ekonomiks

1. Kung ikaw ang pinaghawak ng iyong nanay
ng badyet sa loob ng 2 linggo na may
halagang 7,500, paano mo ibabadyet ang
inyong pera sa mga sumusunod na gastusin?
Kuryente Tuition Fee
Tubig Internet
Baon sa eskwela Pagkain
Iba pang biglaang gastos
Ano ang iyong naging batayan sa pagtatakda
ng halaga?

4. ALOKASYON NG
PINAGKUKUNANG- YAMAN
Ang mekanismo ng pamamahagi ng
mga likas na yaman, yamang tao, at
yamang pisikal sa iba’t-ibang
paggagamitan nito.
Nagsisilbing sagot sa kakapusan
Isinasagawa upang sagutin ang mga
problemang pang-ekonomiya.

5. TATLONG PARAAN NG PAGGAMIT NG
PINAGKUKUNANG YAMAN
1. Epektibo, maayos at
matalinong paggamit
ng mga pinagkukunang
yaman.
KONSERBASYON –
matalinong paggamit ng mga
likas na yaman. Isinasagawa
upang ang susunod na
henerasyon ay mayroong
aabutan at gagamitin na mga
likas na yaman.

6. 2. Pamumuhunan sa mga
pinagkukunang yaman.
PAMUMUHUNAN – pagdaragdag ng
kapital upang maisagawa ang mga gawain.

7. 3. Paggamit ng makabagong
teknolohiya
Ito ang nagpapabilis at nagpapadali sa
produksiyon.
PAMILIHAN – pangunahing mekanismo
ng alokasyon

8. Sistemang Pang-ekonomiya
-sumasaklaw sa mga istruktura,
institusyon, at mekanismo na batayan sa
pagsasagawa ng mga gawaing
pamproduksyon upang sagutin ang ang
mga pangunahing pang-ekonomiya.

9. MGA URI NG SISTEMANG PANG-
EKONOMIYA

10. 1. Tradisyunal na Ekonomiya
Ang ekonomiya ay nakabatay sa tradisyon,
paniniwala, kagawian, at patakaran ng lipunan.
Batid ng tao ang gagawin ngunit wala silang
kakayahan na magdesisyon para sa sarili. Ang
lipunan ang nagdedesisyon sa mga produkto at
serbisyo na gagawin at ipamamahagi.

12. Tradisyunal na Ekonomiya
Ano ang gagawin?
Ayon sa kinagawian, tradisyon, at
gampanin
Paano ito gagawin?
Naaayon sa tradisyon at kinagawian
Para kanino ang gagawin?
Nakasentro sa tradisyon ng pamilya at ng
mga tribu

13. 2. Market na Ekonomiya
Ang desisyon ay nakabatay sa indibidwal at
pribadong sektor.
Uri ng Market o Pamilihan
A. Pyudalismo –may kinalaman sa pagmamay-ari ng lupa.
Feudal Lord – may ari ng lupa
Vassals o Basalyo – mga taong nagkakaloob ng
serbisyo at nagbibigay proteksyon sa Feudal Lord.
Fief – kapirasong lupa na ipinagkakaloob sa mga
nagbibigay serbisyo sa Feudal Lord.

15. B. Manoryalismo
May kaugnayan sa gawing pang
agrikultura na isinasagawa sa loob ng isang
manor.
Manor – sentro ng agrikulturang gawain nung
panahon ng sistemang manoryal.
Serf – ang mga magsasaka at mga alipin na
nagsasagawa ng pagbubungkal ng lupa.

17. C. Merkantilismo
Nakabatay ang kapangyarihan ng
isang bansa sa dami ng ginto at pilak.
Umiral sa panahon ng pananakop,
paglalayag at pakikipagkalakalan.
Britanya, Netherlands, France at
Espanya.

19. D. Kapitalismo
Rebolusyong Industriyal – panahon kung saan
nagsimula ang pagkilala sa mga karapatan ng pribadong
sektor sa pagpapaunlad ng industriya.
Adam Smith
“An Inquiry into the Nature and Causes of the
Wealth of Nations”
Let Alone Policy
Invisible Hand
Free Enterprise System
Lumaganap sa mga Europa lalo na sa Greece, Ancient
Egypt, Iraq, at Tunisia.

20. Pribadong Sektor / Indibidwal
Malaya ang Pribadong
Pagnenegosyo pagmamay-ari
at layuning
tumubo
Desentralisado ang pagdedesisyon
KAPITALISMO

21. Market na Ekonomiya
Ano ang gagawin?
Pinagpapasyahan ng indibidwal ayon
sa merkado
Paano ito gagawin?
Ayon sa indibidwal
Para kanino ang gagawin?
Ayon sa indibidwal

22. 3. Command na
Ekonomiya
Sa sistemang pang-
ekonomiya na ito inaasahan
na ang estado ang
nagsasagawa ng kabuuang
desisyon at ang
mamamayan ay inaasahang
susunod sa estado.
Common – pagkakapantay-
pantay

23. Uri ng Command na Ekonomiya
A. Komunismo
Karl Marx at Friedrich Engels – sumulat ng
Das Kapital at Communist Manifesto.

24. Komunismo – sistemang pang-ekonomiya na
ang estado ang nagmamay-ari at kumokontrol sa
yaman ng bansa at produksiyon.
Lahat ng tao ay gagawa at kikilos batay sa
kanilang kaalaman at kakayahan at babayaran.
Walang pribadong pagmamay-ari
Central Planning Board – gumagawa ng desisyon
Class Conflict ------ Classless Conflict --------Proletariat

25. Vladimir Ilich Lenin
Nakilala sa pangalan na Nikolai Lenin sa Russia na
unang tumangkilik sa komunismo.
Mao Zedong – nagpalaganap ng Komunismo sa Tsina

26. B. Pasismo
Sistemang pang-ekonomiya at politikal
Ang mga yaman at industriya ay
kontrolado at pagmamay-ari ng estado na
pinamumunuan ng isang diktador.
Ang diktador ang nagdedesisyon sa lahat
ng mga gawain ng estado.
Ang mga indibidwal ay walang
karapatang magreklamo at sumuway sa
itinatadhana ng batas ng estado.
Sinimulan ni Benito Mussolini sa Italy
noong 1922
Adolf Hitler – nagpakilala ng pasismo sa Germany

27. Command na Ekonomiya
Ano ang gagawin?
Pinagpapasyahan ng estado
Paano ito gagawin?
Ayon sa estado
Para kanino ang gagawin?
Ayon sa estado

28. 4. Pinaghalong Ekonomiya o
Mixed Economy
Pinaghalong ekonomiya dahil sa
pag-iral ng command at market na
ekonomiya.
Binabalanse ang pagkontrol at
kalayaan ng pamahalaan at
mamamayan.

29. Ang estado ang humahawak at
kumokontrol sa mga pangunahing
industriya at ang mga mamamayan ay
pinapayagan na magmay-ari ng maliit
na negosyo na maaaring pakialaman
ng estado.
Hangarin ang pagkakapantay-
pantay ng mga tao sa lipunan.
Ang estado ang nagdedesisyon
kung anong produkto ang makakabuti
sa mga mamamayan.

30. Pinaghalong Ekonomiya
Ano ang gagawin?
Pinagpapasyahan ng estado at
indibidwal
Paano ito gagawin?
Ayon sa estado at indibidwal
Para kanino ang gagawin?
Ayon sa estado at indibidwal

31. Basehan Komunismo Kapitalismo Sosyalismo
Pagdedesisyon
sa produksiyon
Estado Indibidwal Estado/
Indibidwal
Pagmamay-ari
ng yaman
Estado Indibidwal/
Pribado
Kolektibo
Pakinabang Pagkakapant
ay-pantay ng
tao
Tumubo Pagkakapant
ay-pantay ng
tao
Pagpepresyo ng
prdukto
Plano Pamilihan Plano/Pamili
han