Autorzy: mgr inż. Anna Henclik, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków mgr inż. Małgorzata Wernicka, Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Zarządzania, Kraków

1. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią
Polska Akademia Nauk
WPŁYW TECHNOLOGII INFORMACYJNO-KOMUNIKACYJNYCH NA JAKOŚĆ ŚRODOWISKA
AGH Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie, Wydział Zarządzania
Anna Henclik
Małgorzata Wernicka

2. TECHNOLOGIE INFORMACYJNO-KOMUNIKACYJNE, ICT
(Information and Communication Technologies) to wszelkie działania związane z produkcją i wykorzystaniem urządzeń telekomunikacyjnych i informatycznych oraz usług im towarzyszących, a także gromadzenie, przetwarzanie i udostępnianie informacji w formie elektronicznej z wykorzystaniem technik cyfrowych i wszelkich narzędzi komunikacji elektronicznej.
www.businesskorea.co.kr
Branża ICT odgrywa istotną rolę w rozwiązywaniu problemów energetycznych i klimatycznych, co zostało również podkreślone w komunikatach i rekomendacjach Komisji Europejskiej (m.in. komunikat z października 2009 r. w sprawie wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych do ułatwienia przejścia na energooszczędną i niskoemisyjną gospodarkę).

3. ICT W POLSCE
W Polsce, od 2009 r., rośnie liczba przedsiębiorstw sektora ICT (z 1 313 w 2009 r. do 1 649 w 2012 r., spośród których 87,3% świadczyło usługi ICT), jak również liczba pracujących w sektorze (ze 158 909 w 2009 r. do 177 399 w 2012 r. z czego ponad trzy czwarte stanowiły osoby pracujące w usługach ICT, w tym 60,9% – w usługach informatycznych).
westparkshannon.com

4. ŚLAD WĘGLOWY (CARBON FOOTPRINT)
Ślad węglowy w Polsce obliczany jest głównie przez przedsiębiorstwa, które wdrażają systemy eko-etykietowania produktów (np. dla uzyskania przewagi konkurencyjnej), korzystają z handlu uprawnieniami do emisji lub są zobligowani przez partnerów biznesowych.
Pojęcie śladu węglowego (carbon footprint) jako wymierny sposób na określenie emisji pochodzi z Wielkiej Brytanii. Bazuje na wyliczeniu całkowitej emisji gazów cieplarnianych podczas całego cyklu życia produktu/przedsiębiorstwa, wyrażonej w CO2eq na jednostkę funkcjonalną produktu.

5. METODYKA OBLICZANIA ŚLADU WĘGLOWEGO
W związku ze stworzeniem narzędzia do wymiernego określania emisji gazów cieplarnianych podczas cyklu życia wybranego produktu, należało wypracować jednolitą metodologię, stosowaną przez wszystkich decydujących się na liczenie śladu węglowego (również w Polsce). Pierwszą i najbardziej powszechną metodą obliczania carbon footprint w Polsce jest Specyfikacja Publicly Available Specification 2050 (PAS 2050). Kolejną, najnowszą i najdokładniejszą metodą obliczania śladu węglowego, jest norma ISO 14067:2013.
science.howstuffworks.com

6. PUBLICLY AVAILABLE SPECIFICATION 2050 (PAS 2050)
Specyfikacja PAS 2050 bazuje głównie na istniejących już Normach – ISO 14040 (Zarządzanie środowiskowe; Ocena cyklu życia; Zasady i struktura) oraz ISO 14044 (Zarządzanie środowiskowe; Ocena cyklu życia; Wymagania i Wytyczne). PAS 2050 uwzględnia również wytyczne grupy norm ISO 14020 dotyczące ogólnych zasad etykiet i deklaracji środowiskowych.
PAS 2050 opracowana została przez British Standards Institute (BSI) we współpracy i szerokimi konsultacjami w branży.
www.carbonlowemissions.co.uk
PAS 2050 używane jest przez BSI do aktualizacji ilościowego określania emisji gazów cieplarnianych (GHG) w cyklu życia wszelkich towarów i usług, w zgodzie z najnowszymi osiągnięciami technicznymi oraz dotychczasowymi doświadczeniami.

7. NORMA ISO 14067:2013
W odróżnieniu od poprzedniej, powszechnie stosowanej specyfikacji PAS 2050, norma ta została opracowana przez zespoły, reprezentujące różne kraje świata, a więc ma status międzynarodowy. Norma ta, jako pierwsza podaje wytyczne dotyczące raportowania i powszechnego udostępniania rezultatów obliczeń. Norma ISO 14067 służy do oceny śladu węglowego produktu, jako jednego z aspektów środowiskowych. Z tego powodu nie można jej stosować do określenia konsekwencji ekonomicznych ani społecznych związanych z efektywnością środowiskową dobra, lub usługi. W Polsce jest ona jeszcze rzadko stosowana.
cfp.epa.gov.tw

8. ŚLAD WĘGLOWY W POLSCE
W Polsce, ślad węglowy obliczają głównie firmy międzynarodowe (często o wyższej świadomości i wiedzy środowiskowej), raportujące do CDP, tworzące raporty CSR oraz takie, które w łańcuchu dostaw posiadają kontrahenta wymagającego podania takich danych.
Korzyścią zastosowania narzędzia, jakim jest ślad węglowy jest jego uniwersalność stosowania w każdej branży.
corporate.morgansindall.com
ec.europa.eu

9. ŚLAD WĘGLOWY BRANŻY ICT
Ślad węglowy ICT definiowany jest jako wpływ sieci mobilnych i stałych, sieci korporacyjnych, centrów danych oraz wszelkiego sprzętu przyłączonego do sieci tj. smartfonów, tabletów, komputerów PC i modemów na środowisko. Za największy procent śladu węglowego ICT odpowiada działanie komputerów PC oraz centrów danych.
Problemem w branży ICT jest duże zapotrzebowanie na energię, związane głównie z koniecznością ciągłego utrzymywania urządzeń peryferyjnych, np. urządzeń sieciowych, komputerów, centrów danych.
newtelegraphonline.com
Przewiduje się, że w 2020 r. 14% wytworzonej energii elektrycznej na świecie, będzie zużywane przez branżę ICT (~6745 TWh/rok).

10. ŚLAD WĘGLOWY BRANŻY ICT
Gg CO2eq
1 Urządzenia i sieci mobilne (w tym tablety); 2 Komputery osobiste (wszystkie typy, bez tabletów); 3 Centra danych, transmisja danych i sieci przedsiębiorstw; 4 Urządzenia abonenckie, telefony stacjonarne (prywatne); 5 Sieci stacjonarne (stałe)
Rys. 1. Perspektywa śladu węglowego w branży ITC do roku 2020

11. METODYKA OBLICZANIA ŚLADU WĘGLOWEGO ICT
•ITU-T L.1410 – metodyka oceny wpływu środowiskowego dla produktów teleinformatycznych, sieci i usług;
•ITU-T L.1420 - metodyka oceny wpływu środowiskowego dla stosowania rozwiązań ICT w przedsiębiorstwach;
•ETSI TS 103 199 – ocena cyklu życia dla produktów teleinformatycznych, sieci i usług;
•GHG Protocol Product Standard – ICT-sector Guidance,
•GHG Protocol Corporate

12. PODSUMOWANIE
Branża ICT, mimo że odgrywa istotną rolę w rozwiązywaniu problemów energetycznych i klimatycznych, sama również ma znaczący wpływ na globalne zużycie energii. Prognozowane jest, że w 2020 r, branża ICT będzie potrzebować ok. 14% wytwarzanej globalnie energii elektrycznej, co przekłada się na wielkość emitowanego CO2.
Za największy procent śladu węglowego ICT odpowiada działanie komputerów PC oraz centra danych.
renewableenergy.com.pk
Najważniejszą drogą do redukcji śladu węglowego branży ICT, poza ograniczeniem emisji związanej z czynnikami chłodniczymi, będzie wykorzystanie energii odnawialnej. Główną przeszkodą dla wykorzystywania odnawialnych źródeł energii są koszty – okres zwrotu z inwestycji wynosi 10 lat przy inwestycjach dotowanych, a bez dotacji jest jeszcze dłuższy.

13. PODSUMOWANIE
Zmniejszenie śladu węglowego w branży ICT można uzyskać m.in. poprzez:
•konsolidację, centralizację i wirtualizację infrastruktury informatycznej,
•system monitorowania i ograniczenia zużycia energii,
•zastosowanie modułów odzysku ciepła z układów chłodzenia,
•optymalizację parametrów klimatycznych w pomieszczeniach oraz dostosowywanie mocy chłodniczej w serwerowniach do bieżących potrzeb,
•identyfikację, likwidację lub przeznaczenie do ponownego wykorzystania infrastruktury informatycznej, która nie pełni istotnych funkcji,
•zakupy z uwzględnieniem kryterium ochrony środowiska (np. sprzętu o niskiej energochłonności),
•ograniczenie podróży służbowych – zastąpienie kontaktów biznesowych wideokonferencjami, aplikacjami do komunikacji pisemnej.

14. DZIĘKUJĘ BARDZO ZA UWAGĘ