2. Kultura
- tumutukoy sa pamamaraan ng pamumuhay ng isang
pangkat kung saan ang mga kasapi ay nasa isang
teritoryo at may pagkakakilanlan
- humuhubog kung paano mamumuhay ang tao sa
mundo at mabibigyan ito ng kahulugan
3. A. Kulturang Pangkabuhayan o Pang-ekonomiya ng Tao
a. Pagtitipon at paghahanap
• Hanggang 10, 000 taon, lahat ng kultura, kasama na ang
Asya ay namuhay sa pamamagitan ng pagtitipon at
paghahanap.
b. Nomadic Pastoralism
• isang mahalagang paraan ng pamumuhay, kung saan isang
mabisang paggamit ng ilang kapaligiran
4. A. Kulturang Pangkabuhayan o Pang-ekonomiya ng Tao
c. Pag-unlad ng Agrikultura
• natuto ang tao na magbungkal, mag-araro at magpatubig ng
lupa na nagbigay sa kanya ng maaasahang pantustos ng
pagkain
• ang mga kalabisang pagkain ay nagbigay daan para sa
pakikipagkalakal at pagtatayo ng mga pang-imbak na
kagamitan
• nalinang ang isang sistema ng pagtatala at pagbibilang
upang mapangalagaan ang pag-aari
5. B. Mga Kaugalian, Paniniwala at Pagpapahalaga
ng Pamilyang Asyano
• Ang sakramento ng kasal ang simula ng buhay-pamilyang Asyano.
Uri ng Kasal:
1. Monogamy – kasal sa isang asawa lamang
halimbawa: ito ay kultura ng mga Kristiyano at Buddhista
2. Polygamy – pagkakaroon ng higit sa isang asawa
halimbawa: tulad ng harem sa India at mga Muslim
a. polygyny – pagkakaroon ng higit sa isang asawang babae
b. polyandry – pagkakaroon ng higit sa isang asawang lalaki
6. B. Mga Kaugalian, Paniniwala at Pagpapahalaga
ng Pamilyang Asyano
• Tsina, India at Israel – maliit pa ang mga bata ay
pinagkakasundo na ng mga magulang at ang diborsyo ay
pinapayagan
• Mga Muslim – ang hindi pagsipot ng lalaki sa loob ng
dalawang tao ay maaaring maging batayan ng diborsyo
7. C. Sistemang Pulitikal sa Asya
Uri ng Pamahalaan:
a. Imperyo - pinamunuan at nakasentro ang kapangyarihan
sa isang emperador na umusbong sa Kanluran at Timog
Asya.
b. Dinastiya - pamumuno ng isang angkan sa isang
imperyo o kaharian sa loob ng mahabang panahon na
umusbong sa Silangan at Hilagang Asya.
c. Kaharian - pinamumunuan ng isang hari na umusbong sa
bahagi ng Timog- Silangang Asya.
8. D. Edukasyon sa Asya
a. Impormal – uri ng edukasyon noong panahon, kung
saan ginagampanan ng pamilya, mga gawaing
pambahay, mga kasanayan sa paghahanapbuhay, mga
kaugalian at mga gawi
b. Pormal – nagsimula nang maimbento ang pagbasa at
pagsulat gayundin ang paglimbag na nagpasimula ng
paggawa ng mga aklat
9. E. Wika
• isang mahalagang sangkap ng isang pangkat
• gamit ito ng mga tao sa pagpapahayag ng kanilang kaisipan,
karanasan, mithiin, paniniwala, kaugalian at pagpapahalaga
• isa sa mga kontribusyon ng Tsina sa kabihasnan kung saan
walang alpabeto, walang bahagi ng pananalita, at walang
pagbabaybay
• wika ng taga-Timog-Silangang Asya ay binubuo ng mga
salitang may isang pantig, magkakatunog at walang alpebeto
kaya’t gumagamit ng iab’t-ibang karakter sa bawat salita
10. F. Panitikan
• Ilan sa mga nagawang panitikan sa Asya:
1. Mga sinulat ni Confucious
2. Panitikang Vedic ng India
3. Nobelang Gengi Monogorati ng Hapon
• Ramayana at Mahabharata – isang kuwentong naging
huwaran na impluwensiya ng panitikang Indian na makikita sa
Timog-Silangang Asya
• laganap sa mga bansang dinayo o karatig ng mga bansang
Arabe ang mga kwento mula sa panitikang Arabik
11. F. Panitikan
• Nakilala ang dalawang tanyag na makata sa panahon ng
Imperyong T’ang:
1. Li Po – sumulat ng mga tula tungkol sa pag-ibig, pag-iisa,
pagdaan ng panahon, at ligaya ng kalikasan
2. Tu Fu – sumulat tungkol sa pakikidigma
• panitikang India ay nasusulat sa dalawampung pangunahing
wika ng India, ngunit ang klasikong panitikan ay nakasulat sa
klasikong wika nito ang Sanskrit
12. G. Musika
• binuo sa pamamagitan ng sama-samang ideya ng
pangkalawakan, pilosopiya at agham
H. Sining
• umiinog sa relihiyon, sapagkat hindi ito nakatuon sa
makatotohanang larawan ng mga bagay o makamundong
daigdig kundi sa ispiritwal na daigdig
13. I. Arkitektura
a. Arkitekturang Tsina – maraming ginawang gusali ngunit
ang pinakamaganda ay ang mga Buddhistang
templo at ang mga pagoda
b. Arkitekturang Indian – makikita sa Myanmar, Indonesia,
Cambodia, Nepal, Pakistan, Sri Lanka at Thailand
– mga stupa ng mga templong
Buddhista na gawa sa laryo o bato na may mga bilugang
umbok na may tulis ng tore o payong, kung saan dito
inilalagay ang mga sagrado at panrelihiyong relikya
14. I. Arkitektura
c. Arkitekturang Islamik – tinatawag ding arkitekturang Muslim
na makikita sa mga bansa sa Timog-Kanluran at Timog Asya
– masjid o moske, naglalarawan ng
mga istrukturang may minbar o pulpit at mihrab o nitso na may
madetalyeng disenyo at nagtuturo sa direksiyon ng Mecca
15. J. Agham at Teknolohiya
• Tsina – nagbigay sa daigdig ng unang papel, brutsa,
tinta, kompas, pulbura, kanyon at kaalaman sa
paglilimbag
• magnetic compass – natuklasan noong ikatlong dantaon
na ginagamit ngayon sa mga sasakyang pandagat
• pulbura – giganamit sa Tsina noong 200 BC bilang
paputok tuwing pista at pamuksa sa mga kaaway sa
digmaan
16. J. Agham at Teknolohiya
• Algebra at Chemistry – mga ebidensya ng mga
impluwensiyang Islam sa larangan ng agham at isinanib
ang kaalamang algebra sa geometry ng Griyego upang
mabuo ang agham ng trigonometry
• Sa pagkatuklas ng mga Muslim ng agham ng chemistry,
natuklasan ang paggawa ng alcohol at sulfuric acid
