Presentatie Raymon Cluydts - Wat gebeurt er in uw hersenen als u slaapt? Met focus op ouderenzorg.

1. Raymond Cluydts
Wat gebeurt er in uw hersenen als u slaapt? Focus op
slapen bij ouderen
MET DE STEUN VAN:

2. Wat gebeurt er in onze hersenen als we slapen?
Raymond Cluydts
Multidisciplinair Centrum voor Klinisch Slaaponderzoek, U.Z.A.
Eupora Counseling Services, Employee Assistance in Shiftwork & Sleep

3. • “There is a cultural bias against sleep that
sees it as akin to shutting down,
or even to death…”
• “Most people think of the sleeping brain
as similar to a computer that has “gone
to sleep” — it does nothing productive”

4. Als we slapen hebben de hersenen veel taken uit te voeren
o Zo kun je in je slaap ademen
o Zo kun je je in je slaap omdraaien
o Je wordt wakker als je naar de toilet moet
o Als je slaapt kun je zeer aandachtig zijn als het moet
o Geluiden hoor je meestal wel
o Metabolisme: honger en dorstregulatie

5. • Sleep enhances performance,
learning and memory
• Sleep improves creative ability to
generate ‘aha’ moments and to
uncover novel connections among
seemingly unrelated ideas.

6. “Ik zal er eens een nachtje over slapen”
Positieve effecten van voldoende en goed slapen:
• Geheugen, Leren, Creativiteit
• Emoties en gemoed
Er gebeurt dus heel wat in onze hersenen tijdens de slaap,
men spreekt zelfs van “Alchemy at night”

7. “Memory Triage”
Veel van de tijdens de dag opgedane informatie
wordt tijdens de slaap verwerkt en eventueel in het
geheugen geconsolideerd
Daarnaast wordt het overtollige gewist.
De harde schijf wordt geprepareerd voor de volgende
dag
Wat wordt gewist? Wat wordt bijgehouden?
Vooral dat wat relevant is voor de toekomst....

8. Local sleep and learning Huber et al.

9. Huber et al, 2004
Changes in local SWA homeostasis during subsequent sleep

10. Generalization and Creativity

11. Effecten van slaaptekort/kwaliteit
Onmiddellijk:
• Slaperigheid overdag/verlies waakzaamheid
• Emotie, humeur en gemoedstoestand
• Aandacht en geheugen functies
Lange Termijn:
•Infecties
•Overgewicht/Obesitas
•Type 2 Diabetes
•Bloeddruk
•Depressie, Burn-out

12. Belang van slaap voor functioneren overdag:
Militair: reeds ‘70 bewaking nucleaire installaties
“friendly fire” Irak
Ruimte onderzoek: slaaptekort, stress fouten

13. Slaap in de sport
” De Tour de France win je door goed te slapen” (Joop Zoetemelk)
“ Goed slapen is essentieel om te herstellen van zware ritten”.
Rabo en OPQS renners slapen dagelijks in eigen bed
Het Laatste Nieuws 28.06.2012 - WIELRENNEN

15. 15
Oplossingen die niet onze eerste keus zijn

16. Net als temperatuur, pols en ademhaling kan slaap
bekeken worden als een vitaal teken.
De kwaliteit van uw slaap- en waaktoestand kan
gezien worden als een teken van gezondheid of van
ziekte.

17. Wat gebeurt er allemaal in onze
hersenen tijdens de slaap?

18. Tot de jaren 1950 “passieve theorie” over slaap
Klopt niet:
Stimulatie van bepaalde hersendelen liet katten in slaap
vallen

19. The WAKE System in our Brain

20. The SLEEP System in our Brain

21. Sleep
system
Sleep
system
Wake
system
Wake
system

22. Sleep
Homeostat
Circadian
factor
Sleep-Wake
mechanisms
Neuro-immunology
Stress
system

23. Ff
dddd
dddd
dddd
dddd
dddd
dddd
dddd
dddd
dddd
dddd
dddd
dddd
dddd
dddd
dddd
dddd
dddd
dddd
dddd
Ff
d

24. X
geboorte
zwart = slaap / wit = waak

25. Grote interindividuele verschillen
•korte en lange slapers
De biologische nacht van
korte slapers is inderdaad
korter
(lichaamstemperatuur,
melatonine, cortisol)

26. LEEFTIJD

27. Ongeveer 45% van de slaapmiddelen wordt
voorgeschreven aan 50 plussers.
Dit ondanks de risico’s die daaraan verbonden zijn
zoals problemen met geheugen, aandacht,
betrokkenheid bij ongevallen (heupbreuken) en
gewenning/afhankelijkheid aan het product.

29. Kinderen Volwassenen
Bejaarden

32. Sleep
Homeostat
Circadian
factor
Sleep-Wake
mechanisms
Neuro-immunology
Stress
system

36. Van Someren et al. (1997) Biol Psychiatry 41:955-63

37. SLEEP SYSTEM in the BRAIN
VLPO telt bij de gezonde
volwassene zo’n 30000
cellen
VLPO telt bij de gezonde
70 jarige zo’n 15000
cellen
VLPO telt bij de gezonde
80 jarige zo’n 5 à 10000
cellen
Lim & Saper
Brain, Sept 2014

38. Medical Conditions
• Pain (Arthritic Conditions)
• Nephropathic
(Chronic Renal Failure)
• Respiratory
(Chronic Lung Disease)
• Endocrinologic
(Hyperthyroidism)
• Cardiologic (Heart Failure)
• Gastrointestinal
(Reflux Esophagitis)
• Neurologic (Parkinson’s Disease)
• Metabolic
• Infectious Diseases
• Allergies
• Neoplastic
• Toxicities
• Urologic Disorders
• etc.

39. Medications/Drugs
• Antihypertensives (b-blockers,
clonidine, methyldopa,…)
• Antineoplastics
• Antipsychotic agents
• Caffeine (cough/cold, analgetics)
• CNS Stimulants (ritaline)
• Anticholinergics (ipratropium)
• CNS Depressants (alcohol,
narcotics)
• Sympathomimetic amines:
decongestants, xantines,
bronchodilators
• Diuretics
• Hormones (cortisone, thyroid
suppl., oral contraceptives
• Levodopa
• MAO inhibitors, SSRI’s
(fluoxetine, citalopram, paroxetine,…)
• Corticosteroids
• etc…….

40. Een diagnose maken bij een slaapproblomeem bij de
oudere is een serieuse uitdaging voor de arts gezien
de vele factoren die erbij betrokken zijn:
leeftijd, sociale situatie, fysieke of mentale status,
medicatiegebruik, enz.
Daarnaast kunnen deze slaapproblemen de oorzaak,
het gevolg of een complicatie van een ziekte zijn,
enz.

41. Welke andere factoren verstoren onze slaap,
zelfs zonder dat we ons daar bewust van zijn

42. Sleep thieves: 1. Before sleep
– Physical activity
– Media
– Cognitive & emotional activity
• Negative expectations
• On-call
• Emotional activity/stress

43. Sleep thieves: 2. During sleep
• Light
• Noise
• Temperature
• Bedding

44. Betrouwbare en valide technologie
Opvolgen slaap life style driehoek
preventie (burnout, depressie) assessment
prestatievermogen- veiligheid
home & hospital assessment
zorgcentra
Therapie slaap gebonden stoornissen
on-line gedrags/psychotherapie
Slaapomgeving bedding (indiv. aanpasbaarheid) – textiel (smart)
slaapkamer (lawaai, licht, klimaat)
en de interactie van deze

45. DANK U

46. Tijdens de Olympische Spelen London

47. Dank u !