1. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
Bezoek aan de bibliotheek
1. Plaats - adres
Bibliotheek Melsele – Hazaarddam 14, 9120
2. Geolocatie / geolokalisatie
Geef de correcte coördinaten! Exact te bepalen via GoogleMaps (instructiefilmpje te bekijken via Canvas).
51°13’13.6”N 4°16’51.1”E
3. Korte omschrijving
We gaan naar de bibliotheek om meer te leren over fictie en non-fictie, welke boeken vertellen een waargebeurd
verhaal en welke een verzonnen verhaal? Welke genre zou het kunnen zijn? Hier gaan we samen naar op zoek.
Vervolgens gaan de leerlingen opdrachten uitvoeren per twee waarvoor ze boeken zullen moeten doorbladeren.
Zo oefenen ze ook zaken zoals zelfstandige naamwoorden, bijvoeglijke naamwoorden, eigennamen en
verkleinwoorden verder in. Bovendien mogen de leerlingen ook op zoek per twee naar een boek dat hun eigen
voorkeur geniet om er tenslotte een creatief, kort verhaaltje te schrijven!
4. Doelgroep
De derde graad: het vijfde en zesde leerjaar.
5. Tijdsduur
60 minuten
6. Eindtermen
4.4 De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = structureren): voor een gekend persoon een verslag schrijven van
een verhaal, een gebeurtenis, een informatieve tekst.
4.6 De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = structureren): schriftelijk antwoorden op vragen over verwerkte
inhouden.
4.8 De leerlingen ontwikkelen bij het realiseren van de eindtermen voor spreken, luisteren, lezen en schrijven de
volgende attitudes: luister-, spreek-, lees- en schrijfbereidheid.
6.7 De leerlingen kunnen bij alle eindtermen Nederlands de bijhorende taalbeschouwelijke begrippen en termen
uit de tweede kolom gebruiken, nl: 3. Morfologisch domein – woorden; zelfstandig naamwoord, eigennaam,
verkleinwoord, bijvoegelijk naamwoord 6. Tekstueel domein – teksten; tekstsoort: fictie, non-fictie.
7. Leerinhoud
Kenmerken fictie: fantasie, verzonnen, nadruk op emotioneel meeleven met personages, in spanning houden
Kenmerken non-fictie: waargebeurd/echt, letterlijke feiten, nadruk op overbrengen van informatie, antwoorden
duidelijk
Zelfstandig naamwoord: zelfstandige naamwoorden zijn woorden waar je een lidwoord (de, het, een) voor kunt
zetten. Het zijn woorden die dus slaan op een bepaald 'iets' zoals planten, dieren, personen en dingen.
Bijvoeglijk naamwoord: een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over een zelfstandig naamwoord. Het geeft een
eigenschap, kenmerk of toestand aan van een zelfstandig naamwoord.
2. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
Eigennaam: een eigennaam is een zelfstandig naamwoord dat een persoon of zaak als een individu, iets unieks
benoemt. In de meeste gevallen worden eigennamen met een hoofdletter geschreven.
Verkleinwoord: van veel zelfstandige naamwoorden kunnen we een verkleinwoord maken met een achtervoegsel
-je, -tje, -etje of -pje. Dat schrijven we vast aan het grondwoord.
Tekstgenre van een boek: sprookje, avonturenverhaal, heldenverhaal etc.
Bibliotheek: een plaats waar we boeken vinden en kunnen lenen
8. Lesdoelen
1. De leerlingen verwoorden wat fictie en non-fictie is.
2. De kenmerken van fictie en non-fictie uitleggen.
3. In de openbare bibliotheek en onder leiding van de leraar (fictieve/waargebeurde) boeken zoeken die hun
voorkeur hebben.
4. Snel en efficiënt informatie zoeken in themaboeken voor de jeugd.
5. Verwoorden tot welk tekstgenre verhalen behoren. (sprookje, avonturenverhaal…)
6. Vertellen dat de bibliotheek een plaats is waar we boeken vinden.
7. Aanduiden van: zelfstandig naamwoord, eigennaam, verkleinwoord, bijvoeglijk naamwoord.
8. Schrijven van: zelfstandig naamwoord, eigennaam, verkleinwoord, bijvoeglijk naamwoord.
9. Schriftelijk de vragen in de werkbundel beantwoorden.
9. Materiaal
Boeken in de bibliotheek = leermiddel
Pennen/potloden om te schrijven
Kijkplaten
Fluovestjes
10.Organisatie
We gaan met de hele klas naar de bibliotheek.
Eerst zal er een klassikale opdracht plaatsvinden.
Vervolgens werken de kinderen per 2. (door de leerkracht op voorhand gemaakte groepjes)
Afspraken: de kinderen houding het rustig / dragen zorg voor het materiaal / zoeken een rustige plaats om als
groepje aan de slag te gaan / indien vragen, in stilte tot bij de leerkracht komen …
TIPS leerkracht: tussen de groepjes heen lopen en constructieve feedback geven.
Indien de schrijfopdracht (opdracht 4) niet helemaal af is, wordt er aan verder gewerkt in de klas!
11.Werkbladen – instructiebladen – richtlijnen…
Er is een werkbundel/opdrachtbundel waarin instucties inbegrepen zijn. (zie pagina 6 omgevingsboek)
Er zijn vier opdrachten voor de leerlingen.
3. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
De instructies worden telkens door de leerkracht ook modeling verwoord.
WERKBUNDEL HIERONDER:
Bezoek aan de bibliotheek naam: …………………… datum: ……………………
Welkom! Samen gaan we vandaag een aantal opdrachten uitvoeren in de bibliotheek. We maken er een leerrijke dag van!
Lees telkens goed wat je moet doen en veel succes.
Opdracht 1: fictie en non-fictie onderscheiden + genre bepalen (klassikaal)
Houvast;
Eens aangekomen in de bibliotheek, doen we ter plaatse een opfrissing van de leerinhoud:
• Kenmerken fictie: fantasie, verzonnen, nadruk op emotioneel meeleven met personages, in spanning houden
• Kenmerken non-fictie: waargebeurd/echt, letterlijke feiten, nadruk op overbrengen van informatie, antwoorden
duidelijk.
Vul in.
Titel boek 1: …………………………………………………………
Fictie/non-fictie? ……………………………………………………………………………………………………………………
Waarom? ……………………………………………………………………………………………………………………………….
Genre? ……………………………………………………………………………………………………………………………………
Titel boek2: …………………………………………………………...
4. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
Fictie/non-fictie? ……………………………………………………………………………………………………………………
Waarom? ……………………………………………………………………………………………………………………………….
Genre? ……………………………………………………………………………………………………………………………………
Opdracht 2: een boek vinden dat je voorkeur heeft (per 2)
Vul in.
De titel van het gekozen boek
……………………………………………………………
……………………………………………………………
Is het fictie of non-fictie? …………………………………………………………….
Waarom denk je dat? Gebruik de kenmerken! (zie
opdracht 1)
…………………………………………………………….
…………………………………………………………….
…………………………………………………………….
…………………………………………………………….
5. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
Opdracht 3: zelfstandige naamwoorden, bijvoeglijke naamwoorden, eigennamen, verkleinwoorden zoeken in
boeken (per 2)
Houvast:
• Zelfstandig naamwoord: zelfstandige naamwoorden zijn woorden waar je een lidwoord (de, het, een) voor kunt
zetten. Het zijn woorden die dus slaan op een bepaald 'iets' zoals planten, dieren, personen en dingen.
• Bijvoeglijk naamwoord: een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over een zelfstandig naamwoord. Het geeft een
eigenschap, kenmerk of toestand aan van een zelfstandig naamwoord.
• Eigennaam: een eigennaam is een zelfstandig naamwoord dat een persoon of zaak als een individu, iets unieks
benoemt. In de meeste gevallen worden eigennamen met een hoofdletter geschreven.
• Verkleinwoord: van veel zelfstandige naamwoorden kunnen we een verkleinwoord maken met een achtervoegsel -
je, -tje, -etje of -pje. Dat schrijven we vast aan het grondwoord.
De zelfstandige naamwoorden die ik heb
gevonden
………………………………………………………………….
………………………………………………………………….
………………………………………………………………….
………………………………………………………………….
De bijvoeglijke naamwoorden die ik heb
gevonden
………………………………………………………………….
………………………………………………………………….
………………………………………………………………….
………………………………………………………………….
De eigennamen die ik heb gevonden
………………………………………………………………….
………………………………………………………………….
………………………………………………………………….
………………………………………………………………….
De verkleinwoorden die ik heb gevonden
………………………………………………………………….
………………………………………………………………….
………………………………………………………………….
………………………………………………………………….
Opdracht 4: een eigen fictieve/non-fictieve tekst schrijven (min. 6 zinnen) die nadien je klasgenoten zullen
horen + gebruik telkens 2 zelfstandige naamwoorden, bijvoeglijke naamwoorden, eigennamen,
verkleinwoorden + genre naar keuze (per 2) (TIP: zie leerinhoud bij de vorige opdrachten)
Schrijf hieronder jouw tekst.
6. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
…………………………………..
12.Oplossingen - sleutel
De opdracht wordt door de leerkracht nadien verbeterd.
De antwoorden kunnen zeer uiteenlopend zijn, er zijn veel antwoorden juist.
Daarom is er bewust gekozen om geen oplossingssleutel te geven aan de kinderen. Het is onmogelijk om de
antwoorden te voorspellen.
13.Bronnen
De taalunie. (2015). Taaladvies.net. Geraadpleegd via
https://taaladvies.net/taal/advies/zoek.php?q=verkleinwoord
De Taalunie. (2015). Woordenlijst.org. Geraadpleegd via https://woordenlijst.org/leidraad/15/1
Junior Einstein. (2012-2020) Taal-oefenen.nl.Geraadpleegd via https://www.taal-
oefenen.nl/instruction/taal/woordsoorten/naamwoorden/zelfstandige-naamwoorden
Risseeuw, I. (2014). Boekschrijven.nl. Geraadpleegd via https://www.boekschrijven.nl/verschil-non-fictie-en-fictie/
Vlaanderen. (2020) Onderwijsdoelen. Geraadpleegd via
https://onderwijsdoelen.be/resultaten?intro=basisonderwijs&filters=onderwijsniveau%255B0%255D%255Bid%25
5D%3Df7dcdedc9e9c97a653c7dba05896ef57a333480b%26onderwijsniveau%255B0%255D%255Btitel%255D%3D
Basisonderwijs%26onderwijsniveau%255B0%255D%255Bwaarde%255D%3DBasisonderwijs%26bo_onderwijs_sub
niveau%255B0%255D%255Bid%255D%3Dc6770d35508ce6bdab180b85cb08a171f2ed94be%26bo_onderwijs_sub
niveau%255B0%255D%255Btitel%255D%3DBasisonderwijs%2520%253E%2520Lager%2520Onderwijs%26bo_ond
erwijs_subniveau%255B0%255D%255Bwaarde%255D%3DLager%2520Onderwijs
Gemeente Beveren. (2020). Bibliotheek Melsele. Website. Geraadpleegd via https://www.beveren.be/bibliotheek
Leerplan OVSG. (2020). Geraadpleegd via https://schoolweb.ovsg.be/ovsg/dblager.aspx
14.Achtergrondinformatie voor de leerkracht
Zie pagina 3 omgevingsboek.
Dit gaat over de bibliotheek.
Wat extra uitleg + een foto.
ACHTERGRONDINFO HIERONDER:
Achtergrondinformatie over de Bibliotheek in Melsele
Activiteiten in de bib?
Een bibliotheek is meer dan een plaats waar je materialen kan lenen.
Medewerkers van de bib organiseren eveneens verschillende activiteiten voor jeugd en volwassenen : tentoonstellingen,
voordrachten, begeleiden en ondersteunen van leesgroepen, enz.
Aanbod voor scholen?
7. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
De bib heeft een interessant aanbod voor scholen, met heel wat activiteiten. Ook een klasbezoek aan de bib behoort tot de
mogelijkheden.
Aanbod voor woonzorgcentra?
Gezien de vergrijzing van de inwoners van Beveren is het gemeentelijke beleid overtuigd van een goede samenwerking tussen
bibliotheek, cultuurbeleid en woonzorgcentra. Overleg en structuren zijn daarbij belangrijk in de samenwerking.
• U vindt hier een overzicht van wat er reeds bestaat aan voorzieningen voor de woonzorgcentra, zoals die worden aangeboden
door bibliotheek en cultuurbeleid.
• Dit overzicht nodigt uit om de bestaande voorzieningen zoveel mogelijk te benutten, ook vanuit de vaststelling dat lezen,
verhalen, muziek en boeken de senioren langer mentaal actief houden.
• Dit overzicht is niet definitief. Elk jaar wordt dit overzicht geactualiseerd en passen we de afspraken aan in functie van de
verwachtingen van de woonzorgcentra en de mogelijkheden van de bibliotheek en cultuurbeleid.
Afbeelding buitenkant?
15. (optioneel) Extra mogelijkheden tot naverwerking
Eventueel de leerlingen in de klas met hun geschreven tekst een opdracht laten uitvoeren.
Bijvoorbeeld dat ze deze voorlezen aan klasgenoten in groepjes en deze moeten dan raden of het fictie of non-
fictie is en duiden welke begrippen ze hierin herkennen (zelfstandig naamwoord, bijvoeglijk naamwoord…).
Extra: indien de leerlingen het boek dat hun voorkeur had, willen lezen, kan de leerkracht uitleggen hoe ze een
boek uit de bib kunnen lenen + meer uitleg geven aan de leerlingen.
