1. 32 Opzij I nr. 12 I 2015
Tekst Margot Smolenaars
Beeld no candy
‘Of ik mijn keuzes achteraf verstandig
vind? Nee. Het is zo gegaan. Van de breuk
met mijn ex heb ik geen spijt. Maar nu
moetiknietstilblijvenzitten,wantanders
gebeurt er niks.’ Regina van Tooren (49)
is, zoals dat heet, wat moeilijk bemiddel-
baar. Elf jaar lang werkte ze in de winkel
van haar ex-partner, zonder contract en
zonder loon. Toen haar relatie stukliep,
moest ze een uitkering aanvragen. Nu zit
ze in de bijstand en wil ze liever gisteren
dan vandaag aan het werk. Dat gaat niet
vanzelf.Zeheeftgeendiploma’s,geenop-
leiding, geen arbeidsverleden. Althans:
nietoppapier.Haarcvis,zoalszedatzelf
zegt, afgrijselijk. ‘Als ik me slecht voel,
denk ik: welke gek neemt mij nou aan?’
Silvia Herrero (50) zit met haar drie
universitaire diploma’s ook thuis. ‘Of ze
Werken
willen we
vragenwerkervaring,dieiknietheb,ofze
vinden me te hoog opgeleid,’ zegt de van
oorsprongSpaanse.‘Nederlandsmoetde
moedertaal zijn, hoor ik vaak.’ Ze haalt
haar schouders op. ‘Zelfvertrouwen, dat
is wat ik nodig heb. Simpele dingen als
evenbellenvoorikgasolliciteren,durfik
niet zo goed.’
En dan is er nog Jana Hrabalova (38),
designerenstylist.Najarenwerkeninde
fashionindustrieraaktezevorigjaardefi-
nitief werkloos. Ook zij solliciteerde zich
een ongeluk, tot het begon te dagen dat
haar eigen bedrijf oprichten weleens dé
oplossing kan zijn. ‘Creatief ben ik wel,’
zegt ze, ‘maar het zakelijke moet ik nog
onderdekniekrijgen.Enikzoeknognaar
manierenomdattecombinerenmetwaar
mijn hart ligt: yoga- en pilatesles geven.
Maar omdat ik alleen ben, is financiële
continuïteit belangrijk voor mij.’
Gekelderd zelfvertrouwen
Zomaar drie Rotterdamse vrouwen, alle
driewerkloos.VrouwenalsRegina,Silvia
en Jana zijn er veel in Rotterdam. Als het
In Rotterdam, de stad van ‘niet lullen maar poetsen’,
vond Vrouwen in de Lift voedingsbodem. Dit project helpt
vrouwen werk te vinden. Als het lukt, staan de vrouwen
3 procent van hun salaris af, zodat de lift uiteindelijk
zichzelf kan bedruipen.
Silvia Herrero (50) heeft
drie universitaire diploma’s op zak,
solliciteert al jaren, maar werd
nooit op een gesprek uitgenodigd.
‘Stilzitten kan ik niet. Ik doe nu
vrijwilligerswerk, ik tolk en ik geef
privéles Spaans.’
‘Samenzijnwe
mijaanhet
hercoderen,
zodathetnu
wéllukt’
Dossier•reportage
32-33 18-1-2016 12:27:24
2. Opzij I nr. 12 I 2015
35Opzij I nr. 12 I 2015
gaatomdebijstandzelfs20.000,wanthoe-
wel de Maasstad tegenwoordig in allerlei
glansrijke lijstjes de boventoon voert, is
erinhetarmoedebestandvandestadnog
nietzoheelveelveranderd.InRotterdam
isdegangnaarwerkdatvoldoendebetaalt
om een gezin te onderhouden voor vrou-
wen het moeizaamst. Daarnaast zijn er
60.000vrouwendienietgenoegverdienen
om hun eigen boontjes te doppen.
Dedriehebbennógeengemenedeler:
gekelderd zelfvertrouwen. Voor Marijke
Vos-Maan is dat niks nieuws. De initia-
tiefnemer van Vrouwen in de Lift wijdt
haar werkzame leven aan de vraag: hoe
krijg ik vrouwen zover dat ze zichzelf
beetpakken? ‘Want dat lage zelfvertrou-
wen praten ze zichzelf aan. En achter de
zorgvoordekinderenkaneenvrouwzich
maar zo lang verstoppen. Als die na vijf-
tien,twintigjaaruitvliegen,ligternogeen
wereld open. Wat ga je dan doen?’
Het antwoord op die vraag vinden
werkloze vrouwen een stuk sneller met
hulp van een betrokken begeleider, heeft
Vos-Maanondervonden.‘Hetgaatomhet
vergroten van hun eigenwaarde, en dat
luktnietvanachterdecomputer.’Vandaar
dat Vrouwen in de Lift sinds april dit jaar
vierlokettenverspreidoverdestadheeft
waar vrouwen zonder afspraak binnen
kunnen lopen. Daar treffen ze een coach
aan die de tijd neemt, luistert, een stap-
penplan met ze maakt, praktische hulp
biedt waar nodig en haar eigen, omvang-
rijkenetwerkinzet.‘Hetiseenintensieve
relatie,’ stelt Vos-Maan, ‘waarin betrok-
kenheid verder gaat dan normaal. De
vrouwen die we in traject hebben, zijn
méér dan klanten.’
Annet Schipper, één van de coaches
vanVrouwenindeLift,onderschrijftdat.
De kordate vrouw met jarenlange, prak-
tische ervaring in vrouwen aan het werk
helpen, vat het unique sellingpoint van
hetprojectsamen:‘Weluisteren.Hetfeit
dateenhoogopgeleidevrouwmetleiding-
gevende ervaring hier kan zeggen hoe
frustrerendzehetvindtdatzeeierdopjes
moet haken om haar uitkering te behou-
den,brengtaleenhoopteweeg.Zoalshet
besef dat er méér in het vat zit.’
Najarenvangoedbedoelde,maarvaak
vruchtelozeprojecten–Schipperdreunt
erzotienop–iszedoorschadeenschande
wijsgeworden.‘Vandieconvenantenwaar-
in grote bedrijven zich toeleggen op het
creëren van werk voor vrouwen, moeten
we het niet echt hebben,’ zegt de coach.
‘Ik zie daar althans weinig resultaat van.’
Exclusieve aandacht en kennis van het
Rotterdamse, dat is wat Vrouwen in de
Lift onderscheidt, en dat is waarom een
baan voor de ‘liftvrouwen’ binnen hand-
bereikkomt.‘Wantwerkenwillenze,daar
ben ik tot in mijn tenen van overtuigd.’
Doosjes vouwen
Voorvelenisheteenimmenseopluchting
om een vrouw als Schipper aan hun kant
te hebben. Ook Regina van Tooren was
na haar eerste gesprek sprakeloos: ‘“Heb
je mijn cv niet nodig?,” vroeg ik haar aan
het einde van ons gesprek. “Uiteindelijk
wel,”antwoorddeze,“maarikweetnuwat
je kan. En het gaat lukken.”’ De tranen
springen haar nog in de ogen als ze eraan
terugdenkt. ‘Zij is de eerste die zo veel
vertrouwen in me heeft. Méér nog dan ik
zelf heb.’
VanToorenstondnadebreukmethaar
ex met lege handen. ‘Als meewerkend
partner heb je nergens recht op, ook niet
na elf jaar werken. WW kreeg ik niet, en
omdat ik middenin een verhuizing naar
Achterdezorgvoor
dekinderenkaneen
vrouwzichmaar
zolangverstoppen
Jana Hrabalova (38) staat
aan de start van haar eigen bedrijf,
maar hoe ze haar ervaring als stylist
en designer gaat combineren met
haar opleiding als yoga en pilates-
leraar, weet ze nog niet: ‘Ik geloof
dat ik op weg ben naar iets beters.’
een andere gemeente zat, ging een uitke-
ringaanvragennietvanzelf.’Namaanden
van bureaucratisch gehakketak, een half-
jaarcontract als bezorger voor een apo-
theek en een week of acht zonder inko-
men,metopdeachtergrondeenscheiding
dienietgeruisloosverliep,heeftzedeboel
nu weer op de rit. ‘Ik woon, ik eet, ik doe
vrijwilligerswerk. Nu die baan nog.’
Van de gemeente hoort ze maar één
ding: solliciteren. Accepteren wat op je
pad komt. ‘Ze willen me zo snel mogelijk
uitdieuitkeringhebben,opwelkemanier
dan ook. Dat wil ik ook, maar ik kan meer
dandoosjesvouwenaandelopendeband.
En daarbij: dat dwingende ervaar ik als
erg frustrerend.’
Voor wat hoort wat
De focus op werk is groot in Rotterdam.
Datisnietvoorniets,zegtMarlinHuygens,
directeuruitvoeringvanhetclusterWerk
Inkomen: ‘In Rotterdam zijn 38.000
mensenafhankelijkvaneenuitkering.Dat
zijn er heel veel. Wij willen in 2018, als
determijnvanditcollegeeropzit,12.000
van hen aan het werk hebben. We helpen
diegenen die het nodig hebben. Maar de
werkzoekenden moeten er zelf ook wat
voor doen.’
De gemeente Rotterdam zoekt in alle
hoeken naar manieren om werkzoeken-
den aan een baan te helpen. ‘Bootcamps
om vrouwen te interesseren in elektro-
techniek, publiek-private investerings-
vormen,groepsgewijzereïntegratie,’somt
‘Doorhetbesef
datikzelfbeslis
overmijntoekomst,
loopikweer over
vandeideeën’
38.000 inwoners van Rotterdam
ontvangen een bijstandsuitkering.
Van steden in de Randstad staat
Rotterdam daarmee bovenaan.
80 vrouwen hoopt Vrouwen in de
Lift binnen een jaar na start van het
project in traject te hebben. De stand na
een half jaar staat op 43 vrouwen.
60.000 Rotterdamse
vrouwen verdienen niet
genoeg om in hun eigen
onderhoud te voorzien.
34-35 18-1-2016 12:27:53
3. 36 Opzij I nr. 12 I 2015Dossier•reportage
Huygens op. En Vrouwen in de Lift. Ook
binnen dit project geldt: voor wat hoort
wat. Vrouwen in de Lift investeert in de
werkzoekendevrouw,devrouwinvesteert
bij bewezen succes eenmalig 3 procent
van haar salaris of winst in het project.
Zo gaat Vrouwen in de Lift zelf ook de
financiële broek ophouden, want initia-
tiefnemer Vos-Maan wil pertinent niet
van subsidie afhankelijk blijven. Voor
Vos-Maan betekent dat zo weinig moge-
lijk overhead. ‘Uiteindelijk ga ik mezelf
overbodig maken.’ Voor de coaches geldt
datzijpasgeldzienalseentrajectsucces-
vol verloopt. Hun inspanningen worden
betaald door de vrouwen die ze zelf in
traject nemen. ‘Als de vergoeding pas
komt als de klant blijvend aan het werk
is, is het belang om resultaat te boeken
veel groter,’ zegt Vos-Maan.
Risico lopen
De vrouwen die in het traject zitten, vin-
denhetnietmeerdannormaaldatzewat
teruggeven.‘Zijnemenookrisicometmij,’
zegt Silvia Herrero. ‘Ze maken kosten,
zetten hun netwerk in, brengen me op
nieuwe ideeën. Voor mij is dat onbetaal-
baar. Dan vind ik 3 procent van mijn toe-
komstige salaris nog weinig.’
Voor Herrero is het de eerste keer dat
ze hulp vraagt, en krijgt, in haar lange
zoektochtnaarwerk.Haarbestaanwordt
al jaren financieel gestut door haar ex-
man, waarvoor ze in 2001 haar geboorte-
land Spanje verliet om samen in Neder-
land hun twee dochters op te voeden.
Die zijn nu allebei volwassen en Herrero
heeftindetussenliggendejarenafenaan
gewerkt,maarnooitlang,nooitopniveau
en nooit genoeg om in eigen onderhoud
te voorzien. ‘En dat was nooit de bedoe-
ling,’ zegt de doctorandus Nederlands,
communicatiewetenschappen én vrou-
wenstudies.
Vanwege diezelfde alimentatie bleef
Herreroaldiejarenookbuitenschotvan
uitkeringsinstanties.Eenzegen,maarook
eenvloek,oordeeltdeSpaanse.‘Ikverkeer
in een privilegepositie, laat ik dat voorop
stellen. De keerzijde daarvan is dat ik
nooit geholpen ben in het zoeken naar
werk.Deverplichtingendiehorenbijeen
uitkering zie ik óók als steun in de rug.’
Die steun vindt ze nu bij Vrouwen in
de Lift. Op dat moment was ze ruim twee
jaarzonderresultaataanhetsolliciteren.
‘Er moest iets gebeuren. Mijn netwerk is
kleinenbestaatnietuitdejuistemensen.
Mijn zelfvertrouwen is na jarenlang af-
wijzing op afwijzing gekelderd. Vrouwen
in de Lift helpt mij om meer te durven.
Samen zijn we mij aan het hercoderen,
zodat het deze keer wél lukt.’
Man is geen plan
Designer Jana Hrabalova zit ook midden
in dat proces van ‘hercoderen’. Sinds ze
als 17-jarige au-pair vanuit Tsjechië naar
Nederlandkwam,heeftzenognooitzon-
der werk gezeten. Tot een jaar geleden
werktezenahaaropleidingaandemode-
academiecontinu.‘Nubesefikdatikwerk
wil dat zin geeft, ook aan anderen,’ zegt
ze. Maar ja, die wurgende onzekerheid:
komt er wel genoeg geld binnen? ‘Ik heb
altijd voor mezelf gezorgd, want ik ben
alleen en kan op niemand rekenen. Voor
mij is een man nooit een financieel plan
geweest,’ zegt ze lachend, ‘al had ik dat
soms best makkelijk gevonden.’
Jana is zo’n vrouw die, om uit handen
van de sociale dienst te blijven, ieder
baantje aanneemt om het hoofd boven
watertehouden.Tochhadzenooithetlef
omhaareigenbedrijfuitdegrondtestam-
pen. Nu wel. ‘Een baan zoeken kan altijd
nog. Eerst wil ik kijken hoever ik zelf kan
komen.’HrabalovakwamviaVrouwenin
de Lift uit bij een zzp-platform in de wijk
Hillegersberg, waar ze zich als zelfstan-
digeyogaleraarendesignergaatvestigen
en zakelijke bijstand vindt. ‘Spannend
vind ik dat, maar op een goede manier.
Doorhetbesefdatikzelfbeslisovermijn
toekomst,loopikweerovervandeideeën.
Dat is soms beangstigend, maar dat gaat
me nu niet tegenhouden.’
DedrieRotterdamsevrouwenillustre-
renhetpuntvanVos-Maan:vergroothun
eigenwaarde, en ze doen het verder gro-
tendeelszelf.VrouwenalsHrabalovazou
je ‘empowered’ kunnen noemen, maar
kom met die term niet aan bij coach
Schipper.‘Pfff,vrouwenzijnhierwelklaar
met empoweren. Wat betekent dat nou?
Watlevertdatop?Aanhetwerkwillenze!’
Vooralsnogzittener43vrouwen‘inde
lift’.Dedoelstellingistachtigvoorhetjaar
omis.Ishetgeendruppelopeengloeien-
deplaat?‘Nou,hetisnietdebedoelingdat
hetbijtachtigblijft,’zegtVos-Maan.‘Uit-
eindelijkwillenwehetprojectuitbreiden:
meer loketten, meer coaches. En als het
in Rotterdam staat, willen we het over-
brengen naar andere steden.’ Directeur
uitvoering Huygens: ‘Dat is zéker geen
druppel op een gloeiende plaat. Als het
zoulukken,benikheelblij.Iederevrouw
die aan het werk gaat, is er één.’ •
‘Pfff,vrouwenhier
zijnwelklaarmet
empoweren.Wat
levertdatop?Aan
hetwerkwillenze!’
‘Mijncoachisde
eerstediezoveel
vertrouwenin
meheeft.Méérnog
danikzelfheb’
Regina van Tooren (49)was
meewerkend partner in een winkel,
maar zoekt het nu in een andere
hoek. ‘Van Annet moest ik laatst een
lijstje maken van bedrijven die mij
aanspreken. Van der Valk, dat vind ik
een prachtig bedrijf. Als ik daar toch
eens op gesprek zou mogen.’
1250 euro ontvangt
Vrouwen in de Lift van
de gemeente Rotterdam
per traject.
3 procent van hun jaarsalaris of winst uit onderneming
dragen de met succes bemiddelde vrouwen af aan
Vrouwen in de Lift. Zo hoopt het project uiteindelijk
genoeg te verdienen om de eigen broek op te houden.
haarmake-upAmberWeijers
36-37 18-1-2016 12:28:47
