1. ZEF SEREMBE
Zef Serembe lindi më 6 mars të vitit
1844 në Strigari (San Cosmo Albanese)
të krahinës së Kozencës, ishte poet lirik
shqiptaro-italian. Studioi në kolegjin e
Shën Adrianit ku pati mësues De
Radën, me të cilin më vonë u bë mik.
Varfëria dhe shëndeti i keq e detyruan
Seremben të ndërpresë shkollën dhe të
kthehet në fshatin e lindjes.
Ra në dashuri në moshë të re me një bashkëfshatare të tij, e cila
më vonë u shpërngul familjarisht në Brazil dhe vdiq pak kohë
mbas arritjes atje. I pushtuar nga kjo humbje ai mori detin për në
Brazil në vitin 1874 në kërkim të një jete të re si dhe me mendimin
të gjente të paktën atje varrin e saj. Me ndihmën e një letre-porosi
nga Dora d`Istria, ai u prit në oborrin perandorak të Dom Pedro II.
Pas një dashuriçke këtu, ai u kthye në Evropë, i zhgënjyer e i
pikëlluar nga jeta e oborrit. Me kthimin e tij më 1875 ai pësoi edhe
një kthesë tjetër fati edhe më të keqe. Atij iu vodhën te gjitha
paratë që kishte, me sa duket në portin e Marsejës. Iu desh të
kthehej në këmbë për në Itali dhe thuhet se gjatë rrugës humbi
shumë dorëshkrime. Në Livorno Demetrio Kamarda e pajisi me
një biletë treni për pjesën e mbetur të rrugës për në Kozencë.
Hidhërimi dhe depresioni kohor ose forma të tjera të çrregullimit
mendor dhe shpirtëror e shoqëruan atë gjithnjë dhe e kthyen atë
në një vetmitar dhe njeri të pasigurt.
2. Në vitin 1866 ai shikoi ngulimet arbëreshe në Sicili duke u lidhur
më tepër me zakonet, me folklorin, me të folmet e ndryshme të
arbëreshëve, me ndjenjat dhe ëndërrimet e tyre, me ndjenjën e
madhe të çlirimit të atdheut të të parëve. Po nuk gjeti asgjëkundi
qetësinë e shpresuar. Gjatë këtyre shtegtimeve ai improvizonte
poezi dhe i recitonte ato kudo që shkonte, si një poet popullor.
Disa prej këtyre vjershave qarkulluan si poezi popullore. Në vitin
1893 udhëtoi për në Amerikë, ku jetoi për 2 vite.
Një vëllim i vargjeve të tija në italishte u botuan në vitin 1895 në
Nju Jork. Në vitin 1897 ai emigroi nga Kalabria për në Amerikën e
Jugut për herë të dytë dhe u përpoq të rifillonte një jetë të re në
Buenos Aires Argjentinë. Në vitet që pasuan u sëmur dhe vdiq në
vitin 1901 në Sao Paolo Brazil.
Ja një prëj vjërshavë të tija ëmëruar "Vrull"
Zogj të bukur këndojnë me hare,
Po zëmra do më plasë mua në gji.
I helmuar e shkoj jetën te ky dhe:
Mërzitem në katund, në vetëmi.
Tërë shkëlqim m’hapet përpara deti,
Që zgjon te trutë e mi mendime shumë,
Zëmra m’u shqerr nga tmerri mua të shkretit,
Aq sa vetëm pushoj kur bje në gjumë.
Arbria matanë detit, na kujton
Se ne të huaj jemi te ky dhe!
Sa vjet shkuan! E zëmra nuk harron
Që ne turku na la pa Mëmëdhe...
Hakmarrja na jep shpresë e na ndriçon,
Por fryn era dhe akulli me zë,
3. Se ç'ka qenë Arbëreshi po harron:
Dhe s'i vjen turp aspak, po rri e fle.
