3. Estonya eğitimi dünyada başarılı sayılmaktadır. Bunun
sebebi ülkenin küçük olmasından kaynaklanıyor. Eğitim
bakanlığına bağlı 15 uzman bulunmakta ve bu uzmanlar
tüm müdürleri şahsen tanımaktadır.Bir problem
olduğunda direk uzmanla görüşebilmekteler.
Okullarda okul idaresi nasıl bir şekilde eğitim vereceğini
kendisi karar vermektedir. Fakat ülkenin bir müfredatı
var ve bu müfredatın dışına çıkmadan okul hangi metot
kullanacağını kendisi karar verebiliyor.
Bir okul müdürü hangi oğretmene ne kadar maaş
vereceğini de kendisi belirliyor. Hükümet bir asgari
öğretmen maaşını belirler.Önceki yıllarda maaşlar
sadece ders saatine göre hesaplanırdı. Fakat eski
sistemin çalışmadığını görülünce (çünkü bir dil yada
edebiyat öğretmenin yükü bir beden hocasından daha
fazla )bu haksızlığı gidermek için bir kaç yıl önce maaş
belirleme sistemini değiştirilmiş.Şu an minimum 1010
euro civarında. Artı her öğretmen için müdür 20%
extra verebilir. Maaş ortalaması 1220 euro.
4. Estonyada genel itibarıyla iki tür okul var: Rusça
ve Estonca eğitim veren müesseseler. 2014
yılında yeni bir eğitim stratejisini uygulamaya
başlanmış: Hayatboyu Öğrenme Stratejisi. Bu
stratejinin beş temel amacı var:
Öğrenci merkezli eğitim, öğretmenin rolü değişti:
o herşey bilen, kafası bilgiyle dolu bir alim değil
artık. Onun işi öğrenciye yol göstermektir, onları
motive etmektir. Yani, en önemli fark öğretmen
ve öğrencinin vazifelerinin değişmesidir.Şu an
eğitimdeki en büyük hedef bu. Bilindiği üzere
Estonya Sovyet eğitiminden geliyor ve çok
otoriter ve zorlayıcı bir eğitimdi.
Motive olmuş ve etkili öğretmenler. Özellikle de
şuan okul idarecileriyle iş yapmaya çalışılıyor.
Müdürün görevi gereken şartları oluşturmaktır.
İş piyasasının ihtiyaçlarıyla eğitim hükümlerinin
uyumlu hale getirilmesi
5. Okullara dijital araçları koymaya çalışıyorlar. Fakat
bu her yerde dijital araçlar olmalı demek değil, bazı
şeylerde zararlı olabilirin farkındalar.
Her çocuğun normal bir okulda okuyabilmesini
sağlama hedefleri var. Bu, bazen öğretmenle bire
bir çalışma, bazen bir öğretmenin dörde kadar
öğrenciyle beraber olması şeklinde olabiliyor.
Çocuğun ihtiyacına eğitim veriliyor
Orta eğitiminden sonra 70% öğrenci liseye devam
etmekte. Bu istemedikleri bir oran. Daha çok
öğrencinin meslek liselerinde okumalarını istiyorlar.
30% öğrenci meslek okullarında okuyorsa, bu demek
ki bazı mesleklerde ülkenin açığı olacak
Okuldan ayrılma oranı çok düşük: 0.2%. Bu ayrılma
7. ve 9. sınıflar arasında yer almaktadır. Bunun
sebebi sosyal pedagogların ve psikologların her
okulda çalışıyor olmaları.
6. Okul eğitim sistemleri :
1-3 sınıflar- ilk okul,
4- 6 ikinci basamak,
7-9 üçüncü basamak 10-12 Lise dördüncü
basamak demektir. Öğretmenlerin 100%,
müdürlerin ise 70% yüksek lisans yapmış
durumda. Bir müdür için lisans üstü şart değil.
9.sınıfta 32 saat ders, 7.sınıfta 30 saat, 1.
sınıfta 20 saat. Beş gün, 35 hafta 175 okul
günü var.
7. Ders programını okul değistirebilir. Müdür
karar verir.5 lik not sistemi
kullanılıyor.PISA’ya 4 kere katılmışlar. Her
seferinde de başarı yukarı doğru olmuş. 2006,
2009, 2012, 2015 yıllarında. En son
sonuçlarda, bazı branşlarda (science gibi)
Avrupada birinci, OECD ülkeleri arasında ikinci,
dünya da ise üçüncü olmuşlar.
Eksiklerinin farkındalar. 9 yıldan beri yüksek
sonuçlar almaktalar. Bu da kararlarının doğru
olduğunu gösteriyor.
3,6,9,12 sınıflarda, ilk baharda matematik ve
Estonca sınavları yapılır. Bir tane ekstra ders
eklenir..Sorular PISAya benzer şekilde
hazırlanıyor.
8. Bitirme sınavlarını NOVA diye bir bakanlıktaki
grup hazırlar. Bakanlıktan gözetmen
gönderilir(yarım saat erken soruları dağıtmadan
dolayı görevden müdürler alınmış).
Öğretmen atestatsiya sistemi uygulanmıyor.
Avrupa standartlarına göre belirlenir. Eğitimini
aldı ise, isterse 40 yıl olduğu gibi derse girer
çıkar. İsterse,kendini eksik gördüğü kurstan
geçebilir. Fakat maaş sistemi bu kurstan
etkilenmiyor.
Öğretmenlerin okullardaki rolüde büyük.Öyle ki
müdürde çok yetkinin olmasından dolayı, otoriter
bir yönetim olmasına öğretmenler müsaade
etmezler.
9. Öğretmen kalitesini dahada artırmak için aktif
bir şekilde öğretmen yetiştirme kursları
veriliyor.
Tüm okullar eşit seviyede kaliteli eğitim
veriyorlar(Şehir veya köy farketmez).PISA nın
sonuçlarına çok önem veriliyor. Kız çocukları
erkeklerden daha başarılı. Öğretmenlerin yaş
ortalaması 48.
Okullardaki idari özerklik, öğretmenlerin
yüksek seviyeleri, idarecilerin yeterli olmaları,
kapsayıcı eğitim veriyor olması başarıyı
getiriyor.
10. Rus okulları daha çok otoriter eğitimi vererek
hürriyetleri kısmakta. Sovyet eğitimi modelini
daha çok uygulamaktalar. Estonyada 48 olan
öğretmen yaş ortalaması Rus okullarında daha da
yüksektir. Yeniliklere biraz daha geç alışıyorlar.
Yeni gelen genç öğretmenler yeniliğe daha çok
açıklar.
Eğitim dillerine yerel idare karar veriyor. Ülkede
nüfusun 68% Estonyalı, 25% Rus.
En çok öğrenilen diller arasında İngilizce birinci,
sonra Rusça, Almanca, Fransızca sırayla geliyor.
Rus okullarında Estoncaya birinci sınıftan
başlanır. Estonca bilmeden yaşanır fakat devlette
bir görev verilmez. Onun için ailelerin çoğu
Estonca eğitimini tercih eder.
11. Her çocuğun notu özeldir. Sınavların sonuçlarını
asıldığında şifrelerle beraber asılır. Hatta bir
okulu kazansa bile listede ögrenci ismi yazılmaz.
Kişinin özel bilgileri (buna notuda girer) korumaya
çok önem veriliyor.
Bazen öğrenci devlet sınavları sonucu üniversite
kazanamayabilir.Bazı üniversiteler ya kendileri
sınav yapıp öğrenci alır ya da devlet sınavından
matematik ve ingilizce, ya da Estonca sonuçlarına
göre öğrenci alır.
Genel olarak gözlemlenen, meslek okullarında 2/3
erkekler, 1/3 kızlardır. Kız çocukları liseye devam
eder, yüksek okulu da bitirir. Onun için kadın
nüfusu erkekten daha eğitimlidir.
Meslek okulundan sonra yüksek okula geçiş
yapılabilir. Hatta bazı üniversiteler meslek okulu
mezunlarını tercih ederler.
12. Yıl sonu öğretmen kendi öz eleştirisini
yapar(müdürde bunda etkili olur). Memnun
olmadığında kuruma başvurur ve bir yetiştirme
kursuna gönderilir.
Eğer çocuk okula gelmiyorsa, okul ve yerel
idare hemen müdahale ediyor. Anne baba ve
çocuk ceza alabiliyor. Eğitim zorunluluğu olduğu
için bu tür suçlar cezalandırılır.Bu tür
sorumlukları anne baba, müdür, öğretmen taşır.
Merkezlerdeki sosyal pedagoglar, psikologlar,
konuşma uzmanları bu problemler için
çalışır.(Her okulda ve disiplin kurulunda
muhakkak psikolog olmalı)
13. Finlandiyadan farklı olarak bazı okullarda kulüp
kurucok mevcut.Müzik ve spor okullarıda var.
Avrupa birliği fonlarından ciddi anlamda maddi
destek gelmektedir.
Estonlar çok hissi insanlar olmadıklarından dolayı,
mutlu musunuz sorusuna evet diyebilmeleri için o
gün evlilik yapmış olmaları gerekiyor. Günlük
hayatında mutluyum denmez. Arnavutluk gibi bir
ülkede belki insanlar mutluyum derler. Estonyada
çok çalışılır ve okunur, fakat kimse mutluyum
demez.
Okulların değerlendirmesi yapılırken, okul
hakkında öğrencilerin, velilerin, müdür ve
öğretmenlerin fikirlerini öğrenmeye çalışılır.
14. Gezilen özel bir okuldan notlar: 1995te
kurulmuş yatılı bir okul.Okulun bünyesinde
anaokulu, ilkokul, lise, eğlence
merkezi(krujoklar okulu), spor lisesi, spor
kulübü ve fitness klübü var
Sınıfta en fazla 20 öğrenci var. 1-3. sınıfa
kadar puanlama yok (öğretmen öğrenciye puan
vermiyor), ama dönem sonunda her bir
öğrenciye açıklayıcı not veriliyor. 4 sınıftan
başlayarak puan veriliyor. Senede 1-2 kere
öğrencinin ailesiyle görüşülüyor. Senede 1
kere velilerden ve öğrencilerden anket alınıyor
(neler kazandım, seneye neler yapacağım
diye). Okulda 2 psikolog var (gece ve gündüzlü
çalışan). Yardım kermesleri yapılıyor.
IB sistemine göre okuyorlar
18. Tallin şehrinde 126 ana okulu var, onun 79
estonca, 28 rusça ve 19 rusça-estonca
dilinde. 59 ortaokulu( 19 genel , 9 estonca
eğitim , 4 rusça eğitim); 43 lise(27 estonca
eğitim, 11 rusça ve 3 lise yetişkinler için).
Ana okulda 22bin çocuk, ortaokulda 43bine
yakın öğrenci eğitim alıyor.
Gezilen 2.bir okuldan notlar:Tallinskiy
Iysmyaeskiy Rus lisesi 1976 yılında kuruldu.
Okulda 970 öğrenci, 75 öğretmen, (8
öğretmen yüksek lisanslı). Dersler haftada 5
gün, 1 ders 45dk; okul programı 08:00-15:00
kadar. Eğitim dili rusça ve estonca.