Groene economie: ‘What’s in a name’?
•Download as PPTX, PDF•
0 likes•471 views
Annick Gommers (Technum) en Luc Wittebolle (SuMa Consulting)
Recommended
Recommended
More Related Content
Similar to Groene economie: ‘What’s in a name’?
Similar to Groene economie: ‘What’s in a name’? (20)
More from Departement Omgeving - Vlaamse overheid
More from Departement Omgeving - Vlaamse overheid (9)
Groene economie: ‘What’s in a name’?
- 1. Groene economie: What’s in a name? Voorstelling „startnota‟ van de opdracht LNE helpt Vlaanderen op weg naar een Groene Economie Annick Gommers Luc Wittebolle
- 2. TABLE OF CONTENT Uit de media… - Ommekeer is urgent, we zijn er klaar voor LNE helpt Vlaanderen op weg naar een groene economie - Historiek: evenwicht tussen het economische en ecologische systeem - Heden: evenwicht verstoord / initiatieven genomen om tij te doen keren - Toekomst: • Groene economie als strategie en als toestand (voorstel begripsomschrijving) • Streefbeeld (2050 / 2100) Kritieke succesfactoren om versnelling naar groene economie mogelijk te maken Denkdag Groene Economie 12/11/2012 2
- 3. “Even the biggest and most rapidly developing economies will not escape unscathed…” Denkdag Groene Economie 12/11/2012 3
- 4. Klimaatverandering kost ons nu reeds 1.200 miljard dollar per jaar… En dit is nog maar het begin Denkdag Groene Economie 12/11/2012 4
- 5. Denkdag Groene Economie 12/11/2012 5
- 6. Studie C-Change i.o.v. OVAM (2011) “Bijna altijd wordt (of zal worden) nagedacht over de impact op milieu bij aankopen” Denkdag Groene Economie 12/11/2012 6
- 7. Denkdag Groene Economie 12/11/2012 7
- 8. Denkdag Groene Economie 12/11/2012 8
- 9. Denkdag Groene Economie 12/11/2012 9
- 10. 1. Groen industriebeleid 2. Fiscale vergroening 3. Een minister van energie, grondstoffen en milieu 4. Transitieplan voor de energievoorziening 5. Een energieneutrale gebouwde omgeving Denkdag Groene Economie 12/11/2012 10
- 11. 1. Groen industriebeleid 2. Fiscale vergroening 3. Een minister van energie, grondstoffen en milieu 4. Transitieplan voor de energievoorziening 5. Een energieneutrale gebouwde omgeving Denkdag Groene Economie 12/11/2012 11
- 12. ‘LNE HELPT VLAANDEREN OP WEG NAAR EEN GROENE ECONOMIE’ Gewenste toekomst Strategie: groene economie Huidige situatie Historiek Denkdag Groene Economie 12/11/2012 12
- 13. Sterk internationaal kader Link met andere projecten / initiatieven NIB LNE opdracht ‘LNE HELPT VLAANDEREN OP WEG NAAR EEN GROENE ECONOMIE’ Toekomst Hoe? Nu Verleden Denkdag Groene Economie 12/11/2012 13
- 14. HISTORIEK: ECONOMISCH KAPITAAL IN EVENWICHT MET SOCIAAL EN NATUURLIJK KAPITAAL Economisch kapitaal is ingebed in en afhankelijk van sociaal en ecologisch kapitaal Ecologisch kapitaal Historische situatie: economisch systeem gebruikte Sociaal kapitaal natuurlijk systeem zonder de substantie ervan fundamenteel aan te tasten („evenwichtsituatie‟) Economisch kapitaal Sinds industriële revolutie is dit niet meer het geval (onevenwicht ontstaat) Grenzen van de planeet worden stilaan bereikt Productiviteitsstijging Bevolkingsgroei Nieuwe consumptiepatronen Denkdag Groene Economie 12/11/2012 14
- 15. OM WELZIJNSNIVEAU TE GARANDEREN Ecologisch kapitaal IS DUURZAME ONTWIKKELING NODIG Sociaal kapitaal Economisch Duurzame ontwikkeling: kapitaal - Definitie: “Duurzame ontwikkeling is de ontwikkeling die voorziet in de behoeften van de huidige generatie zonder de mogelijkheden van toekomstige generaties in gevaar te brengen om in hun behoeften te voorzien” - I.e. ontwikkeling die niet gehypothekeerd wordt door bepaalde bedreigingen Bedreigingen die duurzame ontwikkeling de dag van vandaag wel in de weg staan - Economische uitdagingen: vb. bankencrisis, … - Sociale uitdagingen: vb. armoede, vergrijzing - Milieukundige uitdagingen: vb. klimaatverandering, uitputting grondstoffen, … Denkdag Groene Economie 12/11/2012 15
- 16. HUIDIGE SITUATIE: KEERPUNT BEREIKT? VERSNELLING NODIG! Denkdag Groene Economie 12/11/2012 16
- 17. HUIDIGE SITUATIE: KEERPUNT BEREIKT? VERSNELLING NODIG! Om versnelling waar te maken moeten economie en ecologie de handen in elkaar slaan Economie Ecologie Economisch systeem wordt ingezet om milieukundige uitdagingen aan te gaan Nieuwe economische dynamiek: milieugerelateerde uitdagingen vormen een opportuniteit, geen bedreiging Denkdag Groene Economie 12/11/2012 17
- 18. GROENE ECONOMIE: EEN STRATEGIE TEN DIENSTE VAN DUURZAME ONTWIKKELING Behoud van huidig welvaarts- en welzijnsniveau Bewuste keuze: - economisch systeem inzetten om… Ontwikkeling nastreven die „vol te houden‟ is - … antwoord te bieden op Belangrijke milieugerelateerde uitdagingen (milieukundige) uitdagingen Veelheid aan Eigenschappen: strategieën nodig… - “Slim” Groene economie - Inclusief - Dynamisch - Systemisch - Internationaal perspectief Denkdag Groene Economie 12/11/2012 18
- 19. VERSCHILLENDE PADEN MOGELIJK OM VRAAG NAAR HULPBRONNEN TE BEPERKEN Behoud van huidig welvaarts- en welzijnsniveau Ontwikkeling nastreven die „vol te houden‟ is Groene economie Rationeel gebruik van hulpbronnen Recuperatie (kringloop) Rantsoenering gebruik van grondstoffen Onafhankelijkheid van betreffende grondstof organiseren … Denkdag Groene Economie 12/11/2012 19
- 20. GROENE ECONOMIE: OPNIEUW NAAR EEN TOESTAND IN EVENWICHT Kwaliteit en leveringszekerheid van Groene Welvaarts- natuurlijke hulpbronnen en ecosysteemdiensten economie creatieproces vormt geen probleem meer Positieve bijdrage aan globale welzijnsverhoging, Karakteristieken: zowel op korte als op lange termijn - Veerkrachtig - Robuust - Respecteert de grenzen van onze planeet Denkdag Groene Economie 12/11/2012 20
- 21. STREEFBEELD GROENE ECONOMIE: NAAR EEN SYMBIOSE TUSSEN ECONOMIE EN ECOLOGIE ECONOMISCH SYSTEEM ECONOMISCH SYSTEEM ECOLOGISCH ECOLOGISCH SYSTEEM SYSTEEM Trade -off Symbiose: elkaar versterken Denkdag Groene Economie 12/11/2012 21
- 22. STREEFBEELD GROENE ECONOMIE: NAAR EEN SYMBIOSE TUSSEN ECONOMIE EN ECOLOGIE ECONOMISCH SYSTEEM ECONOMISCH ECONOMISCH SYSTEEM SYSTEEM ECOLOGISCH ECOLOGISCH ECOLOGISCH SYSTEEM SYSTEEM SYSTEEM Trade -off Geen bedreiging meer voor Symbiose: de levering van kritieke elkaar versterken natuurlijke hulpbronnen en ecosysteemdiensten Denkdag Groene Economie 12/11/2012 22
- 23. CONCRETISERING STREEFBEELD 2050: AAN DE HAND VAN DE VSDO Milieugerelateerde uitdagingen Noodzakelijke tegen 2050 niet langer een systeemtransities bedreiging Photos: 123rf.com Denkdag Groene Economie 12/11/2012 23
- 24. KRITIEKE SUCCESFACTOREN: OM DE VERSNELLING NAAR GE TE DOEN SLAGEN 6 kritieke succesfactoren: Governance Innovatie Optimalisatie & Financiering Internalisering „Mens‟ - Lange termijn - Nieuwe groene reconversie - Aanwending van kosten en baten - Afstemming visie producten & - Optimaliseren eigen middelen opleiding / - Milieukosten en – - Klimaat voor diensten, productie productie & - Private middelen arbeidsmarkt baten doorrekenen verandering en consumptie consumptiewijzen heroriënteren - Participatie - Reconversie Zonder de aanwezigheid van al deze factoren (samen), kan de versnelling niet plaatsvinden Beleidsinstrumenten moeten hierop inspelen Photos: 123rf.com Denkdag Groene Economie 12/11/2012 24
- 25. ‘LNE HELPT VLAANDEREN OP WEG NAAR EEN GROENE ECONOMIE’ Gewenste toekomst Strategie: groene economie Huidige situatie Historiek Denkdag Groene Economie 12/11/2012 25
Editor's Notes
- Studie uitgevoerd door 20 verschillende kennisinstellingen, 50 verschillende landen.Resultaten van 2011 – i.e. het is niet een verhaal van de toekomst.Wat we nu ervaren is het effect van de uitstoot van 30 jaar geleden – binnen even zoveel jaar zal het effect van de uitstoot van nu dus nog veel groter zijn.
- Niet enkel klimaatverandering – ook luchtvervuiling en andere milieu-impacts hebben impact op onze levenskwaliteit.
- Uit studies blijkt dat mensen zich meer en meer bewust zijn van het milieu, en alvast ‘zeggen’ dat ze er iets aan willen doen.
- Dit blijkt ook uit initiatieven zoals groepsaankopen. Dit jaar een record voor de provincie Antwerpen. Men kiest voor milieuvriendelijke alternatieven, als daar geen meerkost tegenover staat.
- Eén of andere vorm van stimulering kan de burger sneller de overstap doen maken naar een milieuvriendelijk alternatief. In Nl is een proefproject geweest rond het subsidiëren van electrische fietsen. Dit heeft werkelijk effect gehad: 62 % van de autokilometers werden vermeden, dit is 12 miljoen autokilometers per jaar…
- Ondersteuning is wel degelijk nodig. Uit een Amerikaans onderzoek blijkt dat weinig consumenten bereid zijn extra te betalen. Uit onderzoek naar barrières voor milieuvriendelijke aankopen in studie voor de OVAM blijkt dat 62 % van de respondenten aangeeeft niet te kopen omdat te duur. Onduidelijkheid over de impact van de producten gaat dit nog net voor…
- Het beleid heeft dus wel degelijk een taak.Dit heeft men in Nederland ook begrepen. Een groep wetenschappers, bedrijven en maatschappelijke organisaties heeft een open brief geschreven naar aanleiding van de regeringsvorming in Nederland. Een groot aantal punten werd hiervan opgenomen in het regeerakkoord.
- In groen: voorstellen uit de brief; enkel de speciale minister zou er niet gekomen zijn.‘Groen’ is de brug die PvcA en VVD verbindt.
- Ook in Vlaanderen staat ‘groene economie’ meer en meer in de belangstelling. Zowel het departement EWI als het departement LNE denken na hoe ze het eigen instrumentarium kunnen aanpassen om beter te kunnen inspelen op deze trend.Deze denkdag vindt plaats op initiatief van LNE. Het departement LNE heeft begin dit jaar een studie uitgeschreven om hier een start mee te maken. Doel van de opdracht: mee helpen nadenken hoe Lne zijn beleid moet aanpakken, aanpassen, enzovoort om groene economie mee te helpen versnellen. Dit niet alleen: met andere beleidsdomeinen… en met andere actoren.We geven de studie weer in deze figuur. In de x-as kunnen we een tijdslijn veronderstellen. De y-as is voorbeeld de levenskwaliteit, het gemiddeld welzijn. Want het economisch systeem heeft in het verleden zeer zeker bijgedragen tot het huidige welvaarts niveau en het dit was dan weer nodig voor een stijging in het gemiddeld welzijnsniveau. Dit is verleden. Wat we nu zien is dat er factoren zijn die het huidige welzijn in gedrang brengen… We dreigen terug naar beneden te gaan m.b.t. welzijnsniveau. En dat is niet wat we willen. We willen een verdere groei van het gemiddeld welzijnsniveau. Op wereldvlak kan dit zeker nog heel wat verbeteren. Maar ook als we hier niets doen, dreigen we aan welzijn te moeten inboeten. Ik gebruik deze figuur om u toe te lichten hoe we tot de begripsomschrijving zijn gekomen en wat dan het streefbeeld voor groene economie moet zijn.
- LNE werkt hier niet op zijn eentje. Ik vermeldde reeds dat ook het departement EWI een studie heeft uitgevoerd om na te gaan welke nieuwe instrumenten het ter ondersteuning van groene economie kan inzetten. Er is een sterk internationaal kader. Rio+20 in juni was hier oa. heel belangrijk in. Rio+20 was echter nog slechts de helft van het resultaat. Potocnic zij het met de woorden ‘we canstill turn Rio into a succes’; Er zijn procesafspraken gemaakt; DO zal hoog op de internationale agenda blijven staan.Ook in Vlaanderen heeft ‘groene economie’ vele linken. Ook: Vlaams materialenprogramma,VIA – met daaraan gelinkt Nieuw Industrieel Beleid.
- Industriële revolutie heeft ons het huidige welvaarts niveau gebracht dat zeker veel heeft bijgedragen tot het huidige welzijnsniveau!Achteruitgang ecologisch kapitaal leidt ook tot achteruitgang welzijn.Het economisch systeem is sindsdien min of meer hetzelfde gebleven. De context is echter veranderd. Er was een grote productiviteitsstijging, de bevolking groeide zeer sterk aan en zal in de toekomst nog groeien en er zijn nieuwe consumptiepatronen. Luxbehoeften invullen vraagt veel grondstoffen.En meer en meer worden gewezen op het knipperlicht dat ons aangeeft dat de grenzen van de planeet stilaan worden bereikt.
- Vandaar:Brundlandt in 1987 – duurzame ontwikkeling!! ‘ourcommonfuture’Uitdagingen:Als we kijken naar de milieukundige uitdagingen dan zien we dat er een grote stijging is geweest in vervuiling, in grondstoffengebruik, in uitstoot, enzovoort.
- Natuurlijk zijn er reeds stappen genomen. De monitoring van eco-efficiëntie zoals in het kader van het Pact 2020 van ViA wordt gedaan geeft aan dat er een ontkoppeling bezig is tussen productie enerzijds en een aantal milieu-indicatoren anderzijds. Echter nog niet voor alle indicatoren. We zijn aan de ommekeer bezig – maar: er is versnelling nodig.
- Uit voorgaande blijkt: er is reeds verbetering geboekt.Maar: de versnelling blijft nog uit. Hoe die bekomen? Door handen in elkaar te slaan: economie en ecologie. Aanpakken van milieukundige uitdagingen = opportuniteit voor de economie in ons landMaar ook: economie moet het waarmaken: het aanpakken van de milieukundige problemen…Win-win situatie!Dit is eigenlijk de essentie van groene economie.
- Ultieme doel = welzijnDaarvoor: duurzame ontwikkeling nodig.Maar: een aantal bedreiging – waaronder milieukundige bedreigingen. Om duurzame ontwikkeling mogelijk te maken zijn dus een aantal strategieën nodig. Groene economie is daar één van. Groene economie is een bewuste keuze om antwoord te bieden op milieugerelateerde uitdagingen. En wat meer is: door dit te doen wint het economisch systeem er zelf bij – de nieuwe dynamiek leidt tot een nieuwe – gezonde – economische ontwikkeling. Slim = valorisatie van opportuniteitenInclusief = bij het concreter maken van de strategie voor groene economie ervoor gezorgd moet worden dat er eveneens positieve bijdragen zijn voor de sociale en economische uitdagingen, zonder dat dit tot immobilisme leidtDynamisch = mee evolueren met de uitdagingen van dat momentSystemisch = dat er samenhangend wordt ingezet op drie bouwstenen van ons economisch systeem: wat we produceren (producten en diensten), hoe we produceren en wat en hoe we consumeren. Internationaal perspectief = omdat de meeste uitdagingen ook grensoverschrijdend zijn. Het mag niet zijn dat we vooral de milieubelastende activiteiten gaan delocaliseren.
- Dit moet verder geconcretiseerd worden.Wat kan er dan gedaan worden binnen de strategie groene economie?
- Groene economie als een toestand definiëren : een toestand waarin het economisch kapitaal opnieuw in evenwicht is met het natuurlijk kapitaal. Kwaliteit en leveringszekerheid van natuurlijke hulpbronnen en ecosysteemdiensten vormt er geen probleem weer.Dit wil zeggen dat groene economie nog steeds welvaart creëert (= doelstelling van ‘economie’ – ten dienste van de mens), maar dat dit ook en consequent een positieve bijdrage heeft aan welzijnsverhoging – op korte en op lange termijn.
- Waar willen we uiteindelijk naartoe? Wat is het streefbeeld dat de richting moet aangeven van alle acties die ondernomen zullen worden?Ideaalbeeld lange termijn: Het economisch systeem heeft minstens geen negatieve impact op het ecologisch systeem; beide systemen versterken elkaar. Ideaalbeeld op lange termijn = wegwijzer voor de vergroening van de economie.
- Tussentijdse mijlpaal
- Dit streefbeeld kan concreter gemaakt worden,oa. aan de hand van de uitdagingen die momenteel zo belangrijk zijn dat duurzame ontwikkeling, en meer nog het behoud van ons welzijdsniveau, bedreigd worden.In de Vlaamse strategie voor duurzame ontwikkeling worden een aantal van die bedreigingen opgesomd:KlimaatveranderingVerlies aan biodiversiteitUitputting van grondstoffenMilieu-impact als gevolg van mobiliteitDit lijstje kan aangevuld of aangepast worden naargelang andere uitdagingen meer prioritair worden.In de VSDO worden ook reeds een aantal transities opgelijst die nodig zijn:MaterialentransitieEnergietransitieVoedingtransitieMobiliteitstransitie
- Belangrijk is te weten welke de kritieke succesfactoren zijn om de versnelling naar een groene economie te doen slagen. We identificeerden er 6
- Verder verloop schetsen:Denkdag als bekendmaking voor LNE dat zij er mee bezig zijn.Opportuniteit om begripsomschrijving en streefbeeld af te toetsen met een grotere groep van maatschappelijke actoren.En: start maken met het in praktijk brengen van de versnelling. Verschillende actoren samen brengen om na te denken over projectideeën rond groene economie.Dat er reeds vele actoren bezig zijn – op zichzelf of in groep – met het concreet maken van groene economie, kunnen we horen van de volgende sprekers op deze denkdag.