Door de herdenking van 100 jaar WOI krijgen landbouwers steeds meer vragen van bezoekers of klanten over de Eerste Wereldoorlog. Dit prikkelt hen om de geschiedenis van hun eigen hoeve en regio te achterhalen en vervolgens te ontsluiten voor hun publieksgericht aanbod. Via het project 'WOI op't erf' reiken CAG en Inagro hulpmiddelen aan om de landbouwers te helpen bij deze zoektocht. CAG en Inagro tekenen hierbij een traject uit voor een aantal bezoekboerderijen uit West-Vlaanderen die willen werken rond het thema landbouw, voeding en Eerste Wereldoorlog. Landbouwverbreders uit die regio beschikken zelf reeds over heel wat interessante verhalen van de voorbije generaties die waardevol zijn om door te geven. Maar ze beschikken niet over voldoende onderbouwde info en methodieken om hun publiek als een professionele gids te woord te staan. In november 2014 ging de eerste sessie door op de Beauvoordse Walhoeve in Veurne. Het regionale landbouwverhaal tijdens de oorlog kwam daar aan bod en er werden tips gegeven hoe zelf aan de slag te gaan om het verleden van de eigen hoeve te ontdekken.

1. “WOI op ‘t erf”
Hoe ga ik zelf aan de slag om mijn geschiedenis te
reconstrueren
27 november 2014
Sarah Luyten
Centrum Agrarische Geschiedenis

2. Inhoudstafel
 Inleiding
 Onderzoek
1. Mondelinge bronnen
2. Materiële sporen
3. Uitgegeven bronnenmateriaal
• Beeldbanken
• Verhalen internet
• Publicaties, tijdschriften
• Dagboeken
• Oorlogskookboekjes
• Kranten
• Affiches
4. Onuitgegeven
bronnenmateriaal
• Gemeentelijk archief
• Provinciale archieven
• Kennisscentrum In
Flanders Fields Museum
• Koninklijk Legermuseum
Brussel
 Slotbeschouwing

3. Inleiding
 Wat wil je weten?
 Geschiedenis van de eigen regio
 Bouwgeschiedenis van de hoeve
 Geschiedenis van het leven op de hoeve
 Waarvoor wil je deze informatie gebruiken?
 Uitstippelen wandeling
 Informatie meegeven aan bezoekers
 Eten tijdens de oorlog klaarmaken…
 Volg een stappenplan - timing?

4. Inleiding
Frontlinie 15 juni 1915Regio bezet en onbezet
België

5. Onderzoek
1. Mondelinge bronnen
 Herinneringen
 Geen directe getuigenis
meer over WOI
→ Via kinderen van
getuigen
→ Persoonlijk verhaal
→ Familiehistoriek
 Feit en fictie door elkaar!
Kortemark - WOI
© Westhoek verbeeldt

6. Onderzoek
2. Materiële sporen
 Welke zichtbare sporen zijn overgebleven in het
omliggende landschap of in de hoeve?
 Slechts een fractie is bewaard
 Landschap: bunker/solitaire boom/oorlogskerkhof…
 Boerderij: schilderingen/betonconstructies…
Theaterzaal
Wervikstraat,
Menen
Vele
hoefijzers in
grond? –
mobiele
veldsmidse?

7. Onderzoek
2. Materiële sporen
 Toerisme:
 Toeristische gidsen/brochures/publicaties/kaarten
 Toeristische wandelingen
Te voet, met de fiets of met de auto
 Waar?
 Bibliotheken
 Toeristische diensten
 Westtoer
https://shop.westtoer.be/nl

8. 2. Materiële sporen
Westtoer

9. 2. Materiële sporen
Westtoer

10. Onderzoek
2. Materiële sporen
 Inventaris Onroerend Erfgoed = Databank van
waardevol erfgoed!
3 verschillende opzoekingswijzen
 Inventaris van het Bouwkundig erfgoed
https://inventaris.onroerenderfgoed.be/dibe/relict/zoeken
 Inventaris van het Wereldoorlogserfgoed
https://inventaris.onroerenderfgoed.be/woi/relict/zoeken
 Geoportaal
https://geo.onroerenderfgoed.be/#zoom=7&lat=6643867.8533&lon=463089.0
8164&layers=B000TTFTTTFF

11. 2. Materiële sporen
Inventaris Bouwkundig Erfgoed
 Algemeen
 gebouwen van alle mogelijke typen, gebouwengroepen,
complexen, wederopbouwboerderijen, interieurs,
infrastructuur, klein erfgoed (zoals kapellen),
straatmeubilair (zoals verlichting) en monumentale
beeldhouwwerken
 Bouwen door de Eeuwen Heen in Vlaanderen
(einde 2011)

12. 2. Materiële sporen
Inventaris Bouwkundig Erfgoed

13. 2. Materiële sporen
Inventaris Bouwkundig Erfgoed

14. 2. Materiële sporen
Inventaris Bouwkundig Erfgoed

15. 2. Materiële sporen
Inventaris Bouwkundig Erfgoed

16. 2. Materiële sporen
Inventaris Bouwkundig Erfgoed

17. 2. Materiële sporen
Inventaris Bouwkundig Erfgoed

18. 2. Materiële sporen
Inventaris Bouwkundig Erfgoed

19. 2. Materiële sporen
Inventaris Bouwkundig Erfgoed

20. 2. Materiële sporen
Inventaris Bouwkundig Erfgoed

21. 2. Materiële sporen
Inventaris Wereldoorlogerfgoed
 Beperkt tot de oorlogen
 Overblijfselen van bunkers, loopgraven, gedenktekens,
landschappelijke restanten, infrastructuur en andere
relicten terug
 Beperkt gebied
 Westhoek: Alveringem, De Panne, Diksmuide,
Heuvelland, Hooglede, Houthulst, Ieper, Koekelare,
Koksijde, Kortemark, Langemark-Poelkapelle, Lo-
Reninge, Mesen, Moorslede, Nieuwpoort, Poperinge,
Staden, Veurne, Vleteren, Wervik en Zonnebeke
 Gistel, Hooglede en Menen

22. 2. Materiële sporen
Inventaris Wereldoorlogerfgoed

23. 2. Materiële sporen
Inventaris Wereldoorlogerfgoed

24. 2. Materiële sporen
Inventaris Wereldoorlogerfgoed

25. 2. Materiële sporen
Inventaris Wereldoorlogerfgoed

26. 2. Materiële sporen
Inventaris Wereldoorlogerfgoed

27. 2. Materiële sporen
Inventaris Wereldoorlogerfgoed

28. 2. Materiële sporen
Inventaris Wereldoorlogerfgoed

29. 2. Materiële sporen
Inventaris Wereldoorlogerfgoed

30. 2. Materiële sporen
Inventaris Wereldoorlogerfgoed

31. 2. Materiële sporen
Inventaris Geoportaal
 Algemeen
 Inventaris Onroerend Erfgoed
 Inventaris Werelderfgoed
 Digitaal op kaart
 Overzichtelijk
 Erfgoed in je buurt

32. 2. Materiële sporen
Geoportaal

33. 2. Materiële sporen
Geoportaal

34. 2. Materiële sporen
Geoportaal

35. 2. Materiële sporen
Geoportaal

36. 2. Materiële sporen
Geoportaal

37. 2. Materiële sporen
Geoportaal

38. 2. Materiële sporen
Geoportaal

39. 2. Materiële sporen
Geoportaal

40. 2. Materiële sporen
Geoportaal

41. 2. Materiële sporen
Geoportaal

42. 2. Materiële sporen
Geoportaal

43. 2. Materiële sporen
Geoportaal

44. 2. Materiële sporen
Geoportaal

45. 2. Materiële sporen
Geoportaal

46. Onderzoek
3. Uitgegeven bronnenmateriaal
1. Beeldbanken
2. Verhalen internet
3. Publicaties, tijdschriften
4. Dagboeken
5. Oorlogskookboekjes
6. Kranten
7. Affiches

47. Onderzoek
3.1. Beeldbanken
 Afbeelding/affiche/krantenknipsel/tekening
 Diverse beeldbanken
 Eigen manier van zoeken
 Lees op voorhand de tips
 Mogelijke zoektermen
 (deel)gemeente, straat, naam hoeve
 Eerste+Wereldoorlog, WOI of 1914-1918
 Landbouw, werken+veld, boer, synoniemen
 Voedsel, specifiek product
 Andere termen

48. Onderzoek
3.1. Beeldbanken
 Westhoek verbeeldt
 Erfgoedcel CO7
 Zuidelijke Westhoek: Heuvelland, Ieper, Langemark-
Poelkapelle, Poperinge, Vleteren, Zonnebeke en Mesen
www.westhoekverbeeldt.be
 Beeldbank West-Vlaanderen
 Provincie West-Vlaanderen
 Collectie WOI
http://www.beeldbankwest-vlaanderen.be/

49. 3.1. Beeldbanken
WESTHOEK verbeeldt

50. 3.1. Beeldbanken
WESTHOEK verbeeldt

51. 3.1. Beeldbanken
WESTHOEK verbeeldt

52. 3.1. Beeldbanken
WESTHOEK verbeeldt

53. 3.1. Beeldbanken
WESTHOEK verbeeldt

54. 3.1. Beeldbanken
WESTHOEK verbeeldt

55. 3.1. Beeldbanken
WESTHOEK verbeeldt

56. 3.1. Beeldbanken
WESTHOEK verbeeldt

57. 3.1. Beeldbanken
WESTHOEK verbeeldt

58. 3.1. Beeldbanken
WESTHOEK verbeeldt

59. 3.1. Beeldbanken
WESTHOEK verbeeldt

60. 3.1. Beeldbanken
WESTHOEK verbeeldt

61. 3.1. Beeldbanken
Website WESTHOEK verbeeldt

62. 3.1. Beeldbanken
WESTHOEK verbeeldt

63. 3.1. Beeldbanken
WESTHOEK verbeeldt

64. 3.1. Beeldbanken
Beeldbank West-Vlaanderen

65. 3.1. Beeldbanken
Beeldbank West-Vlaanderen

66. 3.1. Beeldbanken
Beeldbank West-Vlaanderen

67. 3.1. Beeldbanken
Beeldbank West-Vlaanderen

68. 3.1. Beeldbanken
Beeldbank West-Vlaanderen

69. 3.1. Beeldbanken
Beeldbank West-Vlaanderen

70. Onderzoek
3.1. Beeldbanken
 Documentatiecentrum In Flanders Fields
Museum (Ieper)
 Boeken, foto’s, frontkaarten, kranten, tijdschriften,
documentatiemappen
http://www.inflandersfields.be/nl/kenniscentrum/collectie
s/kenniscentrum-online

71. 3.1. Beeldbanken
In Flanders Fields Museum

72. 3.1. Beeldbanken
In Flanders Fields Museum

73. 3.1. Beeldbanken
In Flanders Fields Museum

74. 3.1. Beeldbanken
In Flanders Fields Museum

75. 3.1. Beeldbanken
In Flanders Fields Museum

76. Onderzoek
3.1. Beeldbanken
 Koninklijk Museum voor het Leger en de
Krijgsgeschiedenis (Brussel)
 Prentenkabinet 75.000 (militaire) beelden
 Cartotheek bevat operatiekaarten WOI
 Geen online beeldbank!
→ Ter plaatse raadpleegbaar
http://www.klm-mra.be/klm-
new/nederlands/main01.php?id=documentatie/praktisch

77. Onderzoek
3.2. Verhalen internet
 Landbouw, voeding en WOI
 Het Virtuele Land
 Website Centrum Agrarische Geschiedenis
 Verhalen
www.HetVirtueleLand.be
 Portaalsite ‘Boter bij de vis’
 Website samenwerkingsverband landbouw, voeding en
WOI - expo
 Verhalen
www.boterbijdeviswo1.be

78. 3.2. Verhalen internet
www.HetVirtueleLand.be

79. 3.2. Verhalen internet
www.HetVirtueleLand.be

80. 3.2. Verhalen internet
www.HetVirtueleLand.be

81. 3.2. Verhalen internet
www.HetVirtueleLand.be

82. 3.2. Verhalen internet
www.HetVirtueleLand.be

83. 3.2. Verhalen internet
www.HetVirtueleLand.be

84. 3.2. Verhalen internet
www.HetVirtueleLand.be

85. 3.2. Verhalen internet
www.HetVirtueleLand.be

86. 3.2. Verhalen internet
www.HetVirtueleLand.be

87. 3.2. Verhalen internet
www.HetVirtueleLand.be

88. 3.2. Verhalen internet
www.boterbijdeviswo1.be

89. 3.2. Verhalen internet
www.boterbijdeviswo1.be

90. 3.2. Verhalen internet
www.boterbijdeviswo1.be

91. 3.2. Verhalen internet
www.boterbijdeviswo1.be

92. 3.2. Verhalen internet
www.boterbijdeviswo1.be

93. 3.2. Verhalen internet
www.boterbijdeviswo1.be

94. Onderzoek
3.3. Uitgegeven publicaties
 Geschiedschrijving van WOI
 Publicaties na WOI
 Politieke en militaire invalshoek
 Recentere publicaties diverse invalshoeken
 Bezetting en dagelijkse leven
 Belgische oorlogscontext in wereldgeschiedenis
 Naoorlogse samenleving: verwerking en herinnering
 Artikels in tijdschriften Heemkundige Kringen

95. Onderzoek
3.3. Uitgegeven publicaties
 Algemene studies
 Henri Pirenne, La Belgique et la guerre mondiale (1928)
 S. De Schaepdrijver, De Groote Oorlog (1997)
 Landbouw en visserij
 Y. Segers en L. Van Molle, red., Leven van het land. Boeren
in België, 1750 -2000 (2004)
 B. Demasure, Boter bij de Vis. Landbouw en voeding
tijdens de Eerste Wereldoorlog (2014)

96. 3.3. Uitgegeven publicaties
Net na WOI
Titelpagina van B. Whitlock, Belgium under the
German occupation: A Personal Narrative, New
York, 1919.
Titelpagina van A. Henry, L’agriculture belge et
la guerre, Brussel, 1918.
Titelpagina van J. Sebrechts, Geschiedenis van
den landbouw in België vóór, tijdens en na den
oorlog, s.l., 1923.

97. 3.3. Uitgegeven publicaties
Academische werken - algemeen
Titelpagina van T. Van Bosstraeten, Bezet maar
beschermd. België en de markies van Villalobar tijdens de
Eerste Wereldoorlog, Leuven, 2008.
Titelpagina van P. Scholliers, Arm en rijk aan tafel.
Tweehonderd jaar eetcultuur in België, Antwerpen,
1993.
Titelpagina van L. Van Molle, Ieder voor allen. De
Belgische Boerenbond 1890-1990, Leuven, 1990.

98. 3.3. Uitgegeven publicaties
Academische werken – focus WOI
Titelpagina van G. Nath, Brood willen we hebben!
Honger, sociale politiek en protest tijdens de Eerste
Wereldoorlog in België, Brussel, 2013.
Titelpagina van B. Demasure, Boter bij de vis, Leuven,
2014.
Titelpagina van F. Becuwe, Het verhaal van de dorst in
de Grote Oorlog: bier aan het Ijzerfront, Brugge, 2009.

99. 3.3. Uitgegeven publicaties
Populaire werken – focus WOI
Titelpagina van R. Blom, Honger. Een geschiedenis van
de Eerste Wereldoorlog, Tielt, 2008.
Titelpagina van D. De Keyzer, Nieuwe meesters,
magere tijden. Eten en drinken tijdens de Eerste
Wereldoorlog, Leuven, 2013.
Titelpagina van K. Van Steenberge, Woesten,
Antwerpen, 2013.

100. 3.3. Uitgegeven publicaties
Lokaal – focus WOI
 Ameeuw J., Veurne in de Grote Oorlog, Brugge, 2014.
 Baccarne R. en Steen J., Boezinge na 14-18, Wervik, 1975.
 Baccarne R. en Steen J., Poelkapelle 1914-1918, Wervik, 1965.
 Baert K., Kemmel 1918. Hoe Ieper uit de greep van de Duitsers
bleef, Brugge, 2008.
 Baert K. e.a., Ieper, de herrezen stad, Koksijde, 1999.
 Becuwe F., Het verhaal van de dorst in de Grote Oorlog: bier
aan het Ijzerfront, Brugge, 2009.
 Billiet P., Staden 1914-’18. De Frontstreek in West-Vlaanderen,
Langemark-Poelkapelle, 1978.

101. 3.3. Uitgegeven publicaties
Lokaal – focus WOI
 Dawyndt A., Veurne rond 14-18. Tijdskroniek over de jaren 1906-
23, (Heembibliotheek Bachten de Kupe, 17), Nieuwpoort, 1980.
 Debaeke S., Bachten de Kupe 14-18, Brugge, 2009.
 Deseyne A., Zonnebeke, 1914-1918. Dood en heropstanding van
een dorp, Zonnebeke, 1976.
 Meire J., De stilte van de salient. De herinnering aan de Eerste
Wereldoorlog rond Ieper, Tielt, 2003.
 Symoen R., Keiem door de eeuwen heen, Keiem, 1980.
 Vermeire M., Geschiedkundige schets van West-Vlaanderens
landbouw, 1885-1935, Brugge, 1935.
 Wackenier W., Alveringem in de Grote Oorlog, Brugge, 2006.

102. Onderzoek
3.3. Uitgegeven publicaties
 Bibliotheken
 Lokale bibliotheken
Provinciale Catalogus bibliotheken West-Vlaanderen
http://west-vlaanderen.bibliotheek.be/
 Documentatiecentrum In Flanders Fields Museum
(Ieper)
Boeken, foto’s, frontkaarten, kranten, tijdschriften,
documentatiemappen
http://www.inflandersfields.be/nl/kenniscentrum/collectie
s/kenniscentrum-online

103. 3.3. Uitgegeven publicaties
Provinciale Catalogus bibliotheken

104. 3.3. Uitgegeven publicaties
Provinciale Catalogus bibliotheken

105. 3.3. Uitgegeven publicaties
Provinciale Catalogus bibliotheken

106. 3.3. Uitgegeven publicaties
Provinciale Catalogus bibliotheken

107. 3.3. Uitgegeven publicaties
Provinciale Catalogus bibliotheken

108. 3.3. Uitgegeven publicaties
In Flanders Fields Museum - catalogus

109. 3.3. Uitgegeven publicaties
In Flanders Fields Museum - catalogus

110. 3.3. Uitgegeven publicaties
In Flanders Fields Museum - catalogus

111. 3.3. Uitgegeven publicaties
In Flanders Fields Museum - catalogus

112. 3.3. Uitgegeven publicaties
In Flanders Fields Museum - catalogus

113. 3.3. Uitgegeven publicaties
In Flanders Fields Museum - catalogus

114. 3.3. Uitgegeven publicaties
In Flanders Fields Museum - catalogus

115. 3.3. Uitgegeven publicaties
In Flanders Fields Museum - catalogus

116. 3.3. Uitgegeven publicaties
In Flanders Fields Museum - catalogus

117. Onderzoek
3.3. Uitgegeven publicaties
 Heemkundige kringen
 V. Degrande, Bibliografie Eerste Wereldoorlog in West-
Vlaanderen. Geannoteerde inventaris uit de West-
Vlaamse heemkundige en historische tijdschriften (2007)
 Artikelendatabase Heemkunde West-Vlaanderen
http://hkwestvlaanderen.be/

118. 3.3. Uitgegeven publicaties
Database Heemkunde West-Vlaanderen

119. 3.3. Uitgegeven publicaties
Database Heemkunde West-Vlaanderen

120. 3.3. Uitgegeven publicaties
Database Heemkunde West-Vlaanderen

121. 3.3. Uitgegeven publicaties
Database Heemkunde West-Vlaanderen

122. Onderzoek
3.3. Uitgegeven publicaties
 Uitgeverijen
 Uitgeverij De Klaproos: diverse publicaties over WOI!
http://www.klaproos.be/
 Websites
 Projectwebsite ‘Boter bij de vis’ – Publicatie B.
Demasure, boeren boter en bezetters (2013)
http://www.boterbijdeviswo1.be/onderzoeksbronnen/bibl
iografie/
 WOI in de Westhoek
http://www.wo1.be/nl/literatuur

123. 3.3. Uitgegeven publicaties
Uitgeverij De Klaproos

124. 3.3. Uitgegeven publicaties
Uitgeverij De Klaproos

125. 3. Uitgegeven publicaties
Uitgeverij De Klaproos

126. 3.3. Uitgegeven publicaties
Uitgeverij De Klaproos

127. 3.3. Uitgegeven publicaties
Onderzoeksgids
 Landbouw, voeding en
WOI
 Inhoud
 Historische schets
 Bibliografielijst
 Archieven en
documentatie
 10€ bestelling via
www.HetvirtueleLand.be

128. 3.3. Uitgegeven publicaties
www.boterbijdeviswo1.be

129. 3.3. Uitgegeven publicaties
www.boterbijdeviswo1.be

130. 3.3. Uitgegeven publicaties
www.boterbijdeviswo1.be

131. 3.3. Uitgegeven publicaties
www.boterbijdeviswo1.be

132. 3.3. Uitgegeven publicaties
www.boterbijdeviswo1.be

133. 3.3. Uitgegeven publicaties
www.boterbijdeviswo1.be

134. 3.3. Uitgegeven publicaties
www.boterbijdeviswo1.be

135. 3.3. Uitgegeven publicaties
www.wo1.be

136. 3.3. Uitgegeven publicaties
www.wo1.be

137. 3.3. Uitgegeven publicaties
www.wo1.be

138. 3.3. Uitgegeven publicaties
www.wo1.be

139. 3.3. Uitgegeven publicaties
www.wo1.be

140. Onderzoek
3.4. Dagboeken over WOI
 Dagboeken
 Oorlog gezien vanuit
standpunt 1 persoon
 Subjectieve weergave
→ Tijdsbeeld
→ Eigen regio
 Waar?
 Diverse bibliotheken
 Zoekfunctie zie 3.3.
Uitgegeven publicaties Achiel van Walleghem

141. Onderzoek
3.4. Dagboeken
Titelpagina van P. Vanoutrive, De allerlaatste
getuigen van WOI, Tielt, 2011.
Titelpagina van J.-M. Lermyte, Izegem 14-18. Het
oorlogsdagboek van dokter Jules Gits, 2 dln.,
Koksijde, 2000-2001.
Titelpagina van A. Van Walleghem en vert. door W.
Spillebeen, Achiel van Walleghem, Oorlogsdagboeken
1914-1918, Tielt, 2014.

142. 3.4.Dagboeken
Dagboeken lokaal
 Dalle D., ‘Het oorlogsdagboek van Jozef Gesquière van Veurne’, in: De
Gidsenkring, 3 (1980), p. 28.
 Gysels, A., Zuster Margriet-Marie, oorlogsdagboek van een Ieperse non
1914-1915, Gent, 2002.
 Janssens de Bisthoven, B., ‘Oorlogsdagboek van Sint-Jan bij Ieper 1914-
1923’, in: Handelingen van het Genootschap voor Geschiedenis te
Brugge, 118 (1981), pp. 113-129.
 Lams, G., ‘De Groote Oorlog van Arthur Deblieck 1914-1918’, in: Ons
Wingene, 17 (2014), p. 96.
 Van Walleghem A. en W. Spillebeen (hertaald), Achiel van Walleghem,
Oorlogsdagboeken 1914-1918, Tielt, 2014.

143. Onderzoek
3.5. Oorlogskookboekjes
 Diverse boekjes en brochures tijdens WOI
→ Bevolking informeren hoe verstandig en
spaarzaam omgaan met schaarse levensmiddelen
 Waar?
 Diverse bibliotheken
 Zoekfunctie zie 3.3. Uitgegeven publicaties
 Portaalsite ‘Boter bij de vis’
Documentatiemateriaal - oorlogskookboekjes
www.boterbijdeviswo1.be

144. Onderzoek
3.5. Oorlogskookboekjes
Titelpagina van F. Herman, Considérations utiles sur
l’Alimentation Humaine, Bergen, 1916.
Titelpagina van Het maken van Geleien, Konfituren en
Siropen en het Inleggen, Drogen en Confijten van
vruchten en groenten, Antwerpen 1916.
Titelpagina van E. Lamont, Ons Dagelijksch
Brood. Handleiding tot het bereiden onzer
gewone spijsen, Gent, 1915.

145. 3.5. Oorlogskookboekjes
www.boterbijdeviswo1.be

146. 3.5. Oorlogskookboekjes
www.boterbijdeviswo1.be

147. 3.5. Oorlogskookboekjes
www.boterbijdeviswo1.be

148. 3.5. Oorlogskookboekjes
www.boterbijdeviswo1.be

149. Onderzoek
3.6. Kranten
 Historische kranten
 Regio Ieper-Poperinge
 Databank krantenarchief
http://www.historischekranten.be/
 Westhoek Verbeeldt
 Zoekfunctie kranten
 Databank Historische Kranten
http://www.westhoekverbeeldt.be

150. 3.6. Kranten
www.historischekranten.be

151. 3.6. Kranten
www.historischekranten.be

152. 3.6. Kranten
www.historischekranten.be

153. 3.6. Kranten
www.historischekranten.be

154. 3.6. Kranten
www.historischekranten.be

155. 3.6. Kranten
www.historischekranten.be

156. 3.6. Kranten
www.historischekranten.be

157. 3.6. Kranten
www.historischekranten.be

158. 3.6. Kranten
www.historischekranten.be

159. 3.6. Kranten
www.historischekranten.be

160. 3.6. Kranten
www.historischekranten.be

161. 3.6. Kranten
www.historischekranten.be

162. 3.6. Kranten
www.historischekranten.be

163. Onderzoek
3.6. Kranten
 Stadsarchief Aalst
 Digitale krantenarchief
http://aalst.courant.nu/
 The Belgian War Press
 België
 Clandestiene pers tijdens WOI en WOII
http://warpress.cegesoma.be/nl

164. 3.6. Kranten
Krantenarchief Stadsarchief Aalst

165. 3.6. Kranten
Krantenarchief Stadsarchief Aalst

166. 3.6. Kranten
Krantenarchief Stadsarchief Aalst

167. 3.6. Kranten
Krantenarchief Stadsarchief Aalst

168. 3.6. Kranten
Krantenarchief Stadsarchief Aalst

169. 3.6. Kranten
Krantenarchief Stadsarchief Aalst

170. 3.6. Kranten
Krantenarchief Stadsarchief Aalst

171. 3.6. Kranten
Krantenarchief Stadsarchief Aalst

172. 3.6. Kranten
Krantenarchief Stadsarchief Aalst

173. 3.6. Kranten
Krantenarchief Stadsarchief Aalst

174. 3.6. Kranten
The Belgian War Press

175. 3.6. Kranten
The Belgian War Press

176. 3.6. Kranten
The Belgian War Press

177. 3.6. Kranten
The Belgian War Press

178. 3.6. Kranten
The Belgian War Press

179. 3.6. Kranten
The Belgian War Press

180. 3.6. Kranten
The Belgian War Press

181. 3.6. Kranten
The Belgian War Press

182. 3.6. Kranten
The Belgian War Press

183. 3.6. Kranten
The Belgian War Press

184. 3.6. Kranten
The Belgian War Press

185. 3.6. Kranten
The Belgian War Press

186. 3.6. Kranten
The Belgian War Press

187. Onderzoek
3.7. Affiches
 Directe communicatiemiddel tussen bevolking en
gemeentelijke overheid (en bezetter)
 Alle aspecten dagelijkse leven komen aan bod
 Opeisingen
 Mededelingen
 Verordeningen…
 Beeldbank West-Vlaanderen
 Thema WOI-affiches omtrent landbouw en voeding
http://www.beeldbankwest-vlaanderen.be/

188. 3.6. Kranten
WESTHOEK verbeeldt

189. 3.6. Kranten
WESTHOEK verbeeldt

190. 3.6. Kranten
WESTHOEK verbeeldt

191. 3.6. Kranten
WESTHOEK verbeeldt

192. 3.6. Kranten
WESTHOEK verbeeldt

193. 3.6. Kranten
WESTHOEK verbeeldt

194. 3.6. Kranten
WESTHOEK verbeeldt

195. 4. Onuitgegeven
Bronnenmateriaal
 Overzichten
 C. Matthys en W. Lefebvre, Gids van landbouwarchieven in België
1795-2000 (ICAG-Studies, 3), Leuven, 2006.
http://www.hetvirtueleland.be/cag/bronnen/archiefgids
 H. Vanden Bosch, M. Amara en V. D’Hooghe, Archievenoverzicht
betreffende de Eerste Wereldoorlog in België (ARA. Studies over
WOI, 17), Brussel, 2010.
http://www.arch.be/
 B. Demasure, Boeren, Boter en Bezetters. Onderzoeksgids
landbouw, voeding en Eerste Wereldoorlog, Leuven, 2013.
http://www.boterbijdeviswo1.be/onderzoeksbronnen/archieven-
en-bibliotheken/

196. 4.1. Lokale archieven
 Afhankelijk van archief tot archief
 Notulen en verslagen van de gemeenteraad en
schepencollege
 Gemeentelijke boekhouding
 Briefwisseling met bezetter
 Gemeentelijke aanplakbrieven
 Dossiers van opeisingen en oorlogsschade
 Plaatselijke afdeling van het NHVC: briefwisseling,
voedselbons, statistieken
 Burelen van Weldadigheid (OCMW)

197. 4.1. Lokale archieven
Overzicht
 Alveringem, gemeentelijk archief
http://www.alveringem.be/
 De Panne, gemeentearchief
http://www.depanne.be/thema/2046/archief
 Diksmuide, stadsarchief
http://www.diksmuide.be/product/120/raadplegen-archiefdocumenten
 Heuvelland, gemeentelijk archief
http://www.heuvelland.be/website/843-www/g2/6672-www/310-www.html
 Ieper, stadsarchief
http://www.ieper.be/default.aspx?SGREF=2517
 Koekelare, gemeentelijk archief
http://www.spaenhiers.be/archiefinstellingen-over-koekelare

198. 4.1. Lokale archieven
Overzicht
 Koekelare, gemeentelijk archief
http://www.spaenhiers.be/archiefinstellingen-over-koekelare
 Koksijde, gemeentearchief
http://inwoner.koksijde.be/archief
 Kortemark, gemeentelijk archief
http://www.kortemark.be/dienst/1404/archief
 Langemark Poelkapelle, gemeentelijk archief
http://www.langemark-poelkapelle.be/website/3-www/11-www/22-
www.html
 Nieuwpoort, gemeentearchief
http://www.nieuwpoort.be/nieuwpoort/view/nl/nieuwpoort/inwoner/bestuu
r/stadsdiensten/archief

199. 4.1. Lokale archieven
Overzicht
 Poperinge, stadsarchief
http://www.poperinge.be/stadsarchief/
 Veurne, stadsarchief
http://www.veurne.be/product/302/archief-raadplegen
 Vleteren, gemeentelijk archief
http://www.vleteren.be/item.php?itemno=151&lang=NL
 Wervik, stadsarchief
http://cultuur.wervik.be/archief%20wervik/4004/default.aspx?_vs=0_N&id=5
83

200. 4.2. Archief provincie
West-Vlaanderen
 Verzameling besluiten en omzendbrieven
uitgegeven tijdens 1914-1018 in onbezet België
 Opeisingen van oogsten en vee
 Tellingen
 Maximumprijzen
 Landbouwproducten
 Afficheverzameling:
 Over opeisingen, maximumprijzen, teelt en fokken van
dieren…

201. 4.2. Archief provincie
West-Vlaanderen
 Dossiers en stukken over
 Landbouw (1900-1914)
 Landbouwproductie (1905-1920),
 Veefonds (1902-1916),
 Landbouwbevoorrading (1914-1918)
 Verkoop Belgische paarden (1914-1918),
 Taks op landbouwproducten (1914-1918),
 Landbouwtelling (1917)

202. 4.2. Archief provincie
West-Vlaanderen
 Dossiers en stukken over
 Maandelijkse verslagen bevoorrading en opeisingen
(1914-1918)
 Stortingsborderellen en begrotingen landbouwfonds
(1904-1924)…
 Adres
 Gistelse Steenweg 528, 8200 Sint-Andries-Brugge
www.west-vlaanderen.be
 Online inventaris
http://probat.west-vlaanderen.be/

203. 4.3. Kenniscentrum In Flanders
Fields Museum
 Verschillende bestanden
 Schaduwarchieven en documentatiedossiers
 Brieven, dagboeken, eigentijdse oorlogskranten,
tijdschriften en memorabilia
 De fotocollectie focust zich op de streek rond Ieper en
de Westhoek, verwoeste landschappen
 Gedigitaliseerde verzameling prentbriefkaarten
 Adres
 Sint-Maartensplein 3, 8900 Ieper
www.inflandersfields.be

204. 4.4. Archief Koninklijk Museum van
het Leger en de Krijgsgeschiedenis
 Verschillende bestanden
 Fonds ‘Moskou’ (Belgische archieven gerepatrieerd uit
Moskou) met diverse stukken over voeding en
ravitaillering;
 Fonds ‘Algemene Inspectie van de Dienst der
Intendance’ (dagelijkse orders over onder andere
voedselbevoorrading);
 Fonds ‘1914-1918 (II-5)’ ivm het Spaans-Nederlands
Comité ter bescherming van de ravitaillering van België
en Noord-Frankrijk;

205. 4.4. Archief Koninklijk Museum van
het Leger en de Krijgsgeschiedenis
 Fonds ‘Intergeallieerd Comité voor de Bevoorrading’;
 Fonds 1ste Legerdivisie onder andere over de invoer en
het verbruik van diepgevroren vlees voor de Belgische
troepen.
 Afficheverzameling
 Prentenkabinet en fotocollectie
 Adres
 Jubelpark 3, 1000 Brussel
www.klm-mra.be

206. Slotbeschouwing
 Wat wil je weten?
 Geschiedenis van de eigen regio
 Bouwgeschiedenis van de hoeve
 Geschiedenis van het leven op de hoeve
 Waarvoor wil je deze informatie gebruiken?
 Uitstippelen wandeling
 Informatie meegeven aan bezoekers
 Eten tijdens de oorlog klaarmaken…
 Volg een stappenplan - timing?

207. Slotbeschouwing
 Handleiding ‘Hoe ga ik zelf aan de slag om mijn
geschiedenis tijdens WOI te reconstrueren?’
→Voorjaar 2015
 Vragen?
 Sarah.luyten@cagnet.be
 Brecht.demasure@cagnet.be
 Tel: 016/32 35 42
Veel succes!

208. www.HetVirtueleLand.be
www.cagnet.be