกิจและสังคมของ ประเทศ
• เน้นการแก้ปัญหาความยากจนในชนบทล้าหลัง กําหนดพื้นที่ เป้ าหมาย 286 อําเภอและกิ่งอําเภอ
• เน้นการแปลงแผนไปสู่การปฏิบัติเช่นมีระบบการบริหารการ พัฒนาชนบทแนวใหม่ประกาศใช ้พ.ศ. 2527
• เน้นบทบาทและการระดมความร่วมมือจากภาคเอกชน

36. ◦ ฉบับที่ 6 พ.ศ.2530-2534
• เน้นการขยายตัวของระบบเศรษฐกิจควบคู่ไปกับการรักษาเสถียรภาพของการเงินการคลัง โดยเน้นการ
ระดมเงินออมในประเทศ เน้นการใช ้จ่ายภาครัฐอย่างประหยัดและมีประสิทธิภาพ และเน้นบทบาท
ภาคเอกชนในการพัฒนา
• เน้นการพัฒนาฝีมือแรงงานและคุณภาพชีวิต
• เน้นการเพิ่มบทบาทองค์กรประชาชนในท้องถิ่นเพื่อพัฒนาทรัพยากร ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
• เริ่มแผนหลักการพัฒนาวิทยาศาสตร ์และเทคโนโลยี
• ทบทวนบทบาทรัฐในการพัฒนาประเทศ
• มีแผนพัฒนารัฐวิสาหกิจ
• มุ่งปรับโครงสร ้างการผลิตและการตลาดของประเทศให้กระจายตัวมากขึ้น
• เน้นการนําบริการพื้นฐานที่มีอยู่แล้วมาใช ้ประโยชน์อย่างเต็มที่
• พัฒนาเมืองและพื้นที่เฉพาะ กระจายความเจริญสู่ภูมิภาค
• ขยายขอบเขตพัฒนาชนบทครอบคลุมทั่วประเทศ เขตล้าหลัง 5,787 หมู่บ้าน เขตปานกลาง 35,514
หมู่บ้าน และเขตก้าวหน้า 11,612 หมู่บ้าน

37. ◦ ฉบับที่ 7 พ.ศ.2535-2539
• เน้นการรักษาอัตราการเติบโตทางเศรษฐกิจอย่างต่อเนื่อง และมีเสถียรภาพ
• เน้นการกระจายรายได้และการพัฒนาไปสู่ภูมิภาคและชนบท
• เน้นการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์คุณภาพชีวิต และสิ่งแวดล้อม
• เน้นการพัฒนากฎหมาย รัฐวิสาหกิจ และระบบราชการ
◦ ฉบับที่ 8 พ.ศ.2540-2544
• เป็ นจุดเปลี่ยนสําคัญของการวางแผนพัฒนาประเทศที่ให้ความสําคัญกับการมีส่วนร่วมของ ทุกภาคส่วนใน
สังคม และมุ่งให้ “คนเป็ นศูนย์กลางการพัฒนา” และใช ้เศรษฐกิจเป็ นเครื่องมือช่วยพัฒนาให้คนมีความสุขและ
มีคุณภาพชีวิตที่ดี ขึ้นพร ้อมทั้ง ปรับเปลี่ยนวิธีการพัฒนาแบบแยกส่วนมาเป็ นบูรณาการแบบองค์รวม เพื่อให้
เกิดความสมดุลระหว่างการพัฒนาเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม
• การพัฒนาศักยภาพของคน และการพัฒนาสภาพแวดล้อมของสังคมให้เอื้อต่อการพัฒนาคน
• การเสริมสร ้างศักยภาพการพัฒนาของภูมิภาคและชนบทเพื่อ ยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนอย่างทั่วถึง
• การพัฒนาสมรรถนะทางเศรษฐกิจเพื่อสนับสนุนการพัฒนา คนและคุณภาพชีวิต
• การจัดหาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
• การพัฒนาประชารัฐ เป็ นการพัฒนาภาครัฐให้มีสมรรถนะ และส่งเสริมให้มีส่วนร่วมในการพัฒนาประเทศ
• การบริหารจัดการเพื่อให้มีการนําแผนพัฒนาฯไปดําเนินการ ให้เกิดผลในทางปฏิบัติด้วยแนวทางการแปลง
แผนไปสู่การ ปฏิบัติ

38. ◦ ฉบับที่ 9 (พ.ศ. 2545 - 2549)
• อัญเชิญแนวปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ตามพระราชดํารัสของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ควบคู่
ไปกับ “คนเป็นศูนย์กลางการพัฒนา” ต่อเนื่องจากแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 8 ฉบับที่ 9 สรุปได้ว่า ประสบ
ความสําเร็จที่น่าพอใจ เศรษฐกิจของประเทศขยายตัวได้อย่างต่อเนื่องในอัตราเฉลี่ยร ้อยละ 5.7 ต่อปี
เสถียรภาพทางเศรษฐกิจปรับตัวสู่ความมั่นคง ความยากจนลดลง ขณะเดียวกันระดับคุณภาพชีวิตของ
ประชาชนดีขึ้นมาก ลําดับความสําคัญของการพัฒนา
1. การเร่งฟื้นฟูเศรษฐกิจและสังคมของประเทศเพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจให้ฟื้นตัวอย่างรวดเร็วและมีเสถียรภาพ
2. การสร ้างความเข้มแข็งของเศรษฐกิจฐานราก
3. การบรรเทาปัญหาสังคม
4. การแก้ปัญหาความยากจน
◦ ฉบับที่ 10 (พ.ศ. 2550 - 2554)
• โดยยังคงอัญเชิญ “ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง” มาเป็นแนวปฏิบัติในการพัฒนาแบบบูรณาการเป็น
องค์รวมที่มี “คนเป็นศูนย์กลางการพัฒนา” ต่อเนื่องจากแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 8 และแผนพัฒนาฯ ฉบับ
ที่ 9 และให้ความสําคัญต่อการรวมพลังสังคมจากทุกภาคส่วนให้มีส่วนร่วมดําเนินการใน ทุกขั้นตอน
ของแผนฯ

39. ◦ ฉบับที่ 11 พ.ศ.2555-2559
◦ แผนฉบับที่ 11 นั้น เน้นการ "ตั้งรับ" มากกว่า "รุก" โดยเน้นการป้องกันปัญหาจากวิกฤตการณ์ที่อาจ
เกิดขึ้นในอนาคต เพราะเราเพิ่งผ่านวิกฤตการณ์เศรษฐกิจโลก และวิกฤตการณ์ทางการเมือง
ภายในประเทศ ตามวิสัยทัศน์ 3 พันธกิจ 3 วัตถุประสงค์4 เป้าหมายหลัก และ 7 ยุทธศาสตร ์
3 พันธกิจ ได้แก่ การพัฒนาฐานการผลิตและบริการ การสร ้างความเป็นธรรมและ ลดความเหลื่อม
ลํ้าทางเศรษฐกิจ สังคม และสร ้างภูมิคุ้มกันจากวิกฤตการณ์
3 วัตถุประสงค์เพื่อให้ทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมอุดมสมบูรณ์อย่างยั่งยืน คนไทยอยู่ร่วมกันอย่างสันติ
สุข และพร ้อมเชิญกับการเปลี่ยนแปลงได้อย่างเป็นสุข
4 เป้าหมายหลัก ได้แก่ เศรษฐกิจมีความเข้มแข็งสมดุล ความสามารถในการแข่งขันสูงขึ้น มี
หลักประกันสังคมที่ทั่วถึง และสังคมไทยมีความสุขอย่างมีธรรมาภิบาล
7 ยุทธศาสตร ์ได้แก่ การสร ้างฐานการผลิตให้เข้มแข็ง สมดุล อย่างสร ้างสรรค์การสร ้าง
สภาพแวดล้อมที่เอื้ออํานวยต่อการผลิต การค้า การลงทุน การพัฒนาคุณภาพคน ทั้งความรู้คู่
คุณธรรม สังคม มั่นคงเป็นธรรม มีพลังและเอื้ออาทร เน้นการผลิตและบริโภคที่เป็นมิตรกับ
สิ่งแวดล้อม มีความมั่นคงของพลังงานและอาหาร และเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของ
ประเทศ

40. ◦ ฉบับที่ 12 พ.ศ.2560-2564
• ยึดหลัก “ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง” ต่อเนื่องจากแผนพัฒนาฯ ฉบับก่อนหน้า ได้กําหนดเป้าหมาย
ยุทธศาสตร ์และแนวทางการพัฒนาประเทศในระยะ 5 ปี ซึ่งจะเป็นแผนที่มีความสําคัญในการวางรากฐาน
การพัฒนาประเทศไปสู่สังคมที่มีความสุขอย่างมั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืน สอดคล้องตามยุทธศาสตร ์ชาติ
20 ปี ที่เป็นกรอบการพัฒนาประเทศในระยะยาว