Detyre kursi Finance Nderkombetare

1. DETYRE KURSI
TEMA: Investimet e Huaja Direkte në Shqipëri
UNIVERSITETI BUJQESOR I TIRANES
FAKULTETI EKONOMISE DHE AGROBIZNESIT
DEGA : FINANC- BANK
PUNOI:AnaCemurati Pranoi:Prof.Dr.DriniSalko
LulzimeCemurati

2. Abstrakt ………………………………………………………………………………………………3
Hyrje ……………………………………………………………………………………………………4
Avantazhet dhe Disavantazhet e IHD-ve………………………………………………5
Ecuria në vite e Investimeve të huaja direkte në Shqipëri…………………6.7
Origjina dhe shpërndarja sektoriale e IHD-ve në Shqipëri……….……8.9.10
Investimet Italiane në Shqipëri …………………………………..………….11.12.13
Struktura e investimeve Italiane ne Shqiperi …………………………..….14.15
Konkluzione............................................................................................16
Referenca……………………………………………….………………………………………….17
Permbajtja

3. Abstrakt
 Ne kete punim ne kemi trajtuar
Investimet e huaja direkte në këndvështrimin
teorik , ecurinë e tyre në Shqipëri dhe
faktoret qe kane ndikuar ne kete tregues .
Kemi zgjedhur te punojme mbi kete teme
pasi eshte me interes te fokusohemi ne nje
sektor te ekonomise I cili ne vendin tone ze
nje vend me rendesi te madhe .
 Ideja per te vene ne dukje te mirat qe
vijne nga keto lloj investimesh , si edhe
faktoret qe favorizojne vendin tone na coi
ne realizimin e ketij punimi.
 Qëllimi i këtij punimi është analiza e
situatës aktuale të IHD-ve, karakteristikave të
Shqipërisë që e bejnë një vend të synueshëm
për tu investuar dhe analizimi më specifik i
marrdhënieve me Italinë si një nga vendet
më të rëndësishme investuese në Shqipëri.
Metodologjia e ndjekur është kryesisht
kërkimi cilësor i materialeve dhe rishikimi i
literaturës që fokusohet në analizimin e IHD-
ve dhe karakteristikave të tyre. Ndërsa të
dhënat per IHD lidhur me Shqipërinë janë
marrë nga Banka e Shqipërisë, Ministria e
Financave, INSTAT.

4.  Investimet e huaja direkte konsiderohen si nje nga boshtet me te
rendesishme te ekonomise se nje vendi , sidomos ne ekonomine e vendeve ne
zhvillim .Investimet e huaja direkte sigurojne kapitalin e nevojshem per rritjen e
ekonomise dhe zhvillimin teknologjik te nje vendi .
 Investimet e Huaja Direkte sipas OECD (2007) reflektojne synimin e sigurimit
te nje interesi te qendrueshem te nje njesie rezidente ne nje ekonomi (investuesi
direkt ), ne nje njesi rezidente te nje njesie ekonomie tjeter (ndermarrja e
investimit direct ).
 Punimi është i ndarë në disa pjesë kryesore në të cilat trajtohet një vështrim
teorik mbi IHD-t, klasifikimin dhe rëndësinë e matjes së tyre, në karakteristikat e
Shqipërisë si një vend potencial për të investuar, klimën e biznesit, sektorët ku
mund të investohet dhe ecurinë e IHD-ve sipas vendeve të origjinës. Në pjesën e
tretë jemi përqëndruar në rastin e investimeve Italiane, pse zgjedhin Shqipërinë
dhe si është struktura e këtyre investimeve.
Hyrje

5.  Para viteve ’90 Shqipëria ishte vendi më i varfër i Evropës, për
arsye të sistemit ekonomik dhe social që mbizotëronte në vend.
Ekonomia ne ate periudhe ishte e bazuar në pronën shtetërore, e
centralizuar dhe e komanduar nga shteti. Me këto tipare ekonomia
shqiptare jo vetëm që nuk njohu rritje, por përkundrazi pësoi renie
me ritme të shpejta, gjë që çoi në gjendje kolapsi.
 Sipas Ministrisë së Ekonomisë (2005), totali i hyrjes së IHD-ve në
Shqipëri për periudhën 1992- 1999 ishte afërsisht $458 million. IHD-
të u rritën në mënyrë të konsiderueshme nga 1998 në 2003. Sipas
Bankës së Shqipërisë, IHD janë rritur në mënyrë të konsiderueshme
nga 1998 në 2003, kryesisht si rezultat i privatizimeve.
 Në vitin 2004 pati një rritje të IHD-ve në 340 milion $. Kjo rritje
erdhi si pasojë e shitjes së Bankës së kursimeve për 200 milion $ e
cila u ble nga Raiffeisen Bank.
Ecuria në vite e Investimeve të huaja
direkte në Shqipëri

6. Vitet në vazhdim u shoqëruan me rritje të IHD-ve në shifrën 793
milion euro ne fund te 2010-s. Po në këtë vit Shqipëria renditej e dyta
përsa i përket sasisë së prurjeve te IHD-ve midis vendeve të Evropës
Juglindore pas Serbisë.
Pjesa më e madhe e IHD-ve në Shqipëri janë në formën e kapitalit
aksioner, rreth 70 % të totalit, kurse fitimet e ri-investuara janë në një
përqindje shumë të vogël.
Në fund të vitit 2011, vlera e investimeve të huaja direkte ka arritur në
1.4 miliardë USD, që është edhe vlera më e madhe e arritur gjatë
periudhës së analizës.Vlera më e ulët është arritur në vitin 1999, ku
shuma e investimeve të huaja direkte ishte vetëm 41 milionë USD.
Për investitorët e huaj Shqipëria ofron burime natyrore të
pashfrytëzuara, rregulla liberale për tregtinë dhe investimet e huaja,
afërsinë me tregjet europiane, sektorë të shumtë në privatizim dhe
konçesion, kosto të ulëta pune, fuqi punëtore të edukuar dhe
teknikisht të trajnuar, material të lëndës së parë me çmime shumë
konkuruese, pozitë gjeografike strategjike dhe aftësia e Shqipëtarëve
për të folur gjuhë të huaja të ndryshme.
Vazhdim…

8. Avantazhet dhe Disavantazhet e IHD
Avantazhet
 IHD jane nje burimi kryesor dhe dinamik per
rritjen e investimeve dhe kapitalit per vendet ne
zhvillim .
 IHD pasohen nga levizje nderkombetare kapitali
, nga levizje e aftesive menaxheriale ,
teknologjike etj.
 IHD kane nje ndikim shume te madh ne
transformimin e ekonomive ,
 Investimet e huaja lejojne perparimin dhe hapjen
e ekonomive ne nivele nderkombetare . Krijimi I
vendeve te reja te punes te nje cilesie me te larte.
 Transferimi I teknologjive , licencave apo
aftesive te tjera duke rritur keshtu eficiencen e
ekonomive lokale.
 IHD luajne rol vendimtar ne rritjen e te ardhurave
dhe fitimeve duke lehtesuar aksesin ne tregje te
reja dhe duke rritur eksportet .
 IHD jane burim per financimin e deficitit ne
bilancin e pagesave duke permiresuar
kreditimin e vendeve pritese te ketyre
investimeve .
Disavantazhet
 IHD mbartin me vete shpenzime te larta te
komunikimit dhe te udhetimit .
Problemet gjuhesore – kulturore qe mund te
ekzistojne ndermjet vendeve .
 Madhesia e tregut
Ne kete pike perben problem fakti nese
vendet ku investohet nuk kane marredhenie
tregtare me vendet fqinje me te zhvilluara
.Kjo con ne mosfunksionim te mire te ketyre
investimeve.
 Ekzistenca e mundesise se deshtimit
Kjo ndodh kur ne vendin prites ka
paqendrueshmeri politike ose ekonomike , per
kete arsye shume kompani investuese
tregojne kujdes te larte perpara se te veprojne
.

9. Origjina dhe shpërndarja sektoriale e
IHD-ve në Shqipëri
 Në dekadën e fundit, Shqipëria ka
tërhequr nivele më të mëdha të investimeve
të huaja direkte.”, -thuhet në raportin e
DASH.
Investimet janë të përqendruara në :
. Industritë nxjerrëse dhe përpunuese .
. Pasuri të paluajtshme .
. Sektorin e energjisë.
. Bankat dhe sigurimet.
. TIK.
 Zvicër, Holandë, Kanada, Itali, Turqi,
Austri, Bullgari, dhe Franca janë burimet më
të mëdha të IHD-ve. Aksionet e IHD-ve nga
Shtetet e Bashkuara zënë një pjesë të vogël
por në rritje.
 Banka e Shqipërisë vlerëson se
kompanitë e huaja investuan mbi 308
milionë euro në harkun e muajve janar-
mars, në rritje krahasuar edhe me 302
milionë eurot e fillimvitit të shkuar.
 Investimet në pasuri të paluajtshme
perbejne gati 16% të totalit, duke u
renditur të tretat pas industrisë
nxjerrëse dhe aktiviteteve financiare.
Në të njëjtën periudhë të një viti më
parë, ky sektor solli fluksin më të lartë
të IHD-ve, me gati 22% të totalit.
 Në tre muajt e parë të 2023-t,
industria nxjerrëse solli fluksin më të
lartë të IHD-ve, me 22% të totalit, duke u
rritur me 28% me bazë vjetore.
 Aktivitetet financiare sollën 58
milionë euro investime të huaja, me
dyfishim në të njëjtën periudhë të një
viti më parë. Këtu përfshihen investimet
e bankave, që kryesisht janë shtim i
kapitalit në përputhje me kërkesat
rregullatore të Bankës së Shqipërisë.
 Rritja e investimeve në industrinë
nxjerrëse dhe atë financiare ka
kompensuar rënien e tyre në pasuritë e
paluajtshme.
 Industria përpunuese pa një rënie
me 44% të investimeve, në vetëm 19
milionë euro.

11.  Për Shqipërinë, Italia mbetet një bashkëbisedues i privilegjuar pasi ajo ka qenë gjithmonë
në pararojë të mbështetjes së tranzicionit të Shqipërisë dhe rrugëtimin tonë evropian, ka
qenë donatori i parë dypalësh në njëzet vitet e fundit, është partneri më i madh tregtar, një
investitor i rëndësishëm dhe një vend mikpritës për komunitetin shqiptar jashtë vendit.
Investimet Italiane në Shqipëri
0
50,000
100,000
150,000
200,000
250,000
300,000
350,000
400,000
450,000
2018 2019 2020 2021 2022
IMPORTE
EKSPORTE

12. Investimet Italiane ne Shqiperi
Përse investitorët Italianë
zgjedhin Shqipërinë?
1. Vendndodhja strategjike në qendër të
Mesdheut dhe afërsia me tregjet e
vendeve të Ballkanit. Afërsia me Italinë
është një pikë e fortë për zhvillimin e
tregtisë dhe marrëdhënieve ekonomike
ndërmjet vendeve.
2. Elasticiteti i ekonomisë dhe
pajtueshmërinë e sistemit shqiptar me atë
italian të prodhimit, bazuar kryesisht në
ndërmarrjet e vogla dhe të mesme.
3. Shpërndarja e punës me kosto të ulët .
4. Përhapja e gjuhës italiane në mes të
popullsisë vendase .
Struktura e investimeve Italiane
ne Shqiperi
 Vetem Italia thith 54,57% te
eksporteve shqiptare duke qene
gjithashtu dhe furnizuesi kryesor, me
nje influence prej 29,28% mbi
importet e pergjithshme.
 Prania e Investimeve Italiane
konsiston ne rreth :
 500 ndermarrje te vogla e te medha;
 Dy banka te medha, Intesa San
Paolo dhe Veneto Banca ;
 Disa grupe industriale te mesme e te
medha te afirmuara kryesisht ne
sektoret e industrise se cimentos,
bujqesise dhe energjise.
 Per periudhen afatshkurter e
afatmesme, ka mundesi te mira per
kompanite italiane ne sektorin e
turizmit, i cili paraqet potenciale te
medha dhe ne ate te manifaktures
(kepucari e tekstile, mbi te gjitha).

13.  Investimet e huaja në Shqipëri kanë sjellë me vete efektet e
tyre përgjithësisht pozitive ku mund të përmendim: vlerën
e shtuar, rritjen e punësimit, rritjen e produktivitetit dhe
zhvillimin ekonomik.
 Investimet e huaja direkte janë një formë shumë e
rëndësishme për zhvillimin dhe rritjen ekonomike tënjë
vendi. Për vende si Shqipëria me një ekonomi të
centralizuar dhe drejtuar nga shteti deri para viteve’90,
IHD-të janë një nga mënyrat më të mira për të depërtuar
kapitali i huaj dhe për të ndryshuarrrënjësisht strukturën
ekonomike të vendit.
Konkluzione

14.  https://ambtirana.esteri.it/ambasciata_tirana/sq/i_rapporti_bilaterali/coope
razione_economica
 https://www.monitor.al/investimet-e-huaja-prekin-rekord-te-ri-historik-
kryesojne-perseri-pasurite-e-paluajtshme/
 https://buletiniekonomik.com/2023/06/investimet-e-huaja-direkte-arrijne-
rekord-te-ri-ne-shqiperi-kete-fillimvit/
 Banka e shqiperise
 https://www.bankofalbania.org/Statistikat/Statistikat_e_Sektorit_te_Jasht
em/Investimet_e_huaja_direkte/
Referenca

15. FALEMINDERIT!