SWON205-20160506

2.  Дэлхийн бараг бүх улс оронд насжилтын үйл явцад
ахмад настнуудын насжилт*, болон
эмэгтэйчүүдийн насжилт буюу насжилтын
феминизм** гэсэн онцлог байдал ихээхэн
ажиглагдах болсон байна.
 Хүн амын насны бүтцэд гарч байгаа энэ онцлог нь
орлогын аюулгүй байдалд нөлөө үзүүлж байна
хэмээн үзэх боллоо. Энэ асуудал ч манай орны
хувьд мөн адил илэрч байна.
 Манай улсын хувьд дэлхийн бусад орнуудын нэгэн
адил хүн амын дунд 60-с дээш насны хүмүүсийн
эзлэх хувь нэмэгдсээр ирсэн бөгөөд 2050 он хүртэл
энэ хандлага өсөх шинжтэй байна хэмээн үзэж
байна. Энэ үзэгдлийг хүн амын насжилт гэж
нэрлэдэг.

3.  Дэлхий нийт XXI зууныг “Насжилтын зуун” хэмээн
нэрлэж, 2002 онд Мадрид хотноо Нэгдсэн Үндэстний
Байгууллагаас 156 орны Засгийн газрын тэргүүнүүд
оролцсон Ерөнхий чуулганаараа насжилтын
асуудлаархи олон улсын төлөвлөгөөг хэлэлцэж, Улс
төрийн тунхаглалыг гарган, бүс нутаг, гишүүн
орнуудад насжилтын асуудлаар өөрийн онцлог
байдлыг тусгасан бодлогын баримт бичгийг
боловсруулан мөрдөж ажиллахыг зөвлөсөн.
 Манай улсын хувьд УИХ-ын 2004 оны 21 дүгээр
тогтоолоор “Монгол улсын төрөөс хүн амын
хөгжлийн талаар баримтлах бодлого”-ыг баталж,
2004-2015 он хүртэл баримтлах хүн амын хөгжлийн
бодлогоо тодорхойлж, хүн амын тогтвортой
өсөлтийг хангаж, хүн ардаа урт удаан, эрүүл энх,
бүтээлчээр амьдрах, хөгжих таатай орчинг
бүрдүүлэх зорилготойгоор хэрэгжүүлэн ажиллаж
байна.

4. Нас гэхээр бид ихэвчлэн нийгмийн талаас нь харж, тодорхойлж,
дүгнэж байдаг. Гэтэл биологийн хувьд нас гэж юу вэ? “Хэрвээ
та өөрийгөө чухам хэдэн настайг мэддэггүй байсан гэвэл хэр
зэрэг насалснаа яаж мэдэх вэ?” Нас гэдэг бол бидний бусадтай
холбогдож буй харилцан холбооноос гарч ирдэг. /Хэрвээ бид
бусдаас хэдэн настайгаа мэддэг бол бид өөрсдийн хөгшин эсвэл ямар вэ гэдгээ мэдрэх
мэдрэмжийг хайхрахгүй болно гэсэн үг. /
 Хүмүүсийн хөгширч байгааг бусдыг хараад мэдэж болдог
бөгөөд бие махбодын хувьд нэлээд өөрчлөлтүүд харагддаг
- үс бууралтаж, арьс үрчийж, насны сийрэгжилт явагдан,
биеийн галбир өөрчлөгддөг. Эдгээр бүх шинж тэмдгүүд
бие махбодын хувьд бөгөөд бидний хэн нь ч хөгшрөх
явцын талаар сайн эсвэл муу гэдгийг хэлэхэд хэцүү. Энэ
бол хүний нийгмийн өөрийнх нь хандлага юм.
 Ахмад нас гэсэн цаг хугацааны босго байдаггүй ч АНУ болон
дэлхийн ихэнх улс орнуудад ахмад нас гэдгийг 65-аас эхэлдэг гэж
тодорхойлдог. /тийм учраас энэ тоо нь гүн утгыг агуулж байдаг. Учир нь энэ нас
бол засгийн газрын санхүүжилт бүхий тэтгэмжүүд тухайлбал, нийгмийн хамгааллын
болон эрүүл мэндийн халамжийн тэтгэмжүүд авахад бэлэн болсон гэсэн үг юм./

5.  1980 онд НҮБ-ын шийдвэрт 60 насыг настан буюу хөгшин хүн
амд оруулахаар тогтсон байна. 1982 онд ДЭМБ 65-аас дээш
насны настанг хөгшинд тооцохоор тогтоосон. Залуу хүн
амтай улс гэдэг ойлголтонд 65-аас дээш насны хүн ам улсын
нийт хүн амын дотор 4% хүртэл бол залуу хүн амтай улс,
хэрэв энэ хувь 7%- иас дээш бол хөгшин хүн амтай улс гэж
тооцох нь зүйтэй гэж үзсэн.
 Дэлхийн хүн ам 20-р зуунд их өссөний дотор настан хүн амын
тоо ч хурдацтай өсч байгааг тэмдэглэдэг. ДЭМБ-ын
мэдээгээр (1995 он) баруун Европын хүн амын 14% орчим нь
65 нас ба түүнээс дээш насны хүн ам эзэлдгээс Шведэд 18%,
Францад 13% (Парист 17,1%) байна. Хятадын хүн амын 5,5%-
ийг 65-аас дээш насны хүн ам эзэлдэг нь 60 сая орчим хүн,
Энэтхэгт 3,5% эзэлж 30 сая хүн ам тус тус ийм насны хүн ам
байна. 65-аас дээш насны настан хүн амын тооны жилийн
дундаж өсөлт хөгжилтэй ба хөгжиж байгаа орнуудад 1950-
1970-аад оны хооронд 2-3% байсныг тус тус тэмдэглэсэн
байдаг.
 Монгол орны настан хүн амын тооны өсөлтийн байдлын олон
жилийн хандлагыг судлан тогтоож гадаадын орнуудтай
жишиж үнэлэлт дүгнэлт өгсөн байдал ховор юм.

6.  Сүүлийн жилүүдэд манай улсын хүн ам
эрчимтэй өсч байгаатай холбоотой нийгмийн
хамгаалал, хөдөлмөрийн яамнаас хүн ам зүйн
үндсэн үзүүлэлтийг гаргажээ.
 Монгол Улсын нийт хүн амын 162.5 мянга нь
60-аас дээш насныхан, 80-с дээш настай
ахмадууд 0,5%, 2025 он гэхэд 1%-д, 2050 онд
3,4%-д хүрэх тооцоо байна. Өөрөөр хэлбэл
өнөөгийн байдлаар 11мянга орчим байгаа
өндөр настнуудын тоо 2025 онд 30мянга, 2050
онд 711мянга болох тооцо байна.
 Манай оронд ахмад настай хүн амын тооны
өсөлт 21-р зууны эхний хагаст 711,0 мянга
болж өсөх хандлагтай байна.

7.  Ахмад насны хүн амын талаар хүн ам зүйн
судлагаа өсч нийгэмд өөрчлөлтийг бий болгож
байгаа бөгөөд Эдгээр өөрчлөлт нь хувь хүн
хөгшрөх үйл явцын үр дүн бөгөөд хүмүүс
биологийн хувьд насаа даган өөрчлөгдөж,
нийгэм бүхэлдээ залуу хүн амтай байхаас илүү
ахмад насны хүн ам олонтой болж улмаар хүн
амын насжилт буюу нийгмийн өөрчлөлтийг бий
болгож байна. Хүмүүсийн эрүүл мэндийн
байдал сайжиралт нь хувь хүмүүс өөрсдөдөө
хяналт тавихаас илүүтэйгээр технологи, орчин
ахуйн өөрчлөлтэй холбоотойгоор бий болсон
юм.

8.  Насжилттай холбоотой үндсэн асуудлууд нь
эрүүл мэнд болон хөгжлийн бэрхшээлтэй
байдал, ядууралд өртөх явдал юм.
 Эрүүл мэндийн хувьд доройтох, хөгжлийн
бэрхшээлтэй болох тохиолдол нас ахих тусам
түгээмэл болдог.
 Ахмад насан дахь ядуурлын асуудал азийн
орнуудын хувьд тулгамдсан асуудлын нэг болж
байна.
 Монгол улсын хувьд хүн амын 32% нь ядуурлын
шугамаас доогуур амьдрал ядуурлын шугамаас
доогуур амьдралтай бөгөөд ядуу өрхийн 50-с
илүү хувь нь ахмад настантай байна.
 Нас ахих тусам ядууралд илүү өртөмтгий
байгааг хэлж байна. Энэ нь ахмад
эмэгтэйчүүдийн хувьд түгээмэл байна.