สังคมศึกษาพื้นฐาน ม.3

1. เศรษฐศาสตร์
เศรษฐศาสตร์ (Economics) เป็นวิชาที่ว่าด้วยการจัดสรรทรัพยากร
(ที่มีอย่างจากัด) เพื่อนามาสนองความต้องการของมนุษย์ (ที่มีไม่จากัด)
โดยให้เกิดประโยชน์และประสิทธิภาพสูงสุด

2. อดัม สมิธ ชาวอังกฤษ ได้รับสมญา “บิดาแห่งวิชาเศรษฐศาสตร์” เป็นผู้
เปรียบกลไกการตลาดเปรียบเสมือน “มือที่มองไม่เห็น”
อัลเฟรด มาร์แชล ผู้ริเริ่มทฤษฎี ทางเศรษฐศาสตร์จุลภาค เป็นคนแรก
เขียนผลงานพฤติกรรมผู้บริโภค ผู้ผลิต
จอห์น เมนาร์ด เคนส์ ผู้ริเริ่มทฤษฎี ทางเศรษฐศาสตร์มหภาคเป็นคนแรก
ได้รับยกย่องว่าเป็น “บิดาของวิชาเศรษฐศาสตร์มหภาค”

3. สาระสาคัญทางเศรษฐศาสตร์
ความต้องการมีไม่จากัด
ทรัพยากรมีจากัด
ทาให้เกิดความขาดแคลน
เกิดการเลือก
ได้สิ่งที่ก่อให้เกิดประโยชน์
สูงสุดมีต้นทุนต่า

4. เมื่อตัดสินใจใช้ทรัพยากรในทางเลือกหนึ่งแล้ว ย่อมเสียโอกาสที่จานาทรัพยากร
นี้ไปใช้ในทางเลือกอื่นๆ หรือเรียกว่า “ต้นทุนค่าเสียโอกาส” (ค่าเสียโอกาส
ไม่ใช่สิ่งที่เราเลือก แต่เป็นสิ่งที่เราไม่ได้เลือก)
ต้นทุนค่าเสียโอกาส หมายถึง มูลค่าสูงสุดของสิ่งที่เสียสละไปเพื่อทดแทนสิ่ง
ที่เราเลือก หรือมูลค่าสูงสุดของสิ่งที่เราไม่ได้เลือกนั่นเอง

5. ตัวอย่าง ถ้าโอปอต้องเลือกทาอาชีพดังนี้
1. วิศวกร เงินเดือน 40,000
2. สถาปนิก เงินเดือน 70,000
3. นักธุรกิจ เงินเดือน 100,000
- ถ้าโอปอ เลือกอาชีพ วิศวกร จะมีต้นทุนค่าเสียโอกาสคือ 100,000 บาท
- ถ้าโอปอ เลือกอาชีพ สถาปนิก จะมีต้นทุนค่าเสียโอกาสคือ 100,000 บาท
- ถ้าโอปอ เลือกอาชีพ นักธุรกิจ จะมีต้นทุนค่าเสียโอกาสคือ 70,000 บาท
เมื่อมองในความคุ้มค่า (ในด้านตัวเงิน) จะพบว่านักธุรกิจเป็นตัวเลือกที่เหมาะสมที่สุด
เพราะมีค่าเสียโอกาสน้อยที่สุดคือ 70,000 และวิศวกรเป็นทางเลือกที่มีส่วนต่างค่า
เสียโอกาสมากที่สุด

6. - เศรษฐศาสตร์จะช่วยให้การจัดสรรทรัพยากรมีประสิทธิภาพสูงสุดและยุติธรรม เพื่อสนอง
ความต้องการของสังคมส่วนรวม
- เศรษฐศาสตร์เป็นเครื่องมือหรือวิธีการที่ช่วยให้เข้าใจเหตุการณ์และปัญหาเศรษฐกิจใน
ชีวิตประจาวัน รวมทั้งการแก้ปัญหาเศรษฐกิจ
- เศรษฐศาสตร์จะให้ความรู้พื้นฐานอันเป็นประโยชน์ในการประกอบอาชีพสาขาต่างๆ
- เศรษฐศาสตร์ช่วยให้ประชากรของประเทศเป็นคนมีคุณภาพ รู้จักผลิตและบริโภค

7. ประโยชน์ของการศึกษาวิชาเศรษฐศาสตร์
ในฐานะผู้บริโภค – รู้จักเลือกสินค้าและบริการให้สัมพันธ์กับรายได้
- เกิดความรอบคอบในการใช้จ่าย
- รู้จักวางแผนในการใช้จ่าย
- ได้รับความพอใจสูงสุดในการเลือกบริโภคสินค้าและบริการ
ในฐานะผู้ผลิต - เลือกใช้ปัจจัยการผลิตที่ให้ผลตอบแทนสูงสุด (กาไร)
- ตัดสินใจใช้ปัจจัยการผลิตที่มีต้นทุนต่าและได้กาไรสูงสุด
- ใช้ความรู้ทางเศรษฐศาสตร์มาแก้ไขปัญหาเศรษฐกิจที่เกิดขึ้น
ในฐานะรัฐบาล - รักษาผลประโยชน์ของชาติด้านการค้าการลงทุน
- จัดสรรทรัพยากรให้เกิดความเป็นธรรม
- ใช้ในการวางแผนนโยบายเศรษฐกิจของชาติ

8. ปัญหาพื้นฐานทางเศรษฐกิจ
ปัญหาพื้นฐานทางเศรษฐกิจ มีสาเหตุมาจากความไม่สมดุลกันระหว่าง
ความต้องการกับทรัพยากร ซึ่งเป็นปัญหาทางเศรษฐกิจของทุกสังคม
1. ผลิตอะไร (What) เป็นปัญหาการตัดสินใจว่าจะผลิตอะไร จานวนเท่าไร
ปัญหานี้เกิดจากทรัพยากรมีจากัด จึงต้องเลือกที่จาเป็น
2. ผลิตอย่างไร (How) เป็นการพิจารณาจะผลิตสินค้าและบริการด้วยเทคนิค
การผลิตแบบไหน และใช้ปัจจัยการผลิตอะไรบ้าง เพื่อประสิทธิภาพมาก
มากที่สุดหรือต้นทุนต่าที่สุด
3. ผลิตเพื่อใคร (For Whom) พิจารณาว่าสินค้าและบริการที่ผลิตได้จะจัด
สรรให้แก่บุคคลใด สังคมใด ด้วยวิธีการอย่างไร

9. สาขาของวิชาเศรษฐศาสตร์แบ่งได้ 2 สาขา
1. เศรษฐศาสตร์จุลภาค คือ การศึกษาพฤติกรรมทางเศรษฐกิจของหน่วย
เศรษฐกิจ (ได้แก่ ผู้บริโภค เจ้าของปัจจัยการผลิต และผู้ผลิต) เช่น
- การกาหนดราคาสินค้าชนิดหนึ่งโดยใช้อุปสงค์และอุปทานของตลาด
- การวิเคราะห์พฤติกรรมของผู้ผลิต
- การวิเคราะห์พฤติกรรมผู้บริโภค
- การกาหนดปริมาณผลผลิต การตั้งราคาของผู้ผลิต

10. 2. เศรษฐศาสตร์มหภาค คือ การศึกษาถึงพฤติกรรมทางเศรษฐกิจโดยส่วนรวม
ของระบบเศรษฐกิจ โดยไม่คานึงถึงพฤติกรรมของผู้บริโภค เจ้าของปัจจัย
การผลิตและผู้ผลิต ตัวอย่างเช่น
- การที่ราคาน้ามันเพิ่มขึ้นกระทบต่อเงินเฟ้อ อย่างไร
- การเปลี่ยนแปลงอัตราแลกเปลี่ยนกระทบการส่งออกอย่างไร
- การเพิ่มรายจ่ายรัฐบาลกระทบต่อผลผลิตในเศรษฐกิจอย่างไร
- การเพิ่มภาษีกระทบต่อระดับการจ้างงานอย่างไร

11. หน่วยเศรษฐกิจ
คือ บุคคลหรือองค์กรต่างๆ ซึ่งเป็นผู้ประกอบกิจกรรมทางเศรษฐกิจหรือกิจกรรม
อื่นๆที่เกี่ยวข้องกับการดาเนินชีวิตทางเศรษฐกิจ ซึ่งประกอบด้วย 3 กลุ่มใหญ่ๆ
1. หน่วยครัวเรือน ประกอบด้วย
- เจ้าของปัจจัยการผลิต
- ผู้บริโภค
2. หน่วยธุรกิจ คือ บุคคลหรือกลุ่ม
บุคคลที่ทาหน้าที่นาเอาปัจจัยการ
ผลิตมาผลิตสินค้าและบริการเพื่อ
นาไปขายให้ผู้บริโภคที่อยู่ในหน่วย
เศรษฐกิจอื่นๆ เช่น หน่วยธุรกิจด้วย
กัน หรือหน่วยครัวเรือน หน่วยรัฐบาล
เป้าหมายสาคัญของหน่วยนี้คือ กาไร
3. หน่วยรัฐบาล คือเป็นผู้ดาเนินการ
สาธารณประโยชน์ เป็นทั้งผู้ผลิต
ผู้บริโภค และเจ้าของปัจจัยการผลิต

12. กิจกรรมทางเศรษฐกิจ
หมายถึง การกระทาต่างๆของมนุษย์เพื่อให้เกิดประโยชน์ทางเศรษฐกิจ คือบาบัด
ความต้องการของมนุษย์ได้ ซึ่งได้แก่
การผลิต การกระจาย การแลกเปลี่ยน การบริโภค