1. ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΤΜΗΜΑ Φ.Π.Ψ
ΠΜΣ «Θεωρία, Πράξη και Αξιολόγηση του
Εκπαιδευτικού Έργου»
Μελέτη της Πλάγιας Βολής με χρήση του
λογισμικού 3D Juggler Microworld
Το λογισμικό 3D Juggler Microworld
Ονοματεπώνυμο: Βαρυπάτη Εμμανουέλα
Α.Μ: 211019
Μάθημα: Ψηφιακές Τεχνολογίες, Σχολική Τάξη και Εκπαιδευτική
Πολιτική
Καθηγητές: Κυνηγός Χ. – Ψυχάρης Γ.

2. Περιεχόμενα: Σελίδα
 Θέμα σεναρίου ………………………………………………………………………………………… 3
 Θεωρητικό Πλαίσιο
-Το σκεπτικό του σεναρίου ………………………………………………………………………… 4
- Η Ιδέα του Challenge – Based Learning ……………………………………………………. 4
- Inquiry-Based Learning – Διερευνητική μάθηση ……………………………………… 4
- Μάθηση με χρήση Τρισδιάστατων Εκπαιδευτικών Λογισμικών και
Web 2.0 εργαλείων …………………………………………………………………………………. 6
- Κοινότητες Εκπαιδευτικών ……………………………………………………………………… 11
 Πλαίσιο εφαρμογής ………………………………………………………………………………… 14
- Στόχοι της δραστηριότητας ……………………………………………………………………. 16
 Ανάλυση της δραστηριότητας
- Φάση Πρώτη: Προβληματισμός – Εξοικείωση με τα λογισμικά ……………… 17
- Φάση Δεύτερη: Διεξαγωγή Έρευνας ……………………………………………………….. 18
- Φάση Τρίτη: Συμπεράσματα – Εξαγωγή τύπων: χρόνου, βεληνεκούς,
μέγιστου ύψους ………………………………………………………………………………………. 25
 Επέκταση δραστηριότητας ………………………………………………………………………….. 26
 Φύλλα Εργασίας ………………………………………………………………………………………….. 28
 Βιβλιογραφία ………………………………………………………………………………………………. 39
2

3. Μελέτη της πλάγιας βολής με τη χρήση
του 3D Juggler Microworld
Συγγραφέας: Βαρυπάτη Εμμανουέλα Α.Μ: 211019
Γνωστική περιοχή της φυσικής: Κινηματική – Πλάγια Βολή
Θέμα:
Πώς εξαρτάται ο χρόνος (t) που χρειάζεται η σφαίρα μέχρι να φτάσει στο έδαφος, η
οριζόντια απόσταση (R) που διανύει και το μέγιστο ύψος (hmax) στο οποίο φτάνει όταν
εκτελεί πλάγια βολή, από τη μάζα της, την αρχική της ταχύτητα, τη γωνία βολής της και την
επιτάχυνση της βαρύτητας.
Παρακάτω, δίνονται οι τύποι του χρόνου, του βεληνεκούς και του μέγιστου ύψους στην
πλάγια βολή:
υ 0 sinφ υ0 sin2φ
2
υ0 sin 2φ
2
Χρόνος: t = , Βεληνεκές: R = , Μέγιστο Ύψος: hmax =
g g 2g
Θεωρητικό Πλαίσιο
Στον συνεχώς εξελισσόμενο κόσμο της τεχνολογίας και της επιστήμης, η κοινωνία και κατ’
επέκταση το σχολείο, επιβάλλεται να βρουν διαφορετικούς τρόπους για τη διδασκαλία των
Φυσικών Επιστημών με τη χρήση των ΤΠΕ και του διαδικτύου. Η χρήση 3D εκπαιδευτικών
λογισμικών σε συνδυασμό με τα Web2.0 εργαλεία είναι ότι πιο σύγχρονο υπάρχει αυτή τη
στιγμή. Τα σχολεία θα έπρεπε να ήταν πλήρως εξοπλισμένα με ηλεκτρονικούς υπολογιστές,
τους οποίους θα είχαν τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν και εκπαιδευτικοί άλλων
ειδικοτήτων και όχι μόνο οι καθηγητές Πληροφορικής, με σκοπό να διδάξουν το μάθημά
τους, δίνοντας στους μαθητές την ευκαιρία να ανακαλύπτουν μόνοι τους τη γνώση, μέσα
από τη διερεύνηση. Το συγκεκριμένο σενάριο στηρίζεται στην ιδέα του Challenge-based
Learning και του Inquiry-based Learning και το περιεχόμενό του, σχετίζεται με έννοιες που
υπάρχουν στο ΑΠ, όπως ο χρόνος, η μάζα, το ύψος, η επιτάχυνση της βαρύτητας και οι
βολές. Η κατακόρυφες βολές και η οριζόντια βολή διδάσκονται στην Α΄ Λυκείου σύμφωνα
με το ΑΠ, όμως η Πλάγια Βολή δεν αποτελεί μέρος του ΑΠ.
Το σκεπτικό του σεναρίου
Συχνά, πολλοί μαθητές βλέποντας ένα τύπο φυσικής, αναρωτιούνται πώς τα μεγέθη τα
οποία περιέχει, εξαρτώνται το ένα από το άλλο. Αν και οι μαθητές έχουν μάθει ήδη από το
Δημοτικό την έννοια της αναλογίας στο μάθημα των Μαθηματικών, βλέποντας έναν απλό
3

4. 
 ∆x
τύπο φυσικής, όπως για παράδειγμα τον τύπο της ταχύτητας υ = , δεν μπορούν να
Δt
αναγνωρίσουν την εξάρτηση της ταχύτητας από την μετατόπιση του κινητού και από τον
χρόνο. Δηλαδή, δυσκολεύονται να αντιληφθούν ότι η μετατόπιση του κινητού είναι ευθέως
ανάλογη της ταχύτητάς του και ο χρόνος κατά τη διάρκεια του οποίου γίνεται αυτή η
μετατόπιση είναι αντιστρόφως ανάλογος της ταχύτητας του κινητού. Σκοπός του
συγκεκριμένου σεναρίου είναι να βοηθήσει τους μαθητές να αντιληφθούν την εξάρτηση
κάποιων μεγεθών από κάποια άλλα μέσω της διερευνητικής μάθησης που θα
πραγματοποιηθεί με τη βοήθεια του λογισμικού 3D Juggler Microworld.
Η ιδέα του Challenge-based Learning
To Challenge-based Learning είναι μια νέα μέθοδος διδασκαλίας η οποία αφορά
προβλήματα και θέματα της καθημερινής ζωής τα οποία ενδιαφέρουν τους μαθητές, έχουν
προσωπικό νόημα γι’ αυτούς και αφορούν την καθημερινότητά τους. Είναι προβλήματα
που θα συναντήσουν μεγαλώνοντας και θα κληθούν να τα αντιμετωπίσουν. Τέτοια
προβλήματα μπορεί να είναι ο πόλεμος (η αγωγή ειρήνης), η διατήρηση της ενέργειας κλπ.
Μια έρευνα της εταιρείας Apple.Inc για το Challenge-based Learning που
πραγματοποιήθηκε το 2008 στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, σε έξι διαφορετικά σχολεία
με καθηγητές από δεκαεφτά διαφορετικές ειδικότητες, έδειξε ότι αυτή η νέα μέθοδος έχει
πολύ θετικά αποτελέσματα και θα μπορούσε να εφαρμοστεί στα σχολεία.
Οι μαθητές αλλά και οι εκπαιδευτικοί που συμμετείχαν έμειναν πολύ ικανοποιημένοι από
τη μέθοδο του Challenge-based Learning. Οι εκπαιδευτικοί μάλιστα, παρατήρησαν ότι
ακόμα και οι μαθητές που συνήθως δεν συμμετείχαν στο μάθημα, ήταν πρόθυμοι να
εμπλακούν στο project και να συνεργαστούν με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας τους. Στόχος
της έρευνας ήταν η απόκτηση από τους μαθητές, των δεξιοτήτων που απαιτούνται για τον
21ο αιώνα (π.χ. κριτική σκέψη, δημιουργική σκέψη, συνεργασία, χρήση ΤΠΕ κλπ.).
Inquiry-Based Learning – Διερευνητική μάθηση
Σκοπός της εφαρμογής της μεθόδου του Inquiry-Based Learning, όπως και του Challenge-
based Learning , είναι να μάθουν οι μαθητές πώς να μαθαίνουν μόνοι τους, διερευνώντας
προβλήματα και θέματα που αφορούν την καθημερινή τους ζωή. Ο εκπαιδευτικός, πρέπει
να έχει σαν στόχο να διδάξει τους μαθητές πώς να μαθαίνουν δρώντας σαν επιστήμονες.
4

5. Η διερευνητική μάθηση, στηρίζεται στις απόψεις του Bruner, ο οποίος υποστήριζε ότι η
ενεργός συμμετοχή του μαθητή, είναι αυτή που θα τον βοηθήσει να ανακαλύψει τη γνώση
με θετικές συνέπειες ως την κατανόηση και τη διάρκειά της. Χαρακτηριστικά γνωρίσματα
αυτής της θεωρίας είναι η αλληλεπίδραση μεταξύ των μαθητών και ο παραγωγικός
διάλογος. Η συνεργασία των μαθητών σε μικρές ομάδες, η συζήτηση και ο πειραματισμός
σε συνεργασία με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας τους, η επεξεργασία των πληροφοριών και
η αποδοχή ή η απόρριψή τους, οδηγούν στην ανάπτυξη και καλλιέργεια της κριτικής
σκέψης. Τα μαθήματα των φυσικών επιστημών, προσφέρονται για διερευνητική μάθηση,
αφού μέσα από πειράματα και έρευνες, οι μαθητές μπορούν να αποκτήσουν την
επιστημονική γνώση που τους ενδιαφέρει. (Smyrnaiou & Dimitrakopoulou, 2007).
Η μέθοδος της διερευνητικής μάθησης, ενθαρρύνει την ενεργή εμπλοκή των μαθητών, τους
κινητοποιεί και τους βοηθά μέσα από την έρευνα να οικοδομήσουν τη δική τους
προσωπική γνώση. Αναπτύσσει και καλλιεργεί τη δημιουργικότητά τους, την κριτική τους
σκέψη, και τις ικανότητες επίλυσης προβλημάτων. Η μέθοδος αυτή, μπορεί να λειτουργήσει
σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, αρκεί να ανταποκρίνεται στο γνωστικό επίπεδο των μαθητών
κάθε φορά.
Έτσι λοιπόν, το συγκεκριμένο σενάριο που αφορά την Πλάγια Βολή, θα στηριχθεί στην ιδέα
του Challenge-Based Learning και του Inquiry-Based Learning και θα έχει σαν στόχο την
ανάπτυξη και καλλιέργεια των απαραίτητων δεξιοτήτων που απαιτεί ο 21ος αιώνας. Οι
μαθητές θα έχουν τη δυνατότητα να μάθουν δρώντας σαν επιστήμονες και καθώς
εργάζονται με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας τους, θα μάθουν να εκφράζουν την άποψή
τους, να κάνουν διάλογο, να διαφωνούν, να επιχειρηματολογούν, να επιλέγουν τη
σωστότερη λύση χρησιμοποιώντας την κριτική τους σκέψη, να χρησιμοποιούν τη φαντασία
τους όταν χρειάζεται καλλιεργώντας έτσι και τη δημιουργική τους σκέψη. Το γεγονός ότι θα
χρησιμοποιήσουν τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και το διαδίκτυο για τη μελέτη της
Πλάγιας Βολής, θα βοηθήσει στη δημιουργία τεχνολογικά εγγράμματων ατόμων.
Ο συνδυασμός όλων των παραπάνω δεξιοτήτων είναι αυτός που θα εξοπλίσει τους μαθητές
με τα απαραίτητα εφόδια έτσι ώστε να είναι περιζήτητοι στην αγορά εργασίας λίγα χρόνια
μετά, καθώς επίσης, θα τους καταστήσει ικανούς να αντιμετωπίζουν και όλα τα υπόλοιπα
προβλήματα της ζωής σωστά και αποτελεσματικά, χωρίς άγχος, ανασφάλεια και
αμφιβολίες για τις αποφάσεις και τις κινήσεις τους.
5

6. Μάθηση με χρήση Τρισδιάστατων Εκπαιδευτικών Λογισμικών και Web 2.0 εργαλείων
Η εξέλιξη της τεχνολογίας και της επιστήμης, επιβάλλει και κάποιες αλλαγές για την ένταξη
και αξιοποίηση των εκπαιδευτικών λογισμικών και των Web2.0 εργαλείων στην
εκπαιδευτική διαδικασία. Η χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών και του διαδικτύου
κατέχει πλέον μια σημαντική θέση στη ζωή των μαθητών αυτής της γενιάς. Πρέπει λοιπόν,
για να πλησιάσουμε τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες τους και να εισάγουμε και στο
Αναλυτικό Πρόγραμμα «κατασκευάσματα» (artifacts) που έχουν σχέση με τις καθημερινές
τους συνήθειες, όπως 3D εκπαιδευτικά λογισμικά και εργαλεία Web 2.0. Πέρα από το ότι οι
μαθητές αξιοποιούν τα εργαλεία αυτά στην καθημερινή τους ζωή και επικοινωνία σε
εξωσχολικές δραστηριότητες, επιπλέον αυτά έχουν πρόσθετη αξία, αφού μπορούν να
χρησιμοποιηθούν και στη σχολική πραγματικότητα σαν διερευνητικά εργαλεία μάθησης ή
εργαλεία κατασκευής νοημάτων.
Για παράδειγμα, μια έρευνα (Hoffman, Wu, Krajcik & Soloway, 2003), έδειξε πώς μαθητές
έκτης τάξης, κατασκεύασαν καινούργια γνώση χρησιμοποιώντας το World Wide Web και
κάνοντας διερεύνηση σχετικά με θέματα φυσικής. Τα αποτελέσματα της έρευνας, έδειξαν
ότι οι μαθητές που συμμετείχαν ενεργά σε online διερευνητικές στρατηγικές (έρευνα,
αξιολόγηση, συγγραφή, σύνθεση, δημιουργία, κλπ.), ήταν ικανά να αποκτήσουν βαθύτερη
και ακριβέστερη κατανόηση του θέματος που διερευνούσαν και καλύτερη απόκτηση της
επιστημονικής γνώσης.
Εκτός από τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης (Web2.0), η χρήση εκπαιδευτικών
λογισμικών έχει σαν στόχο να υποστηρίξει τη μαθησιακή διαδικασία και να εισάγει τους
μαθητές σε μια διαδικασία διερευνητικής μάθησης, μέσα από την οποία ο καθένας θα
δομήσει τη δική του γνώση. Όπως έχουμε ήδη αναφέρει σε προηγούμενη ενότητα, η
διερευνητική μάθηση, μέσω του κοινωνικού-κονστρουκτιβισμού ευρύτερα και του inquiry-
based πιο συγκεκριμένα, η οποία βασίζεται σε ένα θέμα ή πρόβλημα που αφορά την
καθημερινή ζωή των μαθητών, μπορεί να βοηθήσει στη δημιουργία επιστημονικών
νοημάτων, αλλά και στην εξεύρεση λύσεων σε σημαντικά επιστημονικά θέματα που
απασχολούν την ανθρωπότητα και απαιτούν λύση. Πέρα από τη θεωρητική προσέγγιση και
το σχεδιασμό δράσεων οι μαθητές μπορούν να κατασκευάσουν ψηφιακά δομήματα με τα
οποία θα «τεστάρουν» διαφορετικές λύσεις καθορίζοντας παραμέτρους/ μεταβλητές/
έννοιες και τις σχέσεις μεταξύ αυτών. Ένα τέτοιο ψηφιακό δόμημα είναι ο μικρόκοσμος.
6

7. Σύμφωνα με τον Papert (1980), «Μικρόκοσμος είναι ένας αυτόνομος κόσμος στον οποίο οι
μαθητές μπορούν να μάθουν να μεταφέρουν τις «διερευνητικές τους συνήθειες» από την
προσωπική τους ζωή στον επίσημο κόσμο της επιστημονικής κατασκευής».
Οι μικρόκοσμοι είναι εργαλεία με τα οποία μαθαίνει ο μαθητής. Δίνεται η ευκαιρία στον
μαθητή να αλληλεπιδράσει με τον μικρόκοσμο, ή με τους συμμαθητές του που όλοι μαζί
χρησιμοποιούν τον μικρόκοσμο σε μια δραστηριότητα. Η χρήση της τεχνολογίας στη
μαθησιακή διαδικασία έχει σαν στόχο την αύξηση του ενδιαφέροντος των μαθητών, την
ανάπτυξη του αισθήματος της συνεργασίας, την επικοινωνία μεταξύ των μελών της ομάδας
και τη διαχείριση της πληροφορίας.
Ιδιαίτερη παιδαγωγική αξία κατέχουν οι «μισοψημένοι» μικρόκοσμοι (Κυνηγός, 2007) , οι
οποίοι όπως φαίνεται και από την ονομασία τους, δεν είναι ολοκληρωμένα λογισμικά και
έτσι αναγκάζουν τους μαθητές να ασχοληθούν με αυτά ολοκληρώνοντάς τα. Αυτή η
διαδικασία μαστορέματος είναι πολύ εποικοδομητική, αφού μέσα από αυτήν ο χρήστης-
μαθητής μπορεί να κατανοήσει τη λειτουργία του λογισμικού καθώς επίσης και να το
φτιάξει με τον δικό του τρόπο, αλλάζοντας τις μεταβλητές του και παρατηρώντας τις
αλλαγές που δημιουργούνται.
Παλαιότερα, υπήρχε μια δυσκολία στο να εμπλακούν οι μαθητές και να κατανοήσουν
σύνθετα φυσικά φαινόμενα. Οι 3D προσομοιώσεις αύξησαν το ενδιαφέρον τους για
μάθηση, αφού μέσω αυτών μπόρεσαν να κατανοήσουν αφηρημένες φυσικές έννοιες και
σύνθετα φυσικά φαινόμενα. Οι 3D εικονικοί κόσμοι λειτουργούν σύμφωνα με τη
Νευτώνεια μηχανική και χρησιμοποιούν την τρίτη διάσταση για να αυξήσουν την αίσθηση
της πραγματικότητας. Οπτικοποιούν την πληροφορία, τοποθετώντας την στον τρισδιάστατο
Νευτώνειο χώρο και έτσι αυξάνουν την αντιληπτική ικανότητα του χρήστη, αφού στην
πραγματική του ζωή έχει μάθει να βλέπει τα πάντα στις τρεις διαστάσεις.
Επίσης τα 3D περιβάλλοντα αποτελούνται από τρισδιάστατα αντικείμενα με τα οποία ο
χρήστης έχει τη δυνατότητα να αλληλεπιδράσει. Αυτά τα περιβάλλοντα προκαλούν την
ψευδαίσθηση ότι βρίσκεσαι μέσα σε έναν τρισδιάστατο χώρο και δίνουν στο χρήστη τη
δυνατότητα να αναπτύξει συμπεριφορές και να κάνει κινήσεις οι οποίες είναι ανάλογες με
αυτές που θα έκανε στον πραγματικό κόσμο. Οι 3D εικονικοί κόσμοι, έχουν σχεδιαστεί για
να βελτιώσουν τη μαθησιακή διαδικασία. Παρέχοντας πιο ευέλικτη γνώση από τα
7

8. δισδιάστατα περιβάλλοντα, προσπαθούν με τη χρήση της τρίτης διάστασης να ενισχύσουν
τη συνεργατική μάθηση και να παρέχουν χειροπιαστές μαθησιακές εμπειρίες που δεν
μπορούν να υπάρξουν στην τάξη. Οι προσομοιώσεις αυτές, δίνουν τη δυνατότητα στον
χρήστη να συγκρίνει τα θεωρητικά με τα πειραματικά αποτελέσματα και να εμπλέκεται και
ο ίδιος στη διαδικασία διερεύνησης.
Από έρευνες (Ruddle, Payne and Jones (1997), Waller, Hunt and Knapp (1998)), φαίνεται ότι
οι τρισδιάστατοι κόσμοι, έχουν βοηθήσει στο να αναπτυχθεί γρηγορότερα η χωρική
αντίληψη των ατόμων που ασχολήθηκαν με αυτούς. Τα αποτελέσματα αυτά είναι πολύ
ενθαρρυντικά όσον αφορά τη χρήση αυτών των περιβαλλόντων στη διδασκαλία των
φυσικών επιστημών. Τα 3D περιβάλλοντα, δίνουν την ευκαιρία στον χρήστη να
αλληλεπιδράσει όχι μόνο με τα αντικείμενα που υπάρχουν σε αυτά, αλλά και με άλλους
χρήστες.
Στο συγκεκριμένο σενάριο με θέμα τη μελέτη της Πλάγιας Βολής, θα πρότεινα να
χρησιμοποιηθεί ο 3D Juggler Microworld (Metafora platform), ο οποίος θα είναι
μισοψημένος. Οι μαθητές θα πρέπει να αλλάζουν συνεχώς τις τιμές κάποιων μεταβλητών,
δημιουργώντας κάθε φορά διαφορετικό μοντέλο του ίδιου μικρόκοσμου, με σκοπό την
μελέτη της εξάρτησης του χρόνου που χρειάζεται η σφαίρα μέχρι να φτάσει στο έδαφος,
της οριζόντιας απόστασης (R) που διανύει και του μέγιστου ύψους (hmax) στο οποίο φτάνει,
από κάποιες άλλες μεταβλητές, όταν εκτελεί πλάγια βολή.
3D Juggler Microworld
8

9. Η βασική ιδέα πίσω από τη θεωρία του Constructionism είναι ότι οι μαθητές μπορούν να
μάθουν, κατασκευάζοντας μοντέλα από μόνοι τους (Harel and Papert, 1991; Kafai, 2006).
Σύμφωνα με τους Kafai and Resnick (1996), η κατασκευή της γνώσης, λαμβάνει χώρα όταν
οι ίδιοι οι μαθητές εμπλέκονται στην κατασκευή αντικειμένων ή μοντέλων. Οι μαθητές με
το μαστόρεμα του «μισοψημένου» μικρόκοσμου 3D Juggler Microworld, θα κατανοήσουν
καλύτερα και εις βάθος το φαινόμενο της Πλάγιας Βολής και επίσης θα μπουν σε μια
διαδικασία κριτικής αλλά και δημιουργικής σκέψης για την εξαγωγή συμπερασμάτων για το
φαινόμενο που θα μελετήσουν. Το γεγονός ότι θα δράσουν οι ίδιοι για την απόκτηση και
οικοδόμηση της γνώσης χρησιμοποιώντας ένα τρισδιάστατο λογισμικό (3D Juggler
Microworld), θα τους δώσει κίνητρα και θα αυξήσει το ενδιαφέρον τους για την κατασκευή
του, συνεργαζόμενοι με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας τους.
Επιπρόσθετα, η χρήση εργαλείων Web 2.0 είναι πολύ χρήσιμη και εποικοδομητική στη
μαθησιακή διαδικασία. Τα εργαλεία Web 2.0 είναι μέσα τα οποία διευκολύνουν τις
κοινωνικές επαφές και την ανταλλαγή της πληροφορίας. Χρησιμοποιώντας αυτά τα
εργαλεία, άτομα με κοινές αναζητήσεις και ενδιαφέροντα, σχηματίζουν κοινότητες μέσα
στις οποίες εκφράζουν τις ιδέες και τις απόψεις τους για διάφορα θέματα. Οι χρήστες
αυτών των εργαλείων επικοινωνούν με διάφορους τρόπους, συμμετέχουν σε συζητήσεις,
δημοσιεύουν και μοιράζονται πληροφορίες με άλλα άτομα και μπορούν να παράγουν κοινό
έργο.
Αυτή η διαδικασία επιτρέπει τη δημιουργία κοινωνικών σχέσεων και επαφών, ενισχύει τον
διάλογο και βοηθά στην ανάπτυξη της κοινωνικότητας των ατόμων. Η συζήτηση μεταξύ των
μελών μιας ομάδας, μπορεί να είναι είτε σύγχρονη, είτε ασύγχρονη. Δεν χρειάζονται
ιδιαίτερες γνώσεις ηλεκτρονικών υπολογιστών για να χρησιμοποιεί κανείς ένα εργαλείο
Web 2.0 όπως blogs, wikis κτλ., και η δημιουργία ενός τέτοιου λογαριασμού δεν έχει
κανένα οικονομικό κόστος.
Σύμφωνα με τη θεωρία του Συνδετισμού (Connectivism), η μάθηση και η γνώση υπάρχουν
μέσα από τη διάσταση των απόψεων. Τα εργαλεία Web 2.0 συντελούν στη μάθηση, αφού
τα άτομα που τα χρησιμοποιούν συμμετέχουν σε ομάδες συζήτησης ενός θέματος και μέσα
από το διάλογο εμπλουτίζουν την προϋπάρχουσα γνώση τους. Η καλλιέργεια και η
διατήρηση των επαφών είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της συνέχειας της μάθησης.
9

10. Μέσα από αυτή την επαφή και τον διάλογο, το άτομο καλλιεργεί την κριτική σκέψη την
οποία χρησιμοποιεί για να λαμβάνει αποφάσεις και να επιλέγει την κατάλληλη γνώση.
Τα εργαλεία Web 2.0 που θα χρησιμοποιηθούν στη μελέτη της Πλάγια Βολής είναι το
PBWiki και το LASAD (Metafora platform), τα οποία είναι περιβάλλοντα που ενισχύουν τη
συνεργατική μάθηση, ενδυναμώνουν τη συνεργασία και γενικότερα διευκολύνουν τη
σύγχρονη, αλλά και ασύγχρονη συζήτηση πολλών ατόμων.
Στην περίπτωσή μας, αυτά τα δύο εργαλεία είναι πολύ χρήσιμα, αφού μέσω του LASAD οι
μαθητές, οι οποίοι θα είναι χωρισμένοι σε ομάδες των τεσσάρων, θα μπορούν να συζητούν
σύγχρονα για την επίλυση του θέματος που θα τους δίνεται κάθε φορά. Το LASAD περιέχει
πολλές διαφορετικές κάρτες με τα ονόματα: “Comment”, “Claim”, “Issue”, “Sharing
thoughts” κλπ., τις οποίες οι μαθητές, θα έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν με σκοπό
να εκφράσουν τα σχόλιά τους, τους ισχυρισμούς τους και τις ιδέες τους για το πώς πρέπει
να κινηθούν.
LASAD
Παράλληλα με την συζήτηση που θα πραγματοποιείται στο LASAD, οι μαθητές θα
μεταφέρονται στο PBWiki, όπου και πάλι θα πρέπει να συνεργαστούν για την δημιουργία
ενός κειμένου, στο οποίο θα παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της μελέτης τους.
10

11. Η Αρχική σελίδα του PBWiki που έχει φτιαχτεί για τη Μελέτη της Πλάγιας Βολής
Είναι φανερό ότι σε αυτό το νοητικό στάδιο που βρίσκονται οι μαθητές, δίνουμε
περισσότερη έμφαση στη διαδικασία και στο να μάθουν να επικοινωνούν, να εκφράζουν τη
γνώμη τους και να σκέφτονται κριτικά, παρά στο τελικό αποτέλεσμα. Αυτό που μας
ενδιαφέρει είναι η καλλιέργεια των κατάλληλων δεξιοτήτων που είναι απαραίτητες για τον
21ο αιώνα.
Με τη χρήση τέτοιων εργαλείων στην εκπαιδευτική διαδικασία, ενθαρρύνεται η έκφραση
των «σιωπηλών» μαθητών που συνήθως δεν συμμετέχουν στην τάξη. Πίσω από το πέπλο
της ανωνυμίας ενθαρρύνονται στο να συμμετέχουν σε συζητήσεις με τους συμμαθητές
τους και πολλές φορές αυτά τα άτομα έχουν πολύ ενδιαφέρουσες απόψεις, όμως
ντρέπονται να τις εκφράσουν δημόσια. Επίσης, τέτοια περιβάλλοντα, ενισχύουν και την
ανατροφοδότηση είτε από τον εκπαιδευτικό, είτε και από τους συνομηλίκους, διαδικασία
πολύ σημαντική για τη σωστή οικοδόμηση της γνώσης.
Κοινότητες Εκπαιδευτικών – Design-Βased Research
Απώτερος σκοπός στης Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Υπουργείου Παιδείας, θα έπρεπε να
ήταν η δημιουργία Κοινοτήτων, στις οποίες οι εκπαιδευτικοί θα είχαν τη δυνατότητα να
λαμβάνουν μέρος με σκοπό την δημιουργία καλύτερων συνθηκών εκπαίδευσης στα
σχολεία. Σε αυτές τι κοινότητες, οι εκπαιδευτικοί θα μπορούσαν να βελτιώσουν:
11

12.  την παιδαγωγική τους προσέγγιση και να βελτιωθούν επαγγελματικά με στόχο και
τη βελτίωση του μαθητή.
 τον ίδιο τον εαυτό τους για δικούς τους προσωπικούς λόγους.
(Grossman, P., Wineburg, S., and Woolworth, S.,2000)
Τα μέλη αυτών των κοινοτήτων, έχουν τη δυνατότητα να ανταλλάσσουν απόψεις και ιδέες
για θέματα που αφορούν τη βελτίωση του μαθήματός τους, να ανταλλάσσουν υλικό, να
βοηθούν στη γένεση νέων ιδεών και να ενημερώνουν τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας για
ενδιαφέροντα περιστατικά που έτυχε να αντιμετωπίσουν κατά τη διάρκεια διεξαγωγής του
μαθήματός - έρευνας στην τάξη (Grossman, P., Wineburg, S., and Woolworth, S.,2000).
Οι Κοινότητες αυτές, πρέπει να έχουν ως βασικό στόχο την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών
σχετικά με ότι νέο κυκλοφορεί σήμερα σε σχέση με την εκπαίδευση, δηλαδή εκπαιδευτικά
λογισμικά και χρήση των νέων τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία. Το σχολείο
σήμερα, για να προσεγγίσει τους μαθητές και να τους κεντρίσει το ενδιαφέρον, πρέπει να
ακολουθεί την εξέλιξη της τεχνολογίας και να χρησιμοποιεί όλες τις νέες εφαρμογές που
αυτή παράγει, αφού και οι ίδιοι οι μαθητές αυτό αποζητούν. Το σχολείο τους φαίνεται
βαρετό διότι δεν ταυτίζεται με τις ανάγκες και τις καθημερινές τους συνήθειες. Αυτό πρέπει
να αλλάξει άμεσα για να φέρει και πάλι τους μαθητές κοντά στη γνώση.
Με αφορμή τη δημιουργία τέτοιων κοινοτήτων, θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν και
πολλές Έρευνες Σχεδιασμού (Design – Based Research). Οι έρευνες σχεδιασμού (Cobb et
al., 2003; Collins et al., 2004) προϋποθέτουν τον επαναληπτικό και συνεργατικό σχεδιασμό
εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων και έχουν παρεμβατικό χαρακτήρα. Ένας από τους στόχους
του Design – Based Research είναι να βελτιώσει τον τρόπο που ένας σχεδιασμός λειτουργεί
στην πράξη (Collins et al.., 2004). Όταν οι εκπαιδευτικοί ή οι ερευνητές παρατηρήσουν ότι
κάτι δεν λειτουργεί σωστά , μπορούν να εξετάσουν τις διάφορες παραμέτρους που το
επηρεάζουν και να το διορθώσουν. Είναι σημαντικό να καταγράφονται οι αποτυχίες και οι
αναθεωρήσεις, όπως και τα συνολικά αποτελέσματα του πειράματος (Collins et al., 2004).
Εκπαιδευτικοί οι οποίοι ανήκουν σε Κοινότητες όπως αυτές που αναφέρθηκαν παραπάνω,
μπορούν να συνεργάζονται μεταξύ τους και να βοηθούν ο ένας τον άλλο να βελτιώσει
κάποια πράγματα στα οποία συνάντησε δυσκολίες κατά τη φάση του πειραματισμού. Για
παράδειγμα, όταν κάποιος εκπαιδευτικός ή ερευνητής κάνει μια έρευνα στην τάξη του, στο
12

13. τέλος κάθε φάσης, ενημερώνει τα μέλη της κοινότητας για το τι έγινε στη συγκεκριμένη
φάση και τα προβλήματα που αντιμετώπισε. Έτσι, με αυτό τον τρόπο, μπορεί να πάρει
ανατροφοδότηση από τους συναδέλφους του, καθώς και συμβουλές για τη βελτίωση της
ερευνητικής του προσπάθειας.
Η αξία της συμμετοχής στο πλαίσιο δεν είναι απλή, αφού παράγει καλύτερη κατανόηση της
παρέμβασης και επίσης μπορεί να οδηγήσει στη βελτίωση θεωρητικών απολογισμών
διδασκαλίας και μάθησης (The Design-Based Research Collective, 2003). Η Έρευνα
Σχεδιασμού προϋποθέτει συνεχείς βελτιώσεις (Collins et al., 2004). Η πρόθεση της Έρευνας
Σχεδιασμού στην εκπαίδευση είναι να εξετάσει πιο γενικά τη φύση της μάθησης σε ένα
σύνθετο σύστημα και να βελτιώσει παραγωγικά τις θεωρίες μάθησης (The Design-Based
Research Collective, 2003).
Το συγκεκριμένο σενάριο, θα μπορούσε να πάρει τη μορφή μιας Έρευνας Σχεδιασμού,
δηλαδή μετά το τέλος κάθε φάσης της ερευνητικής διαδικασίας, ο εκπαιδευτικός ο οποίος
συμμετέχει σε μια κοινότητα, θα μπορεί να ενημερώνει τα μέλη αυτής της κοινότητας για
τα όσα πραγματοποιήθηκαν και για τις δυσκολίες που αντιμετώπισε. Μέσα από τις
συμβουλές και την ανατροφοδότηση που θα λάβει από τους συναδέλφους του, θα μπορεί
να βελτιώσει τις επόμενες φάσεις τις έρευνάς του, αλλάζοντάς τις εντελώς ή απλά
τροποποιώντας τις. Έτσι, το αποτέλεσμα που θα πάρει θα είναι ακόμα καλύτερο και θα έχει
οδηγήσει τους μαθητές που λαμβάνουν μέρος στην έρευνα αυτή, στην καλύτερη
κατανόηση του φαινομένου που θα μελετήσουν.
13

14. Πλαίσιο Εφαρμογής
Το σενάριο αυτό απευθύνεται σε μαθητές Α’ Λυκείου, δηλαδή σε παιδιά ηλικίας δεκαπέντε
με δεκαέξι χρονών και αφορά τη μελέτη της Πλάγιας Βολής. Προτεινόμενος χρόνος
υλοποίησης του συγκεκριμένου σεναρίου είναι 17-18 διδακτικές ώρες.
Η δραστηριότητες είναι απαραίτητο να διεξαχθούν στο εργαστήριο ηλεκτρονικών
υπολογιστών του σχολείου για να μπορέσουν οι μαθητές να χρησιμοποιήσουν το λογισμικό
και τα εργαλεία Web2.0 που αναφέρθηκαν νωρίτερα, έχοντας συνεχή πρόσβαση στο
internet. Στην πρώτη φάση της δραστηριότητας, προτείνεται οι μαθητές να μεταβούν στο
γήπεδο μπάσκετ του σχολείου, με σκοπό να μελετήσουν την Πλάγια Βολή προσπαθώντας
να βάλουν καλάθι με μπάλες του μπάσκετ.
Οι μαθητές, πρέπει να είναι εξοικειωμένοι με τη χρήση Web2.0 εργαλείων και να έχουν
διδαχθεί την Ευθύγραμμη Κίνηση (ομαλή και μεταβαλλόμενη). Η Πλάγια Βολή δεν αποτελεί
μέρος του αναλυτικού προγράμματος σπουδών της Α’ Λυκείου, όμως θεωρούμε ότι έστω
και η ποιοτική μελέτη της από τους μαθητές είναι σημαντική, αφού πίσω από πολλά
φαινόμενα που πραγματοποιούνται καθημερινά γύρω μας, κρύβεται το φαινόμενο της
Πλάγιας Βολής. Για παράδειγμα, πίσω από τα περισσότερα αθλήματα με μπάλα, όπως είναι
το μπάσκετ, το βόλεϊ, το ποδόσφαιρο κλπ., κρύβεται το φαινόμενο της Πλάγιας Βολής.
Για τη διεξαγωγή των δραστηριοτήτων του σεναρίου, οι μαθητές θα χρησιμοποιήσουν το
λογισμικό 3D Juggler Microworld του Metafora Platform και τα εργαλεία Web2.0, LASAD
του Metafora Platform για να συνομιλούν μεταξύ τους κατά τη διάρκεια επίλυσης του
προβλήματος που θα ερευνούν κάθε φορά και PBWiki, στο οποίο θα υπάρχουν τα Φύλλα
Εργασίας όλων των δραστηριοτήτων, καθώς και χώρος για τη συγγραφή των
αποτελεσμάτων και των συμπερασμάτων της κάθε ομάδας.
Οι μαθητές θα δημιουργήσουν ένα λογαριασμό στο PBWiki και με πρόσκληση από τον
εκπαιδευτικό, θα μπορούν να συμμετέχουν στον παραπάνω ιστότοπο, γράφοντας τα
κείμενα και τις ιδέες τους σχετικά με το Φαινόμενο της Πλάγιας Βολής στο χώρο που
δημιουργήθηκε για την ομάδα τους (Ομάδα1, Ομάδα 2, κλπ.). Ο συγκεκριμένος ιστότοπος
θα είναι κλειστός και σε αυτόν θα έχουν πρόσβαση μόνο οι μαθητές που συμμετέχουν στη
συγκεκριμένη δραστηριότητα και ο εκπαιδευτικός. Η διεύθυνση του PBWiki για την Μελέτη
της Πλάγιας Βολής είναι: http://plagiavoli.pbworks.com/w/page/50161182/Αρχική
14

15. Όσον αφορά το LASAD, σε κάθε υποομάδα θα πρέπει να δοθεί ένας κωδικός από τον
εκπαιδευτικό ο οποίος θα επιτρέπει την είσοδο σε αυτό το εργαλείο και θα πρέπει να
δημιουργηθούν περιοχές συζητήσεων για την κάθε ομάδα, είτε από τον εκπαιδευτικό είτε
από τους μαθητές της ομάδας έτσι ώστε να μην μπερδεύονται οι ομάδες μεταξύ τους.
Οι μαθητές θα χωριστούν σε ομάδες των τεσσάρων ατόμων. Η κάθε ομάδα θα χωριστεί σε
δύο υποομάδες των δύο ατόμων. Οι μαθητές της κάθε υποομάδας θα κάθονται σε
διαφορετικό υπολογιστή σε μεγάλη απόσταση από τους μαθητές της υπόλοιπης ομάδας
έτσι ώστε να μην έχουν οπτική επαφή και να αποφευχθεί η συνομιλία με τα υπόλοιπα μέλη
της ομάδας τους. Αυτό γίνεται για να μάθουν να συνεργάζονται με τους συμμαθητές τους
με σκοπό την επίλυση μιας κοινής πρόκλησης, ανταλλάσσοντας μηνύματα και ιδέες μέσω
του LASAD. Επίσης, το γεγονός ότι θα κάθονται δύο δύο σε έναν υπολογιστή, θα βοηθήσει
στο να συμμετέχουν και οι δύο μαθητές στη διαδικασία, εκφράζοντας την άποψή τους και
μελετώντας την ορθότητα των σκέψεών τους με τη βοήθεια του λογισμικού 3D Juggler
Microworld.
Σε κάθε ομάδα θα οριστεί ένας συντονιστής, ο οποίος θα οργανώνει όλα τα κείμενα που
γράφονται στο PBWiki και θα συντάσσει ένα ενιαίο κείμενο. Ο συντονιστής θα αλλάζει σε
κάθε δραστηριότητα, έτσι ώστε όλα τα μέλη της ομάδας να περάσουν από αυτή τη θέση και
να αναλάβουν για λίγο την ευθύνη του συντονισμού και της καθοδήγησης της ομάδας τους.
Επίσης, οι ομάδες πρέπει να είναι ανομοιογενείς ως προς το φύλο, την κοινωνική
προέλευση, την επίδοση των μαθητών και τις σχέσεις μεταξύ των μελών, έτσι ώστε η
δραστηριότητα να μπορεί να διεξαχθεί ομαλά.
Ο εκπαιδευτικός έχει περισσότερο τον ρόλο του συντονιστή και όχι τόσο του καθοδηγητή.
Είναι υπεύθυνος για την οργάνωση της όλης δραστηριότητας και όχι μεταδότης της γνώσης.
Αφήνει τους μαθητές να δράσουν μόνοι τους για την επίλυση της εκάστοτε δραστηριότητας
και παρεμβαίνει μόνο όταν βλέπει ότι ξεφεύγουν από το θέμα που μελετάται ή
δυσκολεύονται, δίνοντάς τους περισσότερες και σαφέστερες οδηγίες για να συνεχίσουν και
πάλι μόνοι τους. Οργανώνει την πορεία διερεύνησης των μαθητών, όμως παράλληλα, τους
αφήνει να ενεργήσουν ελεύθερα, να κάνουν τις δικές τους επιλογές και να δημιουργήσουν
νοήματα για το θέμα που μελετούν. Με αυτό τον τρόπο, καλλιεργείται η αυτόνομη μάθηση
η οποία θα οδηγήσει αργότερα στην δια βίου μάθηση των συγκεκριμένων ατόμων.
15

16. Στόχοι της δραστηριότητας:
Βασικός στόχος:
• Οι μαθητές να μάθουν να μελετούν/ διερευνούν ένα θέμα που αφορά αυτούς και
την καθημερινή τους ζωή, δρώντας σαν επιστήμονες, χωρίς να χρειάζονται τη
βοήθεια του εκπαιδευτικού (Inquiry-Based Learning – Διερευνητική Μάθηση).
 Παιδαγωγικοί στόχοι:
 Απόκτηση νέας γνώσης
 Μετασχηματισμός της προϋπάρχουσας γνώσης βάσει των νέων στοιχείων
 Ανάπτυξη επικοινωνιακών δεξιοτήτων (π.χ. διάλογος)
 Συνεργασία – Ενθάρρυνση της ομαδικής δουλειάς
 Να μάθουν οι μαθητές να εκφράζουν την άποψή τους
 Εξαγωγή συμπερασμάτων
 Αυτενέργεια
 Ανάπτυξη ανώτερου επιπέδου νοητικές λειτουργίες, ικανότητες και δεξιότητες (π.χ.
κριτική και δημιουργική σκέψη, λύση προβλημάτων) –Δεξιότητες που απαιτούνται
για τον 21ο αιώνα
 Άσκηση στην παραγωγή γραπτού λόγου
 Ενίσχυση φυσικών και διανοητικών ικανοτήτων
 Χρήση επιστημονικής γλώσσας
 Μαθησιακοί στόχοι:
 Καλλιέργεια της ερευνητικής διάθεσης για θέματα που μας αφορούν
 Ενεργοποίηση ενδιαφέροντος για τα προβλήματα της καθημερινής ζωής – Επαφή
με την κοινωνική πραγματικότητα
 Κατανόηση του φαινομένου της Πλάγιας Βολής
 Στόχοι ως προς τις νέες τεχνολογίες:
 Εξοικείώση με τη διαδικασία μάθησης με χρήση εργαλείων Web2.0 (PBWiki, LASAD)
 Εξοικείωση με τη χρήση εκπαιδευτικών λογισμικών κατά τη μαθησιακή διαδικασία
(π.χ. λογισμικό 3D Juggler Microworld)
 Βαθιά πρόσβαση στη δομή του λογισμικού για την καλύτερη κατανόηση της
λειτουργίας του
 Προώθηση της από απόσταση επικοινωνίας (π.χ. μέσω LASAD)
16

17.  Διαχείριση πληροφορίας
Παρακάτω, ακολουθεί η ανάλυση της δραστηριότητας, δηλαδή η διαδικασία εφαρμογής
της δραστηριότητας μέσα από την παρουσίαση των φάσεων εφαρμογής που περιλαμβάνει
το συγκεκριμένο σενάριο και η ανάλυση της αναμενόμενης διδακτικής και μαθησιακής
πορείας.
Ανάλυση της δραστηριότητας
Φάση Πρώτη: Προβληματισμός – Εξοικείωση με τα λογισμικά (Προτεινόμενος χρόνος 2 - 3
διδακτικές ώρες)
Σε αυτή τη φάση, ο εκπαιδευτικός καθορίζει τη σύσταση της κάθε ομάδας (ανομοιογένεια
ως προς το φύλο, κοινωνική προέλευση, επίδοση, σχέσεις μεταξύ των μελών, δεξιότητες)
και ακολούθως ορίζεται ο συντονιστής κάθε ομάδας για την πρώτη δραστηριότητα, ο
οποίος θα είναι υπεύθυνος για τον συντονισμό των δραστηριοτήτων της ομάδας του.
Ο εκπαιδευτικός, αρχικά, ενημερώνει τους μαθητές ότι πρόκειται να μελετήσουν ποιοτικά
το φαινόμενο της Πλάγιας Βολής και ακολούθως τους δίνει το Φύλλο Εργασίας Α, το οποίο
περιλαμβάνει οδηγίες για την ποιοτική μελέτη της Πλάγιας Βολής στο γήπεδο μπάσκετ του
σχολείου, όπου χρησιμοποιώντας μπάλες του μπάσκετ, ένας μαθητής από την κάθε ομάδα
προσπαθεί να βάλει καλάθι από διάφορες αποστάσεις και τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας,
καλούνται να παρατηρήσουν την κίνηση που κάνει η μπάλα και τη γωνία που σχηματίζει με
το έδαφος, όταν αυτή εκτοξεύεται. Οι μαθητές της κάθε ομάδας, καλούνται να
συνεργαστούν και να γράψουν στον χώρο συγγραφής της ομάδας τους στο PBWiki τις
παρατηρήσεις τους.
Στη συνέχεια, σύμφωνα με το φύλλο εργασίας, οι μαθητές καλούνται να «παίξουν» με το
λογισμικό 3D Juggler Microworld, έτσι ώστε να εξοικειωθούν με αυτό και να αναγνωρίσουν
τις μεταβλητές που ρυθμίζει ο κάθε slider, καθώς και με το LASAD, το οποίο θα
17

18. χρησιμοποιήσουν στις επόμενες φάσεις για τη μεταξύ τους επικοινωνία. Οι μαθητές της
κάθε ομάδας, όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα είναι τέσσερις και χωρίζονται σε δύο
υποομάδες των δύο ατόμων, οι οποίες κάθονται σε διαφορετικούς υπολογιστές. Οι
μαθητές, καλούνται σε συνεργασία με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας τους να απαντήσουν
στις ερωτήσεις του φύλλου εργασίας στον χώρο συγγραφής της ομάδας τους στο PBWiki.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στο λογισμικό 3D Juggler Microworld, υπάρχουν δύο έννοιες, το
Shot Azimuth και το Shot Altitude οι οποίες είναι άγνωστες στους μαθητές και τους ζητάμε
να ανακαλύψουν ποιο μέγεθος ορίζει η κάθε μια από αυτές. Το Shot Azimuth ορίζει την
κατεύθυνση στην οποία θα κινηθεί η σφαίρα και το Shot Altitude ορίζει τη γωνία βολής της
σφαίρας. Επίσης, πίσω από τη λέξη Power που υπάρχει στο λογισμικό, κρύβεται η αρχική
ταχύτητα της σφαίρας. Αυτό το «λάθος», έχει γίνει εσκεμμένα, με σκοπό να δούμε αν οι
μαθητές μπορούν να αναγνωρίσουν το μέγεθος αυτό. Λογικά όμως, περιμένουμε η λέξη
Power να τους μπερδέψει και να τους παραπέμψει περισσότερο στην έννοια της Ισχύος,
της Ενέργειας ή της Δύναμης.
Ο εκπαιδευτικός κατά τη διάρκεια της όλης δραστηριότητας, προσπαθεί να παρατηρεί τις
κινήσεις της κάθε ομάδας και να παρεμβαίνει όπου αυτός θεωρεί ότι είναι απαραίτητο
καθώς και όταν βλέπει ότι κάποια ομάδα ξεφεύγει από το θέμα μελέτης. Επίσης,
παρακολουθεί τις συζητήσεις των ομάδων στο LASAD και τις απαντήσεις τους στο PBWiki.
Στο τέλος της φάσης αυτής, κάνει μια συζήτηση με όλες τις ομάδες για να βεβαιωθεί ότι
όλοι βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο και ότι όλοι έχουν εξάγει τα σωστά συμπεράσματα για το
θέμα που μελετήθηκε.
Φάση Δεύτερη: Διεξαγωγή Έρευνας (Προτεινόμενος χρόνος 12 διδακτικές ώρες)
Η δεύτερη φάση αποτελείται από τέσσερα στάδια.
Στάδιο πρώτο: Διερεύνηση του πώς επηρεάζει η μάζα της σφαίρας: τον χρόνο, την
οριζόντια απόσταση και το μέγιστο ύψος στο οποίο φτάνει η σφαίρα. (Προτεινόμενος
χρόνος 3 διδακτικές ώρες)
Σε αυτή τη φάση, οι μαθητές χωρισμένοι σε ομάδες των τεσσάρων, η σύσταση των οποίων
έχει καθοριστεί από τον εκπαιδευτικό στην προηγούμενη φάση του σεναρίου, καλούνται να
μελετήσουν την εξάρτηση:
18

19. • του χρόνου που χρειάζεται η σφαίρα για να φτάσει στο έδαφος
• της οριζόντιας απόστασης που διανύει (βεληνεκές)
• του μέγιστου ύψους (hmax) στο οποίο φτάνει η σφαίρα
σε σχέση με τη μάζα της, με τη βοήθεια του 3D Juggler Microworld.
Όπως και στην προηγούμενη φάση, οι μαθητές της κάθε ομάδας θα χωριστούν σε δύο
υποομάδες των δύο ατόμων, οι οποίες θα κάθονται σε διαφορετικούς υπολογιστές με
σκοπό να επικοινωνούν μέσω του LASAD για να καταφέρουν μαζί σαν ομάδα να
διερευνήσουν το θέμα που θα τους δοθεί. Στη συνέχεια, ορίζεται ο συντονιστής κάθε
ομάδας για το πρώτο στάδιο αυτής της φάσης, ο οποίος θα είναι υπεύθυνος για τον
συντονισμό των δραστηριοτήτων της ομάδας του.
Θα δοθεί στους μαθητές το Φύλλο Εργασίας Β, το οποίο περιλαμβάνει αρχικά μια ερώτηση
για το πώς νομίζουν ότι επηρεάζει η μάζα της σφαίρας τον χρόνο που χρειάζεται για να
φτάσει στο έδαφος, το βεληνεκές και το μέγιστο ύψος στο οποίο φτάνει, με σκοπό να
ανιχνευθούν οι προϋπάρχουσες ιδέες των μαθητών.
Ακολούθως, τους ζητείται να συμπληρώσουν ένα πίνακα στον οποίο δίνονται οι τιμές των
μεγεθών: Azimuth, φ, υ0, g και η μαθητές καλούνται να αλλάζουν την τιμή της μάζας της
σφαίρας και να παρατηρήσουν πώς αυτή επηρεάζει τον χρόνο που χρειάζεται για να
φτάσει στο έδαφος, το βεληνεκές και το μέγιστο ύψος στο οποίο φτάνει, χρησιμοποιώντας
το λογισμικό 3D Juggler Microworld.
Στη συνέχεια ακολουθούν ερωτήσεις με σκοπό της εξαγωγή συμπερασμάτων από τους
μαθητές, βάσει των αποτελεσμάτων που πήραν συμπληρώνοντας τον πίνακα. Οι μαθητές
πρέπει τώρα να μεταφερθούν στο PBWiki και να απαντήσουν σε συνεργασία με τα
υπόλοιπα μέλη της ομάδας τους τις ερωτήσεις που βρίσκονται στο Φύλλο Εργασίας, στον
χώρο συγγραφής της ομάδας τους.
Τα συμπεράσματα που περιμένουμε να εξάγουν οι μαθητές μετά το τέλος της
δραστηριότητας είναι ότι η μάζα δεν επηρεάζει κανένα από τα τρία μεγέθη που
μελετήθηκαν. Πιο συγκεκριμένα, ο χρόνος που χρειάζεται η σφαίρα για να φτάσει στο
έδαφος δεν εξαρτάται από τη μάζα της, η μάζα δεν επηρεάζει την οριζόντια απόσταση που
19

20. διανύει η σφαίρα (ποιοτική παρατήρηση) και ούτε το μέγιστο ύψος στο οποίο φτάνει η
σφαίρα δεν εξαρτάται από τη μάζα της (ποιοτική παρατήρηση).
Ο εκπαιδευτικός κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας αυτής, προσπαθεί να παρατηρεί τις
κινήσεις της κάθε ομάδας και να παρεμβαίνει όπου αυτός θεωρεί ότι είναι απαραίτητο
καθώς και όταν βλέπει ότι κάποια ομάδα ξεφεύγει από το θέμα μελέτης. Επίσης,
παρακολουθεί τις συζητήσεις των ομάδων στο LASAD και τις απαντήσεις τους στο PBWiki.
Στο τέλος του πρώτου σταδίου της δεύτερης φάσης, κάνει μια συζήτηση με όλες τις ομάδες
για να βεβαιωθεί ότι όλοι βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο και ότι όλοι έχουν εξάγει τα σωστά
συμπεράσματα για το θέμα που μελετήθηκε.
Φάση Δεύτερη: Διεξαγωγή Έρευνας (Προτεινόμενος χρόνος 12 διδακτικές ώρες)
Στάδιο δεύτερο: Διερεύνηση του πώς επηρεάζει η αρχική ταχύτητα της σφαίρας: τον χρόνο,
την οριζόντια απόσταση και το μέγιστο ύψος στο οποίο φτάνει η σφαίρα. (Προτεινόμενος
χρόνος 3 διδακτικές ώρες)
Σε αυτή τη φάση, οι μαθητές χωρισμένοι στις ίδιες ομάδες των τεσσάρων, η σύσταση των
οποίων έχει καθοριστεί από τον εκπαιδευτικό στην προηγούμενη φάση του σεναρίου,
καλούνται να μελετήσουν την εξάρτηση:
• του χρόνου που χρειάζεται η σφαίρα για να φτάσει στο έδαφος
• της οριζόντιας απόστασης που διανύει (βεληνεκές)
• του μέγιστου ύψους (hmax) στο οποίο φτάνει η σφαίρα
σε σχέση με τη αρχική ταχύτητά της, με τη βοήθεια του 3D Juggler Microworld.
Οι μαθητές της κάθε ομάδας θα χωριστούν σε δύο υποομάδες των δύο ατόμων, όπως
ακριβώς έγινε και στις προηγούμενες συναντήσεις, οι οποίες θα κάθονται σε διαφορετικούς
υπολογιστές με σκοπό να επικοινωνούν μέσω του LASAD για να καταφέρουν μαζί να
διερευνήσουν το θέμα που θα τους δοθεί. Στη συνέχεια, ορίζεται ο συντονιστής κάθε
ομάδας για το δεύτερο στάδιο αυτής της φάσης, ο οποίος θα είναι υπεύθυνος για τον
συντονισμό των δραστηριοτήτων της ομάδας του.
Θα δοθεί στους μαθητές το Φύλλο Εργασίας Γ, το οποίο περιλαμβάνει αρχικά μια ερώτηση
για το πώς νομίζουν ότι επηρεάζει η αρχική ταχύτητα της σφαίρας τον χρόνο που χρειάζεται
20

21. για να φτάσει στο έδαφος, το βεληνεκές και το μέγιστο ύψος στο οποίο φτάνει, με σκοπό
να ανιχνευθούν και πάλι οι προϋπάρχουσες ιδέες των μαθητών.
Ακολούθως, τους ζητείται να συμπληρώσουν ένα πίνακα στον οποίο δίνονται οι τιμές των
μεγεθών: m, Azimuth, φ, g και η μαθητές καλούνται να αλλάζουν την τιμή της αρχικής
ταχύτητας της σφαίρας που μελετούν και να παρατηρήσουν πώς αυτή επηρεάζει τον χρόνο
που χρειάζεται για να φτάσει στο έδαφος, το βεληνεκές και το μέγιστο ύψος στο οποίο
φτάνει, χρησιμοποιώντας το λογισμικό 3D Juggler Microworld.
Στη συνέχεια ακολουθούν ερωτήσεις με σκοπό της εξαγωγή συμπερασμάτων από τους
μαθητές, βάσει των αποτελεσμάτων που πήραν συμπληρώνοντας τον πίνακα. Οι μαθητές
πρέπει τώρα να μεταφερθούν στο PBWiki και να απαντήσουν σε συνεργασία με τα
υπόλοιπα μέλη της ομάδας τους τις ερωτήσεις που βρίσκονται στο Φύλλο Εργασίας, στον
χώρο συγγραφής της ομάδας τους.
Τα συμπεράσματα που περιμένουμε να εξάγουν οι μαθητές μετά το τέλος της
δραστηριότητας είναι ότι όσο αυξάνεται η αρχική ταχύτητα με την οποία βάλλεται η
σφαίρα, τόσο αυξάνεται και ο χρόνος που χρειάζεται για να φτάσει στο έδαφος. Επίσης,
όσο αυξάνεται η αρχική ταχύτητα της σφαίρας, τόσο αυξάνεται και το μέγιστο ύψος στο
οποίο φτάνει (ποιοτική παρατήρηση), αλλά και η οριζόντια απόσταση που διανύει
(ποιοτική παρατήρηση). Επομένως τα φυσικά μεγέθη χρόνος, μέγιστο ύψος και βεληνεκές
είναι ευθέως ανάλογα με την αρχική ταχύτητα.
Ο εκπαιδευτικός κατά τη διάρκεια της όλης δραστηριότητας, προσπαθεί να παρατηρεί τις
κινήσεις της κάθε ομάδας και να παρεμβαίνει όπου αυτός θεωρεί ότι είναι απαραίτητο
καθώς και όταν βλέπει ότι κάποια ομάδα ξεφεύγει από το θέμα μελέτης. Επίσης,
παρακολουθεί τις συζητήσεις των ομάδων στο LASAD και τις απαντήσεις τους στο PBWiki.
Στο τέλος του δεύτερου σταδίου της δεύτερης φάσης, κάνει μια συζήτηση με όλες τις
ομάδες για να βεβαιωθεί ότι όλοι βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο και ότι όλοι έχουν εξάγει τα
σωστά συμπεράσματα για το θέμα που μελετήθηκε.
21

22. Φάση Δεύτερη: Διεξαγωγή Έρευνας (Προτεινόμενος χρόνος 12 διδακτικές ώρες)
Στάδιο τρίτο: Διερεύνηση του πώς επηρεάζει η γωνία βολής της σφαίρας: τον χρόνο, την
οριζόντια απόσταση και το μέγιστο ύψος στο οποίο φτάνει η σφαίρα. (Προτεινόμενος
χρόνος 3 διδακτικές ώρες)
Σε αυτή τη φάση, οι μαθητές χωρισμένοι σε ομάδες των τεσσάρων, η σύσταση των οποίων
έχει καθοριστεί από τον εκπαιδευτικό στην προηγούμενη φάση του σεναρίου, καλούνται να
μελετήσουν την εξάρτηση:
• του χρόνου που χρειάζεται η σφαίρα για να φτάσει στο έδαφος
• της οριζόντιας απόστασης που διανύει (βεληνεκές)
• του μέγιστου ύψους (hmax) στο οποίο φτάνει η σφαίρα
σε σχέση με τη γωνία βολής της, με τη βοήθεια του 3D Juggler Microworld.
Οι μαθητές της κάθε ομάδας θα χωριστούν και πάλι σε δύο υποομάδες των δύο ατόμων, οι
οποίες θα κάθονται σε διαφορετικούς υπολογιστές με σκοπό να επικοινωνούν μέσω του
LASAD για να καταφέρουν μαζί να διερευνήσουν το θέμα που θα τους δοθεί. Στη συνέχεια,
ορίζεται ο συντονιστής κάθε ομάδας για το τρίτο στάδιο αυτής της φάσης, ο οποίος θα είναι
υπεύθυνος για τον συντονισμό των δραστηριοτήτων της ομάδας του.
Θα δοθεί στους μαθητές το Φύλλο Εργασίας Δ, το οποίο περιλαμβάνει αρχικά μια ερώτηση
για το πώς νομίζουν ότι επηρεάζει η γωνία βολής της σφαίρας τον χρόνο που χρειάζεται για
να φτάσει στο έδαφος, το βεληνεκές και το μέγιστο ύψος στο οποίο φτάνει, με σκοπό να
ανιχνευθούν και σε αυτό το στάδιο οι προϋπάρχουσες ιδέες των μαθητών.
Ακολούθως, τους ζητείται να συμπληρώσουν ένα πίνακα στον οποίο δίνονται οι τιμές των
μεγεθών: m, Azimuth, φ, υ0, g και η μαθητές καλούνται να παρατηρήσουν πώς η γωνία
βολής επηρεάζει τον χρόνο που χρειάζεται η σφαίρα για να φτάσει στο έδαφος, το
βεληνεκές και το μέγιστο ύψος στο οποίο φτάνει χρησιμοποιώντας το λογισμικό 3D Juggler
Microworld.
Στη συνέχεια ακολουθούν ερωτήσεις με σκοπό της εξαγωγή συμπερασμάτων από τους
μαθητές, βάσει των αποτελεσμάτων που πήραν συμπληρώνοντας τον πίνακα. Οι μαθητές
πρέπει τώρα να μεταφερθούν στο PBWiki και να απαντήσουν σε συνεργασία με τα
22

23. υπόλοιπα μέλη της ομάδας τους τις ερωτήσεις που βρίσκονται στο Φύλλο Εργασίας, στον
χώρο συγγραφής της ομάδας τους.
Τα συμπεράσματα που περιμένουμε να εξάγουν οι μαθητές μετά το τέλος της
δραστηριότητας είναι ότι όσο μεγαλώνει η γωνία βολής της σφαίρας, τόσο αυξάνεται και ο
χρόνος που αυτή χρειάζεται για να φτάσει στο έδαφος. Επίσης, περιμένουμε να
διαπιστώσουν το γεγονός ότι όσο μεγαλώνει η γωνία βολής της σφαίρας από 0ο – 45ο,
αυξάνεται και η οριζόντια απόσταση (βεληνεκές) που διανύει. Το βεληνεκές, παίρνει τη
μέγιστη τιμή του όταν φ=45˚. Από τις 46˚ - 90˚, το βεληνεκές αρχίζει να μειώνεται και
παίρνει την ελάχιστη τιμή του όταν φ=90˚ (ποιοτική παρατήρηση). Ακόμη, οι μαθητές
περιμένουμε να παρατηρήσουν ότι όσο μεγαλώνει η γωνία βολής της σφαίρας, το μέγιστο
ύψος στο οποίο φτάνει αυξάνεται (ποιοτική παρατήρηση).
Ο εκπαιδευτικός κατά τη διάρκεια της όλης δραστηριότητας, προσπαθεί να παρατηρεί τις
κινήσεις της κάθε ομάδας και να παρεμβαίνει όπου αυτός θεωρεί ότι είναι απαραίτητο
καθώς και όταν βλέπει ότι κάποια ομάδα ξεφεύγει από το θέμα μελέτης. Επίσης,
παρακολουθεί τις συζητήσεις των ομάδων στο LASAD και τις απαντήσεις τους στο PBWiki.
Στο τέλος του σταδίου αυτού της δεύτερης φάσης, κάνει μια συζήτηση με όλες τις ομάδες
για να βεβαιωθεί ότι όλοι βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο και ότι όλοι έχουν εξάγει τα σωστά
συμπεράσματα για το θέμα που μελετήθηκε.
Φάση Δεύτερη: Διεξαγωγή Έρευνας (Προτεινόμενος χρόνος 12 διδακτικές ώρες)
Στάδιο τέταρτο: Διερεύνηση του πώς επηρεάζει η επιτάχυνση της βαρύτητας: τον χρόνο,
την οριζόντια απόσταση και το μέγιστο ύψος στο οποίο φτάνει η σφαίρα. (Προτεινόμενος
χρόνος 3 διδακτικές ώρες)
Σε αυτή τη φάση, οι μαθητές χωρισμένοι σε ομάδες των τεσσάρων, η σύσταση των οποίων
έχει καθοριστεί από τον εκπαιδευτικό στην προηγούμενη φάση του σεναρίου, καλούνται να
μελετήσουν την εξάρτηση:
• του χρόνου που χρειάζεται η σφαίρα για να φτάσει στο έδαφος
• της οριζόντιας απόστασης που διανύει (βεληνεκές)
• του μέγιστου ύψους (hmax) στο οποίο φτάνει η σφαίρα
σε σχέση με την επιτάχυνση της βαρύτητας, με τη βοήθεια του 3D Juggler Microworld.
23

24. Οι μαθητές της κάθε ομάδας θα χωριστούν και σε αυτό το στάδιο σε δύο υποομάδες των
δύο ατόμων, οι οποίες θα κάθονται σε διαφορετικούς υπολογιστές με σκοπό να
επικοινωνούν μέσω του LASAD για να καταφέρουν μαζί να διερευνήσουν το θέμα που θα
τους δοθεί. Στη συνέχεια, ορίζεται ο συντονιστής κάθε ομάδας για το τέταρτο στάδιο αυτής
της φάσης, ο οποίος θα είναι υπεύθυνος για τον συντονισμό των δραστηριοτήτων της
ομάδας του.
Θα δοθεί στους μαθητές το Φύλλο Εργασίας Ε, το οποίο περιλαμβάνει αρχικά μια ερώτηση
για το πώς νομίζουν ότι επηρεάζει η επιτάχυνση της βαρύτητας τον χρόνο που χρειάζεται η
σφαίρα για να φτάσει στο έδαφος, το βεληνεκές και το μέγιστο ύψος στο οποίο φτάνει, με
σκοπό να ανιχνευθούν και πάλι οι προϋπάρχουσες ιδέες των μαθητών.
Ακολούθως, τους ζητείται να συμπληρώσουν ένα πίνακα στον οποίο δίνονται οι τιμές των
μεγεθών: m, Azimuth, φ, υ0 και η μαθητές καλούνται να δώσουν διάφορες τιμές στην
επιτάχυνση της βαρύτητας και να παρατηρήσουν πώς αυτή επηρεάζει τον χρόνο που
χρειάζεται η σφαίρα για να φτάσει στο έδαφος, το βεληνεκές και το μέγιστο ύψος στο
οποίο φτάνει, χρησιμοποιώντας το λογισμικό 3D Juggler Microworld.
Στη συνέχεια ακολουθούν ερωτήσεις με σκοπό της εξαγωγή συμπερασμάτων από τους
μαθητές, βάσει των αποτελεσμάτων που πήραν συμπληρώνοντας τον πίνακα. Οι μαθητές
πρέπει τώρα να μεταφερθούν στο PBWiki και να απαντήσουν σε συνεργασία με τα
υπόλοιπα μέλη της ομάδας τους τις ερωτήσεις που βρίσκονται στο Φύλλο Εργασίας, στον
χώρο συγγραφής της ομάδας τους.
Τα συμπεράσματα που περιμένουμε να εξάγουν οι μαθητές μετά το τέλος της
δραστηριότητας είναι ότι όσο αυξάνεται η επιτάχυνση της βαρύτητας, η σφαίρα χρειάζεται
λιγότερο χρόνο για να φτάσει στο έδαφος. Επίσης, όσο αυξάνεται η επιτάχυνση της
βαρύτητας, τόσο μειώνεται το ύψος στο οποίο φτάνει η σφαίρα, καθώς και το βεληνεκές.
Επομένως, τα τρία αυτά μεγέθη, χρόνος, μέγιστο ύψος και βεληνεκές, είναι αντιστρόφως
ανάλογα της επιτάχυνσης της βαρύτητας.
Ο εκπαιδευτικός κατά τη διάρκεια της όλης δραστηριότητας, προσπαθεί να παρατηρεί τις
κινήσεις της κάθε ομάδας και να παρεμβαίνει όπου αυτός θεωρεί ότι είναι απαραίτητο
καθώς και όταν βλέπει ότι κάποια ομάδα ξεφεύγει από το θέμα μελέτης. Επίσης,
24

25. παρακολουθεί τις συζητήσεις των ομάδων στο LASAD και τις απαντήσεις τους στο PBWiki.
Στο τέλος του σταδίου αυτού της δεύτερης φάσης, κάνει μια συζήτηση με όλες τις ομάδες
για να βεβαιωθεί ότι όλοι βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο και ότι όλοι έχουν εξάγει τα σωστά
συμπεράσματα για το θέμα που μελετήθηκε.
Φάση Τρίτη: Συμπεράσματα – Εξαγωγή τύπων: χρόνου, βεληνεκούς, μέγιστου ύψους
(Προτεινόμενος χρόνος 3 διδακτικές ώρες)
Σε αυτή τη φάση η κάθε ομάδα καλείται να συζητήσει μέσω του LASAD, με σκοπό να
συγκεντρώσει όλα τα συμπεράσματα που εξήγαγε κατά τη δεύτερη φάση της
δραστηριότητας και να τα καταγράψει στον χώρο συγγραφής της ομάδας στο PBWiki. Οι
ομάδες, θα χωριστούν και πάλι σε δύο υποομάδες των δύο ατόμων οι οποίες θα κάθονται
σε δυο διαφορετικούς υπολογιστές και θα προσπαθούν να επικοινωνούν μέσω του LASAD.
Ακολούθως, ορίζεται ο συντονιστής κάθε ομάδας για αυτή τη φάση, ο οποίος θα είναι
υπεύθυνος για τον συντονισμό των δραστηριοτήτων της ομάδας του.
Στη συνέχεια, κάθε ομάδα θα παρουσιάσει τα συμπεράσματά της στην ολομέλεια της τάξης
και ακολούθως, με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού θα προσπαθήσουν όλοι μαζί να εξάγουν
τον τύπο του χρόνου, του μέγιστου ύψους και του βεληνεκούς στην Πλάγια Βολή. Φυσικά,
δεν περιμένουμε από τους μαθητές να εξάγουν τους ακριβείς τύπους, αφού αυτοί
περιέχουν εκθέτες και ημίτονα. Το μόνο που θέλουμε είναι να κατανοήσουν τις αναλογίες
που υπάρχουν μεταξύ των μεγεθών.
Ακολούθως, θα δοθεί στους μαθητές το Φύλλο εργασίας ΣΤ το οποίο θα περιλαμβάνει τους
ακριβείς τύπους του χρόνου, του βεληνεκούς και του μέγιστου ύψους στο οποίο φτάνει μια
σφαίρα όταν εκτελεί Πλάγια Βολή. Σε αυτή τη φάση, οι μαθητές θα κληθούν να θυμηθούν
τις παρατηρήσεις που έκαναν στην πρώτη φάση της δραστηριότητας, όταν μεταφέρθηκαν
στο γήπεδο μπάσκετ του σχολείου και παρακολούθησαν την κίνηση της μπάλας του
μπάσκετ, όταν αυτή βάλλεται από τα χέρια του καλαθοσφαιριστή με σκοπό να μπει στο
καλάθι και να τις συγκρίνουν με τις τελικές τους παρατηρήσεις.
Τέλος, στο φύλλο εργασίας υπάρχουν ερωτήσεις που αφορούν το Φαινόμενο της Πλάγιας
Βολής, στις οποίες οι μαθητές θα κληθούν να απαντήσουν με σκοπό την καλύτερη και σε
μεγαλύτερο βάθος κατανόηση αυτού του φαινομένου.
25

26. Ο εκπαιδευτικός στην αρχή θα συζητήσει με όλες τις ομάδες τα συμπεράσματα που
εξήγαγαν μετά τη μελέτη της Πλάγιας Βολής και στη συνέχεια, θα τους βοηθήσει να
«εξάγουν» τον τύπο του χρόνου, του βεληνεκούς και του μέγιστου ύψους στο οποίο φτάνει
μια σφαίρα όταν εκτελεί Πλάγια βολή. Στη συνέχεια, θα αφήσει τους μαθητές να λύσουν
μόνοι τους τις ασκήσεις που υπάρχουν στο φύλλο εργασίας και ακολούθως θα βοηθήσει
στη διόρθωσή τους.
Επέκταση της δραστηριότητας:
1) Σαν επέκταση της δραστηριότητας, θα μπορούσαν να δοθούν διάφορες προκλήσεις στις
ομάδες όπως για παράδειγμα:
α) Ρυθμίστε τις μεταβλητές των τριών σφαιρών, με τρόπο ώστε να συγκρουστούν στο
κέντρο μεταξύ των τεσσάρων βάσεων.
β) Προσπαθήστε να εκτοξεύσετε την πράσινη σφαίρα κατακόρυφα προς τα πάνω.
γ) Πώς θα μπορούσε η μπλε σφαίρα να χτυπήσει τη βάση της κόκκινης σφαίρας;
2) Θα μπορούσε ο εκπαιδευτικός, στη δεύτερη φάση της δραστηριότητας που αποτελείται
από τέσσερα στάδια, να δώσει σε κάθε ομάδα διαφορετικό Φύλλο Εργασίας ( δηλαδή τα
Φύλλα Εργασίας Β, Γ, Δ, Ε) και στο τέλος του κάθε σταδίου, η κάθε ομάδα να παρουσιάζει
τα αποτελέσματά της στην ολομέλεια της τάξης. Καλό θα ήταν, όλες οι ομάδες να περάσουν
και από τα τέσσερα στάδια, δηλαδή να μελετήσουν όλες τις παραμέτρους που επηρεάζουν
ή όχι, τον χρόνο που χρειάζεται η σφαίρα για να φτάσει στο έδαφος, την οριζόντια
απόσταση που διανύει και το μέγιστο ύψος στο οποίο φτάνει όταν εκτελεί Πλάγια Βολή,
έτσι ώστε όλοι οι μαθητές να κατανοήσουν σε βάθος το φαινόμενο αυτό.
3) Εάν ο κάθε μαθητής της κάθε ομάδας είχε δικό του Η/Υ, στην δεύτερη φάση θα
μπορούσε να εφαρμοστεί η μέθοδος Jigsaw. Δηλαδή, ένας μαθητής από την κάθε ομάδα θα
μελετούσε την εξάρτηση του χρόνου, του βεληνεκούς και του μέγιστου ύψους στο οποίο
φτάνει η σφαίρα όταν εκτελεί Πλάγια Βολή από τη μάζα της, ο άλλος από την αρχική της
ταχύτητα, ο άλλος από τη γωνία βολής της και ο άλλος από την επιτάχυνση της βαρύτητας.
Αυτή η διαδικασία ίσως να είναι λίγο περίπλοκη, διότι έτσι, ο κάθε μαθητής θα έπρεπε να
έχει μέσω του LASAD επικοινωνία και με την ομάδα του, αλλά και με τους συμμαθητές του
από τις υπόλοιπες ομάδες, οι οποίοι έχουν αναλάβει να μελετήσουν την εξάρτηση του
χρόνου, του βεληνεκούς και του μέγιστου ύψους από το ίδιο μέγεθος (π.χ. μάζα, αρχική
26

27. ταχύτητα, γωνία βολής, επιτάχυνση της βαρύτητας, όμως με αυτό τον τρόπο θα υπήρχε
μεγαλύτερη ενθάρρυνση της ομαδικής δουλειάς και της συνεργασίας.
4) Στην τελευταία φάση της δραστηριότητας αυτής, θα μπορούσαν να δοθούν ασκήσεις
που αφορούν το Φαινόμενο της Πλάγιας Βολής, έτσι ώστε οι μαθητές να κατανοήσουν
καλύτερα την εξάρτηση των μεγεθών μεταξύ τους. Στο συγκεκριμένο σενάριο όμως,
ενδιαφερόμαστε μόνο για την ποιοτική μελέτη του φαινομένου αυτού, γι΄ αυτό τον λόγο
δεν θα δοθούν ασκήσεις προς επίλυση.
Παρακάτω δίνονται τα Φύλλα Εργασίας
27

28. Φύλλο Εργασίας Α
Φάση πρώτη: Προβληματισμός – Εξοικείωση με τα λογισμικά
(Προτεινόμενος Χρόνος 2-3 διδακτικές ώρες)
Ονοματεπώνυμο:
Ομάδα:
Τμήμα:
Απαντήστε σε όλα τα παρακάτω ερωτήματα, στον χώρο συγγραφής της ομάδας σας στο
PBWiki. Αρχικά συζητήστε τα ευρήματά σας με την ομάδα σας στο LASAD και στη
συνέχεια καταγράψτε τα στο PBWiki.
1) Μεταφερθείτε στο γήπεδο μπάσκετ του σχολείου. Κάθε ομάδα πρέπει να πάρει μια
μπάλα του μπάσκετ.
- Ένας μαθητής από την ομάδα, πρέπει να σταθεί σε κάποια απόσταση από την μπασκέτα
και να προσπαθεί να βάλει καλάθι. Οι υπόλοιπη ομάδα, θα πρέπει να παρατηρήσει την
κίνηση της μπάλας και τη γωνία που σχηματίζει η μπάλα με το έδαφος, όταν αυτή
εκτοξεύεται. Η βολή να επαναληφθεί αρκετές φορές από το ίδιο σημείο.
- Στη συνέχεια, ακολουθήστε τα ίδια στάδια, αλλάζοντας την απόσταση από την μπασκέτα.
Αυτή τη φορά ο μαθητής που προσπαθεί να βάλει καλάθι θα σταθεί σε απόσταση
μικρότερη από την αρχική, σε σχέση με την μπασκέτα. Η βολή να επαναληφθεί αρκετές
φορές από το ίδιο σημείο.
- Ακολούθως, ο μαθητής θα προσπαθεί να βάλει καλάθι από απόσταση μεγαλύτερη από
την αρχική σε σχέση με την μπασκέτα. Η βολή να επαναληφθεί αρκετές φορές από το ίδιο
σημείο.
28

29. Στη συνέχεια, καταγράψτε τις παρατηρήσεις σας στον χώρο συγγραφής της ομάδας σας στο
PBWiki.
2) Περιηγηθείτε στον 3D Juggler Microworld και προσπαθήστε να αναγνωρίσετε ποια
μεταβλητή ρυθμίζει ο κάθε slider. Καταγράψτε τις απαντήσεις σας στον χώρο συγγραφής
της ομάδας σας στο PBWiki. Στη συνέχεια, απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις:
 Τι είναι το Shot Azimuth;
 Τι είναι το Shot Altitude;
 Τι είναι το Power;
 Ποιες κινήσεις μπορούν να εκτελέσουν οι σφαίρες σύμφωνα με τις παραμέτρους
που μπορούμε να ρυθμίσουμε;
3) Περιηγηθείτε στο LASAD και προσπαθήστε να αναγνωρίσετε τις λειτουργίες του.
29

30. Φύλλο Εργασίας Β
Φάση δεύτερη: Διεξαγωγή έρευνας (Προτεινόμενος χρόνος 3 διδακτικές
ώρες)
Στάδιο πρώτο: Διερεύνηση του πώς επηρεάζει η μάζα της σφαίρας:
τον χρόνο, την οριζόντια απόσταση και το μέγιστο ύψος στο οποίο
φτάνει η σφαίρα, όταν εκτελεί Πλάγια Βολή.
Ονοματεπώνυμο:
Ομάδα:
Τμήμα:
Θα μελετήσετε την εξάρτηση:
• του χρόνου που χρειάζεται η σφαίρα για να φτάσει στο έδαφος
• της οριζόντιας απόστασης που διανύει (βεληνεκές)
• του μέγιστου ύψους (hmax) στο οποίο φτάνει η σφαίρα
σε σχέση με τη μάζα της.
Απαντήστε σε όλα τα παρακάτω ερωτήματα, στον χώρο συγγραφής της ομάδας σας στο
PBWiki. Αρχικά συζητήστε τα ευρήματά σας με την ομάδα σας στο LASAD και στη
συνέχεια καταγράψτε τα στο PBWiki.
α) Πιστεύετε ότι θα μεταβληθεί ο χρόνος που χρειάζεται η σφαίρα για να φτάσει στο
έδαφος, το βεληνεκές και το μέγιστο ύψος στο οποίο φτάνει, όταν αυξηθεί η μάζα της;
β) Συμπληρώστε τον παρακάτω πίνακα χρησιμοποιώντας το λογισμικό “3D Juggler”.
Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μόνο μια από τις τρεις σφαίρες (π.χ. κόκκινη σφαίρα),
θέτοντας την αρχική ταχύτητα των άλλων δυο στο 1m/s. Δώστε διαφορετικές τιμές στη
μάζα κάθε φορά.
Α/Α m (kg) Azimuth (˚) φ (˚) υ0 (m/s) g (m/s2) tολ (s)
1 0 75 25 10
2 0 75 25 10
3 0 75 25 10
30