5. Wat?
• Online tools: het gebruik van informatie- en
communicatietechnologieën om de (geestelijke)
gezondheidszorg te verbeteren
• 3+1 categorieën:
• Passief: statische informatie, tips en adviezen, FAQ’s, links, filmpjes, …
• Actief: zelftest en zelfhulp, support groups, serious games, …
• Interactief: forum, e-mail, chat, begeleide zelfhulp, behandeling (CCBT)
• Blended: combinatie van online therapie met face-to-face consultaties
8. Functies
• Educatie
• Registratie, zelf-monitoring & zelf-sturing
• Goal setting
• Vaardigheidstraining
• Therapeutische interventies bv. virtual based therapy
• Huiswerk/oefening tussen de sessies
• Crisis support
• Sociale steun en delen van ervaringen
• Communicatie met behandelaars
• Onderhoud & follow-up
9. Opportuniteiten versus beperkingen
Voordelen Nadelen
• Laagdrempelig: gemakkelijkere
toegang tot hulpverlening
• Grotere openheid bij hulpvrager
• Mogelijk vanuit vertrouwde omgeving
van de hulpvrager
• Tijd voor reflectie
• Minder snel vooroordelen
• Eenvoudiger en nauwkeuriger
registreren en onderzoeken van
hulpverleningstrajecten
• Veiligheidsrisico’s
• Kanalenreductie: missen van relevante
informatie
• Risico op verminderde betrokkenheid
& drop-out
• Lastiger doorverwijzen
• Lastiger ingrijpen bij crisis
• Afhankelijk van toegang, kennis en
vaardigheden van internet
• Mogelijkheid van technische storingen
10. Effectiviteit & drop-out
• Zelfhulp: kleine effecten, grote drop-out
• Begeleide zelfhulp
• Hogere effectiviteit en lagere drop-out
• Begeleiding kan zowel online als F2F
• Online therapie: even effectief als F2F
• Diagnostische screening vooraf
• Deadline effect: time limit
• Task prompting en reinforcement
• Op maat van de cliënt: keuze uit behandelmodules
• Blended therapie: onderzoeksevidentie momenteel heel beperkt
Andersson, G. (2014). The internet and CBT: A clinical guide. Boca Raton: CRC press & Andersson, G. (2018) EABCT-keynote
12. 4 simple rules to app
• Focus je niet op de app ratings
• Check (de reputatie) van de ontwikkelaar
• Bekijk de privacy policy
• Bekijk of er enige evidentie is voor het gebruik van de app
• Gebruiksvriendelijkheid
• Interoperabiliteit
• Kosteneffectiviteit
http://www.mhealthbelgium.be/
13. MARS (Mobile App Rating Scale)
• Engagement – fun, interesting, customisable, interactive, well-
targeted to audience
• Functionality – app functioning, easy to learn, navigation, flow logic
and gestural design of app
• Aesthetics – graphic design, overall visual appeal, colour scheme, and
stylistic consistency
• Information – contains high quality information (e.g. text, feedback,
measures, references) from a credible source
Stoyanov, S., Hides, L., Kavanagh, D., Zelenko, O., Tiondronegoro, D. & Madhaven, M. (2015)
16. Competenties voor de gedragstherapeut
• Eerst en vooral een goede gedragstherapeut
• Neutrale of positieve houding tegenover online tools
• Kennis van de mogelijkheden en de beperkingen van online tools
• Mede-regisseur:
• Wanneer wat inbrengen?
• Bespreek ook wat te doen bij crisis
• Schriftelijke taalvaardigheid
• Minimale ICT-vaardigheden
• Mediawijsheid
17. Competenties van de cliënt
• Motivatie en vertrouwen in online tools
• Praktische voorwaarden:
• Toegang tot een device met een goede internetverbinding
• Rustige en vertrouwde werkplek
• Minimale ICT-vaardigheden
• Minimaal IQ van 80? (bv. viamigo)
• Geen acute crisis of belemmerende neurocognitieve problemen
Onze patiënten zijn er mee bezig; we kunnen niet achter blijven
< ontwikkeling binnen maatschappij: opzoeken van informatie, communicatie, sociale netwerken, shoppen en entertainment
< onvoldoende CGT-ers om al het lijden op te vangen
Vaak veel misvattingen bij hulpverleners
Online disinhibition effect: mensen zijn meer open op het internet
Goalie: ellen@debraam.be en Pavlov77
Voordeel:
Draagbaarheid
Tracking & monitoring: meer betrouwbare gegevens: just-in-time & just-in-place
Mogelijkheid om aangepaste notificaties te pushen
Online zelfhulp kan een eerste stap naar CBT zijn omwille van groot bereik – quick fix en gemakkelijker dan F2F
Begeleide zelfhulp:
begeleiding kan zeer beperkt zijn: frequentie en lengte speelt geen rol – wel binnen de 24 uur
Er hoeft geen F2F contact te zijn om een relatie op te bouwen: het verbetert wel het effect en verlaagt drop-out
Online hulp:
Check eerst of er geen intensievere therapie nodig is
Deadline effect: online programma mag niet te vrijblijvend zijn
Task prompting en reinforcement
Op maat of transdiagnostisch maakt geen verschil
Blended hulp: www.e-compared.eu + onderzoek depressiehulp.be
Voorzie een noodplan (bv. telefoonnummer)
Mhealthbelgium.be
UK (2013)
Wat doet de app? Is het duidelijk wat deze app precies doet? Voor wie? En welke bijkomende steun biedt het?
Werkt de app? Wie zit er achter?
Werkt de app wanneer ik het nodig heb? Op mijn device? Beschikbaar in het Nederlands? Online/offline? In België?
Wat kost het écht? Zijn er verborgen kosten?
Kan ik de ontwikkelaars vertrouwen? Sponsor? Contactgegevens?
Kan ik de app mijn data toevertrouwen? GDPR?
Mediawijsheid: het geheel van kennis, vaardigheden en attitudes waarmee mensen zich bewust en kritisch kunnen bewegen in een complexe, veranderende en gemediatiseerde wereld; het vermogen tot een actief en creatief mediagebruik dat gericht is op maatschappelijke participatie.
Cf. Online dagboeken
Innovators: de eersten die online tools willen hebben of ermee kennis maken; ze zijn actief op zoek naar het nieuwste van het nieuwste
Early adopters op opinion leaders: sterke interesse in de nieuwe methode; belangrijk voor de verspreiding naar de grote groep
Early majority: grote groep die effectief online tools gaat implementeren
Late majority: sceptisch en traditioneel; zal pas onder enige druk de overstap naar online tools maken
Laggards: angst en veel weerstand voor het nieuwe; zal maar de overstap maken als ze verplicht worden
Elke factor is nodig om tot een gedragen, duurzame verandering te komen: geef jezelf TIJD om alle stappen te doorlopen
Ontwikkel een visie: wat wil je bereiken met online tools en wat heb je daarvoor nodig?
Aanleren van vaardigheden naast klassieke therapeutische vaardigheden
Motivatie: richt je op de mensen met een positieve of neutrale houding: wat is de persoonlijke winst en de winst voor de cliënt?
Middelen: degelijke infrastructuur
Actieplan: welke concrete stappen over welke termijn + evalueren?
Integratie in EPD!
Attitude tegenover technologie (AT): de affectieve reactie van een persoon tegenover de technologische toepassing(en).
Uitkomstverwachting (UV): de mate waarin een persoon de technologie nuttig vindt en denkt dat het hem/haar zal helpen bij het behalen van doelen.
Inspanningsverwachting (IV): het gemak waarmee een persoon denkt de technologie te kunnen toepassen.
Self-efficacy (SE): gevoelens van zelfeffectiviteit om om te gaan met technologische toepassingen
Sociale invloed (SI): de mate waarin iemand gelooft dat belangrijke personen in zijn netwerk het gebruik van technologie aanmoedigen.
Faciliterende condities (FC): de mate waarin een persoon gelooft dat de nodige faciliteiten voor het gebruik van technologie aanwezig zijn. .