Fight against air pollution in Krakow

1. Antysmogowy Plan Przyśpieszenia
Kraków, styczeń 2013 r.

2. 1. Sytuacja wyjściowa1. Sytuacja wyjściowa
a) Wojewódzki Program Ochrony Powietrza:
• w trakcie konsultacji,
b) Program pokazuje główne źródła zanieczyszczeń:
• niska emisja – średniorocznie 55%,
• emisja drogowa i samochodowa – średniorocznie 35%,
• emisja przemysłowa – średniorocznie 10%,
• nieznana skala zanieczyszczeń ze strony Śląska,
c) Przyjęcie Programu Ochrony Powietrza w zaproponowanym
kształcie spowoduje:
• ogromne problemy zdrowotne mieszkańców,
poważne migracje i utratę dochodów,
• ograniczenie ruchu turystycznego,
• spadek zainteresowania komercyjnego Krakowem,
• ruchy społeczne i populistyczne,
d) Musimy zdecydowanie przyspieszyć!

3. 1.1. Sytuacja wyjściowa - jak radzą sobie inni?1.1. Sytuacja wyjściowa - jak radzą sobie inni?
1.Analizowaliśmy sposoby przeciwdziałania smogowi w innych
krajach – Skandynawia, Niemcy, Anglia, Austria, Francja,
Hiszpania.
2.Miasta w tych krajach radzą sobie ze smogiem podejmując
równolegle trzy działania:
• zakaz palenia paliwem nieekologicznym
• poważne restrykcje w zakresie ruchu kołowego
• zachowywanie kanałów napowietrzania
Musimy działać podobnie!

4. 2. Cele Antysmogowego Planu przyspieszenia2. Cele Antysmogowego Planu przyspieszenia
a) Znaczące przyspieszenie osiągnięcia stanu spełniania
w Krakowie głównych norm czystości powietrza.
b) Znalezienie większych środków finansowych na
realizowanie działań ekologicznych – docelowo
ok. 20-60 mln zł rocznie, z różnych źródeł.
c) Rozszerzenie działań miasta w zakresie poprawy
czystości powietrza.
d) Zmiany legislacyjne w zakresie ochrony powietrza,
umożliwiające wdrożenie zasad funkcjonujących
w innych krajach.
e) Współpraca z władzami Województwa Śląskiego.

5. 3. Proponowane działania przyspieszające3. Proponowane działania przyspieszające
1. Przyspieszenie i rozszerzenie funkcjonującego programu likwidacji
palenisk węglowych – Programu Ograniczania Niskiej Emisji:
• zwiększenie środków – budżet, WFOŚ, NFOŚ - 20-40 mln zł
rocznie, w sumie 100-150 mln zł,
• zwiększenie i zróżnicowanie dostępności środków na
program – uelastycznienie zasad,
• przygotowanie organizacyjne UMK.
2. Wniosek o zakaz używania paliw stałych, zmodyfikowany ze
względu na doświadczenia prawne i uwzględniający dopłaty do
ogrzewania dla najbiedniejszych.
3. Wspieranie instalowania odnawialnych źródeł energii w zasobach
komunalnych.
4. Przyspieszenie w tworzeniu stref ograniczonego ruchu i stref
postojowych w centralnych rejonach miasta.

6. 3.1. Proponowane działania rozszerzające3.1. Proponowane działania rozszerzające
a) Wprowadzenie ekologicznych zasad dla zasobów
komunalnych:
• audyt indywidualny palenisk węglowych w zasobach
miejskich,
• osobne finansowanie zmian palenisk w zasobach
miejskich.
b) Rozważenie możliwości dopłat do kosztów
ogrzewania pod warunkiem spełnienia
określonych okoliczności, docelowo ok. 10-20
mln zł rocznie, nowe dodatki mieszkaniowe.
c) Szersze wdrażanie termomodernizacji w zasobach
komunalnych.
d) Wspieranie instalowania odnawialnych źródeł
energii.
e) Rozszerzenie liczby stacji monitorujących
zanieczyszczenie.

7. 3.2. Proponowane działania rozszerzające3.2. Proponowane działania rozszerzające
f) Wprowadzenie ekologicznych zasad w zakresie budownictwa
komercyjnego:
• wprowadzenie jako zasady przy decyzjach administracyjnych
(WZIZT i PB) przyłączenia do zasilania pozawęglowego,
w tym do sieci ciepłowniczych,
• wprowadzenie jako zasady w miejscowych planach
zagospodarowania przestrzennego zasilania pozawęglowego,
w tym do sieci ciepłowniczych,
• utrzymanie korytarzy przewietrzających Kraków,
• preferencje dla budownictwa energooszczędnego/pasywnego.
g) Rozszerzanie obszaru miasta objętego zasilaniem w centralną wodę
użytkową i centralne ogrzewanie oraz inne niewęglowe źródła
zasilania – wsparcie programu „Ciepło dla Krakowa” –prowadzonego
przez konsorcjum PGNiG / Tauron / MPEC / UMK / EDF / EC
Skawina.

8. 3.3 Proponowane działania rozszerzające3.3 Proponowane działania rozszerzające
h) Rozważenie możliwości stosowania w dni alertu fioletowego
darmowej komunikacji publicznej.
i) Zwiększenie zasobów i zadań Straży Miejskiej w zakresie kontroli
źródeł ciepła, częściowe przeprofilowanie Straży Miejskiej.
j) Wprowadzenie szerszej, publicznie dostępnej informacji
o zanieczyszczeniach.
k) Rozważenie stworzenia rządowego programu „Czystego
powietrza” dla województw: małopolskiego i śląskiego.

9. 3.4. Proponowane działania wspierające – legislacyjne3.4. Proponowane działania wspierające – legislacyjne
Propozycje zmian prawa w zakresie możliwości stosowania zasad
obowiązujących w innych krajach w zakresie ochrony powietrza:
•uzależnienie wysokości akcyzy na paliwa od jakości paliwa i rodzaju
odbiorcy,
•obowiązek sporządzania miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego dla obszarów przekroczeń standardów jakości
powietrza,
•obowiązek uwzględniania w SUiKZP i MPZP zapisów programów
ochrony powietrza i planów zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i
paliwa gazowe.

10. 3.5. Proponowane działania wspierające - legislacyjne3.5. Proponowane działania wspierające - legislacyjne
• prowadzenie inwentaryzacji źródeł spalania przy opracowywaniu
założeń do planów zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa
gazowe,
• wprowadzenie możliwości udzielania przez samorząd dotacji
z budżetu po zmianie sposobu ogrzewania,
• wprowadzenie minimalnych wymagań jakościowych dla paliw stałych,
• umożliwienie wdrożenia stref ograniczonej emisji komunikacyjnej,
• umożliwienie udzielania zezwoleń na przejazd tylko dla pojazdów
spełniających kryterium norm emisji,
• umożliwienie wprowadzenia opłat za wjazd do wyznaczonego obszaru
miasta.

11. 3.6. Proponowane działania wspierające – finansowe3.6. Proponowane działania wspierające – finansowe
• budżet
• NFOŚ - program Kawka
• WFOŚ
• Inne źródła (MPRO, programy metropolitalne UE)
• Rozważenie przeznaczania efektów akcji PIT na poprawę jakości
powietrza
Razem rocznie docelowo 20-60 mln zł
środków z różnych źródeł.
To 10-20 razy więcej niż teraz

12. 3.7. Proponowane działania3.7. Proponowane działania
organizacyjne, promocyjne i szkolenioweorganizacyjne, promocyjne i szkoleniowe
• Uchwała kierunkowa
• Rezolucje wspierające
• Powołanie osobnej komisji Rady Miasta
• Wniosek Prezydenta w sprawie zakazu używania paliw
stałych, docelowo plan dopłat do paliw
• Zaopiniowanie Programu Ochrony Powietrza z propozycjami

13. 3.7.1. Proponowane działania organizacyjne,3.7.1. Proponowane działania organizacyjne,
promocyjne i szkoleniowepromocyjne i szkoleniowe
• Ustalenie punktów kontrolnych programu w Krakowie
• Społeczny Projekt Promocyjny
• Dobre i złe praktyki – publiczna informacja
• Edukacja w szkołach, sądach, mediach
• Straż Miejska – doposażenie i zmiana profilu działania
• Dostępna publicznie informacja o zanieczyszczeniach

14. 3.7.2. Proponowane działania3.7.2. Proponowane działania
organizacyjne, promocyjne i szkolenioweorganizacyjne, promocyjne i szkoleniowe
• Szkolenia
• Wspólne posiedzenia z Sejmikiem Województwa
Małopolskiego
• Rozszerzenie Programu o działania Województwa
Śląskiego

15. 4. Proponowany harmonogram działań4. Proponowany harmonogram działań
styczeń/luty – prezentacja programu wstępnego
luty/marzec – zewnętrzne konsultacje społeczne, kilka
spotkań konsultacyjnych
marzec/kwiecień – przyjęcie uchwał i rezolucji,
zaopiniowanie projektu Programu Ochrony Powietrza
Województwa Małopolskiego, ustalenie punktów
kontrolnych realizacji zmodyfikowanego Programu

16. 4.1. Proponowany harmonogram działań4.1. Proponowany harmonogram działań
kwiecień/maj/czerwiec – wdrożenie działań organizacyjnych,
rozmowy z WFOŚ i NFOŚ, wniosek w sprawie zakazu
użytkowania nieekologicznych paliw
wrzesień/październik – przygotowanie zadań na 2014 rok
i dalsze lata, określenie oczekiwań finansowych
i organizacyjnych
październik/listopad – monitorowanie działań legislacyjnych
listopad/grudzień – uchwalenie budżetu i zakresu
finansowania programu w 2014 roku, ustalenie harmonogramu
na 2014 rok

17. 5. Przewidywane główne działania i ich efekty5. Przewidywane główne działania i ich efekty
w ciągu 5 lat:w ciągu 5 lat:
• Wydatkowanie ok. 100-300 mln zł z różnych źródeł
• Wprowadzenie dodatków mieszkaniowych na pokrycie
części kosztów ogrzewania paliwami ekologicznymi
• Likwidacja ok. 10-15 tys. palenisk w Krakowie
• Zmniejszanie zanieczyszczenia komunikacyjnego
• Zmiany w zakresie planowania przestrzennego

18. 5.1. Przewidywane główne działania i ich efekty5.1. Przewidywane główne działania i ich efekty
w ciągu 5 lat:w ciągu 5 lat:
• Zdecydowanie większe wykorzystanie transportu
publicznego, więcej parkingów i ścieżek rowerowych
• Wdrożenie zmian prawnych
• Wdrożenie wniosku o zakazie spalania węglem
• Osiągnięcie poziomu dopuszczalnych norm
zanieczyszczenia (w ciągu 5 lat)

19. 6. Przewidywane główne działania i ich efekty6. Przewidywane główne działania i ich efekty
w roku 2013:w roku 2013:
1. Wydatkowanie ok. 10-15 mln zł, w tym środki WFOŚ
na likwidację palenisk.
2. Uchwalenie zakazu spalania węglem w Krakowie z
karencją i zabezpieczeniem dla najuboższych
3. Powstanie komisji w Radzie Miasta zajmującej
się tą tematyką.
4. Przygotowanie założeń Rządowego Programu
„Czyste Powietrze”.

20. 6.1. Przewidywane główne działania i ich efekty6.1. Przewidywane główne działania i ich efekty
w roku 2013:w roku 2013:
1. Wstępna mapa zagrożeń i audyt palenisk.
2. Instalacja dwóch dodatkowych stacji pomiarowych.
3. Informacja o zanieczyszczeniach w miejscach
publicznych, w internecie i na tablicach.
4. Przygotowanie koncepcji dodatków mieszkaniowych na
pokrycie części kosztów ogrzewania paliwami
ekologicznymi.

21. 6.2. Przewidywane działania i efekty w 2013:6.2. Przewidywane działania i efekty w 2013:
• Realizacja gminnych programów ograniczania niskiej emisji,
przygotowanie zwiększenia środków na 2014 (budżet,
WFOŚ, NFOŚ)
• Termomodernizacja budynków (szkoły – w trakcie realizacji)
• Uchwała Sejmiku o zakazie użytkowania węgla w Krakowie
• Program kontroli nielegalnego spalania odpadów, kontrola
źródeł ciepła – Straż Miejska.
• Przyspieszenie budowy parkingów Park and Ride
na obrzeżach miasta.

22. 6.3. Przewidywane działania i efekty w 2013:6.3. Przewidywane działania i efekty w 2013:
• Edukacja ekologiczna mieszkańców – szkolenia, warsztaty,
programy edukacyjne w szkołach
• Współpraca samorządów w celu ograniczenia emisji
szkodliwych pyłów i spalin na poziomie miasta i województwa
oraz między województwami (woj. śląskie)
• Promocja programów ekologicznych (Marszałek
Województwa)

23. 6.4. Przewidywane działania i efekty w 2013:6.4. Przewidywane działania i efekty w 2013:
• Tworzenie stref ograniczonego ruchu na terenie miasta
• Wspieranie instalowania odnawialnych źródeł energii
• Rozważenie możliwości stosowania w dniu alertu fioletowego
darmowej komunikacji publicznej
• Działania wspierające zmiany legislacyjne
• Uchwały kierunkowe, rezolucje RMK
• Współpraca samorządu i władz miasta z ekologicznymi
organizacjami pozarządowymi i liderami inicjatyw lokalnych
w kontekście walki ze smogiem

24. 7. Podsumowanie – najważniejsze założenia7. Podsumowanie – najważniejsze założenia
• Proponujemy rozszerzenie programu ograniczenia niskiej
emisji – kwota 20-40 mln zł rocznie na likwidację palenisk,
większa elastyczność, docelowo uzależnienie od
dochodów, w ciągu 5 lat likwidacja ok. 10-15 tys. palenisk.
• Proponujemy zdecydowane zwiększenie skali
finansowania działań antysmogowych z różnych źródeł,
rozważenie dopłat do paliw dla osób najbiedniejszych, jako
formy dodatków mieszkaniowych, w sumie około 20-60 mln
zł rocznie - WFOŚ, NFOŚ, budżet miasta.

25. 7.1. Podsumowanie – najważniejsze założenia7.1. Podsumowanie – najważniejsze założenia
Antysmogowego Planu PrzyspieszeniaAntysmogowego Planu Przyspieszenia
• Proponujemy intensyfikację Programu Ciepło dla
Krakowa, we współpracy z PGNiG / Tauron / MPEC /
EDF / EC Skawina – przyłączenie 600 obiektów do
różnych niewęglowych źródeł ciepła, likwidacja ok. 5
tys. palenisk
• Proponujemy rozważenie stworzenia rządowego
programu „Czystego powietrza” dla województw:
małopolskiego i śląskiego

26. 7.2. Główne założenia7.2. Główne założenia
Antysmogowego Planu PrzyspieszeniaAntysmogowego Planu Przyspieszenia
• Proponujemy wsparcie poważnych działań legislacyjnych,
w tym zmian w głównych przepisach prawa
• Wniosek o zakazie używania węgla, wniosek zmodyfikowany
ze względu na doświadczenia prawne i uwzględniający
docelowo dopłaty do ogrzewania dla najbiedniejszych
• Proponujemy wprowadzenie stosownych zapisów do studium,
miejscowych planów i decyzji administracyjnych

27. 7.3. Główne założenia7.3. Główne założenia
Antysmogowego Planu PrzyspieszeniaAntysmogowego Planu Przyspieszenia
•Proponujemy rozszerzenie monitoringu powietrza w Krakowie o co
najmniej1-2 stacje
•Postulujemy zdecydowane rozszerzenie i upublicznienie informacji
o zanieczyszczeniu powietrza w Krakowie
•Postulujemy ścisłą współpracę z Województwem Śląskim w celu
zmniejszania zanieczyszczeń w Krakowie
•Postulujemy przyspieszenie tworzenia stref ograniczonego ruchu i
stref płatnego parkowania
•Postulujemy powołanie Nadzwyczajnej Komisji Rady
ds. Ekologii

28. Dziękujemy za uwagęDziękujemy za uwagę