Türkiye'de açık erişim ve açık bilim
Bulut, B., Çelik, S., Gürdal, G., Holt, İ., Kafalı Can, G., Madran, O ve Tonta, Y. (2020). Türkiye’de açık erişim ve açık bilim. ÜNAK2020 Akademik Yayıncılık, Açık Bilim ve Kütüphane(ci)ler Sempozyumu, 1-2 Ekim 2020, Yaşar Üniversitesi, İzmir. Açık erişim, bilimsel bilgilere herhangi bir engel olmaksızın erişilmesini, bu bilgilerin kullanılmasını ve paylaşılmasını sağlar. Kişisel ve toplumsal düzeyde hepimizi ilgilendiren açık erişim ve açık bilim çalışmaları Türkiye’de son yıllarda önemli bir ivme kazanmıştır. Ulusal düzeyde gerçekleştirilen çalışmalar ve yürütülen Avrupa Birliği projeleri politika yapıcıların açık erişim ve açık bilim konularına ilgi göstermelerini sağlayarak gelişmeleri tetiklemiştir. Bu gelişmeler 2012’den itibaren düzenlenen konferans, seminer vb. gibi etkinliklerle ve devlet kurum ve kuruluşlarının da sürece dâhil olmasıyla birlikte daha da hızlanmıştır. Bu çalışmada Türkiye’deki farklı kişi, kurum ve kuruluşlar tarafından gerçekleştirilen açık erişim ve açık bilim faaliyetleri literatüre dayanarak incelenmektedir. Open access provides access to, use of, and sharing scientific knowledge without any barriers. Studies on open access and open science that interest us all on individual and societal levels have gained a momentum in recent years. Studies carried out on a national level as well as the EU projects being partaken have drawn the attention of policy-makers and triggered the developments. These developments have further accelerated with the conferences, seminars and other events that were organized regularly since 2012 as well as with the inclusion of governmental institutions in this process. Based on the relevant literature, we review in this paper open access and open science activities that were carried out by different people and institutions in Turkey.
Recommended
Recommended
More Related Content
Similar to Türkiye'de açık erişim ve açık bilim
Similar to Türkiye'de açık erişim ve açık bilim (20)
More from Dr. Burcu Bulut
More from Dr. Burcu Bulut (18)
Türkiye'de açık erişim ve açık bilim
- 1. T Ü R K I Y E ’ D E A Ç I K E R İ Ş İ M V E A Ç I K B İ L İ M D R . B U R C U B U L U T S Ö N M E Z Ç E L I K G Ü L T E K I N G Ü R D A L İ L K A Y H O L T G Ö N Ü L K A F A L I C A N O R Ç U N M A D R A N P R O F . D R . Y A Ş A R T O N T A ÜNAK2020 Sempozyumu, «Akademik Yayıncılık, Açık Bilim ve Kütüphane(ci)ler», 01.10.2020
- 2. SUNUM IÇERIĞI • Ülkemizdeki açık erişim çalışmalarının gelişimi • Türkiye’de açık erişimin 15 Yılı: 2005-2020 –2005-2010 –2011-2015 –2016-2020 • Kilometre taşları • Son söz
- 3. ÜLKEMİZDE AÇIK ERİŞİM ÇALIŞMALARININ GELİŞİMİ - SÜREÇ • Bireysel, kurumsal farkındalık faaliyetleri • Avrupa Birliği projeleri • Kamu projeleri • Ulusal ve uluslararası işbirlikleri
- 4. ÜLKEMİZDE AÇIK ERİŞİM ÇALIŞMALARININ GELİŞİMİ - HEDEFLER • Bilimsel bilginin, iletişim sürecinde herhangi bir engel olmaksızın erişilebilir ve kullanılabilir olması • Birlikte çalışabilirliğin, ücretsiz ve minimum telif hakkı sınırlaması ile paylaşımın esas olduğu politika ve stratejiler oluşturulması • Devletin açık erişim kavramını içselleştirmesi, tüm hizmet ve uygulamalarında açık erişim felsefesine uygun biçimde hareket etmesi
- 5. Ü N I V E R S I T E L E R V E S I V I L T O P L U M K U R U L U Ş L A R I N A I L K Ç A Ğ R I 2005-2010
- 6. 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Akademik Bilişim’05 BİLGİTek & Akademik Bilişim’06 AEKA açık erişim farkındalık çalışmaları, çeviriler, sunumlar,.... MITOS SELL Ülkeleri Açık Erişim Raporu Hacettepe Üniversitesi BBY Doktora Dersi Deneysel Açık Arşiv ANKOS Açık Erişim ve Kurumsal Arşivler Çalışma Grubu Ankara Üniversitesi Açık Erişim Arşivi E-LIS: E-prints in Library and Information Science ilk kişisel arşivleme Inet - TR 2005
- 7. D Ü N Y A D A K İ G E L İ Ş M E L E R İ N T Ü R K İ Y E ’ Y E Y A N S I M A L A R I 2011-2015
- 8. 2011 2012 2013 2014 2015 OpenAIRE Plus Ulusal Açık Erişim Çalıştayları ve Sonuç Bildirgeleri DOAJ Sayfa Çevirisi ve Başvuru Ön Değerlendirmeleri TÜBİTAK ULAKBİM İşbirliği • DergiPark • SCOAP 3 Konsorsiyumu Üyeliği OpenAIRE2020 MEDOANet COAR Destek ve Eğitim Çalışma Üyeliği YÖK İşbirliği • Ulusal Akademik Arşiv Projesi • Kurumsal Arşivler ve Açık Erişim ÇG • Açık Erişim ve Kurumsal Arşiv Çerçeve Politikası • Üniversite Kütüphaneleri ÇG • 2023’e doğru Türkiye’de Üniversite Kütüphaneleri Raporu Creative Commons Türkiye İlk üniversite zorunlu açık erişim politikası - İYTE PASTEUR4OA TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Açık Bilim Komitesi Hacettepe Üniversitesi: Araştırma Verilerinin Yönetimi Çalıştayı
- 9. S O N D Ö N E M Ç A L I Ş M A L A R I 2016-2020
- 10. 2016 2017 2018 2019 2020 Max Planck Açık Erişim 2020 TÜBİTAK ULAKBİM Araştırma Verilerinin Yönetimi ve Açık Çalıştayı OpenAIRE Advance TÜBİTAK ULAKBİM • Açık Arşivi APERTA • Araştırma Verileri Yönetimi Eğitim Portalı • Fon Sağlayıcı İçin Açık Bilim Politikası YÖK Açık Bilim ve Açık Erişim Grubuna Bağllı Araştırma Verisi ve Açık Veri Alt Çalışma Grubu TÜBİTAK ULAKBİM Türkiye Akademik Arşivi (Harman, 2019) Tezlere Zorunlu Erişim Yasası Türkiye Açık Bilim Zirvesi Araştırma Yapan Kuruluşlar İçin Açık Bilim Politikası – İYTE (İlk) Araştırma Verilerinin Yönetimi ve Açık Bilim Çalıştayı YÖK Açık Bilim ve Açık Erişim ÇG
- 11. T Ü R K İ Y E ’ D E A Ç I K E R İ Ş İ M İ N K İ L O M E T R E T A Ş L A R I 2005-2020
- 13. BAŞARI HİKAYELERİ • Tüm dünyada yaşanan değişimin yakından takip edilmesi • AB Projelerine erken zamanda dahil olunması • Aktif ve üretken açık erişim savunucularının varlığı
- 14. ZORLUKLAR • Devlet kurum ve kadrolarındaki yönetimsel değişiklikler • Politika yapıcı kurumlarda yönetsel değişikliklerden bağımsız kadroların yaratılamamış, sorumluların belirlenememiş olması • Çalışmalara yön veren ülke konumuna gelinememesi • Ulusal açık bilim plan, politika ve stratejisinin olmayışı
- 15. SON SÖZ Bütün çabalara karşın Türkiye’de henüz bir ulusal açık bilim planı, politikası ve stratejisi hazırlanamamasının temel nedenlerinden birisi açık bilimin ve açık erişimin tüm paydaşlarının (araştırmacılar, fon sağlayıcılar, yayıncılar, kütüphaneler, arşivler, vatandaşlar) bu sürece tam olarak dâhil edilememiş olmalarıdır. Açık bilim ve açık erişim sadece bilgi profesyonellerinin sorunu değildir. Bu sorunun çözümü için ilgili bakanlıkların, YÖK’ün, TÜBİTAK’ın, üniversitelerin ve araştırma kuruluşlarının daha ön alıcı (proaktif) roller üstlenmeleri ve sorumluluklarını yerine getirmeleri gerekmektedir.