owl city project

1. 1
ХАБЭА-түүнд нөлөөлөх хүчин зүйлс
Үсчин, гоо сайханы салбарт зориулсан гарын авлага.
1. ХАБЭА ТҮҮНД НӨЛӨӨЛӨХ ХҮЧИН ЗҮЙЛС
2. ЭРГОНОМИК ХҮЧИН ЗҮЙЛҮҮД
3. ХИМИЙН ХҮЧИН ЗҮЙЛС
4. БИОЛОГИЙН ХҮЧИН ЗҮЙЛС
5. ФИЗИК ХҮЧИН ЗҮЙЛС
6. ХАЛДВАРЫН ХЯНАЛТ БА ХАЛДВАРТ ӨВЧИН
7. ӨӨРИЙН БОЛОН НИЙГМИЙН ЭРҮҮЛ МЭНДИЙГ САХИН ХАМГААЛАХ
8. ЦЭВЭРЛЭХ, ХАЛДВАРГҮЙЖҮҮЛЭХ, АРИУТГАХ
ӨМНӨХ ҮГ
Салоны үйлчилгээ нь олон чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж байгаа ба үсчин, гоо сайхан, үсчин спа, үсчин хумс засал, бичил худалдаа зэрэг
олон төрлөөр хөгжиж байна. Үсчин, гоо сайханы салбарт хувиараа хөдөлмөр эрхлэлтийн хувь нь бусад салбартай харьцуулахад огцом
нэмэгдэж байгаа бөгөөд сүүлийн үед жижиг бизнес, сүлжээний болон хэлбэрээр хөгжиж байгааг анзаарч болно. Хувиараа хөдөлмөр
эрхэлдэг үсчин, гоо сайханчид нь салон дээрээ эсвэл явуулын маягаар ажиллаж байна. Үсчин, гоо сайханчид нь ихэвчлэн суудал
түрээсэлдэг ба түрээслэгч нь хөдөлмөрийн гэрээ хийдэггүй харин үйлчилгээнд суурилсан гэрээ хийдэг. Энэ нь нэг талаараа асар их
эрсдэл үүсгэх боломжтой бөгөөд энэ тогворгүй байдал нь олон төрлийн халдвар тархах нөхцөлийг бүрдүүлдэг.
Дэлхийн дахинд үсчин, гоо сайханы бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл асар ихээр нэмэгдэж байгаа бөгөөд чанарын баталгаажилт, хүний эрүүл
мэндэд аюулгүй байдалд эрсдэл үүсэх мөн л хувийн хэрэглээнд зориулагдсан бүтээгдэхүүний, ялангуяа будагны хэрэглээ, чанар аюулгүй
байдал мэдэгдэхүйц сайжирч байгаа нь үйлчилгээний салбарт өрсөлдөөн үүсэж үс засах салбар хөгжих тусам үйлчлүүлэгчид болон
үсчдийн аль алиных нь хувьд чанарын өндөр стандарт шаардлагыг мөрдөхийг зайлшгүй шаардаж байна.
Нийгмийн зүгээс нийтийн болон хүрээлэн буй орчны эрүүл мэнд, аюулгүй байдлыг хангах хөтөлбөр, үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх, хяналт
тавихыг шаарддаг бөгөөд үсчний газарт дагаж мөрдөн хэрэгжүүлэх эрүүл ахуй, халдваргүйжүүлэлтийн талаарх гарын авлагыг бизнес
эрхлэгч, мэргэжлийн ажилтан нарт зориулан гаргаж байна. Энэхүү гарын авлага нь олон нийтэд үүсэж болох эрсдэл түүнээс урьдчилан
сэргийлэх, тоног төхөөрөмжийн ариутгал халдваргүйжүүлэлт, үсчин, гоо сайханы ажлын байрны эрүүл ахуй стандартад нийцсэн
мэдээллээр хангахад зорилгоор бэлтгэсэн болно.
Үсчин, гоо сайхан, маикюур, пидекурын төхөөрөмж, багаж нь арьсыг санамсаргүйгээр гэмтээж болзошгүй ба хумс, нүүрний арьс, хуйх,
хүзүүнд арьсаар дамжин халдвар тархах боломжтой. Жишээ нь: ХДХВ, гепатит В, С, ДОХ зэрэг халдварт өвчин цусаар дамжуулж
болох эрсдэлтэй.
Үүнийг судалж мэдсэнээр дараах зүйлүүдийг өдөр тутмын хэвшил болгох шаардлагатай ажлыг гүйцэтгэх чадамжтай болно.Үүнд:
 Ажлын байранд үүсэж болох эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх,шаардлагатай болон зайлшгүй арга хэмжээг авах
 Үйлчилгээнд хэрэглэсэн тоног төхөөрөмж, багаж хэрэгсэлээр дамжуулан бичил биетний халдвар авах эрсдэлээс
урьдчилан сэргийлэх
 Эрүүл ахуйн зохистой дадал хэвшлийг төлөвшүүлэх;
 Үйлчлүүлэгч бүрт зөвхөн зааврын дагуу цэвэрлэж ариутгасан тоног төхөөрөмжийг ашиглахыг баталгаажуулах;
 Аюулгүй ажиллах орчныг бүрдүүлэх.
 Өөрийн болон бусдын эрүүл мэндэд хор хохирол учруулахгүй байх
1.1 ХӨДӨЛМӨРИЙН АЮУЛГҮЙ БАЙДАЛ, ЭРҮҮЛ МЭНД ТҮҮНД НӨЛӨӨЛӨХ ХҮЧИН ЗҮЙЛС
Үсчин, гоо сайханы мэргэжил нь эрүүл мэндийн хувьд эрсдэл их үүсдэг бөгөөд ажлын нөхцлийг сайжруулах нь нэн тэргүүний зорилт байх
ёстой. Бүтээгдэхүүн нь химийн гаралтай бөгөөд ажилтаны эрүүл мэндийн хувьд арьсны өвчин, харшил эмгэгүүд мөн амьсгалын
замын өвчлөл, зогсолтоос үүдэж судас бүдүүрэх зэрэг эрсдэлүүд үүсдэг. Иймээс эрүүл мэндийн асуудалд тохиромжтой арга хэмжээ авч
тодорхой зардал гаргаснаар үр дүнтэй шийдвэрлэх боломжтой.
Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн (ХАБЭА) эрсдлийг ойлгож, ажлын байранд учирч буй эрсдэл, хор хөнөөлийг тодорхойлох
хэрэгтэй. Дараа нь урьдчилан сэргийлэх зохих арга хэмжээг санал болгож, хэрэгжүүлэх шаардлагатай. Энэ үйл ажиллагаа эрсдлийн
үнэлгээ гэж нэрлэдэг бөгөөд үсчин гоо сайхны салон дээр тулгарч буй гол асуудалын шийдэл болно.

2. 2
1.2 ЭРГОНОМИК ХҮЧИН ЗҮЙЛҮҮД
Эргономик (грекээр: ergon–ажил, nomos–хууль) нь машин, тоног төхөөрөмж ашиглаж ажил гүйцэтгэх ажлын байр, орчин, ажил гүйцэтгэх
аргыг ажилтанд тохирсон байхаар зөв зохион байгуулах шинжлэх ухааны салбар юм. Өөрөөр хэлбэл, үйл ажиллагааг төлөвлөх, системийн
зохион байгуулалтыг хийхэд хүний тухай шинжлэх ухааны мэдлэгийг ашиглахад чиглэнэ.
Тухайн ажлыг гүйцэтгэж буй ажилтанд нөхцөл байдлыг тохируулах шинжлэх ухаан гэж үзэж болно. Хэрэв ажлын бодит шаардлага,
ажилтны чадвар хоёр нийцэхгүй бол тулах, хөдлөх эрхтэн тогтолцооны гэмтлийг /ТХЭТГ/ үүсгэдэг.
Эргономикийн зорилго:
1. “Хүн – Техник” системийн үр ашгийг дээшлүүлэх
2. ХАБЭА–г хангаж ажиллах
3. Хөдөлмөрлөх явцад ажилтны бие дааж ажиллах ур чадварыг хөгжүүлэх
Эргономикийн хүрээнд:
Эргономик нь эрсдэлт хүчин зүйлийн гурвалсан хүрээн дэх харилцан үйлчлэлийг судалдаг.
Эргономик ажил хөдөлмөртэй холбоотой төрөл бүрийн эрсдлийн хүчин зүйлийг судалдаг. Тэдгээр эрсдэлт хүчин зүйлийг гурван хүрээнд
авч үздэг.
 Ажилтнаас шалтгаалсан эрсдлийн хүчин зүйлс
 Ажил гүйцэтгэх үүргээс шалтгаалсан эрсдлийн хүчин зүйлс
 Ажлын орчноос шалтгаалсан эрсдлийн хүчин зүйлс
Ажилтан бүр өөр өөрийн өвөрмөц шинж, онцлогтой бөгөөд энэхүү нөхцөл байдлаас үүдэн хөдөлмөрийн янз бүрийн эрсдлүүд гарч ирдэг.
Нөгөө талаас тухайн ажил үүрэг ажилтанд гэмтэл учруулж болзошгүй ямар нэгэн эрсдэл агуулсан байдаг.
Ажилчид ажил үүргээ гүйцэтгэж байхад дээрх нөхцөл байдал ямар хугацаанд хэр давтамжтай тохиолдсоноос шалтгаалан эрсдлийн
түвшин хамаардаг. Физик шинж тэмдгүүд нь ихэвчлэн биеийн янз бүрийн хэсгүүдийн тогтмол, давтагдах хөдөлгөөнөөс эсвэл өөрөөр эвгүй
байрлал (тогтвортой эсвэл хязгаарлагдсан). Эдгээр эргономик бэрхшээлүүд нь биеийн хөгжлийн бэрхшээлд хүргэж болзошгүй юм.
Үсчин урт удаан хугацаанд зогсдог учир дараах асуудал үүсдэг.
 Нуруу нугасны муриийлт үүсэх.
 Хөл дээр байнга удаан зогсож ачаалал үүсгэхэд булчин чангарах, судас бүдүүрэх, хөлний улны шөрмөс сунаж хавтгай болох,
цусны эргэлт муу, хөл хавагнах зэрэг
 Гараа мөрний түвшнээс дээр удаан байлгах, хүзүү толгойг урагш сунган хажуу тийш нь эргүүлэхэд асуудал булчингийн хэвийн
үйл ажиллагаанд асуудал үүсдэг.
 Толгой угаах үед хүчээр хөдөлгөөн хийх нь тохой, бугуй, гарны асуудал үүсгэдэг.
 Эрсдэлийн энэ ангилалд хүнд багаж тоног төхөөрөмжийг гараар удаан барих нь нурууны доод хэсэгт гэмтэл үүсгэж болно.
Хариуцлагын тодорхой бус хуваарилалт, ажлын цагаа сунгах, ялангуяа хүнд нөхцөлд ажиллах, амрах хугацаа байхгүй байх зэрэг зохион
байгуулалтын зохисгүй журам нь дээрх байдлыг улам хүндрүүлдэг. 7 хоног, өдөрт 10аас12 цаг ажилдаг
Урьдчилан сэргийлэхийн тулд хэд хэдэн арга хэмжээ авах шаардлагатай.
1. Ажлын байрны нөхцөл
2. Ажлын ачаалаыг зөв хувиарлах.
1 дэхь тохиолдолд: Салоны зохион байгуулалт, тоног төхөөрөмж, материалын байршил нь ажил олгогч ажлын байраа хэрхэн
стандартын дагуу тохижуулсан нь чухал үүрэг гүйцэтгэдэг.
2 дахь тохиолдолд: Ажиллах эргэн тойронд хангалттай стандартын дагуу зайтай байх ёстой ба энэ нь чөлөөтэй хөдөлж, биеийн
байрлалыг өөрчлөх боломжтой юм. Үсчин нь сандалын өндрийг байнга тохируулж байх ёстой. Тоног төхөөрөмж, материалыг хялбар
хүртээмжтэй байлгахаас гадна тэдгээрийн чанарт өндөр анхаарч үзэх хэрэгтэй. Үс заслын олон төрлийн үйлчилгээг ээлжлэн хийх нь бүх
булчин сэргэх боломжийг олгодог. Жишээлбэл: үс тайрах, эсвэл үс угаах, хэлбэржүүлэх гэх мэт янз бүрийн ажлуудыг ээлжлэн хийж
болно.
Шинэ төхөөрөмж, багаж хэрэгслэл худалдан авахдаа эргономийн асуудлыг анхаарч үзэх хэрэгтэй. Ажил гүйцэтгэх, амрах, завсарлах цаг
хугацааг зөв хуваарилах нь сөрөг шинж тэмдгүүдийг арилгахад тусална. Эрүүл мэндийн тандалт судалгаа нь урьдчилан сэргийлэх нөхцөл
юм. Жирэмсэн ажилтныг зарим ажлаас чөлөөлөх эмчийн дүгнэлтийг үргэлж дагаж мөрдөх ёстой.
1.2. ХИМИЙН ХҮЧИН ЗҮЙЛС
Үсчин гоо сайхны салон дахь ажлын нөхцөл нь ихэвчлэн чийгтэй байдгийн улмаас халдвар дамжин арьсыг гэмтээх аюултай бодисуудтай
удаан харьцах нь цочрол өгч харшил үүсгэдэг. Үсчин, гоо сайханчид нойтон орчинд ажлын цагийн ихэнх хэсэгт ажлын ихэнх цагийг

3. 3
өнгөрөөдөг, бээлий өмсөж, гараа байнга угаах үйлдэл олон удаа хийдэг. Нойтон нөхцөл нь аюулыг ихэсгэх чухал хүчин зүйл бөгөөд арьсыг
цочроож мэдрэмтгий болгож арьсны хамгаалалтыг сулруулдаг. Ялангуяа дадлагажигч болон түр ажилчны хувьд хэт их нойтон байхаас
болгоомжлох хэрэгтэй бөгөөд бүтээгдэхүүн нь арьсыг цочроох, мэдрэмтгий болгох харшилтай үүсгэж болзошгүй юм. Мөн арьсыг байнга
цэвэрлэж, халдваргүйжүүлдэг бодис хэрэглэснээр арьсанд хуурайшил үүсгэх, буруу хэрэглэснээр арьсыг цочроож мэдрэмтгий болгодог.
Үсчин, гоо сайхны салоныг зөв агааржуулах нь химийн бодисын нөлөөнд өртөлтийг багасгахад чухал үүрэгтэй. Ажил олгогч нь
ажилтнуудад ямар нэгэн аюул учруулахгүй байх нөхцөлийг баталгаажуулах үүрэгтэй бөгөөд тусгай мэргэжилтээр эрсдэлийн үнэлгээ
хийлгэж бодит мэдээлэл, зөвлөлгөө авах, аюултай бодис, бүтээгдэхүүний бүртгэлийг зайлшгүй хийх шаардлагатай.
Бараа материалын үйл ажиллагаатай холбоотой эрсдлийн үнэлгээ, үйл ажиллагааны журам, ба ажлын байран дахь хамгаалалтын арга
хэмжээний авах зааварчилгаа, бүтээгдэхүүнээс үүдэлтэй бодисын эрсдлийн болон төлөвлөсөн үйл талаарх мэдээлэл ажлын төрөлтэй
холбоотой физик-химийн аюулын үнэлгээг боловсруулна. Үсчнгийн үйл ажиллагаа нь аюулын үнэлгээнд дараахь ажлуудыг харгалзан үзэх
шаардлагатай.
Аюулгүй байдлын мэдээллийн хуудас буюу технологийн карт нь тухайн бүтээгдэхүүнийг хэрхэн зөв хэрэглэх, үүсэх эрсдэлээс
урьчдилан сэргийлэх, осол гэмтэл гарсан тохиолдолд ямар арга хэмжээ авах зэрэг мэдээллүүдийг өгдөг.
Бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэгчийн зааврыг ашиглах, сургалтанд хамрагдаж, тухайн бүтээгдэхүүнийг хэрэглэх технологийн мэдлэгтэй
болсон байх хэрэгтэй (нүүрний массажны тос, маск, хумсний лак, азтон, шампунь, үсний маск, ангижруулагч, гель,хөөс, лак, удаан
хугацааны хэлбэржүүлэлтийн бүтээгдэхүүн, үсний будаг, исэлдүүлэгч, цайруулах нунтаг гэх мэт). Бүтээгдэхүүнийг ашигласны дараа
хоосон савыг зохих ёсоор хаяж, үлдсэн тохиолдолд үйлдвэрлэгчийн зааврын дагуу бүтээгдэхүүнийг хадгална.
Химийн бодисын эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэхийн тулд ажилтан нь бүтээгдэхүүний зааврыг мөрдөж өөрийн эрүүл мэндийг
хамгаалах шаардлагатай.
 Хамгаалалтын хувцасыг зааврын дагуу бүрэн өмсөх
 Химийн бодис хэрэглэж байгаа үед металл эдлэл хэрэглэхээс зайлсхийх
 Арьсан дээрх химийн бодисын үлдэгдэл удаан хугацаанд үлдээхгүй арилгах.
 Гарын эрүүл ахуй, арчилгааны зориулалттай бүтээгдэхүүнийг ажлын дараа байнга хэрэглэх.
 Эрүүл мэндийн шинжилгээг тогтмол хийлгэж хэвших.
 Жирэмсэн ажилтанд тохирсон ажлын нөхцлийг санал болгож нэмэлт гэрээний дагуу ажиллуулах
1.3 БИОЛОГИЙН ХҮЧИН ЗҮЙЛС
Нян, вирус, мөөгөнцөр зэрэг биологийн хүчин зүйлүүд нь халдвар, өвчин үүсгэдэг ба энэ шалтгааны улмаас эрүүл ахуйн хатуу арга хэмжээ
авах шаардлагатай. Эдгээр бичил биетнийг устгах хамгийн үр дүнтэй арга бол шинэхэн бэлтгэсэн ариутгалын бодис ашиглах явдал юм.
 Ердийн цэвэрлэгээнд зориулж шоотог, сам, хайч, тонгорог, алчуур зэргийг халуун, савантай усаар угааж ариутгалын уусмалд 15-
20 минут байлгана.
 Үйлчилгээ бүрийн дараа гараа бактерийн эсрэг савангаар тогтмол угаах
 Тайралт ба угаалтанд ус нэвтэрдэггүй нөмрөг хэрэглэх.
Нэг өдөрт үсчин, гоо сайханы салонд олон хүн ирж үйлчлүүлдэг нь халдварт өвчин, бичил биетний солилцоо өндөр түвшинд байна
гэсэн үг юм.
Үйлчилгээний ажилчдын хувьд амьсгалын зам, цусаар дамжих, арьсаар дамжих зэрэг олон халдварт өвчинд өртөж болох эрсдэлтэй
учраас үүнээс урьдчилан сэргийлэхийн тулд дараах арга хэмжээг тогтмол хэрэгжүүлэх шаардлагатай.
 Тоног төхөөрөмж, багажийг цэвэрлэж, халдваргүйжүүлэлт хийтэл дараагийн үйлчлүүлэгч дээр дахин ашиглах ёсгүй.
 Ажлын байр, угаалгын өрөө, бие засах газарт ариутгал, цэвэрлэгээ тогтмол хийх.
 Агаарт бичил биетэн үржих, тархахаас урьдчилан сэргийлж агааржуулалтийг зохих ёсоор хийж байх
 Цусаар дамжин халдвар тархах эрсдэдтэй тул бээлий хэрэглэх нь өвчнөөс хамгаалах боломжтой.
 Гараа эсгэсэн тохиолдолд яаралтай арга хэмжээ авах
 Төрөл бүрийн арьсны өвчлөлтэй болон мөөгөнцөртөй хүнд үйлчилсэн тохиолдолд заавар зөвлөлгөө өгч үйлчилгээ дууссаны дараа
тухайн хүнд хэрэглэсэн бүх төхөөрөмж, багаж хэрэгслийг цэвэрлэж ариутган, халдваргүйжүүлэх
1.4 ФИЗИК ХҮЧИН ЗҮЙЛС (МИКРОКЛИМАТ, ДУУ ЧИМЭЭ, ГЭРЭЛТҮҮЛЭГ
Ажилчдын болон үйлчлүүлэгчдийн аль алиных нь тав тухыг дээд зэргээр хангахын тулд бичил цаг уурын параметрүүдийг (өрөөний
температур ба чийгшил, доторх агаарын солилцооны хурд гэх мэт) тохируулах шаардлагатай. Тиймээс агааржуулалтын системийг ажлын
байрны онцлогт тохируулах нь маш чухал юм. Ажлын талбайнуудыг байгалийн болон хиймэл гэрлээр хангалттай гэрэлтүүлэх ёстой.
Гэрэлтүүлэг тухайн өрөөнд тохиромжгүй, муу байхад толгой өвдөхөд хүргэдэг. Мөн агаарын урсгал, үс хатаагч нь харьцангуй өндөр дуу
чимээг бий болгодог ба зэрэг ажиллах тохиолдолд сонсголын бэрхшээл үүсч болно. Салоны орчин нөхцөлд нь дараах үзүүлэлтэд тохирч
байх ёстой. Ажлыг нээхээс өмнө техникийн тайлан гаргаж - хэмжээ, хэрэглэгчдийн тоо, тоног төхөөрөмж, суурилуулалт зэргээс хамааран
физик хүчин зүйлийг зохистой тооцох шаардлагатай байдаг
 Ажлын байрны температур: Зуны улиралд 21º C- 25º C , өвлийн улиралд 16º С - 22º C хооронд байх.

4. 4
 Харьцангуй чийгшил: 50-70% хооронд байна.
 Агаарын урсгал: 0,75м / с-ээс доош.
 Агааржуулалт нь байгалийн болон төхөөрөмжин хэлбэртэй байж болох боловч агааржуулалтын хувьд хамгийн багадаа 50м3
байх
ёстой./1 цагт 1 хүнд ногдох/
 Үс, гоо сайхны салон дахь гэрэлтүүлгийн түвшин 500-1000 люкс хооронд байх бөгөөд хэт нүд гялбам, эсвэл бүдэг байдлаас
зайлсхийх хэрэгтэй.
 Дуу чимээ, чичиргээ их байснаас эрүүл мэндэд эрсдэл учруулж болзошгүй аливаа хэрэгсэл, тоног төхөөрөмж, цацраг туяа, энэ
физик хүчин зүйлийг хязгаарлах эсвэл багасгахын тулд тохирох, сайн төхөөрөмжтэй байх ёстой.
 Дуу чимээний түвшин 80db1
-ээс дээш байвал янз бүрийн арга хэмжээ авах шаардлагатай ба чихний хамгаалалт зүүх, эрүүл
мэндийн үзлэг, хяналтад хамрагдах
 Салонд нэг үсчний ажлын талбай: 4 м.кв байх ёстой.стандартыг баримтлана
1.5. ЦАХИЛГААНЫ ЭРСДЭЛ
Үсчин, гоо сайхны салон нь янз бүрийн цахилгаан хэрэгслээр тоноглогдсон байдаг. Эдгээр төхөөрөмжийг ихэвчлэн нойтон нөхцөлд ойр
ашигладаг бөгөөд байнга анхаарал тавихгүй бол цахилгаан тасрах, гэмтэл гарах эрсдэл ойрхон гардаг.
Иймээс дараах зүйлсийг анхаарч ажиллах.
 Цахилгаан хэрэгсэлтэй ажиллах ерөнхий дүрэм, зөвлөмжийг дагаж мөрдөх
 Мэргэшсэн цахилгаанчинаар цахилгааны дэд бүтэц, тоног төхөөрөмж, багажыг тогтмол шалгуулах.
 Цахилгаан утас, залгуур, тусгаарлагч, аюулгүйн реле суурилуулсан байх.
 Эвдэрсэн тоног төхөөрөмжийг ашиглахаас зайлсхийж, болзошгүй хор хөнөөл учруулж болзошгүй талаар мэдээлж, тэмдэглэх
 Үйлчилгээнд ашиглахаасаа өмнө төхөөрөмж дээрх температур, тохиргоог шалгах
 Сэнсний шүүлтүүрийг тогтмол цэвэрлэж, сольж байх ёстой бөгөөд урсгал хангалтгүй эсвэл хэт халалтаас урьдчилан сэргийлэх .
 Тоног төхөөрөмжийг суурилуулах, ашиглах талаар үйлдвэрлэгчийн зааврыг дагаж мөрдөх.
 Цахилгаан төхөөрөмж,багаж хэрэгслийг чийгтэй, нойтон газраас хол байлгах
 Цахилгаан төхөөрөмж, хэрэгслийг нойтон гараар залгах салгахгүй байх
 Цэвэрлэхээс өмнө цахилгаан төхөөрөмж, хэрэгслийг заавал унтрааж, салгах шаардлагатай.
 Нэмэлт утас болох олон залгуурыг ашиглахаас аль болох зайлсхийх хэрэгтэй.
 Бүх цахилгаан хэрэгслийг гэрчилгээжсэн байх ёстой бөгөөд тэдгээрийн ашиглалтын аюулгүй байдлын бүх шаардлагыг биелүүлэх
ёстой.
1.6.ХАЛТИРГАА, БҮДЭРЧ, УНАХАД НӨЛӨӨЛӨХ ХҮЧИН ЗҮЙЛС
Үсчин, гоо сайхны салон нь цэлгэр, цэгцтэй байх ёстой. Салон нь барилгын стандартын дагуу үндсэн хэсэг нь хийгдсэн байхаас гадна
орчны тохижолтод зориулагдсан олон тооны тавилга, төхөөрөмж хэрэгсэл, ханын чимэглэл,хөлийн гишгүүр, хувцасны өлгүүр, сэтгүүлийн
тавиур гэх мэт зүйлс нь чөлөөтэй нэвтрэхэд саад болохгүй байх ёстой.
Иймээс үүнээс сэргийлж дараах зүйлсийг мөрдлөг болгон ажиллах ёстой.
 Цахилгааны кабель эсвэл залгуурууд далд стандартын дагуу байрласан байх
 Халтирахаас урьдчилан сэргийлэхийн тулд шалны гадаргууг хуурай байлгах
 Шал, шат нь гадаргуу нь налуу биш, ан цав үүсээгүй,хальтирдаггүй байх
 Шал, ханан дээр гаргасан нүх нь хамгаалагдсан битүү байх
 Дугуйтай тэргэнцэр, тоног төхөөрөмж зэрэг хөдөлгөөнтэй зүйлс нь санамсаргүй хөдөлгөөнд өртөхөөс хамгаалж тэнцвэрийг зөв
байрлуулах.
 Төхөөрөмж, багаж хэрэгсэл, материалыг зориулалтын тавиур дээр суурилуулах ба хүмүүс хөдөлгөөнд өртөж унахаас сэргийлэх
 Шилэн хаалга, ханыг мөргөх, ажлын байрны бусад хэсэгт юм унах эрсдэлтэй налуу хэсэгт анхааруулах тэмдэг байршуулсан байх.
 Химийн гаралтай шингэн бусад бүтээгдэхүүний асгарахад нэн даруй цэвэрлэх.
 Хальтирдаггүй, өөрт эвтээхэн гутал өмсөх
1.7 ТҮЛЭГДЭЛТ, ЭСГЭХ ХҮЧИН ЗҮЙЛС
Үс хатаагч, үсний индүү, хэт халуун уснаас болж арьсан дээр түлэгдэлт үүсдэг.Үүнээс урьдчилан сэргийлэхийн тулд
 Халуун усны тохируулгыг байнга шалгаж өөрийн болон үйлчлүүлэгчээ түлэгдэх эрсдэлээс сэргийлэх мэдлэгтэй байх
 Халалтаас хамгаалах бээлий өмсөх
 Багаж хэрэгсэлийн ашиглах зааврын мөрдөх
 Анхаарал болгоомжтой байх
 Иртэй зүйлээр арьсыг гэмтээх эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг тогтмол авч байх хэрэгтэй.
 Хайч, тонгорог хутганы ир зэргийг сайтар угааж, ариутган халдваргүйжүүлэлт хийх зориулалтын гэр саванд хадгалах
1
Дууны энерги нь долгионоор тардаг бөгөөд давтамж, далайцаар хэмжигддэг. Дууны долгион дахь энергийг Decibels
ашиглан хэмжиж болно. ... Дицбел буюу дБА дууны даралтыг хэмждэг. 0 dBA бол хүний сонсох хамгийн зөөлөн түвшин юм.
Ердийн ярих дууны хэмжээ 65 дБ орчим байдаг.

5. 5
 Хутганы ирийг гэмтээлгүй зөөлөн сойзоор угааж, ариутган халдваргүйжүүлэлт хийх
 Муу гэрэлтүүлэгтэй орчинд хэт ачаалалтай удаан хугацаагаар ажиллахгүй байх
 Хайч, тонгорог хутгыг ХАБЭА-н зааврын дагуу хэрэглэх, хураах, хадгалах
 Анхаарал болгоомжтой байх
1.8 ГАЛ ТҮЙМРИЙН ЭРСДЭЛ
Үсчин гоо сайхны салоны ажлын орчинд галын харилцан уялдааг бий болгох 3 үндсэн хэмжигдэхүүн байдаг. Халуун цахилгаан гадаргуу,
шатамхай бүтээгдэхүүн, агаар юм. Галын хувьд эрсдэлийг багасгах зорилгоор:
 Нэг параметрийг нөгөө талаас нь тусгаарлах
 Салоныг гал унтраагч, шүршигч, галын дохиололоор тоноглох
 Хуванцар сав суулга, галд тэсвэртэй шүүгээнд байвал илүү тохиромжтой
 Хатаах, үс шүрших зэрэг зэрэг аргаар тусгаарлалтыг хийж чаддаг байх
 Асгарсан уусмал болон савны гадаргууг заавал цэвэрлэх
 Хэрэглэж дууссан хоосон савыг зохих ёсоор хаях.
 Ил гал, ил утастай зөөврийн хийн халаагуурыг ашиглахгүй байх
 Бүх галын гарц, заавар, тэмдэгтүүд тодорхой байлгах.
1.9 СЭТГЭЛ ЗҮЙ, НИЙГМИЙН ХҮЧИН ЗҮЙЛҮҮД
Ажилд саад учруулж, стрессийг өдөөж болох сэтгэлзүй, нийгмийн хүчин зүйлүүдэд дээрэлхэх, бэлгийн дарамт, айлган сүрдүүлэх, хэл
амаар доромжлох, онц хүнд нөхцөлтэй бие махбодын хүчирхийлэл зэрэг орно.Ажил олгогч нь ажилтнуудтайгаа тогтмол зөвлөлдөж,
хамтарч ажиллах ёстой. Хувь хүний сэтгэл зүйн байдал нь ажлын бүтээмжид шууд нөлөөлдөг бөгөөд үүний хувь хүний эрүүл мэнд, үйл
ойлголцсон байдлаас үүдэлтэй маргаан үүсэж улмаар ажлын чанарт шууд сөргөөр нөлөөлдөг.
2. ХАЛДВАРЫН ХЯНАЛТ БА ХАЛДВАРТ ӨВЧИН
2.1 ЗАРЧИМ БА ПРАКТИК?
Салбартаа мэдлэгтэй, амжилттай, хариуцлагатай мэргэжилтэн байхын тулд та мэргэжлийн зарчим, практикийг сайтар судалж, дараахь
зүйлийг мэдэх шаардлагатай байна.
 Салбартай холбоотой төрийн хууль, журам
 Халдварт өвчин ба халдварлах зам, урьдчилан сэргийлэх арга замууд
 Цэвэрлэгээ, халдваргүйжүүлэлтийн химийн бодисын талаархи ойлголт
 Салон цэвэрлэх, халдваргүйжүүлэх дүрэм
Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн удирдлага (ХАБЭАУ)
Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн удирдлага нь ажилчдыг хамгаалах аюулгүй байдал, эрүүл мэндийн стандартыг зохицуулж
мөрдүүлдэг. Ажилтнуудад хортой бодисын төрлийг танилцуулж хамгаалах аргад сургах, ажлын байранд ашигласан материалын болзошгүй
аюулын талаар мэдээлэх нь гол зүйл юм. Импортлогчид өөрсдийн бүтээгдэхүүнтэй холбоотой болзошгүй аюулыг үнэлж, мэдээлдэг.
ХАБЭАУ-ийн тогтоосон стандарт нь салбарт чухал ач холбогдолтой бөгөөд энэ нь салонд хэрэглэгддэг бүтээгдэхүүнтэй холбоотой .
Стандартууд нь бүтээгдэхүүнтэй харьцах, хэрэглэх, хадгалах, хянахтай холбоотой асуудлыг шийдвэрлэх, ажлын байран дахь ерөнхий
аюулгүй байдал нь таны хэрэглэж буй бүтээгдэхүүн дэх хортой найрлагыг мэдэж, эдгээр аюулаас хэрхэн зайлсхийх талаар мэдэх
боломжийг бүрдүүлдэг. Материалын аюулгүй байдлын мэдээллийн хуудас (MАБМХ)
Материалын аюулгүй байдлын мэдээллийн хуудас нь бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлын талаар үйлдвэрлэгчээс бүрдүүлсэн мэдээлэл,
түүний дотор хортой найрлага нэр, аюулгүй харьцах, ашиглах журам, ослын хор уршгийг бууруулах урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ,
шатамхай байдлын талаархи анхааруулгыг агуулдаг.
MАБМХ-ийг ихэнхдээ бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэгч эсвэл дистрибьютерийн вэб сайтаас татаж авч болно. МХАМБ-ийг ашиглахгүй
байх нь хүний эрүүл мэндэд эрсдэл учруулдаг. Бүх ажилчид МАБМХ-ыг тус бүр дээр гаргаж, мэдээллийг уншиж, гарын үсгээр
баталгаажуулах ёстой.
Төрийн зохицуулах агентлагууд
Салоны мэргэжилтнүүдийг хамгаалах, салон үйлчилгээ авахдаа хэрэглэгчдийн эрүүл мэнд, аюулгүй байдлыг хамгаалахад төрийн
зохицуулах байгууллагууд бий. Төрийн зохицуулах агентлагуудад тусгай зөвшөөрөл олгох байгууллага, эрүүл мэндийн газар зэрэг орно.
Зохицуулах агентлагууд салонд ажилладаг хүн бүр тодорхой журмыг дагаж мөрдөхийг шаарддаг. Мэргэжлийн хяналтын байгууллага нь
салон эзэмшигч болон бүтээгдэхүүний лицензийн аль алинд нь торгууль ногдуулж болно. Торгууль нь харилцан адилгүй бөгөөд
анхааруулга, торгууль, магадлал, лицензийг түдгэлзүүлэх, хүчингүй болгох зэрэг багтдаг. Та өөрийн улсын хууль, дүрмийг цаг үргэлж
ойлгож, дагаж мөрдөх нь нэн чухал юм. Таны салоны нэр хүнд, лиценз, хүн бүрийн аюулгүй байдал бүгд үүнээс хамаардаг.

6. 6
2.2 ХАЛДВАРТ ӨВЧИН БА ХАЛДВАРЫН ХЯНАЛТ
Халдварын хяналт гэдэг нь халдвартай организмын халдварыг устгах, багасгахад ашигладаг арга юм. Гоо сайхны мэргэжилтнүүд дараахь
дөрвөн төрлийн хор хөнөөлтэй организмыг ойлгож, санаж байх ёстой.
 Бактери
 Мөөгөнцөр
 Вирус
 Паразит
Тодорхой нөхцөлд дээрхи өвчлөлүүд халдварт өвчин үүсгэдэг. Халдварт өвчин нь бие махбодид орж буй эмгэг төрүүлэгч (хортой)
организмаар үүсгэгддэг ба нэг хүнээс нөгөөдөх нь дамждаг.
Бактери
Бактери нь ургамал, амьтны шинж чанартай байдаг нэг эсийн бичил биетүүд юм. Зарим бактери нь хортой, зарим нь хор хөнөөлгүй байдаг.
Бактери нь хаана ч байж болно: арьс, үс, агаарт, ялзарсан бодис, хүрээлэн буй орчны гадаргуу, биеийн шүүрэл, хувцас эсвэл хумсны
чөлөөт ирмэг дээр. Бактери нь маш жижиг тул зөвхөн микроскопоор л харах боломжтой байдаг.
Эмгэг төрүүлэгч бактерийн ангилал
Бактери нь тэдгээрийг ялган танихад туслах гурван ялгаатай хэлбэртэй байдаг.Эмгэг төрүүлэгч нянг дор дурьдсаны дагуу ангилна. дан
эсвэл бүлгээрээ бөөрөнхий хэлбэртэй бактери юм.
 Стафилококкууд нь усан үзэм шиг бөөгнөрч ургадаг идээт бактери юм. Эдгээр нь буглаа, идээт үрэвсэл, улайлт үүсгэдэг.
 Стрептококк нь бөмбөлгүүдийг хэлбэртэй муруй шугамаар байрладаг идээт бактери юм. Тэдгээр нь хоолой, цусан дахь хордлого
зэрэг халдварыг үүсгэдэг.
 Диплококк нь бөмбөрцөг хэлбэртэй бактери бөгөөд тэдгээр нь уушгины хатгалгаа зэрэг өвчин үүсгэдэг.
 Бацилли нь богино саваа хэлбэртэй бактери юм. Эдгээр нь хамгийн түгээмэл бактери бөгөөд татран (lockjaw) зэрэг өвчин
үүсгэдэг.
Таблица 1
Хүснэгт №1.Өвчин эмгэгийн шалтгаан
Шалтгаан Тайлбар
Бактери Ургамал ба амьтны шинж чанартай хоёулаа нэг эсийн бичил биетэн. Зарим нь хортой, зарим нь хор хөнөөлгүй
байдаг.
Шууд
дамжуулалт
Цус эсвэл биеийн шингэнийг хүрч (гар барих), үнсэх, ханиалгах, найтаах, ярих зэргээр дамждаг.
Шууд бус
дамжуулалт
Цус эсвэл биеийн шингэнийг завсрын бохирдсон объект, жишээлбэл татуурга, тонгрог, хумс эсвэл хүрээлэн буй
орчны гадаргуутай харьцах замаар дамжуулж болно.
Халдвар Өвчин үүсгэгч эмгэг нь хүнээс хүнд, бие махбодийн эд эсэд халдах.
үр хөврөл Өвчин үүсгэгч организмын утгагүй синоним.
Бичил биетэн Микроскопийн хэмжээтэй аливаа организм.
Паразитууд Өөр нэг организмд (хост гэж нэрлэдэг) ургадаг, хооллодог, хоргоддог организм нь тухайн организмын оршин
тогтноход юу ч нэмэр болдоггүй. Паразитууд амьд үлдэхийн тулд хосттой байх ёстой.
Хорт бодис Зарим бичил биетний (бактери, вирус) үйлдвэрлэсэн янз бүрийн хортой бодисууд.
Вирус Биологийн организмын эсүүдэд халдварлаж, амьдардаг шимэгч хорхойн шимэгч бодис. Вирус нь зөвхөн хост
эсийн нөхөн үржихүйн функцийг авах замаар хуулбарлах чадвартай байдаг
Бактерийн халдвар
Бактеруудыг ариутгал, халдваргүйжүүлэлтээр устгаснаар үйлчлүүлэгчид халдвар дамжуулах боломжгүй болно.
Стафилококк нь хүний биед нөлөөлдөг хамгийн түгээмэл бактериуд бөгөөд эдгээр нь ихэвчлэн хүн амын гуравны нэгээр дамждаг.
Стафилококк бактерийг хаалганы бариул гэх мэт гадаргуу эсвэл бохир хэрэгсэлийг ашиглахад ихээр тархдаг. Зарим төрлийн халдварт
стафилококк бактери нь антибиотик гэх мэт уламжлалт эмчилгээнд маш тэсвэртэй байдаг. Дархлаа суларсан хүмүүсийн эсвэл өвчтэй
хүмүүсийн дунд элбэг тохиолддог ба зарим хүмүүс бактерийг тээж явдаг. Халдвар авсан хүмүүст арьс үрэвсэх, тууралт гарах, загатнах
зэрэг шинж илэрдэг. Зохих эмчилгээ хийлгүй бол халдвар нь зарим тохиолдолд үхэлд хүргэдэг. Бактер нь маш тэсвэртэй тул үсчин, гоо
сайханы салонд ашиглагддаг бүх багаж хэрэгслийг цэвэрлэж ариутгах хэрэгтэй.
Халдварын хамгийн түгээмэл тархах хэлбэр нь бохир гараар дамждаг бөгөөд ялангуяа гарын алга, хурууны хооронд байдаг. Ариун цэврийн
өрөөнд орсоны дараа, хооллохын өмнө гараа үргэлж угааж хэвших хэрэгтэй. Халдвартай хэрэгсэл нь хумс, ил шарх, идээт үрэвсэл, ам,
хамар ундаа уух аяга, гар болон суурин утас, алчуур, ханиалгах эсвэл найтаах зэргээр өвчин тархаж болно.
2. Хүснэгт. Өвчин эмгэгийн талаарх нөхцөл байдал
Нөхцөл байдал Тайлбар
Харшил Зарим хоол хүнс, үс, гоо сайханы химийн бодис, хумс, үс болон нүүрний будаг болон бусад хоргүй

7. 7
бодисуудад хэт мэдрэмтгий байдлаас үүсэх урвал.
Халдварт өвчин Халдварт өвчин гэж: нэг хүнээс нөгөөд дамждаг өвчин. Халдварт өвчин бол нийтлэг вирусын халдвар нь
хуйх, арьс хумс, хуруу, хөлний халдвар юм
Бохирдол Аливаа юмны гадаргуу дээр цус эсвэл бусад болзошгүй халдвартай материалууд, эсвэл тоос, үс, арьс,
хумсанд үл үзэгдэх хог хаягдал эсвэл үлдэгдэл байх магадлалтай
Халдваргүйжүүлэх Аливаа гадаргуу дээр цус эсвэл бусад халдваруудыг устгах
Оношилгоо Өвчний шинж тэмдгийг түүний / шинж тэмдэг ба эсвэл оношилгоо/ шинжилгээнээс тодорхойлох. Салоны
мэргэжилтнүүд онош тавьж болохгүй харин эмнэлэгийн байгууллагад хандахыг зөвлөх хэрэгтэй.
Өвчин Бие махбодийн зарим хэсэг, эсвэл түүний системүүдийн хэвийн бус нөхцөл байдал нь бие махбодыг хэвийн
үйл ажиллагаа явуулах чадваргүй болгодог
Ил гарах осол Ажилтан ажилбарын төгсгөлд арьс, цус эсвэл бусад халдвартай материалуудаас халдвар авах эсвэл бусдад
дамжуулах.
Үрэвсэл Бие махбодод цочрол, халдварын эсрэг хариу үйлдэл хийдэг нөхцөл байдал. Үрэвсэл нь улайлт, дулаан,
өвдөлт, хавдараар тодорхойлогддог.
Мэргэжлийн өвчин Химийн бодис бүтээгдэхүүнээр олон жил үйлчилгээ хийж хэрэглэсэн зэрэг хөдөлмөр эрхлэлттэй холбоотой
эмгэгүүд.
Паразит өвчин Бөөс, хачиг зэрээс үүдэлтэй өвчин.
Эмгэг төрүүлэх
өвчин
Бактери, вирус, мөөгөнцөр, шимэгч хорхой зэрэг организмын үүсгэдэг өвчин.
Системийн өвчин Бие махбодид бүхэлдээ нөлөөлдөг өвчин нь хэт ажилласнаас болдог. Энэ өвчин нь цусны урсгал эсвэл
тунгалгийн системээр дамждаг.
Вирус ба бактерийн хоорондох нэг ялгаа нь вирус нь зөвхөн өөр эсийг авч, тэдгээрийн нэг хэсэг болж амьдрах, үржих чадвартай байдаг бол
бактери нь өөрөө амьдарч, үржиж чаддаг.
Салонуудад ихэвчлэн түгээмэл тохиолддог вирусын халдварын нэг жишээ гепатит нь гаднах гадаргуу дээр, бие махбодид удаан
хугацаагаар амьдарч чаддаг. Иймээс үйлчилгээний дараа тухайн үйлчилгээнд хэрэглсэн бүхий л зүйлийг сайтар цэвэрлэж,
халдваргүйжүүлэх нь нэн чухал юм.
Толгойн бөөс, Pediculi capiti
Толгойн бөөс саарал өнгөтэй байна. Эр нь 2-3 мм, эм нь 2.4 мм урттай. Толгойн дагз, чамархайн орчмын үс, сахалд байрлана. Толгойн бөөс
өндөглөн хуурс гаргана. Хуурс нь 5-6 хоноод залуу, 3 долоо хоногийн дараа бие гүйцсэн бөөс болдог. Хуурс нь цагаан саарал өнгөтэй, 1
мм хэмжээтэй бөгөөд хитинэн бодисоор үсэнд нягт наалдсан байдаг. Толгойн бөөстэй хүнтэй шууд хүрэлцэх ба тухайн хүний хэрэглэсэн
сам, алчуур, малгайгаар дамжин халддаг. Бөөсөнд хазуулахад загатнаа үүсч, маажин халдвар орж идээлэх хандлагатай байна.Тусгай
шампунаар угааж цэвэрлэх.
3.Өөрийн БОЛОН үйлчлүүлэгчийн ЭРҮҮЛ МЭНДИЙГ САХИН ХАМГААЛАХ
3.1 ЦЭВЭРЛЭХ, ХАЛДВАРГҮЙЖҮҮЛЭХ, АРИУТГАХ
Үсчин, гоо сайханы үйлчилгээний үеэр ноцтой халдвар авах эрсдэлтэй бөгөөд эдгээр нь арьсанд хурдацтай нэвтэрдэг. Хэрэгсэл нь халдвар
авсан цус эсвэл биеийн бусад бодисоор бохирдож вирусын халдвар авах боломжтой. Халдвараас урьдчилан сэргийлэх зохих журмыг
хэрэгжүүлснээр халдварт өвчний тархалтыг арилгах эсвэл багасгах боломжтой.
Үүнд тулд цэвэрлэх, халдваргүйжүүлэх, ариутгах гурвын ялгааг ойлгох хэрэгтэй.
Гар угаах нь эрүүл мэндийн эрсдэлээс хамгаалах хүчин зүйл мөн
Гараа зөв угаах нь нэг хүнээс нөгөөд халдвар дамжуулах, өөртөө халдвар авхаас урьдчилан сэргийлэх хамгийн чухал арга бөгөөд
арьсны нугалаа, атираа, хумсны завсараас микробыг бохирдлыг цэвэрлэдэг.
Үс, хуйханд урьдчилсан үзлэг хийх нь үйлчлүүлэгчид ил шарх болон арьсны эмгэг байгааг тодорхойлох ба шархтай
үйлчлүүлэгчдэд ямар нэгэн үйлчилгээ үзүүлэхгүй байх хэрэгтэй. Үйлчилгээ бүрийн өмнө болон дараа нь гараа сайтар угаах хэрэгтэй.
Гараа угаахдаа аль болох шингэн саван хэрэглээрэй. Гараа давтан угаах нь арьсыг хуурайшуулдаг тул угаасны дараа чийгшүүлэгч гарын
тос түрхэх нь сайн арга юм.
Цэвэрлэх
Цэвэрлэх гэдэг нь багаж, хэрэгсэл, тоног төхөөрөмжөөс үүсэж байгаа тоосонцор, хог хаягдал, олон төрлийн өвчин үүсгэдэг бактерийг
зайлуулахын тулд саван, ус эсвэл угаалгын нунтаг, ус ашиглан механик процесс юм. Халдваргүйжүүлэхээс өмнө цэвэрлэгээ хийнэ.
Бүх дахин ашиглах боломжтой тоног төхөөрөмжийг ашигласны дараа цэвэрлэж ёстой ба усанд дүрэх боломжтой багаж хэрэгслийг дараахь
байдлаар цэвэрлэнэ.
 Үйлдвэрлэгчээс санал болгосон температурт цэвэр усаар саван эсвэл зохих угаалгын бодисоор угаана.
 Цэвэр усанд зайлж угаана.

8. 8
 Цэвэр даавуугаар хатаана.
Халдваргүйжүүлэлт
Халдваргүйжүүлэлт нь бичил биетний тоог халдвар авах магадлал багатай түвшинд хүргэдэг үйл явц юм. Халдваргүйжүүлэх үйл
явц нь халдвар, өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх зорилготой. Үсчин, гоо сайханы салонд хэрэглэдэг ариутгагч бодис нь нян, вирус, мөөгөнцөр
устгах чадвартай байх ёстой. Эдгээр ариутгагч бодисыг шошгон дээрх зааврын дагуу хэрэглэх нь аюулгүй, үр дүнтэй байх ёстой.
Үйлчилгээ бүрийн дараа бохирдсон багаж хэрэгсэл, халдваргүйжүүлэх ажлыг зохих ёсоор хийгээгүй тохиолдолд дараагийн үйлчлүүлэгчид
халдвар тарааж болно. Иймээс та халдварыг хянан, зохих журмыг хэрэгжүүлэх, үйлчлүүлэгчдийг хор хөнөөлөөс хамгаалах,
мэргэжлийн болон хууль ёсны үүрэг хүлээх ёстой.
Цахилгаан зүйлсийг усанд дүрж болохгүй. Үйлчилгээний дараа бүх бохирдлийг зайлуулахын тулд спирттэй хөвөн буюу марлиар арчиж
цэвэрлээд ариутгал халдваргүйжүүлэлтын бодис шингээсэн даавуугаар арчилт хийх хэрэгтэй. Энэ бол химийн процесс бөгөөд
хэрэв зөв хийгдсэн бол ихэнх нянг устгах боловч 100% устахгүй. Ариутгагч бодис нь ихэнх эмгэг төрүүлэгч бактерийн эсрэг үр дүнтэй
бөгөөд хурдан үйлчилнэ. Энэ нь салонд хамгийн их хэрэглэгддэг ариутгах хэлбэр юм.
Халдваргүйжүүлэх арга 1:
Халдваргүйжүүлэх арга 1 А-нь цэвэрлэх, халдваргүйжүүлэх гэсэн хоёр үе шаттай. Цэвэрлэхдээ багаж, хэрэгсэл, тоноглолоос гарч буй
бүх шороо, хог хаягдлыг шингэн саван, бүлээн усаар угааж цэвэрлэсэн, халдваргүйжүүлсэн сойз ашиглан багажны нуглаатай болон гүн
хэсгийг цэвэрлэх хэрэгтэй.
Халдваргүйжүүлэх арга 1.Б - Халдваргүйжүүлэлт нь амьд биш гадаргуу дээрх бичил биетний ихэнхийг устгадаг процесс гэдгийг санаарай.
Энэ процесс нь бактерийн спорын эсрэг үр нөлөөгүй байдаг. Салоны нөхцөлд ариутгал халдваргүйжүүлэлт нь багаж, хэрэгслийн гадаргуу
дээрх бичил биетнийг хянахад маш үр дүнтэй. Салонд хэрэглэдэг аливаа ариутгалын бодис нь зөвшөөрөгдсөн байх ёстой бөгөөд зааврын
дагуу хэрэглэсэн тохиолдолд уусмал үр дүнтэй үр дүнтэй байдаг.
Халдваргүйжүүлэх арга 2 :
Халдваргүйжүүлэх арга 2. А- нь цэвэрлэх, ариутгах гэсэн хоёр үе шаттай. Ариутгал гэдэг нь бүх бичил биетний амьдралыг бүрэн
устгадаг үйл явц юм. Ариутгах хамгийн үр дүнтэй аргууд нь автоклав гэж нэрлэгддэг өндөр даралттай уурын төхөөрөмж бөгөөд бүрхэвч
рүү нэвтэрч бактерийг бүрэн устгадаг давуу талтай.
Халдваргүйжүүлэх арга 2. Б-. Цахилгаан хэрэгсэл, багаж хэрэгслийг халдваргүйжүүлэх
Цахилгаан эмчилгээний хэрэгсэл болон бусад төрлийн цахилгаан хэрэгслүүдэд зөвшөөрөгдсөн ариутгагч бодисыг ашиглах ба уусмалыг
бэлтгэхэд ариутгагч бодис үйлдвэрлэгчээс санал болгосон журмыг дагаж, төхөөрөмжийг цэвэрлэх, халдваргүйжүүлэх талаар
үйлдвэрлэгчийн зааврыг дагаж мөрдөх хэрэгтэй. Цахилгаан тоног төхөөрөмжийг цэвэрлэхдээ ХАБЭА-н шаардлагыг мөрдөж дараах
зүйлсийг анхаарч ажиллах хэрэгтэй.
 Бүх цахилгаан хэрэгслийг зөв суурилуулж, "газардуулсан" байх ёстой.
 6 сар тутамд үйлдвэрлэгчийн зааврын дагуу байнга ашиглагддаг бүх цахилгаан хэрэгслүүдийг мэргэжлийн хүнээр шалгуулах
шаардлагатай
 Цахигааны үүсгүүрт ямар нэг гэмтэл байгаа эсэхийг шалгах
 Залгуурын ачааллыг хэтрүүлэх ёсгүй, учир нь халалт үүсэж гал түймрийн аюулд хүргэж болзошгүй юм.
 Үйлчлүүлэгчийг ямар нэгэн цахилгаан төхөөрөмжид хүргэж болохгүй.
 Ажлын байрнаас гарахаас өмнө бүх цахилгаан хэрэгслүүд салгагдсан эсэхийг байнга шалгаж хэвших
 алгуур, кабель шалбарч гэмтээгүй эсэхийг шалгаж байх ба ийм тохиолдолд ашиглахыг хориглоно.
Ариутгал
Энэ бол ариутгалын хамгийн дээд түвшин юм. Объект дээр амьд организмыг (хор хөнөөлгүй, эмгэг төрүүлэгч аль аль нь) бүрэн устгадаг.
Ариутгал нь багаж хэрэгсэл, тоног төхөөрөмжид ашиглагддаг. Багаж хэрэгслийг бактерийг устгахын тулд маш өндөр температурт
кварц нь саванд хийнэ. Хэрэв та сайтар ариутгаагүй бол зарим бактери үлдэх болно. Эмч эсвэл шүдний эмчид очиход тэр зөвхөн
ариутгасан багаж хэрэгслийг ашиглах болно гэдгийг мэдэхэд таатай байдаг. Энэ нь салон дахь үйлчлүүлэгчдэд ч мөн адил юм.
3
Физикийн Халуун уураар Химийн
Чийглэгдсэн усны уур:
121°C 2,бар, 15-20 минут
134°C, 3 бар, 5 минут Прион
200°C 10 минут
180°C 30 минут
160°C 50 минут
Этилен оксид /50-60°C air/ Формальдегид/70°C air/
Формальдегид/70 C air/
Плазм /45°C air/

9. 9
Ариутгах арга
Бактери ба бусад бүх бичил биетүүд дулааны улмаас устдаг. Тиймээс багаж хэрэгсэл, багаж хэрэгслийг маш өндөр температурт халаадаг
саванд байрлуулах нь ариутгах хамгийн сайн арга юм. Өндөр температурт ариутгах нь нойтон эсвэл хуурай байж болно.
Нойтон - автоклавын машин өндөр даралтын дор усыг 121-134 хэм хүртэл халаана. Энэ нь ариутгах хамгийн үр дүнтэй арга бөгөөд шингэн
эсвэл уур нь автоклаваар дамжиж нүх, нүхтэй нян ба бактерийг бүрэн устгадаг.
Хуурай -ариутгагч нь шилэн бөмбөлгүүдийг агуулсан жижиг цахилгаан халаагуур юм. Бөмбөлгүүдийг халааж, дулааныг нэгжийн дотор
байрлуулсан объект руу шилжүүлдэг. Энэ нь үс засалтын хайч, маникюур педикурын хэрэгсэл ариутгахад тохиромжтой
Ариутгалын өөр нэг хуурай хэлбэр бол КВАРЦ ашиглах явдал юм. Тусгай шүүгээнд бичил биетнийг устгах хэт ягаан туяаны гэрэл байдаг.
Бүх бичил биетүүд устдаггүй тул хэт ягаан туяатай шүүгээ нь өмнө нь автоклаваар ариутгасан эсвэл химийн аргаар халдваргүйжүүлсэн
багажийг ариутгах хамгийн тохиромжтой байдаг. Урьдчилан ариутгасан багаж хэрэгслийг ашиглалтын үед цэвэр байлгахын тулд та
ариутгалын уусмалын саванд эсвэл хэт ягаан туяаны шүүгээнд хийж болно.
Салоны цэвэрлэгээ,ариутгал, халдваргүйжүүлэлт
Халдвартай тэмцэх дадлага нь танай болон хамтран ажиллагсдын хувьд ердийн цагийн нэг хэсэг байх ёстой бөгөөд ингэснээр салон,
ажилтнууд мэргэжлийн дүр төрхийг бий болгодог. Салоныг хамгийн сайхан харагдуулах зарим энгийн удирдамжийг доор өгөв.
1. Ажлын байры шалыг маш цэвэр байлгах.
2. Химийн гаралтай болон хортой хог хаягдалыг битүүмжилсэн хогийн саванд хадгална.
3. Долоо хоногт дор хаяж нэг удаа агааржуулалтын систем, чийгшүүлэгчийг цэвэрлэ.
4. Ажлын бүх талбайнуудыг гэрэлтүүлгийг сайн хангах.
5. Ариун цэврийн өрөөний гадаргуу, хаалганы бариулыг цэвэрлэж ариутгах
6. Ариун цэврийн өрөөний цаасан алчуур, шингэн саван, зөв халдваргүйжүүлсэн зөөлөн үстэй хумсны сойз, хэрэглэсэн сойз зэргийг
хадгалах саваар хангах.
Ариун цэврийн өрөө.
Ариун цэврийн өрөөний хогийн савыг шалгаж дүүрмэгц уутыг солих. Өөрөө хаагддаг таглаатай металл савыг сонгон хэрэглэх
Бүх савыг зөв тэмдэглэж, зохих ёсоор хадгалах хэрэгтэй.
Цэвэр, халдварүйжүүлсэн хэрэгслийг цэвэр, таглаатай саванд хадгална. нөмрөг, алчуур, хормогч, орны дэвсгэр даавуунууд, хумс заслын
ширээний алчуур гэх мэт
Халдваргүйжүүлсэн хэрэгслийг тус тусад нь төрөлжүүлж байлгах
Үс заслын үйлчилгээ хийх явцад нүүр, ам, нүднийхээ хэсэгт хүрч болохгүй.
Үйлчилгээ бүрийн дараа ажлын бүх гадаргууг цэвэрлэж, ариутгана.
Үйлчлүүлэгч бүрт цэвэр, нэг удаагийн цаасан алчуур хэрэглэвэл сайн.
Үйлчилгээ бүрийн өмнө болон дараа нь гараа үргэлж угаана.
Энгийн хог хаягдал
Цаас, үс, хүнсний хаягдал гэх мэт ерөнхий хаягдлыг хуванцар доторлогоотой, хаалттай таглаатай 'ерөнхий хаягдал' хогийн цэгт хаях ёстой.
Хортой хог хаягдал
Хуванцар болон химийн бодисны савуудыг нарийн тодорхойлсон цэг дээр хаяна.

10. 10
3.2.АРИУТГАЛЫН БОДИС, ТҮҮНИЙГ ЗОХИСТОЙ АШИГЛАХ
Ариутгагч бодисыг хэрэглэх хамгийн сайн арга бол тухайн бодисын үйлдвэрлэгчийн зааврыг мөрдөх явдал юм. Ариутгалын химийн болон
физикийн аргууд гэж ангилдаг.
Физик аргууд нь ихэвчлэн химийн халдваргүйжүүлэлт ариутгалаас илүү давуу талтай байдаг боловч автоклавт өндөр дулаанд олон өртөх
замаар эд зүйл эвдэрч болзошгүй юм.
Химийн аргыг химийн зөвшөөрөгдсөн бодисоор хийж гүйцэтгэдэг.
г. Хүчил / шүлтүүд:
Хүчил ба шүлт нь ариутгагч шинж чанартай бөгөөд тэдгээр нь уусмал дахь диссоциацийн хэмжээтэй харьцаатай байдаг. Зарим
гидроксидууд нь үнэ цэнээсээ урьдчилан таамаглахаас илүү үр дүнтэй байдаг. Ерөнхийдөө хүчил нь шүлтлэгээс илүү сайн ариутгагч бодис
юм.
д.Спирт
Спиртийн SH-ийн функциональ бүлгүүдэд шууд үйлчилснээр эсийн мембраныг задлах, липидийг уусгах, уураг денатуратжуулах замаар
ажилладаг.
4.ТАЙЛБАР ТОЛЬ БИЧИГ
№ Мэргэжлийн үг хэллэг Тайлбар
1 Автоклав Автоклав нь ердийн агаар мандлын буцалж буй цэгээс дээш чийглэг дулааныг халаахад ашигладаг
өндөр даралтын төхөөрөмж юм.
2 Антисепсис Микро организмыг амьд эд эсэд устгах, дарангуйлах үйл явц бөгөөд ингэснээр халдварын хортой
нөлөөг хязгаарлах, урьдчилан сэргийлэх болно .
3 Ариутгасан байдал Бичил биетэн, түүний дотор нянгаас ангид байх төлөв байдал
4 Ариутгал Нянгийн бохирдлыг "аюулгүй" түвшинд хүргэх үйл явц.
5 Ариутгалын бодис Бичил биетнийг идэвхгүйжүүлдэг нян устгах юм. .
6 Ариутгах Бүтээгдэхүүнийг бүх төрлийн амьдрах чадвартай бичил биетнээс ангид үйлчилгээ үзүүлэхэд
ашигладаг батлагдсан процесс
7 Ариутгах үйл явц Ариутгагчийн тогтоосон шаардлагыг биелүүлэхэд шаардлагатай олон арга хэмжээ, үйл ажиллагаа.
8 Ариутгах хугацаа Ариутгах үе шатанд гарсан нийт хугацаа (нэвтрэх хугацаа, хадгалах хугацаа, аюулгүй байдлын хүчин
зүйл).
9 Аюулгүй байдлын
мэдээллийн хуудас
Тухайн бодисын шинж чанар, түүнийг хүн, хүрээлэн буй орчинд хортой нөлөө үзүүлэх, бодисыг
аюулгүйгээр зайлуулахад шаардлагатай урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээний талаархи баримт бичиг.
10
11 Барих хугацаа Ариутгах ачааллын дотор байгаа бүх бичил биетнийг устгахаар тогтоосон тодорхой температурт
хамгийн бага хугацаа
12 Биофильм Хамгаалалтын наалттай бүрсэн бактерийн нймгэн бүрхүүл ба бусад организмын колониос бүрддэг
цогц бүтэц. нь багаж хэрэгсэл / тоног төхөөрөмж, хүрээлэн буй орчны гадаргуу дээр наалддаг тул
амархан арилдаггүй.
13 Бохирдол Ариутгасан, ариутгаагүй материал, эд эсэд бичил биетэн буюу гадаад бодисыг нэвтрүүлэх.
14 Биоцид Химийн болон биологийн хувьд хортой организмыг устгах, хоргүйжүүлэх, устгах үйлчилгээтэй
идэвхтэй бодис ба бэлдмэл.
15 Гадаргуу Бичил биетний өсөлтийг хамгаалах, нуух, дэмжих боломжтой харагдахуйц шороо, хог хаягдал. Үүнд
органик бодис, органик бус бодис, цус, эд болон бусад биологийн материалууд орно.
16 Гермицид Бичил биетнийг, ялангуяа эмгэг төрүүлэгч бичил биетнийг устгадаг бодис юм.
17 Даралт Эдгээр зааварт заасны дагуу килопаскалаар хэмжигддэг аливаа зүйлийг тухайн объектод эсвэл түүний
эсрэг чиглэсэн тогтвортой хүч.
18 Дахин ашиглах боломжтой
хэрэгсэл
Багаж нь зөвхөн нэг л удаа ашиглахаар зориулагдсан биш юм.
19 Нэвтрэх хугацаа Ариутгах температурт хүрсний дараа сонгосон хэсэг бүрт шаардлагатай хугацаа.
20 Нэг удаагийн хэрэглээ Зөвхөн нэг хэрэглээнд зориулагдсан ба шошготой багаж хэрэгсэл. Үүнийг ашигласны дараа нэн
даруй хаях ёстой.
21 Температур Бодис эсвэл объект дахь даралтын дор байрлах дулааны зэрэг эсвэл эрчим. хувиргахад шингэдэг
нэмэлт дулаан юм
22 Уусмал Холимог эсвэл уусмалд ууссан бодисын уусмал.
23 Уурын ариутгал Автоклав- бичил биет халдварыг устгахын тулд даралтад уурыг ашиглан ариутгах үйл явц юм.
15 минутын турш даралттай 15 фунт (квадрат инч тутамд) фунтээр 121 градус байна. Онцгой
тохиолдолд хэрэглэсэн уурын температур ба даралтын хэлбэлзлийг шаардаж болно.

11. 11
24 Цусаар дамждаг вирус Цусаар дамждаг вирусууд нь хүний цусанд агуулагдах вирус бөгөөд хүнээс цус руу дамжих халдвар
юм. Хамгийн түгээмэл тохиолддог цусаар дамждаг вирус бол хүний дархлал хомсдолын вирус
(ХДХВ), гепатит В, гепатит юм.
25 Фунгицид Мөөгөнцрийг устгадаг бодис.
26 Халдвар Бие махбодийн эд эсэд бичил биетэн багаж хэрэгслээр дамжих
27 Халдваргүйжүүлэх Бохирдлыг арилгах, аюулгүй болгох журмыг мөрдөх.
28 Халдваргүйжүүлэлт Бактерийн бичил биетнийг устгах эмчилгээний журам.
29 Холбогдох хаягдал Химийн болон бусад бодисоос бүрдсэн буюу бохирдсон хог хаягдал орно. Жишээлбэл, этилийн спирт
30
Цэвэрлэгээ
Цэвэрлэхэд шаардлагатай хэмжээгээр угаалгын нунтаг, ус гэх мэт үйлдлээр бичил биетний тоог
бууруулах.
31 Шалгалт тохируулга Аливаа зөрчлийг илрүүлэх, харьцуулах, тайлагнах, арилгах
32 Эмгэг төрүүлэгч өвчин үүсгэдэг микроб эсвэл бусад организм.
33 Эрүүл ахуй Халдварт өвчний тархалтыг хязгаарлах зорилгоор хамгаалалтын арга хэмжээ авсан орчин.