2. Temel bilgiler
• Normal Na aralığı 136-144 mEq/L
• En sık elektrolit bozukluğu
• Sıklığı kadınlarda, yaşlılarda ve hospitalize
edilenlerde daha yüksek
• Sıklıkla diüretik kullanımı, diare, kalp
yetmezliği ve renal hastalıklarla birlikte
görülür.
3. Sebepler
Temel hiponatremi sebepleri
Mekanizma Kategori Örnekler
Hipovolemik hiponatremi
Azalmış total vücut su ve
Na, Na daha fazla azalmış
GI kayıplar Diare
Kusma
3. Boşluk kayıpları Yanıklar
Pankreatit
Peritonit
Rabdomiyoliz
İnce bağırsak obst.
Renal kayıplar Diüretikler
Mineralokortikoid yetm.
Ozmotik diürez(glukoz üre
mannitol)
Tuz kaybettiren nefropati
4. Sebepler
Temel hiponatremi sebepleri
Mekanizma Kategori Örnekler
Övolemik hiponatremi
Artmış total vücut suyu,
normale yakın vücut Na
İlaçlar Karbamazepin,
klorpropamid, klofibrat,
tolbutamid, vinkristin,
siklofosfamid, oksitosin
Bazı metabolik bozukluklar Adrenal yetmezlik
Hipotiroidizm
SIADH
Artmış sıvı alımı Primer polidipsi
ADH salınımının arttığı
durumlar
Emosyone stress
Ağrı
Post-op durumlar
5. Sebepler
Temel hiponatremi sebepleri
Mekanizma Kategori Örnekler
Hipervolemik hiponatremi
Artmış total vücut Na ve
su, su daha fazla artmış
Ekstra-renal bozukluklar Siroz
Kalp yetmezliği
Renal bozukluklar Akut böbrek yetmezliği
Kronik böbrek yetmezliği
Nefrotik sendrom
6. Belirti ve bulgular
• Primer olarak nörolojik(beyin hücreleri içine su
şifti)>>
• baş ağrısı,
• konfüzyon,
• stupor,
• kişilik değişiklikleri,
• Nöbetler,
• Koma,
• Bulantı-kusma,
7. Belirti ve bulgular devamı
• Letarji,
• İştah kaybı,
• İrritabilite,
• Kaslarda zayıflık, spazm yada kramplar
• Genelde plazma osmolalitesi<240 mOsm/kg
• Yaşlı kronik hastalar, gençlere oranla daha
fazla semptomatik
8. Hipovolemik hiponatremi
Ekstra-renal sıvı kayıpları
• Na-içerikli sıvı kayıpları>>kusma, diare,
3.boşluğa sıvı kayıplarını takiben
• Elektrolitten fakir su yahut
• Hipotonik I.V. Sıvı tedavileri almak
• Ekstrasellüler sıvı kaybı ADH
hiponatremi devam eder yada derinleşir
12. Övolemik hiponatremi
• Total vücut Na ve ekstrasellüler sıvı volümü
normal fakat total vücut suyu artmış
• Addison, hipotiroidizm, non-ozmotik ADH
salınımı durumlarında aşırı su alımı
• Siklofosfamid, NSAII ve klorpropamid ADH
etkisini arttırır
• Oksitosin böbreklerde ADH gibi etkiye sahip
14. Hipervolemik hiponatremi
• Hem total vücut Na hem de total vücut suyu
artmıştır, total vücut suyu daha fazla artmış
• Kalp yetmezliği,
• Siroz
• Nadiren nefrotik sendrom>>hiperlipidemi
psödohiponatremi yapmış da olabilir
15. Hipervolemik hiponatremi
• Tüm bu durumlarda efektif intravasküler
volüm azalmıştır
• Bu sebeple ADH ve Anjitotensin 2 artmıştır.
16. Diagnostik algoritma
Hiponatremi,Serum Na<135
mEq/L
Serum ozmolalitesini ölç
Hiper-ozmolar > 295
mOsm/L
Normal 275-290 mOsm/L
Psödohiponatremi:
- Hiperlipidemi
- paraproteinemi
Yalancı hiponatremia 2˚
hiperglycemiye (1.6 mEq/L
Na düşüş, 100 mg/dL glukoz
artışı> 150 mg/dL’nin
üzerinde
- Manitol kullanımı
Övolemi -- İdrar Na ölç Hipervolemi – İdrar Na ölç
Volümü değerlendir
Hipovolemi– İdrar Na ölç
Hipo-ozmolar < 275 mOsm/L
17. Diagnostik algoritma-2
Hipoozmolar <275 mOsm/L
Hipovolemi – idrar Na ölç
İdrar Na <10 mEq/L
Ekstra-renal kayıp:
- GI kayıp: kusma, NG
sonda, diare
- Ciltten kayıp: ateş,yanıklar
- 3rd boşluğa kayıp -
pankreatit
İdrar Na > 20 mEq/L
Renal kayıp:
- Diüretikler
- Tuz kaybettiren nefropati
- Düşük aldosteron
Övolemi – idrar Na ölç
İdrar Na < 20 mEq/L
- Su zehirlenmesi
- Psikojenik polidipsi
- İdrar çok dilüe(idrar Osm
< 100 mEq/L)
İdrar Na > 20 mEq/L
- SIADH
- Hipothyroidizm
- Adrenal yetmezlik
- İlaçlar (NSAII, tiazidler)
- Renal yetmezlik
- İdrar daha az dilüe (İdrar
Osm > 100 mEq/L)
Hipervolemia – idrar Na ölç
İdrar Na < 10 mEq/L
-Konjestif kalp yetmezliği
- Nefrotik sendrom
- Siroz
İdrar Na > 20 mEq/L
- Renal yetmezlik
18. Tedavi
• Hipovolemik >> %0,9 SF
• Hipervolemik >> Sıvı kısıtlaması ve bazen
diüretik
• Övolemik >> Altta yatan sebebin tedavisi
• Nadiren tedbirli bir şekilde hipertonik % 3
saline
19. Tedavi-Ciddi hiponatremi
• Hipertonik %3’ lük saline( 513 mEq Na/L)
kullanılabilir fakat 2-4 saatte bir elektrolit kx.
• Nöbet geçiren yada komadaki hastalarda, ≤
100 ml/saat olacak şekilde 4-6 saat>>>>
• Serum Na 4-6 mEq/L yükseltir.
20. Sodyum açığı formülü
• (Normal serum Na aralığının alt sınırı-mevcut
serum Na) x K x VA
• K:erkeklerde 0,6 kadınlarda 0,5
• Örnek: 70 kg hasta, serum Na 120
• Sodyum açığı=(136-120)x70x0,6 =672 mEq/L
21. Litre başına infüzyonla serum Na ne
kadar yükselir?
Örnek:
1 litre hipertonik saline(513 mEq/L)
70 kg erkek
Serum Na:110mEq/L
513-110/70x0,6 +1=9,4 (Verilen su ve sodyumun hepsi vücutta kalmış olduğu
düşünüldüğünde)
22. Hızlı düzeltirsek ne olur?
• Na düzeltme hızı 10-12 mEq/L/gün’ü
geçmemeli
• Eğer geçerse>> ozmotik demyelinizasyon
sendromu(spastik/flask kuadripleji, dizartri,
disfaji)
23. Osmotik Demyelinizasyon Sendromu
• İlk olarak 1959’da alkolik ve malnütre
hastalarda pons düzeyinde tanımlanmış.
• 1962’de ekstrapontin myelinolizis adı altında
bazal ganglia, serebral ak madde, periferal
korteks, hipokampüs ve lateral genikülat
cisimcikelerde tanımlanmış.
• Ozmotik demyelinizasyon her iki komponenti
de içerir.
26. Sorularla Özet
• Hiponatreminin en sık sebepleri nelerdir?
>>>volüm azlığı, ödem durumları, SIADH,
psikojenik polidipsi, diüretikler
• Semptomlar neler ve sebebi nedir?
>>>baş ağrısı, konfüzyon, letarji, bulantı kusma,
nöbetler ve koma
>>>Düşük ekstrasellüer sıvı ozmolalitesi, beyin
hücreleri içine sıvı şifti>>serebral ödem
27. Sorularla Özet
• İlk adım ne olmalı?
>>>Volüm durumunu değerlendir
• Tedaviler nasıldı?
Hipovolemi>>SF
Hipervolemi>>diüretik ve sıvı kısıtlaması
Övolemi>>sıvı kısıtlaması, semptomatikse
hipertonik saline ile düzeltilir
28. Sorularla Özet
• Övolemik hiponatremi semptomatikse neden
SF ile düzeltmiyoruz?
• Örneğin SIADH;
>>>Verilen Na idrarla atılır, su vücutta kalır,
hiponatremi derinleşir
29. Sorularla Özet
• Hipertonik saline(%3) ne zaman kullanalım?
>>>Serum Na<120 mEq/L, özellikle CNS
semptomları varlığında
30. Sorularla Özet
• I.V. NaCl verme hızı ne olmalı?
>>>Serum Na saatte 0,5 mEq/L yükseltirsen,
serum Na 24 saatte maksimum 12 mEq/L
yükselir
Bu da zaten bizim istediğimiz yükseltme hızına
karşılık gelir.