Ερευνητική Εργασία, 7o ΓΕΛ Πειραιά, Β τετρ. 2011-12 Τεύχος Β: Διατροφή και περιβάλλον.Μανωλάς Δ.

7o ΓΕ.Λ. ΠΕΙΡΑΙΑ Project: «ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ»
Τάξη Α΄ Λυκείου ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (Βου
Τετραμήνου)
ΤΙΤΛΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ :
«ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
η Μεσογειακή Διατροφή ως αγαθό της άυλης πολιτιστικής μας κληρονομιάς».
Σχ. Έτος: 2011-12

7o ΓΕ.Λ. ΠΕΙΡΑΙΑ Project: «ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ»
Προβληματική του θέματος
2

7o ΓΕ.Λ. ΠΕΙΡΑΙΑ Σχ. Έτος: 2011-12 Project: «ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ»
ΤΙΤΛΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ :
«ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
η Μεσογειακή Διατροφή ως αγαθό της άυλης πολιτιστικής μας κληρονομιάς».
A. ΣΚΟΠΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ:
Σκοπός της ερευνητικής εργασίας είναι να δειχθεί ότι το είδος και η ποσότητα της διατροφή μας
εκτός από τη σημασία της για την καλή υγεία, έχει ενεργειακές, άρα και περιβαλλοντικές, επιπτώσεις
πολύ πιο σοβαρές από ότι νομίζουμε. Θα εξετασθεί η διπλή πυραμίδα στην οποία τοποθετούνται τα
τρόφιμα όχι μόνο σύμφωνα με τη θετική τους επίδραση στην υγεία, αλλά και σε σχέση με την επίπτωσή
τους στο περιβάλλον. Μέσα, από τη διπλή πυραμίδα προκύπτει ότι συμπίπτουν δυο διαφορετικοί αλλά
εξίσου σημαντικοί στόχοι, η υγεία και η προστασία του περιβάλλοντος. Η μεσογειακή διατροφή κατέχει
πλέον (2010) μια θέση στον κατάλογο της UNESCO για την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά της
Ανθρωπότητας.
3

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΥΚΛΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ ΤΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ
Οι επιδράσεις των τροφίμων στο Περιβάλλον.
4

Ερευνητικά ερωτήματα που θα απαντηθούν με την εργασία.
Ποιο είναι το μοντέλο παραγωγής τροφίμων;
Ποιες οι συνέπειες της «εντατικής γεωργίας» ;
Ποια είναι η σημασία του τρόπου παραγωγής των τροφίμων στο περιβάλλον;
Ποιοι είναι οι τρόποι εισχώρησης των ενώσεων από το περιβάλλον στις τροφικές αλυσίδες;
Ποια είναι τα κλιματικά ουδέτερα τρόφιμα ;
Πως υπολογίζεται η ποσότητα των αερίων του θερμοκηπίου που εκπέμπεται από ένα τρόφιμο;
Γιατί το κόκκινο κρέας κάνει κακό στον πλανήτη; Τι μπορούμε να κάνουμε ;
Χαρακτήρας, αιτίες, προεκτάσεις της «διατροφικής κρίσης»
Η μεσογειακή διατροφή προστατεύει το περιβάλλον ;
Πόσο έχουν αλλάξει οι διατροφικές μας συνήθειες τα τελευταία χρόνια, και από πότε;
Είναι καλύτερο το βιολογικό τρόφιμο ;
Το οικολογικό αποτύπωμα, ως εργαλείο μέτρησης των απαιτήσεων της ανθρωπότητας σε
φυσικούς πόρους.
Η εξοικονόμηση νερού στο κύκλο παραγωγή, διακίνηση, κατανάλωση τροφίμων.
ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ
Μέτρηση βάρους-ύψους μαθητών τμήματος - Λιπομετρήσεις)
ΣΚΟΠΟΣ
Να δουν οι μαθητές/τριες με απλά μέσα πως αλλάζουν οι σωματικοί τους δείκτες με την απλή
βελτίωση της διατροφικής τους συμπεριφοράς . (υιοθέτηση πιο υγιεινής μεσογειακής διατροφής
των μαθητών/τριών για 1 ½ μήνα)
Β. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ (κριτήρια επιλογής θέματος, συσχέτιση με
διδασκόμενα μαθήματα, αναμενόμενα μαθησιακά οφέλη κλπ).
Σύμφωνα με σειρά εκθέσεων του προγράμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης "Environmental Impact of
Products" (EIPRO - «Επιπτώσεις των Προϊόντων στο Περιβάλλον»), οι εκπομπές αερίων του
θερμοκηπίου που προκύπτουν από την παραγωγή και την κατανάλωση τροφίμων ανέρχονται στο 22% -
31% της συνολικής παραγωγής εκπομπών στις 27 χώρες - μέλη.
Η διατροφή είναι υπεύθυνη για το 25 % των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που προκαλεί κάθε άτομο.
1 Χάμπουργκερ = 1 κιλό CO2
Χρειάζονται 1.000 λίτρα νερού για να παραχθεί 1 κιλό σιταριού, πάνω από 2.500 λίτρα για 1
κιλό αυγών, 13.500 λίτρα για την παραγωγή 1 κιλού βοδινού κρέατος και 1,5 εκατ. λίτρα
νερού για την παραγωγή 300.000 λίτρων σόδας.
4 έως. 6 κιλά ψαριών μετατρέπονται σε τροφή (αλέθονται) για να παραχθεί
1 κιλό ψάρια από ιχθυοκαλλιέργεια.
5

Το 20% της παγκόσμιας παραγωγής σιταριού χρησιμοποιείται ως ζωοτροφή στην
κτηνοτροφία.
25 έως 35 κιλά δημητριακών απαιτούνται για να παραχθεί 1 κιλό (κόκκινο) κρέαs.
Το 1995, 16.500 τόνοι απαγορευμένων και ακατάλληλων λιπασμάτων καταγράφηκαν σε 49
xώρεs τη. Αφρική και της Μέσης Ανατολής.
Αν ο παγκόσμιος πληθυσμός υιοθετούσε τα «δυτικά» πρότυπα διατροφής, η κατανάλωση του νερού για
την παραγωγή τροφίμων θα αυξανόταν κατά 75%.
Η ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Η μεσογειακή διατροφή απαρτίζεται από ένα σύνολο πρακτικών και παραδόσεων, γνώσης και
δεξιοτήτων, που ξεκινούν από το χωράφι και καταλήγουν στο τραπέζι. Η μεσογειακή διατροφή αφορά
τη σοδειά, τη συγκομιδή, το ψάρεμα, τον τρόπο διατήρησης των τροφίμων, την επεξεργασία τους, την
προετοιμασία και ιδιαίτερα τον τρόπο κατανάλωσής τους.
Η μεσογειακή διατροφή χαρακτηρίζεται από ένα διατροφικό μοντέλο, που παρέμεινε σταθερό στο
χωροχρόνο. Η μεσογειακή δίαιτα δεν αφορά μόνο το φαγητό. Προωθεί τις κοινωνικές σχέσεις, αφού τα
γεύματα που ετοιμάζονται, με τη συμμετοχή πολλών ατόμων συνήθως, αποτελούν το θεμέλιο λίθο
εορταστικών εκδηλώσεων και διαφόρων εθίμων και παραδόσεων. Το σύστημα της μεσογειακής
διατροφής έχει βαθιά τις ρίζες του στο σεβασμό της βιοποικιλότητας, ενώ ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται
στο ρόλο της γυναίκας για τη μετάδοση της γνώσης και πρακτικής σε ότι αφορά τον τρόπο της
διατροφής, από γενιά σε γενιά.
Σχετικά μαθήματα :Περιβάλλον, Φυσική, Χημεία , Βιολογία, Ιστορία, Θρησκευτικά, Αθλητική αγωγή,
Οικιακή οικονομία, Έκφραση Έκθεση.
6

Μαθησιακά οφέλη: Η δημιουργία γνωστικών προϋποθέσεων στους μαθητές ώστε να έχουν θετικές
στάσεις και συμμετοχικές συμπεριφορές στα ζητήματα προστασίας περιβάλλοντος, και να γνωρίσουν
τις συνέπειες των διατροφικών συνηθειών στο περιβάλλον και στην υγεία του ανθρώπου.
Γ. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΕΘΟΔΟΥ ΠΟΥ ΘΑ ΑΚΟΛΟΥΘΗΘΕΙ.
Αρχικά θα γίνει προσπάθεια προβληματισμού και διέγερσης του ενδιαφέροντος των μαθητών έτσι ώστε
να αναπτυχθεί η πρωτοβουλία τους. Η αναζήτηση και καταγραφή των ειδών διατροφής (τεχνική
του καταιγισμού ιδεών), η περιγραφή των επιπτώσεων και των συνεπειών στην υγεία του ανθρώπου και
στο περιβάλλον, αποτελεί το πρώτο στάδιο εκκίνησης για το θέμα.
Ακολουθεί ο χωρισμός των μαθητών σε τέσσερεις ομάδες. Η κάθε ομάδα αναλαμβάνει να επεξεργαστεί
ένα από τα τέσσερα υποθέματα με συγγενείς διαστάσεις. Αναλύεται ο τρόπος συνεργασίας των μελών της
κάθε ομάδας καθώς η στενή συνεργασία των ομάδων προκειμένου να παρουσιάσουν την πορεία της
εξέλιξης του δικού τους υποθέματος και να παρακολουθήσουν την πορεία εξέλιξης των άλλων
υποθεμάτων. Ακολουθεί ο τετράμηνος προγραμματισμός των ομάδων, και οι τρόποι επιλογής και
αξιοποίησης των πηγών και η μεθοδολογία εργασίας.
Δ. ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Να προαχθεί η συλλογικότητα και συνεργασία, δεδομένου ότι οι μαθητές στο πλαίσιο της ερευνητικής
εργασίας συνεργάζονται κατά ομάδες για τη μελέτη του θέματος και την εκπόνηση κοινής εργασίας με
7

επιστημονικό υπόβαθρο. Να ενεργοποιηθεί η σκέψη, η δημιουργικότητα και η πρωτοβουλία των μαθητών
μέσα από την άμεση και ενεργό εμπλοκή τους σε όλες τις φάσεις της Ερευνητικής Εργασίας.
Να αποκτήσουν δεξιότητες επικοινωνίας, έκφρασης γνώμης, κριτικής σκέψης σχετικά με το Περιβάλλον.
Στις επόμενες σελίδες ακολουθούν τα φύλλα δραστηριοτήτων των ομάδων του τμήματος.
8

Δραστηριότητες για όλες τις ομάδες 14-3-2012
1. Έρευνα στα καταστήματα τροφίμων (Super-Market)
Συσκευασίες Τροφίμων- (βρείτε τουλάχιστον 7 προϊόντα ):
Σημειώστε τα συστατικά ή τις ενδείξεις που αναγράφονται στη συσκευασία του τροφίμου.
Συστατικά ή ενδείξεις Προϊόν 1 Προϊόν 2 Προϊόν 3 Προϊόν 4 Προϊόν 5 Προϊόν 6 Προϊόν 7
Περιεκτικότητες σε θρεπτικά
βιομόρια- ή Ενέργεια
Αλάτι, Ζάχαρη ,Σορβιτόλη,
γλυκόζη, φρουκτόζη,
ασπαρτάμη.
Βιολογικό (Ναι –Όχι)
Γενετική τροποποίηση,
συντηρητικά,
Παράγωγα Σόγιας, σογιάλευρο,
σογιέλαιο Λεκιθίνη Ε322
Διόρθωση οξύτητας,
Φαινυλαλανίνη.
Παράγωγα καλαμποκιού:
Αλεύρι, άμυλο, τροποποιημένο
άμυλο*, λάδι, γλυκόζη,
φρουκτόζη, δεξτρόζη,
μαλτοδεξτρίνη, σορβιτόλη
(Ε420) χρωστικές Ε129.
Περιβαλλοντικές σημάνσεις.
Αξιολόγηση Κύκλου Ζωής (LCA).
Προστατευόμενη ονομασία
προέλευσης (ΠΟΠ)
προστατευόμενη γεωγραφική
ένδειξη (ΠΓΕ)
Ανακύκλωση συσκευασίας.
Bar code προϊόντος. Χώρα ή
τόπος προέλευσης τροφίμου
(520 ελληνικό προϊόν)
9

2. Που και πότε έχετε διαπιστώσει παραπλανητικά διαφημιστικά μηνύματα διατροφικού
υπερκαταναλωτισμού
3.Αναφέρατε ποια επαγγέλματα γνωρίζετε σχετικά με τη διατροφή
ΠΊΝΑΚΑΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΣΧΕΤΙΚΩΝ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ.
Α/Α ΓΕΩΡΓΙΚΗ
ΠΑΡΑΓΩΓΗ
(ΓΕΩΡΓΙΑ)
ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ
ΑΛΙΕΙΑ
ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ
& ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ
ΤΡΟΦΙΜΩΝ
ΕΜΠΟΡΙΟ
& ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ
ΤΡΟΦΙΜΩΝ
ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ
ΥΓΙΕΙΝΗ
ΤΡΟΦΙΜΩΝ-
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
10

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΟΜΑΔΕΣ
( Από το υπόδειγμα της ερευνητικής εργασίας «Τα τρόφιμα … η ζωή μας!» των Αικ. Μπαζίγου, & Δήμητρα
Σωτηροπούλου)
ΕΡΕΥΝΑ για την απόκλιση/σύγκλιση της διατροφής μας με την παραδοσιακή ελληνική διατροφή.
Εργασία για κάθε ομάδα: Καθημερινά καταναλώνουμε μια πληθώρα τροφίμων. Καταγράψτε τα τρόφιμα που
καταναλώνετε εσείς και η οικογένεια σας σε μια εβδομάδα ξεκινώντας από το πρωινό (Πίνακας 1) Προσπαθήστε
να είστε όσο το δυνατό πιο αναλυτικοί στην καταγραφή. Μην ξεχάσετε να συμπεριλάβετε και τα τρόφιμα που
καταναλώνετε εκτός σπιτιού (σχολείο, βόλτα κ.λ.π.). Καταγράψτε τις ποσότητες σε γραμμάρια.
Πίνακας 1. Πίνακας καταχώρισης ειδών και ποσοτήτων της εβδομαδιαίας διατροφής
ΗΜΕΡΕΣ
Κατηγορίες
τροφίμων
Δευτέρα Τρίτη Τετάρτη Πέμπτη Παρασκευή Σάββατο Κυριακή
Ψωμί
Ζυμαρικά
Ρύζι
Φρούτα
Λαχανικά
Ελαιόλαδο
Γαλακτοκομικά
Ψάρια
Πουλερικά
Ελιές-Όσπρια-
Ξηροί καρποί
Πατάτες
Αυγά
Γλυκά
Κόκκινο κρέας
____________
____________
Αφού συγκεντρώσετε τα στοιχεία από την εβδομαδιαία διατροφή σας συγκρίνετε τα αποτελέσματα με τα
στοιχεία της μεσογειακής διατροφής στην ιστοσελίδα http://www.nut.uoa.gr/dietaryGR.html .
Στην ολομέλεια: Συγκεντρώστε όλες οι ομάδες τα στοιχεία που συλλέξατε μέχρι τώρα μέσα από την έρευνα που
κάνατε για τη διατροφή σας και συζητήστε στην ολομέλεια το θέμα «Τα συστατικά της Μεσογειακής διατροφής.
Τρεφόμαστε μεσογειακά;». Τεκμηριώστε τις θέσεις σας με βάση τα στοιχεία που έχετε συγκεντρώσει.
11

7ο ΓΕΛ ΠΕΙΡΑΙΑ Σχολικό έτος 2011-12
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (PROJECT) Β ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ ΤΑΞΗ: A
«ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ η Μεσογειακή Διατροφή ως αγαθό της άυλης πολιτιστικής κληρονομίας».
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ –(Μέτρηση βάρους-ύψους- Λιπομετρήσεις)
ΣΚΟΠΟΣ
Να δουν με απλά μέσα πως αλλάζουν οι σωματικοί τους δείκτες με την απλή βελτίωση της διατροφικής
τους συμπεριφοράς . (υιοθέτηση πιο υγιεινής μεσογειακής διατροφής των μαθητών/τριών για 1 ½ μήνα)
Μετρήσεις της σύστασης του σώματός τους.
Οι μετρήσεις αυτές θα γίνουν 21 Μαρτίου 2012 ( πριν την έναρξη της βελτίωσης της διατροφής) και θα
επαναληφθούν μετά από 1 ½ μήνα περίπου στις 9/5/2012 . Οι μετρήσεις αυτές θα γίνουν για να εκτιμηθεί η
πιθανή πρόοδος του κάθε μαθητή όσον αφορά την ελάττωση του λίπους του ή την προσθήκη μυϊκής μάζας. Οι
εξετάσεις θα περιλαμβάνουν :
1.Ανθρωπομετρήσεις :
(α) βάρους, ύψους (π.χ. μέτρηση περιμέτρου της μέσης κ.τ.λ.), (δ) λήψη μικρού διατροφικού ιστορικού με
συμπλήρωση ερωτηματολογίου και (ε) καταγραφή φυσικής δραστηριότητας.
2. Μετρήσεις με τη μέθοδο Βιοηλεκτρικής αντίστασης: Λιπομετρήσεις, μετρήσεις μυϊκής μάζας,
περιεκτικότητας νερού του σώματος τους (σε ποσοστό%) . Θα χρησιμοποιηθεί κατάλληλη Ζυγαριά ακριβείας ±
0,1kgr με δυνατότητα μέτρησης των παραπάνω δεικτών.
ΘΕΩΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΠΟΥ ΘΑ ΕΚΤΕΛΕΣΘΕΙ
ΘΕΡΜΙΔΑ
Στη Φυσική και τη Χημεία, ο όρος θερμίδα αναφέρεται πάντα στη μικρή θερμίδα, η οποία έχει σύμβολο cal.
Ο ακριβής παράγοντας μετατροπής μεταξύ θερμίδας και Joule είναι 4,184 (1 cal = 4,184 J).
Η διατροφική θερμίδα αντιστοιχεί στη χιλιοθερμίδα (kilocalorie) της Φυσικής και συμβολίζεται με κεφαλαίο
Θ ή C ή kcal. Η ενέργεια αυτή αφορά την ενέργεια που θεωρητικά αποδίδουν τα τρόφιμα χωρίς να
συνυπολογίζονται οι ενεργειακές απώλειες του πεπτικού και ουροποιητικού συστήματος.
ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΜΑΖΑΣ ΣΩΜΑΤΟΣ
Χρησιμοποιούνται :
Α).Ανθρωπομετρικές μέθοδοι.
Β) Η μέθοδος της Βιοηλεκτρικής αντίστασης (BIA- body impedance analyzer)
Η ανάλυση μάζας σώματος μπορεί να γίνει σε ατομικό, μοριακό, κυτταρικό, ιστικό επίπεδο ή και σε επίπεδο
ολόκληρου του σώματος.
Σε ατομικό επίπεδο πέντε στοιχεία (οξυγόνο, υδρογόνο, άνθρακας, άζωτο και ασβέστιο) αποτελούν το 98%
της συνολικής μάζας του σώματος.
12

Σε μοριακό επίπεδο υπολογίζονται τα λιπίδια, οι πρωτεΐνες, το νερό κλπ.
Σε κυτταρικό επίπεδο το σώμα αναλύεται σε ενδοκυττάρια μάζα, εξωκυττάρια υγρά και εξωκυττάρια
στερεά.
Σε επίπεδο ιστών διακρίνουμε κατά βάση το μυϊκό, το συνδετικό, τον επιθηλιακό και το νευρικό ιστό.
Α).ΑΝΘΡΩΠΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ
Δείκτης Μάζας Σώματος (BMI, Body Mass Index)
Ο δείκτης μάζας σώματος υπολογίζεται ως το πηλίκο του βάρους (σε kg) δια του ύψους στο τετράγωνο (σε
m²) και χρησιμοποιείται ως επί το πλείστον για να ταξινομεί τα άτομα ως παχύσαρκα, υπέρβαρα ή λιποβαρή.
(ΔΜΣ ή ΒΜΙ )=
ΔΜΣ ή (ΒΜΙ)
ΓΥΝΑΙΚΑ ΑΝΔΡΑΣ
Ελλιποβαρές < 18,5 <19,5
Φυσιολογικό Βάρος 18,5 έως 23,5 19,5 έως 24,9
Υπέρβαρος 23,6 έως 28,6 25 έως 29,9
Παχύσαρκος 28,7 έως 40 30 έως 40
Υπερβολικά Παχύσαρκος 40 < 40 <
Το πλεονέκτημα του ΒΜΙ είναι ότι είναι απλό στη χρήση και ιδανικό για επιδημιολογικές μελέτες, το
μειονέκτημα όμως ότι δεν έχει καλή συσχέτιση με το ποσοστό λίπους του σώματος όπως για παράδειγμα σε
αθλητές με αυξημένο βάρος λόγω αυξημένης μυϊκής μάζας αλλά με φυσιολογικό λίπος.
13

Ίδιος δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ) για αθλητή και παχύσαρκο.
Δείκτης μάζας σώματος για νέους μέχρι 18 ετών.
Η κατηγοριοποίηση των υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών είναι πιο πολύπλοκη απ’ ότι στους ενήλικες.
Οι αλλαγές στη σωματική σύσταση που επιτελούνται κατά την ανάπτυξη πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, καθώς
οι αλλαγές στην τιμή του δείκτη μάζας σώματος προέρχονται από δύο παραμέτρους – το βάρος και το ύψος –
που διαρκώς μεταβάλλονται κατά την παιδική ηλικία
Οι πίνακες που χρησιμοποιούνται προέρχονται από στατιστικά στοιχεία για κάθε ομάδα ατόμων ηλικία, και
φύλο. (σε διαφορετικές ηπείρους έχουμε διαφορετικούς πίνακες)
Σχήμα : Δείκτης μάζας σώματος για αγόρια και κορίτσια μέχρι 18 ετών
14

Β). Μέθοδος ΒΙΟΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ (BIA, Body impedance analyzer)
Το σωματικό βάρος αποτελείται από δύο συστατικά, α).λίπος (λιπώδη μάζα) και β).άλιπη μάζα (ύδωρ,
ηλεκτρολύτες, μέταλλα, αποθήκες γλυκογόνου, μυϊκός ιστός, οστούν, κλπ.): ACSM (2001)
Στη βιολογία η κυτταρική μεμβράνη λειτουργεί ως ένας επιλεκτικός φράκτης που χωρίζει τα ενδοκυττάρια
από τα εξωκυττάρια υγρά τμήματα. Προστατεύει το εσωτερικό των κυττάρων επιτρέποντας συγχρόνως το
πέρασμα μερικών ουσιών στις οποίες είναι διαπερατή.
Η μέθοδος σχετίζεται με την ιδιότητα κυρίως των εξωκυττάριων υγρών του σώματος αλλά και του άπαχου
ιστού να έχουν μικρότερη αντίσταση στη ροή του ηλεκτρικού ρεύματος απ’ ότι ο λιπώδης ιστός. Αυτό συμβαίνει
αφενός μεν λόγω των ηλεκτρολυτών (διαφορών θετικών και αρνητικών ιόντων με κύριο το Νa+) που υπάρχουν
στα εξωκυττάρια υγρά και οι οποίοι άγουν το ηλεκτρικό ρεύμα και αφετέρου διότι ο «άπαχος ιστός» περιέχει
περισσότερο νερό απ’ ότι ο λιπώδης ιστός με αποτέλεσμα οι διαλυμένοι σ’ αυτό ηλεκτρολύτες να άγουν το
ηλεκτρικό ρεύμα. Επομένως, η ωμική αντίσταση του σώματος συσχετίζεται άμεσα με τη ποσότητα του
σωματικού λίπους αλλά και με την ποσότητα μυϊκής μάζας και το ποσοστό ενυδάτωσης των ιστών.
Όσο μικρότερη αντίσταση καταγράφεται, τόσο μεγαλύτερο το περιεχόμενο του σώματος σε νερό και άρα
τόσο μεγαλύτερη η ποσοστιαία αναλογία . ( βλ σχολικό βιβλίο Φυσικής Α΄ Λυκείου σελίδα 249 τιμές του
πίνακα για την ειδική αντίστασης ρ. Για το ανθρώπινο σώμα : Λίπος ρ= 25, Πνεύμονας ρ=20, και Σκελετός ρ=5.
Η μέθοδος της βιοηλεκτρικής αντίστασης βασίζεται σε βασικούς τύπους του ηλεκτρισμού. Το ηλεκτρικό
ρεύμα φέρει κάποια μετρήσιμα χαρακτηριστικά εκ των οποίων τα σημαντικότερα είναι η ένταση, η τάση και η
φορά. Η αντίσταση που ένα φορτίο ηλεκτρικού ρεύματος συναντά κατά τη διέλευσή του μέσα από ένα υλικό ή
μια ουσία μετράται σε Ohms και υπολογίζεται με βάση την ακόλουθη εξίσωση:
R(Ohms) =
Σχήμα : Γραφική παράσταση και αντιστοίχιση κυτταρικής μεμβράνης με πυκνωτή ηλεκτρικού ρεύματος.
Ο απλός επίπεδος πυκνωτής αναπαριστά μια μικρή περιοχή της βιολογικής λιπιδικής διπλοστοιβάδας.
15

Ο πυκνωτής αποτελείται από δύο μεταλλικές πλάκες χωρισμένες μεταξύ τους από ένα μη αγώγιμο υλικό το
οποίο ονομάζεται διηλεκτρικό μέσο. Οι πυκνωτές αποθηκεύουν ένα φορτίο ηλεκτρονίων για κάποιο χρονικό
διάστημα που εξαρτάται από την αντίσταση του διηλεκτρικού μέσου.
Στο υγιές ζωντανό σώμα η κυτταρική μεμβράνη αποτελείται από ένα στρώμα μη αγώγιμων λιπιδίων
τοποθετημένων ανάμεσα σε δύο στρώματα αγώγιμων πρωτεϊνών. Η δομή της κυτταρικής μεμβράνης λαμβάνει
τη μορφή των πυκνωτών όπως και τα χαρακτηριστικά τους και την συμπεριφορά τους όταν εκτεθούν σε ένα
ασθενές εναλλασσόμενο ρεύμα. Το απλούστερο ισοδύναμο της μεθόδου είναι ένα ηλεκτρικό κύκλωμα που
αποτελείται από μια αντίσταση και έναν πυκνωτή συνδεδεμένο παράλληλα. (βλ σχήμα προηγούμενης σελίδας)
Διαδικασία της μεθόδου.
Διοχετεύεται ένα ασθενές ηλεκτρικό ρεύμα συνήθως με τη χρήση δυο ηλεκτροδίων. Η μέθοδος βασίζεται
στην αντίσταση που συναντάει το ηλεκτρικό ρεύμα καθώς περνάει από το σώμα. Επειδή οι μύες, το λίπος και το
νερό έχουν διαφορετικές τιμές ηλεκτρικής αντίστασης, με αυτή τη μέθοδο μπορεί να υπολογιστεί το ποσοστό
του καθενός στο σώμα.
Οι εξισώσεις πρόβλεψης ηλεκτρικής αντίστασης για τον υπολογισμό του ολικού σωματικού νερού και της
καθαρής μάζας (LBM Lean Body Mass) είναι βασισμένες στην ολική σωματική αντίσταση, το ύψος και το βάρος.
Η παράμετρος του ύψους είναι το όρθιο ύψος του ατόμου και το βάρος είναι η μάζα του μετρημένη με ζυγαριά
ακριβείας ± 0,1kgr.
Η παραδοχή της μέτρησης είναι ότι το σώμα είναι ένας ισότροπος, κυλινδρικός αγωγός με μία σταθερή
αντίσταση, το μήκος του οποίου είναι ανάλογο του ύψους του ατόμου που μετράται.
Οι τιμές που λαμβάνονται προσδιορίζουν τα ποσοστά κάθε είδους ιστού στο σώμα. Η αξιολόγηση των
δεδομένων γίνεται από ειδικό λογισμικό. Ο λιπώδης ιστός υπολογίζεται έμμεσα, μετά την αφαίρεση του μη
λιπώδους ιστού από το συνολικό σωματικό βάρος.
Οι μαθητές πρέπει να είναι:
Νηστικοί για τουλάχιστον 2-3 ώρες πριν τη μέτρηση,
Να μην έχουν κάνει εξαντλητική άσκηση πριν 12 ώρες,
Να μην έχουν καταναλώσει αλκοόλ πριν 24 ώρες κτλ.
Υπάρχουν περιορισμοί στη χρήση της όπως σε άτομα με προβληματικά αποθέματα νερού, σε πολύ
παχύσαρκα άτομα, ή σε αδύνατους αθλητές.
16

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΑ ΟΡΙΑ ΠΟΣΟΣΤΩΝ ΛΙΠΟΥΣ (BF%)
ΓΙΑ ΜΗ ΑΘΛΟΥΜΕΝΟΥΣ
ΓΙΑ ΑΘΛΟΥΜΕΝΟΥΣ
ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΩΜΑΤΙΚΟΥ ΛΙΠΟΥΣ ΣΕ ΑΘΛΗΤΕΣ (από McArdle et)
al.). 2001)ΑΘΛΗΜΑ ΑΘΛΗΤΕΣ ΑΘΛΗΤΡΙΕΣ
Μπάσκετ 6-12 20-27
Βόλεϊ 11-14 16-25
Τένις 12-16 16-24
Ποδηλασία 5-15 15-20
Γυμναστική 5-12 10-16
Μπαλέτο 8-14 13-20
Κολύμβηση 9-12 14-24
Δρομείς αποστάσεων 6-13 12-20
Αρσιβαρίστες 9-16 12-18
Διαδικτυακή ζυγαριά με λειτουργία Twitter
Με τη διαδικτυακή ζυγαριά επιτρέπεται η μεταφορά των προσωπικών δεδομένων βάρους και διατροφής
μέσω WLAN απευθείας στο iPhone ή τον υπολογιστή, καθώς και στο διαδίκτυο. Για τη διαχείριση της
εφαρμογής, εκτός από το κατάλληλο λογισμικό , διατίθεται και σχετική εφαρμογή για λήψη από το διαδίκτυο. Το
βάρος, το οποίο μετράται με απόκλιση 100 γραμμαρίων, η μάζα λίπους στο σώμα, η μάζα χωρίς λίπος και ο BMI
(Δείκτης Μάζας Σώματος) αποθηκεύονται σε μια προσωπική βάση δεδομένων. Διατίθεται και μια
ενσωματωμένη λειτουργία Twitter, μέσω της οποίας μπορεί κανείς να δημοσιεύει αυτόματα το βάρος του ως
Tweet μετά από κάθε ζύγισμα, μία φορά την ημέρα ή μία φορά την εβδομάδα.
17

7o ΓΕ.Λ ΠΕΙΡΑΙΑ Σχολικό έτος 2011-12 Τάξη: A Τετράμηνο Β
Ερευνητική εργασία (project): Διατροφή και Περιβάλλον.
A/A
Κωδικός
ή
ψευδώνυ
μο
μαθητή
Φύλο
Ύψοςσεcm
Ηλικία
Φυσικήδραστηριότητα
ΝΑΙ/ΌΧΙ
Μέτρησηπεριφερειών
μπράτσου
Μάζα-
βάρος
(Κg)
Ποσοστό
λιπαρών
(%)
Ποσοστό
νερού (%)
Ποσοστό
αναλογίας
μυών (%)
Ποσοστό
οστικής
μάζας (%)
Αναγκαίες
θερμίδες σε
kcal
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Παρατηρήσεις:
Δυο φύλλα μετρήσεων : Ένα πριν την Μεσογειακή διατροφή, και ένα φύλλο για τις μετρήσεις μετά.(Μετά από 1,5 μήνα)
Οι εκατοστιαίες μεταβολές (Ε.Μ.), είναι ίσες με: μετά − πριν (%)
πριν
Φύλλο 1 (Πριν)
Ανθρωπομετρικά στοιχεία ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ - ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΟΘΟΝΗΣ
Δείκτης
Μάζας
Σώματος
(ΔΜΣ ή
ΒΜΙ)
18

7o ΓΕ.Λ ΠΕΙΡΑΙΑ Σχολικό έτος 2011-12 Τάξη: A Τετράμηνο Β
Ερευνητική εργασία (project): Διατροφή και Περιβάλλον.
A/A
Κωδικός
ή
ψευδώνυ
μο
μαθητή
Φύλο
Ύψοςσεcm
Ηλικία
Φυσικήδραστηριότητα
ΝΑΙ/ΌΧΙ
Μέτρησηπεριφερειών
μπράτσου
Μάζα-
βάρος (Κg)
Ποσοστό
λιπαρών
(%)
Ποσοστό
νερού (%)
Ποσοστό
αναλογίας
μυών (%)
Ποσοστό
οστικής
μάζας (%)
Αναγκαίες
θερμίδες
σε kcal
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Παρατηρήσεις:
Δυο φύλλα μετρήσεων : Ένα πριν την Μεσογειακή διατροφή, και ένα φύλλο για τις μετρήσεις μετά.(Μετά από 1,5 μήνα)
Οι εκατοστιαίες μεταβολές (Ε.Μ.), είναι ίσες με: μετά − πριν (%)
πριν
Φύλλο 2 (Μετά)
Ανθρωπομετρικά στοιχεία ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ - ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΟΘΟΝΗΣ
Δείκτης
Μάζας
Σώματος
(ΔΜΣ ή
ΒΜΙ)
19

7ο
ΓΕΛ ΠΕΙΡΑΙΑ
Σχολικό έτος 2011-12 Β΄ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (PROJECT) ΤΑΞΗ: A
ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΘΗΤΩΝ

7ο
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (PROJECT) ΤΑΞΗ: A Ομάδα 1η
1
9/5/2012
ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
η Μεσογειακή Διατροφή ως αγαθό της άυλης πολιτιστικής
κληρονομίας».
1η
Ομάδα : ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
ΤΑΞΗ: Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΜΑΘΗΤΕΣ: ΑΓΟΥΡΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ
ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ
ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ
ΤΟΥΡΤΟΥΛΛΗ ΕΛΕΝΑ
ΤΟΥΣΑ ΕΡΙΣΑ
ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. Δ. ΜΑΝΩΛΑΣ

7ο
2
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ:
1ο
Κεφάλαιο: Τίτλος της έρευνας
2ο
Κεφάλαιο: Πρόλογος
3ο
Κεφάλαιο: Διατροφική κρίση
4ο
Κεφάλαιο: Μεταλλαγμένα τρόφιμα
5ο
Κεφάλαιο: Οικονομία-Κόστος τροφίμων
6ο
Κεφάλαιο: Βιβλιογραφία

7ο
3
ΤΙΤΛΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ:
Ο τίτλος της εργασίας ,που μελετήσαμε είναι: Διατροφική
Κρίση.
Σε αυτήν την έρευνα μελετήσαμε για τα Μεταλλαγμένα
Τρόφιμα, τους κινδύνους και τα οφέλη των γενετικά
τροποποιημένων τροφίμων.
Επιπλέον μελετήσαμε την Αύξηση και την Μείωση του
Κόστους Τροφίμων.

7ο
4
ΠΡΟΛΟΓΟΣ:
Η εργασία αυτή πραγματοποιήθηκε με την βοήθεια του κ.
Δ.Μανωλά και εντάσσεται στα πλαίσια της ερευνητικής
εργασίας της Α΄ Λυκείου.
Στην εισαγωγή αναφέρεται: μια ενημέρωση για το θέμα που
ασχοληθήκαμε.
Το θεωρητικό μέρος περιλαμβάνει: υπάρχουσες πληροφορίες
γύρω από την Αύξηση του πληθυσμού και την Διατροφική
κρίση.
Το ερευνητικό μέρος περιλαμβάνει: φωτογραφίες και έρευνα
για τα τρόφιμα.

7ο
5
Διατροφική Κρίση
Η διατροφική κρίση αποτελεί ένα από τα μείζονα ζητήματα
για τον σύγχρονο άνθρωπο. Οι αλυσίδες παραγωγής τροφίμων
περιλαμβάνουν μέσα τους την χρήση βιομηχανικών χημικών
παραγόντων καθώς επίσης τα γενετικά τροποποιημένα. Το
σκάνδαλο με τις διοξίνες, το πρόβλημα των τρελών αγελάδων,
οι ζώο-νόσοι που γίνονται άνθρωπονόσοι, ζητήματα που
συνδέονται με το διατροφικό πρότυπο και με την έλλειψη
τροφής ή την υπερεπάρκειά της, που έχουν επιπτώσεις σε
θέματα υγείας και προκαλούν θανάτους από αντίστροφες
προσεγγίσεις στο ζήτημα της διατροφής.
Επιπλέον ο όρος «διατροφική κρίση», συνδέεται τόσο με
θέματα παραγωγής και επάρκειας τροφίμων, όσο και με θέματα
ακρίβειας, ποιότητας τροφίμων, διατροφικής ασφάλειας και
χρηματιστηριακής κερδοσκοπίας, καθώς και με τη βιώσιμη

7ο
6
ανάπτυξη, τη βιοποικιλότητα και την προστασία του
περιβάλλοντος. Το διατροφικό πρόβλημα δεν είναι βέβαια
καινούργιο. Στις αρχές της νέας χιλιετίας, σύμφωνα με έκθεση
του ΟΗΕ για την «ανθρώπινη ανάπτυξη», πάνω από 850 εκατ.
άτομα, κυρίως στις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες, πεινούσαν,
ενώ το 2010 είχαν ξεπεράσει το 1,2 δισεκατομμύρια. Οι
αλλεπάλληλες εξεγέρσεις πεινασμένων σε δεκάδες χώρες
δείχνουν ότι το πρόβλημα οξύνεται. Οι αυξήσεις των τιμών
πάνω από 60% στα τρόφιμα τα δύο τελευταία χρόνια,
σημαίνουν ότι όσοι ζουν με 1 δολάριο την ημέρα πρέπει να
κόψουν στο μισό τη διατροφή τους, με αποτέλεσμα υποσιτισμό,
ασθένειες και θανάτους από ασιτία. Αν δεν ληφθούν άμεσα
μέτρα, οι πεινασμένοι στην τρέχουσα δεκαετία θα ξεπεράσουν
το 1,5 δισεκατομμύριο άτομα, σε σύνολο 7 δισεκατομμυρίων
ανθρώπων του πλανήτη.
Ορισμένοι αναλυτές αποδίδουν τις αυξήσεις των τιμών στα
τρόφιμα στις κακές σοδειές λόγω κλιματικών αλλαγών
(ξηρασία, πλημμύρες, κ.ά.), στην ανατίμηση του πετρελαίου,
την αύξηση της ζήτησης δημητριακών για παραγωγή
βιοκαυσίμων, την αύξηση της ζήτησης τροφίμων από την Κίνα
και την Ινδία, την αύξηση του πληθυσμού της Γης, κ.ά.
Προβλέπουν μάλιστα ότι αν δεν βρεθούν τρόποι να αυξηθεί η
παραγωγή, οι πεινασμένοι θα ξεπεράσουν τα 2 δισεκατομμύρια

7ο
7
το 2050. Ωστόσο για την ερμηνεία του φαινομένου δεν
επαρκούν οι αναφορές σε συγκυριακές ή εξωγενείς αιτίες.
Χρειάζεται να πάμε βαθύτερα στους παράγοντες που
συνδέονται με το όλο σύστημα παραγωγής, ανταλλαγής,
κατανομής και κατανάλωσης των παραγόμενων τροφίμων.
Ειδικότερα, σημαντικό ρόλο στις ανατιμήσεις παίζει η
κερδοσκοπία στα διεθνή χρηματιστήρια εμπορευμάτων, λόγω
υπαρκτών ή τεχνητών ελλείψεων3
. Συγκεκριμένα λόγω της
χρηματοπιστωτικής κρίσης, οι κερδοσκόποι μετακινήθηκαν από
τα διάφορα χρηματιστηριακά «προϊόντα» (μετοχές, ομόλογα,
swaps, CDS, κ.ά.), σε υλικές αξίες (εμπορεύματα, πολύτιμα
μέταλλα, πρώτες ύλες, αγροτικά προϊόντα, κ.ά.), με αποτέλεσμα
την ένταση της κερδοσκοπίας σε αυτά. Τα κερδοσκοπικά
παιγνίδια εντείνονται από την ισχυρή θέση που κατέχουν οι
μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες τροφίμων και οι αλυσίδες super-
markets, σε βασικούς κρίκους της παραγωγής, επεξεργασίας και
διακίνησης αγροτικών προϊόντων και ειδών διατροφής , με
αποτέλεσμα να καθορίζουν τις τιμές, αξιοποιώντας άλλοτε τη
μεγαλύτερη ζήτηση και άλλοτε καταφεύγοντας σε
αποθεματοποιήσεις και στη δημιουργία τεχνητών ελλείψεων.
Επίσης σημαντικός παράγοντας επιδείνωσης της «διατροφικής
κρίσης», είναι οι ανατιμήσεις πετρελαίου και η στροφή της
ζήτησης αγροτικών προϊόντων για την παραγωγή
«βιοκαυσίμων» ή ορθότερα «αγροκαυσίμων». Τελευταία,
πολλές πολυεθνικές από ισχυρές χώρες (ΗΠΑ, ΕΕ, κ.ά.), για
οικονομικούς και υποτιθέμενους περιβαλλοντικούς λόγους,
έχουν περάσει στην ανάπτυξη της παραγωγής «βιοντίζελ»
(πετρελαίου) και «βιοαιθανόλης» (βενζίνης), με επιχορηγήσεις
επενδύσεων από το κράτος, αποκαλύπτοντας την υποκρισία των
νεοφιλελεύθερων θεωρητικών ότι οι επιδοτήσεις στους αγρότες
στρεβλώνουν τους κανόνες ανταγωνισμού. Ως αποτέλεσμα,
μεγάλο μέρος των καλλιεργούμενων εκτάσεων καλύπτεται με
προϊόντα παραγωγής «βιοκαυσίμων» (καλαμπόκι, σόγια,
λιναρόσπορο), μειώνοντας αντίστοιχα την παραγωγή ειδών
διατροφής. Η στροφή στα «βιοκαύσιμα» εντείνει από την άλλη

7ο
8
την αναζήτηση νέων εκτάσεων και μοιραία οδηγεί σε
εκχερσώσεις και καταστροφή δασών, ενίσχυση του μοντέλου
της εντατικής γεωργίας και της χρήσης αγροχημικών, αύξηση
της εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα, ένταση του φαινομένου
θερμοκηπίου, επιτάχυνση των κλιματικών αλλαγών, αύξηση
ξηρασίας και πλημμυρών, κοκ10
. Παρότι ο ρόλος των
βιοκαυσίμων στην διατροφική κρίση παραμένει ακόμα σχετικά
μικρός11
, δημιουργείται ηθικό πρόβλημα όταν εκατομμύρια
άνθρωποι στον πλανήτη λιμοκτονούν. Κατά τον υπουργό
οικονομικών της Ινδίας Σιταμπάραμ, η συγκεκριμένη επιλογή
ισοδυναμεί με «έγκλημα κατά της ανθρωπότητας» και θα πρέπει
άμεσα να σταματήσει .

7ο
9
Μεταλλαγμένα τρόφιμα: Ποια είναι η
αλήθεια.
Τι ισχύει για τα μεταλλαγμένα τρόφιμα;
Η εξέλιξη της γενετικής επιστήμης συνέβαλε στην παραγωγή
τροφίμων και οργανισμών με τροποποίηση του γενετικού τους
κώδικα. Με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας της
γενετικής μηχανικής είναι δυνατή η παραγωγή φυτών και ζώων
ή ψαριών με νέες ιδιότητες. Τα νέα αυτά χαρακτηριστικά
συνήθως αφορούν την ανθεκτικότητα τους σε ασθένειες, σε
παράσιτα, στην ταχύτητα ανάπτυξής τους, στην εμφάνισή τους
ή ακόμα και στη γεύση τους. Τα γενετικά τροποποιημένα
τρόφιμα παίζουν καθοριστικό ρόλο στη γεωργία, στην
κτηνοτροφία, στην ιχθυοκαλλιέργεια και γενικά στη διατροφή
σε παγκόσμια κλίμακα.
Ωστόσο, η επέμβαση του ανθρώπου στη φύση μπορεί τελικά να
αποβεί καταστροφική... Ας πάρουμε για παράδειγμα ένα είδος
σολομού που έχει τροποποιηθεί, για να μεγαλώνει πιο γρήγορα.
Μπορεί εύκολα το ψάρι αυτό, στη μεταλλαγμένη του μορφή, να
εκτοπίσει και να θέσει σε κίνδυνο τον υπόλοιπο πληθυσμό των
κανονικών ψαριών, διαταράσσοντας έτσι την ισορροπία στην
τροφική αλυσίδα. Ακόμα, σκεφτείτε τις επιπτώσεις ενός ιού ο
οποίος, αφού τροποποιηθεί για να ελέγχει τα έντομα,
παρουσιάσει συμπεριφορές, που μπορεί να αποβούν μοιραίες
για το περιβάλλον και τον άνθρωπο.

7ο
10
Οφέλη γενετικά τροποποιημένων
τροφίμων
1. Προϊόντα φυτικής προέλευσης
Μείωση χρόνου ωρίμανσης των φυτών ή δέντρων που τα
παράγουν.
Αυξημένη ανθεκτικότητα σε ασθένειες και βλαβερούς
οργανισμούς.
Λιγότερη χρήση ζιζανιοκτόνων και εντομοκτόνων.
2. Προϊόντα ζωικής προέλευσης
Αυξημένη αντίσταση σε ασθένειες, αύξηση της
πολλαπλασιασμού.
Μεγαλύτερη παραγωγή κρέατος, αυγών και γάλακτος.
3. Οφέλη για το περιβάλλον
Λιγότερη χρήση εντομοκτόνων, ζιζανιοκτόνων και
λιπασμάτων.
Εξοικονόμηση ενέργειας.
4. Οφέλη για τον πληθυσμό
Αυξημένη παραγωγή τροφίμων για τον αυξανόμενο
ανθρώπινο πληθυσμό της γης.
Αντιμετώπιση του προβλήματος της πείνας και του
υποσιτισμού, που μαστίζει σήμερα ένα πολύ μεγάλο
αριθμό χωρών παγκοσμίως.

7ο
11
Κίνδυνοι γενετικά τροποποιημένων
τροφίμων
1. Ασφάλεια
Κίνδυνοι για την ανθρώπινη υγεία: Μεταφορά αλλεργιών,
δημιουργία ανθεκτικών μικροοργανισμών στα
αντιβιοτικά, πιθανότητα για άγνωστες επιδράσεις που
μπορούν να έχουν σχέση με καρκίνο ή άλλες επιδράσεις
στην ανθρώπινη υγεία.
Κίνδυνοι για το περιβάλλον: Ανεπιθύμητη μεταφορά
γενετικά τροποποιημένων χαρακτηριστικών σε άλλους
οργανισμούς με φυσικούς τρόπους, απώλεια του πλούτου
της βιολογικής διαφοροποίησης στο φυτικό και ζωικό
βασίλειο, άγνωστες επιδράσεις σε μικρόβια ή άλλους
μικροοργανισμούς του εδάφους.
2. Προβλήματα πνευματικών δικαιωμάτων
Υπάρχει ο κίνδυνος μερικές πολυεθνικές εταιρείες να
μπορούν να ελέγχουν την παγκόσμια παραγωγή τροφίμων
λόγω πνευματικών δικαιωμάτων.
Αύξηση της εξάρτησης των φτωχότερων και λιγότερο
αναπτυγμένων χωρών από τις πλουσιότερες και
βιομηχανοποιημένες χώρες.
Εκμετάλλευση από τις πιο αναπτυγμένες χώρες των
φυσικών πόρων άλλων πιο αδύνατων χωρών.

7ο
12
3. Ηθικά προβλήματα
Επέμβαση στους γενετικούς μηχανισμούς της φύσης και
παραβίαση των εσωτερικών αξιών φυσικών οργανισμών.
Ανάμειξη γονιδίων από βιολογικά διαφορετικούς
οργανισμούς.
Αντίθεση για την κατανάλωση προϊόντων φυτικής
προέλευσης που περιέχουν ζωικά γονίδια και αντίστροφα.

7ο
13
1. Προϊόντα φυτικής προέλευσης
Τα δημητριακά και τα προϊόντα τους, τα όσπρια και τα φρούτα
και τα λαχανικά αποτελούσαν τη βάση της Κρητικής δίαιτας.
Τα δημητριακά ήταν στην πλειοψηφία τους μη επεξεργασμένα
και ολικής αλέσεως προερχόμενα από το σιτάρι και το κριθάρι.
Ψωμί, παξιμάδια και χόντρος καταναλώνονταν σε μεγάλη
ποσότητα. Τα κύρια όσπρια που καταναλώνονταν ήταν τα
άσπρα φασόλια, τα κουκιά, τα ρεβίθια, οι φακές, η φάβα και ο
αρακάς. Όσον αφορά στα λαχανικά, πάρα πολλά είδη
καταναλώνονταν σε μεγάλες ποσότητες και πάντα στην εποχή
τους: το σπανάκι, τα λάχανα, τα πράσινα φασόλια, τα
κολοκύθια, οι ντομάτες, οι μελιτζάνες, τα πράσα, το σέλινο, τα
κρεμμύδια, τα ραπάνια, τα κουνουπίδια, οι μπάμιες, οι πιπεριές,
οι βρούβες, τα ραδίκια, καθώς και πάρα πολλά άγρια χόρτα των
βουνών. Τα φρούτα επίσης καταναλώνονταν σε μεγάλες
ποσότητες και εποχιακά: τα πορτοκάλια και τα μανταρίνια
κυρίως στις παράκτιες περιοχές, τα σταφύλια, τα μήλα, τα
πεπόνια, τα ρόδια, τα σύκα, τα ροδάκινα, τα βερίκοκα, τα
αχλάδια, τα κυδώνια, τα δαμάσκηνα και τα κεράσια. Επίσης,
καταναλώνονταν και αποξηραμένα φρούτα, κυρίως τα ξερά
σύκα και οι σταφίδες.

7ο
14
Όλα τα παραπάνω τρόφιμα είναι πλούσια σε φυτικές ίνες,
βιταμίνες, ανόργανα στοιχεία και πολλά αντιοξειδωτικά
συστατικά, και σχετίζονται με πολλές ευεργετικές δράσεις στον
οργανισμό. Η αυξημένη πρόσληψη τροφίμων φυτικής
προέλευσης, όπως τα δημητριακά ολικής άλεσης, τα φρούτα, τα
λαχανικά και τα όσπρια, βοηθά στη λειτουργία του εντέρου και
προστατεύει από την εμφάνιση καρδιαγγειακής νόσου,
καρκίνου, διαβήτη και παχυσαρκίας. Τα δημητριακά ολικής
άλεσης σε άτομα με διαβήτη συμβάλλουν στον καλό έλεγχο της
νόσου και στη μείωση της πιθανότητας επιπλοκών.

7ο
15
2. Προϊόντα ζωικής προεύλευσης
Σε καθημερινή βάση, αποτελούν αντικείμενο εμπορίου ή
εισαγωγής στην Ευρωπαϊκή Ένωση πολλές παρτίδες κρέατος,
γάλακτος και άλλων προϊόντων ζωικής προέλευσης. Για να
μπορέσουν όλες αυτές οι παρτίδες να μεταφερθούν με
ασφάλεια, και για να αποφευχθεί η μετάδοση ασθενειών είτε
στο κοινό είτε σε άλλα ζώα, η ΕΕ έχει θεσπίσει ένα ευρύ φάσμα
απαιτήσεων για την υγεία των ζώων.
Οι γενικές απαιτήσεις για την υγεία των ζώων που ισχύουν τόσο
για τις εισαγωγές όσο και για το ενδοκοινοτικό εμπόριο
ορίζονται σε ειδικές οδηγίες του Συμβουλίου.
Γενικά, οι απαιτήσεις για το ενδοκοινοτικό εμπόριο
εναρμονίζονται μεταξύ των κρατών μελών. Για να εξασφαλιστεί
η τήρηση της εναρμόνισης, το κρέας, το γάλα και άλλα
προϊόντα ζωικής προέλευσης πρέπει να παράγονται σε
εγκεκριμένες εγκαταστάσεις που συχνά υπόκεινται στην
εποπτεία επίσημου κτηνιάτρου. Μπορούν επίσης να
διενεργούνται επιπλέον τυχαίοι έλεγχοι των προϊόντων στον
τελικό προορισμό
Πέρα από τις γενικές απαιτήσεις υγείας των ζώων, μπορούν
επίσης να επιβάλλονται ειδικές απαιτήσεις για τα ζωικά
προϊόντα, οι οποίες λαμβάνουν υπόψη θέματα όπως η εξέλιξη
της κατάστασης μιας ασθένειας στα κράτη μέλη. Στις
περιπτώσεις αυτές, μπορεί να απαιτούνται ειδικά υγειονομικά
πιστοποιητικά των ζώων.

7ο
16
Κόστος Τροφίμων
Τα εισοδήματα μειώνονται και η ανεργία αυξάνεται αλλά το
κόστος τροφίμων στην Ελλάδα αυξάνεται με γοργούς ρυθμούς
και τον Ιούνιο πέρασε σε νέο ιστορικό υψηλό πάνω από τα
επίπεδα του 2008 όταν είχε ξεσπάσει η κρίση στη διεθνή αγορά
τροφίμων.

7ο
17
Αύξηση του κόστους τροφίμων
Τιμές Τροφίμων: Από την Κρίση στην Σταθερότητα’ είναι το
φετινό θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Επισιτισμού, που
γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 16 Οκτωβρίου, και αποσκοπεί στο
να διερευνηθεί η συνεχόμενη αύξηση των τιμών των τροφίμων
και να γίνει ότι είναι δυνατό ώστε να μετριαστεί ο αντίκτυπός
της για τους πιο αδύναμους οικονομικά. Η άνοδος στις τιμές
των τροφίμων αντιπροσωπεύει μια σημαντική απειλή για
πολλούς στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Το σκληρότερο χτύπημα το δέχονται δυστυχώς οι φτωχοί.
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, το 2010-2011, η αύξηση
του κόστους των τροφίμων ώθησε σχεδόν 70 εκατομμύρια
ανθρώπους σε πείνα. ‘Χωρίς την αύξηση της χρήσης
βιοκαυσίμων, δεν θα είχαν μειωθεί σε τέτοιο βαθμό τα
παγκόσμια αποθέματα σιταριού και καλαμποκιού, ενώ η άνοδος
των τιμών λόγω άλλων παραγόντων θα ήταν πιο περιορισμένη’,
τονίζεται στην έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας. Η έκθεση
καταλήγει ότι ‘η άνοδος της τιμής της ενέργειας και των
λιπασμάτων συνέβαλε σε ποσοστό μόνο 15% στην άνοδο των
τιμών των τροφίμων, ενώ η συνεισφορά της ανάπτυξης των
βιοκαυσίμων ανέρχεται σε ποσοστό 75%.
Οι συντάκτες της έκθεσης αναφέρουν ότι η ραγδαία ανάπτυξη
των βιοκαυσίμων δημιούργησε ανισορροπίες στην αγορά
τροφίμων, αφού σημαντικό μέρος των δημητριακών
αξιοποιήθηκε στα βιοκαύσιμα και όχι στα τρόφιμα,
πυροδοτώντας κερδοσκοπικές κινήσεις στην αγορά
δημητριακών. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Επισιτισμού
2011, το Ελληνικό Ινστιτούτο Διατροφής και το Ινστιτούτο
Διατροφικών Μελετών και Ερευνών , θα ήθελαν να

7ο
18
διευκρινίσουν ότι ο Οργανισμός Τροφίμων & Γεωργίας του
ΟΗΕ , θέσπισε πριν από 30 περίπου χρόνια την 16η Οκτωβρίου
ως Παγκόσμια Ημέρα Επισιτισμού , για να τονίσει το μείζον
πρόβλημα της πείνας που μαστίζει παγκοσμίως περίπου 950
εκατομμύρια κόσμου, καθώς και να αναδείξει την έννοια του
επισιτισμού και της πρόσβασης στην τροφή παγκοσμίως.
Μείωση του κόστους τροφίμων
Η μείωση του κόστους και η τιμολόγηση των προϊόντων είναι
δύο από τις σημαντικότερες προκλήσεις για τα στελέχη του
κλάδου ποτών και τροφίμων του Ηνωμένου Βασιλείου για το
2009, καθώς αντιμετωπίζουν τις επιπτώσεις τις οικονομικής
κρίσης και την αλλαγή της καταναλωτικής συμπεριφοράς των
πελατών τους, όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα έρευνας
της Deloitte.
Πιο συγκεκριμένα, το 31% των στελεχών που πήραν μέρος στην
έρευνα δήλωσαν ότι η μείωση του κόστους είναι ο
σημαντικότερος στόχος της επιχείρησής τους για φέτος, ενώ το
12% υπογράμμισε ότι θα εστιάσει στην κοστολογική
στρατηγική με στόχο να προστατεύσει και να βελτιώσει την
εμπορική απόδοση. Προτεραιότητα για τις επιχειρήσεις που
θέλουν να μειώσουν το κόστος αποτελεί η μείωση των
διοικητικών και των σταθερών εξόδων, σύμφωνα με το 37%
των στελεχών.
Αυτή η εστίαση στη μείωση του κόστους δεν αποτελεί έκπληξη,
καθώς το 73% των επιχειρήσεων ανέφερε σημαντική άνοδο στο
κόστος της παραγωγής κατά τη διάρκεια των τελευταίων 12
μηνών, ενώ το 25% σημείωσε ότι η αυτή αύξηση κυμάνθηκε
μεταξύ του 11% και του 25%. Ωστόσο, μόλις το 8% των
επιχειρήσεων αύξησε τις τιμές των προϊόντων, ενώ το 56% εξ
αυτών αύξησε τις τιμές κατά 10% ή λιγότερο. Τέλος, μόλις το
37% των επιχειρήσεων μετακύλησε ολόκληρη την αύξηση του
κόστους στους πελάτες του.

7ο
19

7ο
20
Βιβλιογραφία
www.wikipedia.org
http://www.who.org (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας)
http://www.inka.gr (Ινστιτούτο Καταναλωτή )
http://www.eufic.org/index/el/
http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=225596
ΕΦΕΤ, Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων

7
ο
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (PROJECT) ΤΑΞΗ: A 2η Ομάδα
ΔΙΑΤΡΟΦΗ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Επιρροές και παράγοντες
ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ:
Αντρέικο Χέλενα : Μουσική & Διατροφή
Γκερδούκη Άντζελα : Γλώσσα & Διατροφή
Ζυγιώτη Ιωάννα-Παρασκευή : Ιστορία & Διατροφή
Καραμπραχίμι Σέλβια : Γεωγραφία & Διατροφή
Παπαμιχαλόπουλος Μάριος : Θρησκεία & Διατροφή

7ο
22
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ……………………………………………………………………………………... 23
ΠΕΡΙΛΗΨΗ …………………………………………………………………………………..…….24
ΕΙΣΑΓΩΓΗ …………………………………………………………………………………… …...25
Α’ ΜΕΡΟΣ- ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ
1. Η Μεσογειακή διατροφή στην Αρχαία Ελλάδα………………………………………….27
2. Μουσική και διατροφή………………………………………… ……………………. …..29
3. Γλώσσα και διατροφή ……………………………………………………………………..35
4. Ιστορία και διατροφή ………………………………………………………………………37
5. Γεωγραφία και διατροφή .…………………………………………………………………47
6. Θρησκεία και διατροφή …………… ……………………………………………………. 54
Β’ ΜΕΡΟΣ - ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ
1. Επεξεργασία δεδομένα και στατιστική ανάλυση ………………………………………..….62
α) Γενικές ερωτήσεις και ραβδογράμματα ………………………………………………… 62
β)Ερωτήσεις που αφορούν την κυρίως έρευνα …………………………………………....65
2. Συμπεράσματα – αποτελέσματα της ανάλυσης………………………………..………..…72
ΕΠΙΛΟΓΟΣ……………………………………………………………………………………….. 79
ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ………………………………………………………………………………80
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ…………………………………………………………………………………….85

7ο
23
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Για να υπάρχει ζωή στην γη πρέπει να υπάρχει τροφή. Ύπαρξη χωρίς τροφή δεν
είναι δυνατή. Ο άνθρωπος εξελίσσεται και επιδρά στο περιβάλλον του συνεχώς, μάλιστα,
με την σημερινή εξέλιξη των πολλών και διάφορων επιστημών είναι βέβαιο ότι δεν τρέφεται
μόνο για να επιβιώσει αλλά για μια μακροχρόνια υγιή, ευτυχισμένοι και δημιουργική ζωή και
συγχρόνως για την καλυτέρευση της γενιάς του βιολογικά, πνευματικά και ψυχικά.
Από την αρχαία εποχή έχει δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην διατροφή. Οι πρώτοι
άνθρωποι στην γη ασχολήθηκαν με την διατροφή τους. Ανθρωπολόγοι, αρχαιολόγοι και
άλλοι επιστήμονες που ασχολούνται με την εξέλιξη της ανθρωπότητας παίρνουν ως βάση
της ερευνάς τους την διατροφή του ανθρώπου και χωρίζουν την ιστορία της ανθρωπότητας
σε εποχές, π.χ. γεωργική, κυνηγετική, νομαδική κλπ.
Η διατροφή αποτελούσε αντικείμενο ενδιαφέροντος και μελέτης των κυβερνήσεων
όλων των χωρών, γιατί ήταν η βασικότερη προϋπόθεση για την οικονομική, κοινωνική και
πνευματική εξέλιξη ενός λαού. Τα χαρακτηριστικά ενός λαού είναι ανάλογα με την διατροφή
του, π.χ. οι Ιάπωνες είναι μικρόσωμοι , οι Αμερικανοί είναι ψηλοί. Οι Ιάπωνες δεύτερης
γενιάς που μετανάστευσαν στην Αμερική, έχουν την σωματική διάπλαση των Αμερικανών.
Συνήθως οι άνθρωποι καχεκτικοί και υποσιτιζόμενοι ή κακό σιτιζόμενοι δεν είναι
δυναμικοί και παραγωγικοί, αντίθετα ζουν εις βάρος της κοινωνίας. Ιστορικά έχει
παρατηρηθεί ότι οι μεγαλύτερες επαναστάσεις έγιναν όταν υπήρχε μεγάλη φτώχεια και
πείνα. Μπορούμε, δηλαδή, να πούμε ότι η διατροφή τω ατόμων είναι θέμα εθνικό και
παγκόσμιο.
Στην εργασία αυτή που εντάσσεται στα πλαίσια της διερευνητικής εργασίας της
Α’ Λυκείου, θα αναλύσουμε το πρόβλημα της Μεσογειακής διατροφής , σε σχέση με τους
παράγοντες που το επηρεάζουν : η γλώσσα, η θρησκεία, η ιστορία, η γεωγραφία και η
μουσική, ως προς το θεωρητικό και το ερευνητικό τους μέρος.
Για την συμβολή τους στην διεκπεραίωση της εργασίας, ευχαριστούμε τον καθηγητή μας Κο
Μανωλά , την Κα Μαθιουδάκη Παναγιώτα και την βιβλιοθήκη του Δήμου Κερατσινίου.

7ο
24
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η Μεσογειακή δίαιτα περιλαμβάνει τις διατροφικές συνήθειες των λαών της
Μεσογείου και έχει τις ρίζες της στην διατροφή των Αρχαίων Ελλήνων. Σε αυτή την εργασία
θα εξετάσουμε τις αλληλεπιδράσεις που έχει η διατροφή με τον Μεσογειακό τρόπο
παρασκευής τροφής και τους παράγοντες που το επηρεάζουν.
Στο θεωρητικό μέρος αναπτύσσουμε το ρόλο της Μεσογειακής διατροφής σε σχέση
με τη γλώσσα, τη Θρησκεία, την ιστορία, τη μουσική και την γεωγραφία. Στο ερευνητικό
μέρος δημιουργούμε ένα ερωτηματολόγιο, το οποίο μοιράσαμε σε κατοίκους του
Κερατσινίου.
Απαραίτητη προϋπόθεση συμμετοχής στο ερωτηματολόγιο είναι το δείγμα , να
απαντήσει θετικά στις έξι πρώτες σταθερές ερωτήσεις που αφορούσαν τη διατροφή. Στη
συνέχεια τα ερωτηματολόγια κωδικοποιήθηκαν μέσω excel και προέκυψαν τα
συμπεράσματα της στατιστικής ανάλυσης. Από τα συμπεράσματα καταλήξαμε στα εξής:
ότι η διατροφή του δείγματος και κατ’ επέκταση του πληθυσμού αναφοράς, ως προς
τις διατροφικές του συνήθειες επηρεάζεται : κατά 50% από την γλώσσα και την επικοινωνία,
οι μισοί καταναλωτές δεν επηρεάζονται από τον τόπο προέλευσης, παρασκευής και
συσκευασίας ενός τροφίμου. Αυτό σημαίνει ότι ο ένας στους δύο καταναλώνει τροφές από
οποιοδήποτε τόπο.
Η πλειοψηφία των ατόμων, δηλαδή το 70%, δηλώνει πως τέτοια προϊόντα είναι
μετρίως φυσικά και το 30% πιστεύει πως δεν είναι καθόλου φυσικά. οι έλληνες ακολουθούν
στην μεγάλη πλειοψηφία τους την κλασική παρασκευή, και κατανάλωση τροφής, ανάλογα
με την καταγωγή τους και την κουλτούρα τους.
Το δείγμα μας πιστεύει ότι δεν τρεφόμαστε όπως οι παππούδες μας και σταδιακά
εγκαταλείπουμε τον Μεσογειακό τρόπο διατροφής και μόνο ένα 5% παραμένει πιστό στην
κατανάλωση οσπρίων, γαλακτοκομικών, λαχανικών και φρούτων με περιορισμένη
κατανάλωση κρέατος.
Επίσης πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι το δείγμα δεν έχει σε ποσοστό 30% ανάγκη
από ειδική διατροφή, έχει σχετική ισοκατανομή ανδρών και γυναικών, έχει καλό επίπεδο
μορφωτικό, καταλαμβάνει όλο το φάσμα των ηλικιών και το μεγαλύτερο εύρος διασποράς
του είναι στις μικρές και τις μεγάλες ηλικίες, έχει μέσο όρο βάρους τα 65,5 κιλά και μεγάλη
πικοιλία επαγγελματικής κατάρτησης.
έχουν εγκαταλείψει την νηστεία και την εγκράτεια η οποία βοηθούσε στην μείωση της
χοληστερίνης και ρύθμιζε τα ποσοστά ζαχάρου στο αίμα. Πράγμα που σημαίνει ότι δεν
γίνεται καθόλου αποτοξίνωση του οργανισμού από το κρέας, τα βούτυρα και τα γλυκά.
Ο ένας στους δύο μένει ανεπηρέαστος από την μουσική, ο ένας στους τρεις δεν έχει
ασχοληθεί με το θέμα και δεν εκφέρει γνώμη, ο ένας στους πέντε πιστεύει ότι ίσως δέχεται
η διατροφή του κάποια επίδραση από την μουσική και τέλος μόνο ο ένας στους δέκα
επηρεάζεται άμεσα από την μουσική.
Το δείγμα δίνει μεγάλα ποσοστά σε όλα εκτός από την αύξηση της κατανάλωσης του
κρέατος και της υπερπαραγωγής τροφίμων. Αυτό κατά την δική μας άποψη οφείλεται στην
οικονομική κρίση. Όλοι οι παράγοντες σε μεγάλα ποσοστά και ενοχοποιούνται για την
απομάκρυνση από την Μεσογειακή διατροφή των Ελλήνων.

7ο
25
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Αυτή η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο 7ος
Λύκειο Πειραιά από τους μαθητές της Α΄
Λυκείου των τμημάτων Α΄1 και Α΄3 τμήματος και με την επίβλεψη του καθηγητή κ. Μανωλά
Δημήτριου, και έχει ως σκοπό την διερεύνηση των επιρροών και των παραγόντων της
διατροφής στο καθημερινό άτομο.
Το θεωρητικό μέρος περιλαμβάνει τους παράγοντες που επιδρούν στην διατροφή
όπως: η μουσική, η γλώσσα, η ιστορία, ο γεωγραφικός προσδιορισμός και η θρησκεία. Όλες
οι τρέχουσες πληροφορίες πάνω στο θέμα τις διατροφής παραθέτονται μέσα από την
βιβλιογραφία, και δείχνουν την σημασία της στην ζωή των κοινωνιών.
Το ερευνητικό μέρος περιλαμβάνει ένα ερωτηματολόγιο πάνω στους διατροφικούς
παράγοντες που επηρεάζουν την Μεσογειακής διατροφής, στατιστική ανάλυση και
συμπεράσματα πάνω στις απαντήσεις του δείγματος. Ως δειγματοληπτικό πλαίσιο
χρησιμοποιήθηκαν κάτοικοι Κερατσινίου και το δείγμα επιλέχθηκε με τυχαίο τρόπο.
. Τα άτομα που ρωτήθηκαν ήταν ηλικίας 15-65 ετών.
Σκοπός της εργασίας είναι να αποδείξουμε το όφελος της Μεσογειακής διατροφής
και γι αυτό το σκοπό χρησιμοποιούμε το ερωτηματολόγιο, το οποίο αποτελείται από δυο
μέρη, στο 1ο
μέρος έχει 6 ερωτήσεις που αφορούν το σωματότυπο και την οικογενειακή
κατάσταση και στο 2ο
μέρος υπάρχουν 9 ερωτήσεις που συσχετίζουν τη διατροφή με τους
παράγοντες που την επηρεάζουν και 1 ερώτηση που αφορά την αξιολόγηση του
ερωτηματολογίου.
Ελπίζουμε η εργασία αυτή να βοηθήσει τους μαθητές και τις μαθήτριες να
αποκτήσουν γνώσεις που θα χρησιμοποιήσουν στην ζωή τους. Οι διαιτητικές συνήθειες,
που πολλές φορές διαρκούν μια ζωή, αποτελούν αιτία για την όποια πάθηση παρουσιάζετε
σε κάποιο στάδιο της ζωής μας. Οι γνώσεις διατροφής συμβάλλουν στην απόκτηση
σωστών διαιτητικών συνηθειών που προλαμβάνουν ασθένειες οι οποίες ίσως δύσκολο
μπορούν να θεραπευτούν.
Επομένως στόχος του βιβλίου είναι οι συμμαθητές μας να αποχτήσουν γνώσεις
πάνω στη μεσογειακή διατροφή προκειμένου σωστές συνήθειες καθημερινής διατροφής.

7ο
26
Θ Ε Ω Ρ Η Τ Ι Κ Ο Μ Ε Ρ Ο Σ

7ο
27
1. Η μεσογειακή διατροφή στην αρχαία Ελλάδα
Το πρωινό
Το πρωινό, το οποίο ονομαζόταν συνήθως «άριστον», αποτελείτο από ψωμί,
(«μάζα» από κριθάρι γιο το λαό, «άρτο» από σιτάρι γιο τους πλούσιους) βουτηγμένο σε
ανέρωτο κρασί. Συνηθισμένες πρωινές τροφές ήταν επίσης τα ξερά σύκα, τα αμύγδαλα, τα
καρύδια και οι άλλοι ξηροί καρποί. Το πρωινό ρόφημα ήταν ο «κυκεών», ένα μείγμα
κρασιού, τριμμένου τυριού και κριθάλευρου, το γάλο κυρίως κατσικίσιο, καθώς και ένα είδος
υδρόμελου που το παρασκεύαζαν από χλιαρό νερό και μέλι.
Τα γεύματα
Συχνά, τα γεύματα ήσαν μόνο δύο. Το πρώτο απαρτιζόταν από ψάρια, όσπρια, ή
πρόχειρα φαγητά όπως ψωμί, τυρί, ελιές, αυγά, ξηρούς καρπούς και φρούτα. Το βραδινό,
το οποίο αποτελούσε και το κύριο γεύμα, ήταν αυτό του συμποσίου και της φιλικής
συντροφιάς διότι στους αρχαίους Έλληνες δεν άρεσε να τρώνε μόνοι τους, η γενικά
αποδεκτή άποψη ήταν ότι το να τρώει κανείς μόνος του δε σημαίνει ότι γευματίζει αλλά ότι
απλά γεμίζει το στομάχι του.

7ο
28
2.2. Τα προϊόντα της
Το Ελαιόλαδο
Πολλά ευρήματα από ανασκαφές δείχνουν ότι η κατανάλωση του ελαιόλαδου ήταν
ευρύτατα διαδεδομένη στην Αρχαία Ελλάδα. Έτσι έχουν κατά καιρούς βρεθεί άφθονοι
ελαιοπυρήνες, δείγμα κατανάλωσης ελιάς και λαδιού, καθώς και πολλοί οπό τους
λεγόμενους ψευδόστομους αμφορείς οι οποίοι χρησίμευαν κυρίως για την αποθήκευση
λαδιού. Φημισμένο λάδι στην αρχαιότητα προερχόταν από τη Σάμο και την Ικαρία, ενώ η
Αττική, σε αντίθεση με άλλα προϊόντα, ήταν όχι μόνο αυτάρκης αλλά και εξαγωγέας
ελαιόλαδου και ελιών.
Το κρασί
Το κρασί ήταν ένα καθημερινό βασικό συστατικό στην διατροφή των Αρχαίων
Ελλήνων, στην πραγματικότητα αποτελούσε μια οπό τις βασικές τροφές αφού ήταν μέρος
του πρωινού αλλά και των υπολοίπων γευμάτων.
Τα ψάρια
Ανέκαθεν οι Έλληνες έτρωγαν πολύ περισσότερα ψάρια οπό κρέας. Στην αρχαιότητα
προτιμούσαν, όπως φαίνεται, κυρίως παχιά ψάρια, όπως: κολιός - σκουμπρί (σκόμβρος),
σαρδέλα (σαρδίνι, τριχίς), γόπα (βοξ), μαρίδα (σμόρις) κ.α.
Τα κρέατα

7ο
29
Γενικά, εκτός από τους ομηρικούς ήρωες και τα συμπόσια, η κρεατοφαγία
περιοριζόταν στις δημόσιες και ιδιωτικές γιορτές.
Τα πουλερικά διαφόρων ειδών, τα κουνέλια, οι λαγοί, οι αγριόχοιροι, το
αγριοκάτσικα, τα ελάφια και τα γνωστά κατοικίδια ζώα, αποτελούσαν τις κύριες πηγές
κρέατος των αρχαίων Ελλήνων. Το μαγείρεμα γινόταν με διάφορους τρόπους, πιο συχνά,
ψητά στο φούρνο ή στη σούβλα και βραστά με διάφορα λαχανικό και καρυκεύματα.
Όσπρια και δημητριακά
Τα όσπρια και τα δημητριακά, αποτελούσαν διατροφική βάση για την πλειοψηφία
των Ελλήνων οπό την αρχαιότητα. Τα κουκιά, τα λούπινα, τα μπιζέλια, τα ρεβίθια και τα
φασόλια είναι μερικά από τα όσπρια που προτιμούσαν οι αρχαίοι Έλληνες. Τα δημητριακά
χρησίμευαν κυρίως στην παρασκευή διαφόρων τύπων ψωμιού, έτσι παρασκεύαζαν ψωμί
από κριθάρι, σιτάρι, κεχρί κ.ά
Λαχανικά - φρούτα - καρυκεύματα
Τα λαχανικά και τα φρούτα ήταν ανέκαθεν πρώτα στις επιλογές των Ελλήνων.
Άλλωστε, και στην Αρχαία Ελλάδα, υπήρχαν μερικοί όπως οι οπαδοί του Πυθαγόρα που
ήταν φυτοφάγοι. Φυσικά τα λαχανικό και τα φρούτα εκείνης της εποχής δεν ήταν ίδια με τα
σημερινά αφού δεν υπήρχαν ντομάτες, πατάτες, πιπεριές, καλαμπόκι, πορτοκάλια,
μανταρίνια, μπανάνες, κ.α.
Από τα λαχανικό υπήρχαν, το αγγούρι, η αγκινάρα, ο αρακάς, οι κολοκύθες, τα κρεμμύδια,
το λάχανο, το σπαράγγια, τα μανιτάρια, τα παντζάρια κ.α.
Από τα καρυκεύματα και τα μπαχαρικά χρησιμοποιούσαν, άνηθο, βασιλικό, δυόσμο,
θυμάρι, κάρδαμο, κόλιανδρο, κάππαρη, κουκουνάρι, αλλά και τα εισαγόμενα όπως πιπέρι,
κ.α.

7ο
30
Στα φρούτα κυριαρχούσαν το αχλάδι, το δαμάσκηνο, το κεράσι, το κούμαρο, το
κυδώνι, και βέβαια το σταφύλι και το σύκο.
Στους ξηρούς καρπούς συγκαταλέγονταν, μεταξύ άλλων, τα αμύγδαλα, τα καρύδια, τα
κάστανα, οι σταφίδες και τα ξερά σύκα.
2. 1. ‘’Μουσική & Διατροφή’’
Αντρέικο Χέλενα
Είναι ευρέως γνωστό πως η διατροφή μας, επηρεάζεται και συνδέεται με ποικίλους
παράγοντες όπως για παράδειγμα την μουσική. Η μουσική υπόκρουση σε ένα εστιατόριο,
στίχοι αναφερόμενοι σε φαγητά, ψυχοσωματικός συσχετισμός μουσικής και διατροφής κλπ,
είναι μερικά παραδείγματα.
H διατροφή είναι μια διαδικασία που όλοι απολαμβάνουμε, ο καθένας με τις δικές
του συνήθειες και ορέξεις. Ωστόσο η διατροφή είναι συνδεδεμένη με κάτι άλλο πολύ
αγαπημένο των περισσοτέρων ανθρώπων, με τη μουσική. Φαίνεται πως το τι ακούμε
επηρεάζει την ποσότητα της τροφής που καταναλώνουμε.
Συγκεκριμένα τώρα, και σε σχέση με το φαγητό, φαίνεται σύμφωνα με έρευνες πως
η πιο χαλαρή μουσική μειώνει και την ταχύτητα κατανάλωσης τροφής ενώ αντίθετα
οι πιο έντονες μουσικές επιταχύνουν τον τρόπο που τρώμε. Όπως και να έχει πάντως,
το άκουσμα της αγαπημένης μας μουσικής μπορεί να βελτιώσει την ψυχική υγεία, να μας
χαλαρώσει, να μας ταξιδέψει, να μας βοηθήσει να εκφραστούμε καλύτερα. Γι’ αυτό
ανεξάρτητα με το είδος βάλτε τη δυνατά την ώρα του φαγητού.

7ο
31
2. 2. Πώς επηρεάζει η μουσική την όρεξή μας;
Η μουσική έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι μπορεί να επηρεάσει άμεσα τον
ανθρώπινο οργανισμό. Με το κατάλληλο άκουσμα μπορεί να αλλάξει όλη η διάθεσή μας-
είτε θετικά, είτε αρνητικά. Η χρησιμότητα της μουσικής στην ζωή ενός ανθρώπου είναι
ποικιλόμορφη και είναι ανάλογη των περιστάσεων.
Η μουσική μπορεί να επηρεάσει άμεσα την διατροφή ενός ατόμου. Όχι μόνο μπορεί
να αλλάξει η διάθεση κάποιου στο άκουσμα μιας μελωδίας, αλλά και η όρεξη του! Και βάσει
ερευνών μπορεί να επηρεάσει επίσης και την ποσότητα φαγητού που καταναλώνουμε!
Για παράδειγμα, η αργή μουσική έχει αποδειχθεί ότι σε σχέση με την γρήγορη μας
βοηθάει να μειώσουμε την ταχύτητα κατανάλωσης τροφής, με αποτέλεσμα να χορτάσουμε
ενώ έχουμε φάει λιγότερο. Μάλιστα, κατά την διάρκεια της έρευνας που πραγματοποιήθηκε
για τα στοιχεία αυτά, όσοι έτρωγαν ακούγοντας αργή μουσική κατανάλωσαν μέσο όρο 3
μπουκιές τα λεπτό, σε σύγκριση με αυτών της γρήγορης μουσικής που κατανάλωσαν 5!
Σε μια άλλη έρευνα εξετάστηκε η διατροφική συμπεριφορά ανθρώπων με συντροφιά
κλασικής μουσικής σε αντιπαράθεση με την απουσία μουσικής ενώ εκείνοι γευμάτιζαν σε
εστιατόριο. Τα αποτελέσματα ήταν ότι η κλασική μουσική βοήθησε τους συμμετέχοντες να
απολαύσουν περισσότερο τα πιάτα τους απ’ ότι χωρίς καθόλου μουσική.
Τέλος, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι πικρές και οι ξινές γεύσεις σχετίστηκαν με με
χαμηλότονους και υψηλότονους ήχους αντίστοιχα!

7ο
32
2. 3. Πώς να χρησιμοποιήσουμε την μουσική την ώρα του γεύματος;
Αν κάποιος θελήσει να ανακαλύψει κατά πόσο επηρεάζει η μουσική την διατροφή
μας, σίγουρα οφείλει να πειραματιστεί! Ανεξαρτήτως της μουσικής υπόκρουσης, καλό θα
ήταν το άτομο να παραμείνει προσηλωμένο στο γεύμα του και να μην αποσπάται από
άλλου είδους ερεθίσματα. Αυτό θα βοηθήσει στο να συνειδητοποιήσει έγκαιρα την έλευση
του κορεσμού έτσι ώστε να αποφύγετε τυχόν ασυναίσθητη κατανάλωση τροφής. Τέλος, σε
περίπτωση που έχετε τραπέζι, βασισμένοι στις έρευνες θα μπορούσατε να επιλέξετε απαλή
κλασική μουσική υπόκρουση ώστε να αποθεωθούν τα πιάτα σας και μαζί οι μαγειρικές σας
ικανότητες!

Ερευνητική Εργασία, 7o ΓΕΛ Πειραιά, Β τετρ. 2011-12 Τεύχος Β: Διατροφή και περιβάλλον.Μανωλάς Δ.

Ερευνητική Εργασία, 7o ΓΕΛ Πειραιά, Β τετρ. 2011-12 Τεύχος Β: Διατροφή και περιβάλλον.Μανωλάς Δ.

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Ερευνητική Εργασία, 7o ΓΕΛ Πειραιά, Β τετρ. 2011-12 Τεύχος Β: Διατροφή και περιβάλλον.Μανωλάς Δ.

Similar to Ερευνητική Εργασία, 7o ΓΕΛ Πειραιά, Β τετρ. 2011-12 Τεύχος Β: Διατροφή και περιβάλλον.Μανωλάς Δ. (20)

More from D M

More from D M (8)

Recently uploaded

Recently uploaded (17)

Ερευνητική Εργασία, 7o ΓΕΛ Πειραιά, Β τετρ. 2011-12 Τεύχος Β: Διατροφή και περιβάλλον.Μανωλάς Δ.