Koha

1. Koha
Koha është përmasa në të cilën kuptohet dhe matet rrjedha e ngjarjeve në gjithësi. Koha
është kapja e rendit në shfaqjen e ngjarjeve nga ndërgjegjja njerëzore. Të gjitha ngjarjet mund të
përshkruhen në një kohë që mund të jetë e kaluara, e tashmjadhe e ardhmja. Thelbi i domethënies
së kohës është një ndër çështjet më të vjetra filozofike dhe shkencore të njeriut.Fjalori Anglisht i
Oksfordit e përkufizon kohën si "procesi i vazhdueshëm dhe i pakufishëm i ekzistencës dhe
ngjarjeve në të shkuarën, të tashmen dhe të ardhmen, e quajtur si e tërë". Një tjetër përkufizim
standard fjalori është "sekuencë e vazhdueshme lineare (e drejtë) jo hapësinore nga ku ngjarjet
dukshëm ndodhin sipas një rregulli të pakthyeshëm".
Fizikë[redakto | redakto tekstin burimor]
Në fizikë, koha dhe hapësira njihen si madhësi themelore. Përkufizimi i vetëm i mundshëm i kohës
është veprimi, në të cilin koha përkufizohet nga matja e proceseve (ecurive) dhe njësive të
zgjedhura.
Në fizikë koha (simboli t, T) është madhësi për përcaktimin e intervaleve midis periudhave të
ndryshme gjatë së cilave ndodhin dukuri të ndryshme fizike. Për krahasimin e zgjatjes së intervaleve
për dukuritë në fizikë përdoren njësia ndërkombëtar nga sistemi SI, sekonda dhe shënohet me
simbolin s. Për të kuptuar më lehtë krahasimet, përveç sekondës si njësi bazë, për kohën përdoren
edhe nënfishet dhe shumëfishet e sekondës.Koha si një madhësi fizike gjendet në shumë formula
fizike duke filluar nga ato më elementaret dhe thelbësoret psh :v=l/t deri tak ato të komplikuarat ne
lidhje me nxitimin etj.Ka dy pikepamje te ndryshme per kohen si koncept.Nje pikepamje thote se
koha eshte pjese e struktures themelore te universit, eshte nje dimension ne te cilin ngjarjet ndodhin
ne sekuenca.Isak Njutoni e hodhi dhe mbeshteti kete teori, ndaj dhe kjo njihet si koha Njuton-iane.
Pikepamja e dyte, eshte ajo qe thote se koha nuk mund te jete nje "mbajtes" ne te cilin kalojne
ngjarje dhe objekte.Ajo eshte pjese e nje strukture themelore (bashke me hapesiren dhe numrat) me
te cilen njerezit masin ngjarjet.Pra koha nuk eshte nje ngjarje apo dicka, nuk mund te matet vete,
sepse eshte nje njesi matese (si numrat) e megjithate mund te udhetohet ne te.
Njësitë kohore
Njësia Vlera
atosekonda 1/1018 sekonda[1]
femtosekonda 1/1015 sekonda
pikoseconda 1/1012 sekonda
nanosekonda 1/109 sekonda
mikrosekonda 1/106 sekonda
milisekonda 0.001 sekonda
sekonda SI madhësia bazë
minuta 60 sekonda
ora 60 minuta ose 3600 sekonda
dita 24 orë ose 1440 minuta ose 86400 sekonda

2. Thënie
 «Çfarë është pra koha? Nëse ndokush më pyet, e di; nëse dua ti'a shpjegoj atij që më pyet, nuk
e di më.» (Shën Agostini tek Rrëfimet.)
 «Duke kursyer kohën zgjatet jeta.» (Antonio Rosmini)
 «Koha është pasqyra e amshimit.» (Diogjeni i Sinopit)
 «Koha heq gjithçka e jep gjithçka; çdo gjë ndryshon, kurrgjë nuk asgjësohet.» (Xhordano Bruno)
 «Hapësira është burgu i trupit, koha është burgu i shpirtit.» (Karlo Maria Francero)
 «Çdo orë e kohës së humbur është një mundësi dëmi për të ardhmen.» (Napoleon Bonaparti)
 «Vetëm punëtorët e dinë se sa vlen koha; e bëjnë që të paguajë gjithmonë.» (Karlo Maria
Francero)
 «Ju thoni se koha ecën? Ah jo, vajmedet, koha qëndron, ne ikim.» (Henri Austin Dobson)
java 7 ditë
fortnight[2] 14 ditë
muaji hënor 27.2 deri në 29.5 ditë
muaji 28 deri në 31 ditë
Çereku i vitit 3 muaj
viti 12 muaj
Viti normal 365 ditë e 52 javë + 1 ditë
Viti i brishtë 366 ditë 52 javë + 2 ditë
Viti tropik 365.24219 ditë
Viti gregorian 365.2425 ditë
Olimpiada 4 vite
Lustrumi 5 vite
Dekada 10 vite
Jubileu (i Biblës) 50 vite
Shekulli 100 vite
Mileniumi 1000 vite