..........

1. รูปร่างโมเลกุลโคเวเลนต์
รูปร่างโมเลกุลโคเวเลนต์ขึ้นอยู่กับทิศทางของพันธะโคเวเลนต์ ,ความยาวพันธะ,
และมุมระหว่างพันธะโคเวเลนต์รอบอะตอมกลาง
ทิศทางของพันธะขึ้นอยู่กับ
- แรงผลักระหว่างพันธะรอบอะตอมกลางเพื่อให้ห่างกันมากที่สุด
-แรงผลักของอิเล็กตรอนคู่อิสระของอะตอมกลางที่มีต่อพันธะรอบอะตอมกลางแรงนี้มีค่ามากกว่าแรงที่พันธะผลักกันเอง
รูปร่างโมเลกุลโคเวเลนต์ที่ควรรู้จัก
1.รูปร่างเส้นตรง(Limear) โมเลกุลBeCl2และสูตรโครงสร้างดังนี้
อะตอมกลางBe ในโมเลกุลBeCl2มีอิเล็กตรอนทั้งหมด2 ตัว และทั้ง 2 ตัวเป็นอิเล็กตรอนคู่ร่วมพันธะ
ซึ่งจะผลักกันให้ห่างกันให้มากที่สุดทาให้โมเลกุลเป็นรูปเส้นตรงมีมุมระหว่างพันธะ 180๐ดังรูป
โมเลกุลCO2 มีสูตรโครงสร้างดังนี้
อะตอมกลางC ในโมเลกุลCO2 มีเวเลนต์อิเล็กตรอน4 ตัวและทั้ง 4
ตัวเป็นอิเล็กตรอนคู่ร่วมพันธะ(เกิดพันธะคู่กับอะตอมO2 พันธะ)ทาให้เกิดแรงผลักกันระหว่างพันธะให้ห่างกันมากที่สุด
ทาให้โมเลกุลเป็นรูปเส้นตรงมีมุมระหว่างพันธะ180๐ดังรูป

2. สรุปโมเลกุลของสารโคเวเลนต์ใดๆถ้าอะตอมกลางมี2 พันธะจะเป็นพันธะชนิดใดก็ได้
และอะตอมกลางไม่มีอิเล็กตรอนคู่โดดเดี่ยวโมเลกุลจะมีรูปร่างเป็นเส้นตรง
2. รูปร่างสามเหลี่ยมแบนราบ(Trigonal planar)
โมเลกุลBCl3มีสูตรโครงสร้างดังนี้
อะตอมกลางB ในโมเลกุลBCl3 มีเวเลนต์อิเล็กตรอน3 ตัวและเป็นอิเล็กตรอนคู่ร่วมพันธะทั้งหมด
(สร้างพันธะเดี่ยวกับอะตอมCl 3 พันธะ)พันธะผลักกันให้ห่างกันมากที่สุดทาให้โมเลกุลเป็นรูปสามเหลี่ยมแบนราบ
มีมุมระหว่างพันธะเป็น120๐ ดังรูป
สรุปโมเลกุลโคเวเลนต์ใดๆถ้าอะตอมกลางมี3พันธะ(ไม่คานึงถึงชนิดของพันธะ)
และอะตอมกลางไม่มีอิเล็กตรอนคู่โดดเดี่ยวโมเลกุลจะมีรูปร่างเป็น สามเหลี่ยมแบนราบ
3. รูปร่างทรงสี่หน้า
โมเลกุลมีเธนCH4 มีสูตรโครงสร้างดังนี้

3. อะตอม C ในโมเลกุลCH4 มีเวเลนต์อิเล็กตรอน4 ตัวและเป็นอิเล็กตรอนคู่ร่วมพันธะทั้งหมด(สร้างพันธะเดี่ยวกับอะตอม
H 4 พันธะ)เกิดการผลักกันระหว่างพันธะเพื่อให้ห่างกันมากที่สุดทาให้โมเลกุลมีรูปร่างเป็นรูปทรงสี่หน้า
มีมุมระหว่างพันธะเป็น109.5๐ ดังรูป
สรุปโมเลกุลโคเวเลนต์ใดๆถ้าอะตอมกลางมี4พันธะ(โดยไม่คานึงถึงชนิดของพันธะ)
และอะตอมกลางไม่มีอิเล็กตรอนคู่โดดเดี่ยวโมเลกุลจะมีรูปร่างเป็นทรงสี่หน้า
4. รูปร่างพีระมิดฐานสามเหลี่ยม(Trigonalbipyramkial)
โมเลกุลPCl5มีสูตรโครงสร้างดังนี้
อะตอมของ P ในโมเลกุลPCl5มีเวเลนต์อิเล็กตรอน=5 สร้างพันธะเดี่ยวกับอะตอมของCl ทั้ง 5 ต้ว
ไม่มีอิเล็กตรอนคู่โดดเดี่ยวพันธะผลักกันให้ห่างกันมากที่สุดทาให้โมเลกุลมีรูปร่างพีระมิดคู่ฐานสามเหลี่ยม
มีมุมระหว่างพันธะเป็น120๐ และ 90๐ ดังรูป

4. 5. ทรงแปดหน้า (Octahedral)
โมเลกุลSF6 มีสูตรโครงสร้างดังนี้
อะตอมของ S มีเวเลนต์อิเล็กตรอน=6 อิเล็กตรอนทั้ง6 ตัวสร้างพันธะเดี่ยวกับอะตอมของFทั้ง 6 ตัว
(ไม่มีอิเล็กตรอนคู่โดดเดี่ยว)อิเล็กตรอนคู่ร่วมพันธะ(พันธะ)เกิดการผลักกันให้ห่างกันมากที่สุด
จึงทาให้มีรูปร่างโมเลกุลเป็นรูปทรงแปดหน้ามีมุมระหว่างพันธะ 90๐ดังรูป

5. สรุปโมเลกุลโคเวเลนต์ใดๆถ้าอะตอมกลางมี6พันธะ(ไม่คานึงถึงชนิดของพันธะ)
และอะตอมกลางไม่มีอิเล็กตรอนคู่โดดเดี่ยวรูปร่างโมเลกุลเป็นทรงแปดหน้า
อิเล็กตรอนคู่โดดเดี่ยวกับรูปร่างโมเลกุล
ตามปกติอิเล็กตรอนแต่ละคู่จะออกแรงผลักกันแรงผลักของอิเล็กตรอนแต่ละคู่จะไม่เท่ากัน
ซึ่งสามารถเขียนแรงผลักระหว่างอิเล็กตรอนคู่ต่างๆจากมากไปหาน้อยได้ดังนี้
อิเล็กตรอนคู่โดเดี่ยวกับอิเล็กตรอนคู่โดดเดี่ยว >อิเล็กตรอนคู่โดดเดี่ยวกับอิเล็กตรอนคู่ร่วมพันธะ >
อิเล็กตรอนคู่ร่วมพันธะกับอิเล็กตรอนคู่ร่วมพันธะ
6. รูปร่างพีระมิดฐานสามเหลี่ยม
โมเลกุลNH3 มีสูตรโครงสร้างดังนี้
อะตอม N ในโมเลกุลNH3มีเวเลนต์อิเล็กตรอน= 5 สร้างพันธะเดี่ยวกับอะตอมของH 3
พันธะเหลืออิเล็กตรอนไม่ได้ร่วมพันธะ1คู่ (อิเล็กตรอนคู่โดดเดี่ยว)อิเล็กตรอนทั้ง4คู่รอบอะตอมกลาง ( N )
จะผลักกันให้ห่างกันมากที่สุดแต่เนื่องจากแรงผลักระหว่างอิเล็กตรอนคู่โดดเดี่ยวกับอิเล็กตรอนคู่ร่วมพันธะ
มีค่ามากกว่าแรงผลักระหว่างอิเล็กตรอนคู่ร่วมพันธะผลักกันเองจึงทาให้มุมระหว่างพันธะ H– N ลดลงเหลือ
107๐ และรูปร่างโมเลกุลเป็นรูปพีระมิดฐายสามเหลี่ยมดังรูป
7. รูปร่างมุมงอ
โมเลกุลH2O มีสูตรโครงสร้างดังนี้

6. อะตอมกลางO ในโมเลกุลของH2O มีเวเลนต์อิเล็กตรอน=6 สร้างพันธะเดี่ยวกับอะตอมของH 2 พันธะ
จึงมีอิเล็กตรอนคู่โดดเดี่ยว2คู่ (4 ตัว)ซึ่งอิเล็กตรอนคู่โดดเดี่ยว 2คู่นี้จะมีแรงผลักอิเล็กตรอนคู่ร่วมพันธะ
มากกว่าแรงผลักกันของอิเล็กตรอนคู่ร่วมพันธะทาให้มุมระหว่างพันธะH– O – H มีค่าลดลงเหลือ
105๐ รูปร่างโมเลกุลจึงไม่เป็นเส้นตรงแต่เป็นรูปมุมงอหรือตัววีดังรูป