Çfarë është inflacioni?

2. Inflacioni

3. •Inflacioni është një prej figurave që duhet të mari në konsideratë një
investitor për të bërë investime të sukseshme.Inflacioni nuk interpretohet
njësoj për të gjitha monedhat.Inflacioni i lartë mund të jetë i dobishëm dhe
të influencoj në rritjen e disa monedhave ,ndërsa një tjetër monedhë mund
të ketë pasoja negative.
•Me termën inflacion përcaktohet rritja e çmimeve bazë të konsumit dhe
shërbimeve,ose anasjelltas shkalla e rënies së fuqisë blerëse të
konsumatorit.Më thjesht do ta përcaktonim që është një masë që tregon se
sa njësi të mallrave/shërbimeve mund të blihet nga një konsumator me një
euro

4. Inflacioni matet duke përdorur dy treguesit kryesorë, ndeksi i çmimeve të
konsumit (Consumer Price Index-CPI) dhe indeksi i çmimeve të prodhimit
(Producer Price Index-PPI). Indeksi CPI mat koston e grupit të mallrave dhe
shërbimeve vitale për konsumatorët dhe është konsideruar si niveli i fundit
matës i inflacionit në një ekonomi.
Në përgjithësi,sa më shumë rritet indeksi CPI,aq më shumë rritet
inflacioni.Indeksi i çmimeve të konsumit nuk përfshin produkte dhe shërbimeve
që kanë luhatshmëri të lartë, pasi ndryshimet e çmimeve në këto
produkte nuk pasqyrojnë ndryshimin e inflacionit.
Ndërsa PPI mat shpenzimet e bëra për transaksionet midis kompanive për
mallra dhe shërbime. Matja e inflacionit në bazë të PPI është në thelb një
proces I kundërt me matjen e rritjeve të çmimeve me indeksin CPI.

6. Përveç rritjes së ofertës së parasë, inflacioni ka tendencë
të rritet kur mbizotërojnë norma të ulëta të interesit në një
ekonomi. Oferta e lartë e parasë për shkak të normave të
ulëta të interesit rrit çmimet e mallrave , si rezultat rritet
dhe iflacioni. Për këtë arsye vërejmë këtë dukuri në vendet
me infalcion të lartë të rriten normat e interesit nga
bankat qendrore dhe në vëndet me inflacion të ulët të
ulen normat e interesit.

7. 1.Ekonomia shqiptare është një ekonomi e vogël e hapur, ku normat e interesit të aplikuara prej saj varen
nga normat e interesit të botës, ku të ardhurat nuk përputhen me shpenzimet. Politika monetare e saj
është e varur nga politikat monetare të bankave qendrore të vendeve të tjera.
2.Prodhimet bujqësore nuk sigurojnë as nevojat e popullsisë fshatare.Vetëm rreth 30% e fermerëve dalin
në treg.Shkalla e mekanizimit është e ulët në raport me vendet
me të cilat kemi marrëdhënie tregtare. Prodhimi shqiptar nuk ka
fuqi konkurruese në treg.
3.Raporti eksport-import është ¼ dhe pjesa më e madhe
mallrave të shportës importohen. Çmimet përcaktohen jashtë
kufirit shqiptar dhe i imponohen pjesës tjetër të vendit.
4.Kurset e këmbimit të lekut në Shqipëri janë fleksibël,
pavarësisht se Banka Qendrore ndërhyn në treg duke blerë ose
duke shitur valutë. Ato ndikojnë në nivelin e çmimeve dhe në
zhvillimin e ekonomisë së vendit.
5.Prurjet kryesore të valutës nuk janë prej burimeve të eksportit, por prej refugjatëve shqiptarë që
punojnë në vende të tjera. Krahas tij kemi edhe prurje nga sektori informal.
6.Në ekonominë shqiptare kemi dy pole dhe marrëveshje të fshehta. Këto veprojnë nën emrin e
shoqatave dhe shpesh kanë dalë hapur me presione ndaj qeverisë. Ato
përcaktojnë nivelin e çmimeve në treg.
7.Në treg ka abuzime prej tregtarëve të shumicës dhe pakicës
veçanërisht në periudhat festive si : festat e Nëntorit,
Krishtlindjeve dhe Vitit të Ri.
8.Stabiliteti politik e social i vendit dhe i vendeve me
të cilat realizojmë marrëdhënie tregtare.
Faktorët që ndikojnë në Inflacion

8. Në rastin e Shqipërisë, historiku I
normave te inflacionit mund të
ndahet në tre nënperiudha:
Para vitit 1991, ku norma e
inflacionit ishte 0, për shkak të
ekonomisë së centralizuar;
1991-1998, me norma shumë të
larta dhe në disa vite me
hiperinflacion (Hiperinflacion
përkufizohet si një inflacion I
akumuluar për një periudhë 3-
vjecare mbi 100%.);
Pas vitit 1999, me një inflacion në
nivele të ulta, nën kontroll.

9. Banka e Shqipërisë ka vendosur si objektiv një nivel inflacioni prej 3% ±1% me qëllim sigurimin e
një rritje të qëndrueshme ekonomike, pa patur luhatje të mëdha në nivelin e përgjithshëm të
çmimeve.
Gjatë viteve 2000-2005 vihet re një tendencë në ulje e normës vjetore të inflacionit (me
përjashtim të vitit 2003), ndërsa duke filuar nga viti 2006 e më tej treguesi ka qënë në rritje të
vazhdueshme (me përjashtim të vitit 2008).

10. Shqipëria renditet e treta në rajon pas
Serbisë (6.58%) dheTurqisë (6.53%), të
cilat janë karakterizuar nga periudha
hiperinflacionare në dekadën e fundit.
Ndërkohë pas Shqipërisë renditen:
Greqia (2%), Kroacia (1.9%), Kosova
(0.1%), Bosnja dhe Hercegovina (-
0.025%) dhe Maqedonia (-1.64%).
Duke bërë një analizë kohore, vihet re se
vendi me uljen më drastike të inflacionit
gjatë dhjetëvjecarit të fundit është
Serbia. Në rastin e Shqipërisë, inflacioni
është luhatur rreth normës 3%.
Një normë inflacioni e qëndrueshme,
është e domosdoshme për rritjen
ekonomike dhe përmirsimin e
mirëqënies në një vend.

14. E para, se në Shqipëri qarkullojnë tri monedha pa kurrfarë kufizimi, njësoj si leku
shqiptar. Në Shqipëri sot, njësoj si leku, që është monedhë zyrtare e Republikës së
Shqipërisë, qarkullojnë edhe dy valuta të tjera, euro dhe dollarë. Këto dy valuta
zënë pjesën më të madhe të kredive në totalin e përgjithshëm të tyre dhe po i
afrohen 50% të depozitave. Nëse sot depozitat në lekë zënë 52% të totalit të
depozitave, prej tyre në formë kredie shkojnë 60%. Ndërsa, nëse 48% të totalit të
depozitave e zë valuta, mbi 95% e tyre shkojnë për kredi. Duke parë raportet ndaj
totalit të depozitave dhe ndaj dhënies së kredive, fare qartë shikohet se leku
shqiptar është i mënjanuar në qarkullim.Ai zë peshën më të madhe të depozitave,
sepse depozitat në lekë kanë normë interesi të lartë dhe peshë të ulët në kredi,
sepse normat e interesit në euro dhe dollarë janë shumë më të ulëta se normat e
interesit në lekë.

15.  E dyta, se në Shqipëri nuk ka asnjë bankë të nivelit të dytë me kapital
plotësisht shtetëror. Duke mos pasur një bankë të nivelit të dytë me kapital
tërësisht shtetëror, në kushtet kur qarkullojnë lirshëm për depozita dhe
kredi euroja dhe dollari, Banka Qendrore e ka pasur shumë të vështirë të
ndikojë në tregun e valutave, si dhe në një sërë treguesish apo agregatesh
monetare.
Sot, sistemi bankar përbëhet vetëm nga banka me kapital privat
përgjithësisht të huaj dhe nga asnjë bankë me kapital shtetëror. Kjo situatë
ka bërë që në sistemin bankar të krijohet një strukturë tregu oligopol, me
një bankë drejtuese tërësisht me kapital të huaj, që është “Raiffeisen Bank”.
Kriza e vitit 2008 theksoi ndikimin e bankave të huaja në procesin e
transmetimit të politikës monetare në vendet me ekonomi në zhvillim.
Kanë qenë të shpeshta rastet kur bankat qendrore të vendeve me tregje në
zhvillim, ku bankat e huaja luajnë rol dominues, ulën normën bazë të
interesit, gjë që nuk u shoqërua me ulje të normave të kreditimit.
Këto çështje kanë një rëndësi të veçantë për vendet me ekonomi në
zhvillim, të cilat nuk ishin shkaku i krizës financiare të vitit 2008, por që ishin
ato të cilat vuajtën në mënyrë të veçantë nacionalizmin financiar që u ndez
nga kriza.
ALBANIA