N/A

1. DAILY LESSON LOG FOR
IN-PERSON CLASSES
Paaralan: Baitang at Antas V-
Guro: Asignatura: ARALING PANLIPUNAN
Petsa ng Pagtuturo: September 25 – 29, 2023 (WEEK 5) Markahan: UNANG MARKAHAN
LUNES MARTES MIYERKOLES HUWEBES BIYERNES
I.LAYUNIN
A. Pamantayang
Pangnilalaman
Naipamamalas ang mapanuring pag-unawa at kaalaman sa kasanayang pangheograpiya, ang mga teorya sa pinagmulan ng lahing Pilipino upang
mapahahalagahan ang konteksto ng lipunan/ pamayanan ng mga sinaunang Pilipino at ang kanilang ambag sa pagbuo ng kasaysayan ng
Pilipinas
B. Pamantayan sa
Pagganap
Naipamamalas ang pagmamalaki sa nabuong kabihasnan ng mga sinaunang Pilipinogamit ang kaalaman sa kasanayang pangheograpikal at
mahahalagang konteksto ng kasaysayan ng lipunan at bansa kabilang ang mga teorya ng pinagmulan at pagkabuo ng kapuluan ng Pilipinas at ng
lahing Pilipino
C. Mga Kasanayan sa
Pagkatuto/Most
Essential Learning
Competencies (MELCs)
Isulat ang code ng bawat
kasanayan.
Nasusuri ang pangekonomikong pamumuhay ng mga Pilipino sa panahong prekolonyal a. panloob at panlabas na kalakalan b. uri ng kabuhayan
(pagsasaka, pangingisda, panghihiram/pangungutang, pangangaso, slash and burn, pangangayaw, pagpapanday, paghahabi atbp) (AP5PLP- Ig7)
D. Paksang Layunin Nasusuri ang pang ekonomikong pamumuhay ng mga Pilipino sa panahong pre-kolonyal.
II.NILALAMAN Pang Ekonomikong
Pamumuhay ng mga
Pilipino sa Panahong
Pre-Kolonyal
Pang Ekonomikong
Pamumuhay ng mga
Pilipino sa Panahong
Pre-Kolonyal
Pang Ekonomikong
Pamumuhay ng mga
Pilipino sa Panahong
Pre-Kolonyal
Pang Ekonomikong
Pamumuhay ng mga
Pilipino sa Panahong
Pre-Kolonyal
LINGGUHANG
PAGSUSULIT
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
I. Mga pahina sa Gabay
ng Guro
II. Mga pahina sa
Kagamitang Pang-mag-
aaral
III. Mga pahina sa
Teksbuk
IV. Karagdagang
Kagamitan mula sa
portal ng Learning
Resource/SLMs/LASs
Bagsic, R. (2021). pang-
ekonomikong pamumuhay
ng mga pilipino sa
panahong pre-kolonyal
[Learning Activity Sheets].
Bagsic, R. (2021). pang-
ekonomikong pamumuhay
ng mga pilipino sa
panahong pre-kolonyal
[Learning Activity Sheets].
Bagsic, R. (2021). pang-
ekonomikong pamumuhay
ng mga pilipino sa
panahong pre-kolonyal
[Learning Activity Sheets].
Bagsic, R. (2021). pang-
ekonomikong pamumuhay
ng mga pilipino sa
panahong pre-kolonyal
[Learning Activity Sheets].
Bagsic, R. (2021). pang-
ekonomikong pamumuhay
ng mga pilipino sa
panahong pre-kolonyal
[Learning Activity Sheets].

2. Department of Education.
Tupas, E. & Bingco, R.
(2020). Unang Markahan –
Modyul 5: Pang
Ekonomikong Pamumuhay
ng mga Pilipino sa
Panahong Pre-Kolonyal
[Self-Learning Modules].
Department of Education.
Retrieved ( June 14, 2023)
from https://r7-
2.lms.deped.gov.ph/moodl
e/mod/folder/view.php?id=
15340
Department of Education.
Tupas, E. & Bingco, R.
(2020). Unang Markahan –
Modyul 5: Pang
Ekonomikong Pamumuhay
ng mga Pilipino sa
Panahong Pre-Kolonyal
[Self-Learning Modules].
Department of Education.
Retrieved ( June 14, 2023)
from https://r7-
2.lms.deped.gov.ph/moodl
e/mod/folder/view.php?id=
15340
Department of Education.
Tupas, E. & Bingco, R.
(2020). Unang Markahan –
Modyul 5: Pang
Ekonomikong Pamumuhay
ng mga Pilipino sa
Panahong Pre-Kolonyal
[Self-Learning Modules].
Department of Education.
Retrieved ( June 14, 2023)
from https://r7-
2.lms.deped.gov.ph/moodl
e/mod/folder/view.php?id=
15340
Department of Education.
Tupas, E. & Bingco, R.
(2020). Unang Markahan –
Modyul 5: Pang
Ekonomikong Pamumuhay
ng mga Pilipino sa
Panahong Pre-Kolonyal
[Self-Learning Modules].
Department of Education.
Retrieved ( June 14, 2023)
from https://r7-
2.lms.deped.gov.ph/moodl
e/mod/folder/view.php?id=
15340
Department of Education.
Tupas, E. & Bingco, R.
(2020). Unang Markahan –
Modyul 5: Pang
Ekonomikong Pamumuhay
ng mga Pilipino sa
Panahong Pre-Kolonyal
[Self-Learning Modules].
Department of Education.
Retrieved ( June 14, 2023)
from https://r7-
2.lms.deped.gov.ph/moodl
e/mod/folder/view.php?id=
15340
B. Iba pang Kagamitang
Panturo
PowerPoint Presentation,
laptop, SLMs/Learning
Activity Sheets, bolpen,
lapis, kuwaderno
PowerPoint Presentation,
laptop, SLMs/Learning
Activity Sheets, bolpen,
lapis, kuwaderno
PowerPoint Presentation,
laptop, SLMs/Learning
Activity Sheets, bolpen,
lapis, kuwaderno
PowerPoint Presentation,
laptop, SLMs/Learning
Activity Sheets, bolpen,
lapis, kuwaderno
PowerPoint Presentation,
laptop, SLMs/Learning
Activity Sheets, bolpen,
lapis, kuwaderno
III. PAMAMARAAN
A. Balik-Aral sa
nakaraang aralin at/o
pagsisimula ng
bagong aralin.
Panuto: Suriin ang mga
pahayag sa bawat bilang.
Isulat sa sagutang papel
kung ito ay TAMA o MALI.
1. Natutong gumamit
ng makinis na bato ang
mga Pilipino noong
Panahon ng Neolitiko.
2. Ang datu ang
pinakamababang antas ng
tao sa lipunan.
3. Ang kababaihan ay
walang karapatan sa
lipunan.
Panuto: Lagyan ng
mukhang nakangiti ( )
ang ginagawa o
hanapbuhay ng mga
Pilipino noon at malungkot
na mukha ( ) naman
kung hindi.
______1. Pagpapanday
______2. Panghuhuli ng
mga isda
______3. Pagtatanim o
pagsasaka
______4. Paninisid ng
Panuto: Lagyan ng tsek
(✔) ang ginagawa o
hanapbuhay ng mga
Pilipino noon at ekis (✖)
naman kung hindi.
_________ 1. Paghahabi
ng tela
_________ 2. Pagbebenta
ng mga kalakal o produkto
_________ 3.
Pagkukumpuni ng sirang
kable ng koryente
_________ 4. Pagmimina
ng ginto, pilak, at iba pang
mineral
Panuto: Isulat ang titik ng
tamang sagot sa iyong
kuwaderno.
1. Anong paraan ng
pagsasaka ang nililinis at
sinusunog muna ang burol
bago taniman?
A. pag-aararo
B. pagbabakod
C. pagkakaingin
D. pagnarnarseri
2. Alin sa mga sumusunod
ang HINDI hanapbuhay ng
mga sinaunang Pilipino?
A. pagsasaka

3. 4. Bukod sa pagiging
tagapagbalita ay tagalitis
din ang umalohokan.
5. Mahalaga ang
pakikipag-ugnayan ng
bawat barangay noon
para sa tahimik at
matiwasay na
pamumuhay.
perlas o kabibe
______5. Pangangalakal
ng mga kagamitang di-
kuryente
_________ 5. Paggawa ng
kagamitang pinatakbo ng
elektrisidad
B. pangingisda
C. pangangaso
D. pagiging katulong sa
ibang bansa
3. Naging tanyag ang mga
Pilipino noon dahil sa mga
gawaing ito maliban sa isa.
Ano ito?
A. pagpapalayok
B. paghahabi
C. paggawa ng sasakyang
pandagat
D. paggawa ng
kasangkapang elektroniks
4. Ano ang tawag sa
sistema ng
pakikipagkalakalan noong
pre-kolonyal?
A. barter B. komunismo
C. open trade D.
sosyalismo
5. Anong bansa ang HINDI
tuwirang nakipagkalakalan
sa Pilipinas noon?
A. Tsina
B. India
C. Indonesia
D. Saudi Arabia
B. Paghahabi sa layunin
ng aralin
Anong uri ng pamumuhay
ang ipinapakita ng
larawan?
Magbigay ng limang (5) uri
ng pamumuhay ng mga
sinaunang Pililipino na
hanggang ngayon ay
mayroon pa rin.
1.
2.
3.
4.
Magbigay ng limang (5) uri
ng pamumuhay na sa
kasalukuyang panahon
lamang ginagawa ng mga
Pilipino.
1.
2.
3.
4.
Bakit mahalaga pa rin sa
kasalukuyan ang
panginigisda, pagsasaka at
iba pang uri ng
pamumuhay?

4. 5. 5.
C. Pag-uugnay ng mga
halimbawa sa
bagong aralin.
Sa araling ito ay mapag-
aaralan mo ang iba’t ibang
uri ng mga gawaing pang
ekonomiko ng mga Pilipino
sa panahon ng pre-
kolonyal. Masusuri mo rin
kung ano anong mga
bansa ang
nakipagkalakalan sa atin at
ang mga produktong dala
nila bilang kapalit sa ating
mga sariling produkto.
Sa araling ito ay mapag-
aaralan mo ang iba’t ibang
uri ng mga gawaing pang
ekonomiko ng mga Pilipino
sa panahon ng pre-
kolonyal. Masusuri mo rin
kung ano anong mga
bansa ang
nakipagkalakalan sa atin at
ang mga produktong dala
nila bilang kapalit sa ating
mga sariling produkto.
Sa araling ito ay mapag-
aaralan mo ang iba’t ibang
uri ng mga gawaing pang
ekonomiko ng mga Pilipino
sa panahon ng pre-
kolonyal. Masusuri mo rin
kung ano anong mga
bansa ang
nakipagkalakalan sa atin at
ang mga produktong dala
nila bilang kapalit sa ating
mga sariling produkto.
Sa araling ito ay mapag-
aaralan mo ang iba’t ibang
uri ng mga gawaing pang
ekonomiko ng mga Pilipino
sa panahon ng pre-
kolonyal. Masusuri mo rin
kung ano anong mga
bansa ang
nakipagkalakalan sa atin at
ang mga produktong dala
nila bilang kapalit sa ating
mga sariling produkto.
D. Pagtalakay ng
bagong konsepto at
paglalahad ng
bagong kasanayan
#1
Ang araling ito ay nakatuon
sa mga paraang pang
ekonomiko at pamumuhay
ng mga Pilipino sa
panahong pre-kolonyal.
Bukod sa pamumuhay,
susuriin din ang naging
kabuhayan ng ating mga
ninuno at kung paano nila
ito iniayon sa kanilang
kapaligiran. Kabilang sa
Ang araling ito ay nakatuon
sa mga paraang pang
ekonomiko at pamumuhay
ng mga Pilipino sa
panahong pre-kolonyal.
Bukod sa pamumuhay,
susuriin din ang naging
kabuhayan ng ating mga
ninuno at kung paano nila
ito iniayon sa kanilang
kapaligiran. Kabilang sa
Ang araling ito ay nakatuon
sa mga paraang pang
ekonomiko at pamumuhay
ng mga Pilipino sa
panahong pre-kolonyal.
Bukod sa pamumuhay,
susuriin din ang naging
kabuhayan ng ating mga
ninuno at kung paano nila
ito iniayon sa kanilang
kapaligiran. Kabilang sa
Ang araling ito ay nakatuon
sa mga paraang pang
ekonomiko at pamumuhay
ng mga Pilipino sa
panahong pre-kolonyal.
Bukod sa pamumuhay,
susuriin din ang naging
kabuhayan ng ating mga
ninuno at kung paano nila
ito iniayon sa kanilang
kapaligiran. Kabilang sa

5. mga kabuhayang ito ang
pagsasaka, pangingisda,
panghihiram/pangungutan
g, pangangaso, slash and
burn, pangangayaw,
pagpapanday, paghahabi
at iba pa.
mga kabuhayang ito ang
pagsasaka, pangingisda,
panghihiram/pangungutan
g, pangangaso, slash and
burn, pangangayaw,
pagpapanday, paghahabi
at iba pa.
mga kabuhayang ito ang
pagsasaka, pangingisda,
panghihiram/pangungutan
g, pangangaso, slash and
burn, pangangayaw,
pagpapanday, paghahabi
at iba pa.
mga kabuhayang ito ang
pagsasaka, pangingisda,
panghihiram/pangungutan
g, pangangaso, slash and
burn, pangangayaw,
pagpapanday, paghahabi
at iba pa.
E. Pagtalakay ng
bagong konsepto at
paglalahad ng
bagong kasanayan
#2
A. PANLOOB AT
PANLABAS NA
KALAKALAN
Unang isinagawa ang
pakikipagkalakalan ng mga
sinaunang Pilipino sa
pagitan ng iba”t ibang
barangay at sa paglipas ng
panahon ay ang mga
karatig bansa sa Timog -
silangan Asya. Sa simula
ay nakikipagpalitan ng
kani-kanilang mga
produkto . Ang
pakikipagpalitan ng
produkto ng mga
sinaunang Pilipino ay
tinawag nilang sistemang
barter. Sa kalaunan
gumamit sila ng ginto at
kabibe bilang salapi at
nagkaroon din silang
kasangkapan panimbang
at panukat para sa
pagtataya nga dami ng
bibilhin. Hindi rin nagtagal
naitatag ang sistema ng
pakikipagkalakalan gamit
ang salapi. Naging
mabunga ang mahabang
A. PANLOOB AT
PANLABAS NA
KALAKALAN
Unang isinagawa ang
pakikipagkalakalan ng mga
sinaunang Pilipino sa
pagitan ng iba”t ibang
barangay at sa paglipas ng
panahon ay ang mga
karatig bansa sa Timog -
silangan Asya. Sa simula
ay nakikipagpalitan ng
kani-kanilang mga
produkto . Ang
pakikipagpalitan ng
produkto ng mga
sinaunang Pilipino ay
tinawag nilang sistemang
barter. Sa kalaunan
gumamit sila ng ginto at
kabibe bilang salapi at
nagkaroon din silang
kasangkapan panimbang
at panukat para sa
pagtataya nga dami ng
bibilhin. Hindi rin nagtagal
naitatag ang sistema ng
pakikipagkalakalan gamit
ang salapi. Naging
mabunga ang mahabang
A. PANLOOB AT
PANLABAS NA
KALAKALAN
Unang isinagawa ang
pakikipagkalakalan ng mga
sinaunang Pilipino sa
pagitan ng iba”t ibang
barangay at sa paglipas ng
panahon ay ang mga
karatig bansa sa Timog -
silangan Asya. Sa simula
ay nakikipagpalitan ng
kani-kanilang mga
produkto . Ang
pakikipagpalitan ng
produkto ng mga
sinaunang Pilipino ay
tinawag nilang sistemang
barter. Sa kalaunan
gumamit sila ng ginto at
kabibe bilang salapi at
nagkaroon din silang
kasangkapan panimbang
at panukat para sa
pagtataya nga dami ng
bibilhin. Hindi rin nagtagal
naitatag ang sistema ng
pakikipagkalakalan gamit
ang salapi. Naging
mabunga ang mahabang
A. PANLOOB AT
PANLABAS NA
KALAKALAN
Unang isinagawa ang
pakikipagkalakalan ng mga
sinaunang Pilipino sa
pagitan ng iba”t ibang
barangay at sa paglipas ng
panahon ay ang mga
karatig bansa sa Timog -
silangan Asya. Sa simula
ay nakikipagpalitan ng
kani-kanilang mga
produkto . Ang
pakikipagpalitan ng
produkto ng mga
sinaunang Pilipino ay
tinawag nilang sistemang
barter. Sa kalaunan
gumamit sila ng ginto at
kabibe bilang salapi at
nagkaroon din silang
kasangkapan panimbang
at panukat para sa
pagtataya nga dami ng
bibilhin. Hindi rin nagtagal
naitatag ang sistema ng
pakikipagkalakalan gamit
ang salapi. Naging
mabunga ang mahabang

6. panahon ng
pakikipagkalakalan sa mga
dayuhan, bukod sa mga
produkto napakayaman din
ang kulturang Pilipino.
Nakipagkalakalan ang mga
Filipino sa mga taga-India,
Indonesia, China at sa
mga Arab. Ang mga
kasangkapan tulad ng
kristal, abaloryo (beads)
at mga kasangkapan gawa
sa metal ay dinala sa
Pilipinas mula sa
Indonesia. Mahalagang
produktong mineral sa
panahong ito ay ang ginto.
Ilan naman sa mga
produktong mula sa Tsina
ay ang tapayan, salamin,
timbangan at jade. Ang
mga produktong dala ng
mga Arabe ay ang mga
kasangkapan gawa sa
tanso, tapete at seramika.
B. URI NG KABUHAYAN
Ang kapuluan ng Pilipinas
ay sagana sa likas na
yaman. Ang kapaligiran ay
nito ay nag nagtataglay ng
iba’t ibang mga anyong
lupa at mga anyong tubig
na nagbibigay ng
kabuhayan sa mga
naninirahan dito.
Natutuhan nilang humanap
panahon ng
pakikipagkalakalan sa mga
dayuhan, bukod sa mga
produkto napakayaman din
ang kulturang Pilipino.
Nakipagkalakalan ang mga
Filipino sa mga taga-India,
Indonesia, China at sa
mga Arab. Ang mga
kasangkapan tulad ng
kristal, abaloryo (beads)
at mga kasangkapan gawa
sa metal ay dinala sa
Pilipinas mula sa
Indonesia. Mahalagang
produktong mineral sa
panahong ito ay ang ginto.
Ilan naman sa mga
produktong mula sa Tsina
ay ang tapayan, salamin,
timbangan at jade. Ang
mga produktong dala ng
mga Arabe ay ang mga
kasangkapan gawa sa
tanso, tapete at seramika.
B. URI NG KABUHAYAN
Ang kapuluan ng Pilipinas
ay sagana sa likas na
yaman. Ang kapaligiran ay
nito ay nag nagtataglay ng
iba’t ibang mga anyong
lupa at mga anyong tubig
na nagbibigay ng
kabuhayan sa mga
naninirahan dito.
Natutuhan nilang humanap
panahon ng
pakikipagkalakalan sa mga
dayuhan, bukod sa mga
produkto napakayaman din
ang kulturang Pilipino.
Nakipagkalakalan ang mga
Filipino sa mga taga-India,
Indonesia, China at sa
mga Arab. Ang mga
kasangkapan tulad ng
kristal, abaloryo (beads)
at mga kasangkapan gawa
sa metal ay dinala sa
Pilipinas mula sa
Indonesia. Mahalagang
produktong mineral sa
panahong ito ay ang ginto.
Ilan naman sa mga
produktong mula sa Tsina
ay ang tapayan, salamin,
timbangan at jade. Ang
mga produktong dala ng
mga Arabe ay ang mga
kasangkapan gawa sa
tanso, tapete at seramika.
B. URI NG KABUHAYAN
Ang kapuluan ng Pilipinas
ay sagana sa likas na
yaman. Ang kapaligiran ay
nito ay nag nagtataglay ng
iba’t ibang mga anyong
lupa at mga anyong tubig
na nagbibigay ng
kabuhayan sa mga
naninirahan dito.
Natutuhan nilang humanap
panahon ng
pakikipagkalakalan sa mga
dayuhan, bukod sa mga
produkto napakayaman din
ang kulturang Pilipino.
Nakipagkalakalan ang mga
Filipino sa mga taga-India,
Indonesia, China at sa
mga Arab. Ang mga
kasangkapan tulad ng
kristal, abaloryo (beads)
at mga kasangkapan gawa
sa metal ay dinala sa
Pilipinas mula sa
Indonesia. Mahalagang
produktong mineral sa
panahong ito ay ang ginto.
Ilan naman sa mga
produktong mula sa Tsina
ay ang tapayan, salamin,
timbangan at jade. Ang
mga produktong dala ng
mga Arabe ay ang mga
kasangkapan gawa sa
tanso, tapete at seramika.
B. URI NG KABUHAYAN
Ang kapuluan ng Pilipinas
ay sagana sa likas na
yaman. Ang kapaligiran ay
nito ay nag nagtataglay ng
iba’t ibang mga anyong
lupa at mga anyong tubig
na nagbibigay ng
kabuhayan sa mga
naninirahan dito.
Natutuhan nilang humanap

7. ng pamamaraan upang
matustusan ang kanilang
mga pangangailangan
mula sa kanilang
kapaligiran. Nabuo ang
iba’t ibang uri ng mga
pamayanan ayon sa uri ng
kanilang kapaligiran. Ang
mga naninirahan sa mga
patag na lugar na may
matabang lupain kung
saan nakapagtatag ng
pamayanan agrikulta ang
mga sinaunang Pilipino
Ang mga naninirahan
malapit sa karagatan at
katubigan ay nagtatag ng
pamayanang pangisdaan.
Ang mga pamayanan
naitatag sa mga
kabundukan ay
pangangaso at pagmimina
ang kanilang naging
hanapbuhay.
1. PAGSASAKA
Bago pa matapos ang
panahon ng Bagong Bato
nang magsimulang
magsaka ang mga
sinaunang Pilipino. Ang
pagsasaka ang kanilang
naging pangunahing
kabuhayan. May dalawang
paraan ng pagsasaka ang
mga sinaunang Pilipino.
Ang pagkakaingin at
pagsasaka sa
ng pamamaraan upang
matustusan ang kanilang
mga pangangailangan
mula sa kanilang
kapaligiran. Nabuo ang
iba’t ibang uri ng mga
pamayanan ayon sa uri ng
kanilang kapaligiran. Ang
mga naninirahan sa mga
patag na lugar na may
matabang lupain kung
saan nakapagtatag ng
pamayanan agrikulta ang
mga sinaunang Pilipino
Ang mga naninirahan
malapit sa karagatan at
katubigan ay nagtatag ng
pamayanang pangisdaan.
Ang mga pamayanan
naitatag sa mga
kabundukan ay
pangangaso at pagmimina
ang kanilang naging
hanapbuhay.
1. PAGSASAKA
Bago pa matapos ang
panahon ng Bagong Bato
nang magsimulang
magsaka ang mga
sinaunang Pilipino. Ang
pagsasaka ang kanilang
naging pangunahing
kabuhayan. May dalawang
paraan ng pagsasaka ang
mga sinaunang Pilipino.
Ang pagkakaingin at
pagsasaka sa
ng pamamaraan upang
matustusan ang kanilang
mga pangangailangan
mula sa kanilang
kapaligiran. Nabuo ang
iba’t ibang uri ng mga
pamayanan ayon sa uri ng
kanilang kapaligiran. Ang
mga naninirahan sa mga
patag na lugar na may
matabang lupain kung
saan nakapagtatag ng
pamayanan agrikulta ang
mga sinaunang Pilipino
Ang mga naninirahan
malapit sa karagatan at
katubigan ay nagtatag ng
pamayanang pangisdaan.
Ang mga pamayanan
naitatag sa mga
kabundukan ay
pangangaso at pagmimina
ang kanilang naging
hanapbuhay.
1. PAGSASAKA
Bago pa matapos ang
panahon ng Bagong Bato
nang magsimulang
magsaka ang mga
sinaunang Pilipino. Ang
pagsasaka ang kanilang
naging pangunahing
kabuhayan. May dalawang
paraan ng pagsasaka ang
mga sinaunang Pilipino.
Ang pagkakaingin at
pagsasaka sa
ng pamamaraan upang
matustusan ang kanilang
mga pangangailangan
mula sa kanilang
kapaligiran. Nabuo ang
iba’t ibang uri ng mga
pamayanan ayon sa uri ng
kanilang kapaligiran. Ang
mga naninirahan sa mga
patag na lugar na may
matabang lupain kung
saan nakapagtatag ng
pamayanan agrikulta ang
mga sinaunang Pilipino
Ang mga naninirahan
malapit sa karagatan at
katubigan ay nagtatag ng
pamayanang pangisdaan.
Ang mga pamayanan
naitatag sa mga
kabundukan ay
pangangaso at pagmimina
ang kanilang naging
hanapbuhay.
1. PAGSASAKA
Bago pa matapos ang
panahon ng Bagong Bato
nang magsimulang
magsaka ang mga
sinaunang Pilipino. Ang
pagsasaka ang kanilang
naging pangunahing
kabuhayan. May dalawang
paraan ng pagsasaka ang
mga sinaunang Pilipino.
Ang pagkakaingin at
pagsasaka sa

8. pamamagitan ng
pagbubungkal ng lupa.
Ang malawak na
kapatagan ay ginagamit ng
mga unang Pilipino sa
pagsasaka.
Binungkal nila ang lupa sa
pamamagitan ng araro at
suyod na hila-hila ng
kalabaw. Unti-unting
umunlad ang paraan ng
kanilang pagsasaka. Sa
lawak ng lupain, nagtanim
sila ng halamang-ugat
tulad ng kamote, gabi at
ube, bukod sa mga gulay.
Ang mga taga-lambak
tulad ng mga Bisaya at
Ilokano ay nagtanim ng
tubo, niyog, abaka, bulak
at saging. May mga tanim
ding punongkahoy tulad ng
mangga, langka, santol,
papaya, bayabas,
sampalok at iba’t ibang uri
ng kawayan. Sa
kabundukan sa Banawe,
gumawa ang mga Ifugao
ng hagdan-hagdang
taniman. Natutunan nila
ang paggamit ng irigasyo o
pagpapatubig dahil dito
dumami ang kanilang
naaning palay. Ang isa
pang paraan ng pagsasaka
ay ang pagkakaingin.
Ginamit nila ang maliliit na
pamamagitan ng
pagbubungkal ng lupa.
Ang malawak na
kapatagan ay ginagamit ng
mga unang Pilipino sa
pagsasaka.
Binungkal nila ang lupa sa
pamamagitan ng araro at
suyod na hila-hila ng
kalabaw. Unti-unting
umunlad ang paraan ng
kanilang pagsasaka. Sa
lawak ng lupain, nagtanim
sila ng halamang-ugat
tulad ng kamote, gabi at
ube, bukod sa mga gulay.
Ang mga taga-lambak
tulad ng mga Bisaya at
Ilokano ay nagtanim ng
tubo, niyog, abaka, bulak
at saging. May mga tanim
ding punongkahoy tulad ng
mangga, langka, santol,
papaya, bayabas,
sampalok at iba’t ibang uri
ng kawayan. Sa
kabundukan sa Banawe,
gumawa ang mga Ifugao
ng hagdan-hagdang
taniman. Natutunan nila
ang paggamit ng irigasyo o
pagpapatubig dahil dito
dumami ang kanilang
naaning palay. Ang isa
pang paraan ng pagsasaka
ay ang pagkakaingin.
Ginamit nila ang maliliit na
pamamagitan ng
pagbubungkal ng lupa.
Ang malawak na
kapatagan ay ginagamit ng
mga unang Pilipino sa
pagsasaka.
Binungkal nila ang lupa sa
pamamagitan ng araro at
suyod na hila-hila ng
kalabaw. Unti-unting
umunlad ang paraan ng
kanilang pagsasaka. Sa
lawak ng lupain, nagtanim
sila ng halamang-ugat
tulad ng kamote, gabi at
ube, bukod sa mga gulay.
Ang mga taga-lambak
tulad ng mga Bisaya at
Ilokano ay nagtanim ng
tubo, niyog, abaka, bulak
at saging. May mga tanim
ding punongkahoy tulad ng
mangga, langka, santol,
papaya, bayabas,
sampalok at iba’t ibang uri
ng kawayan. Sa
kabundukan sa Banawe,
gumawa ang mga Ifugao
ng hagdan-hagdang
taniman. Natutunan nila
ang paggamit ng irigasyo o
pagpapatubig dahil dito
dumami ang kanilang
naaning palay. Ang isa
pang paraan ng pagsasaka
ay ang pagkakaingin.
Ginamit nila ang maliliit na
pamamagitan ng
pagbubungkal ng lupa.
Ang malawak na
kapatagan ay ginagamit ng
mga unang Pilipino sa
pagsasaka.
Binungkal nila ang lupa sa
pamamagitan ng araro at
suyod na hila-hila ng
kalabaw. Unti-unting
umunlad ang paraan ng
kanilang pagsasaka. Sa
lawak ng lupain, nagtanim
sila ng halamang-ugat
tulad ng kamote, gabi at
ube, bukod sa mga gulay.
Ang mga taga-lambak
tulad ng mga Bisaya at
Ilokano ay nagtanim ng
tubo, niyog, abaka, bulak
at saging. May mga tanim
ding punongkahoy tulad ng
mangga, langka, santol,
papaya, bayabas,
sampalok at iba’t ibang uri
ng kawayan. Sa
kabundukan sa Banawe,
gumawa ang mga Ifugao
ng hagdan-hagdang
taniman. Natutunan nila
ang paggamit ng irigasyo o
pagpapatubig dahil dito
dumami ang kanilang
naaning palay. Ang isa
pang paraan ng pagsasaka
ay ang pagkakaingin.
Ginamit nila ang maliliit na

9. lupain sa paligid ng burol.
Ang kaingin ay ang
pagputol at pagsunog ng
mga puno sa gubat. Kapag
malinis na ang lugar ay
tinatamnan nila ito ng
palay o mais.Sinasaboy
nila ang binhi o kaya ay
hinuhulog ang mga buto sa
mga hukay na binutas ng
pinatulis na kawayan o
sanga ng kahoy.
2. PANGINGISDA
Naging kapakipakinabang
din sa mga sinaunang
Pilipino ang pagiging
insular ng Pilipinas. Dahil
sa mga katubigan,
nakapaligid sa kapuluan
ang naging isa sa mga
pangunahing hanapbuhay
din nila ang pangingisda.
Nakahuhuli sila rito ng iba’t
ibang uri ng isda.
Karaniwang ginagamit nila
ang sibat, salakab, bingwit,
buslo at lambat. Bukod sa
panghuhuli ng isda, ang
mga unang Pilipino ay
nanguha rin ng mga kabibi
at halamang dagat, ang iba
naman ay nanisid ng
perlas. Ginamit nila itong
pamalit sa mga kalakal ng
mga mandarayuhang
Tsino, Hapon at Arabe.
3. PANGANGASO
lupain sa paligid ng burol.
Ang kaingin ay ang
pagputol at pagsunog ng
mga puno sa gubat. Kapag
malinis na ang lugar ay
tinatamnan nila ito ng
palay o mais.Sinasaboy
nila ang binhi o kaya ay
hinuhulog ang mga buto sa
mga hukay na binutas ng
pinatulis na kawayan o
sanga ng kahoy.
2. PANGINGISDA
Naging kapakipakinabang
din sa mga sinaunang
Pilipino ang pagiging
insular ng Pilipinas. Dahil
sa mga katubigan,
nakapaligid sa kapuluan
ang naging isa sa mga
pangunahing hanapbuhay
din nila ang pangingisda.
Nakahuhuli sila rito ng iba’t
ibang uri ng isda.
Karaniwang ginagamit nila
ang sibat, salakab, bingwit,
buslo at lambat. Bukod sa
panghuhuli ng isda, ang
mga unang Pilipino ay
nanguha rin ng mga kabibi
at halamang dagat, ang iba
naman ay nanisid ng
perlas. Ginamit nila itong
pamalit sa mga kalakal ng
mga mandarayuhang
Tsino, Hapon at Arabe.
3. PANGANGASO
lupain sa paligid ng burol.
Ang kaingin ay ang
pagputol at pagsunog ng
mga puno sa gubat. Kapag
malinis na ang lugar ay
tinatamnan nila ito ng
palay o mais.Sinasaboy
nila ang binhi o kaya ay
hinuhulog ang mga buto sa
mga hukay na binutas ng
pinatulis na kawayan o
sanga ng kahoy.
2. PANGINGISDA
Naging kapakipakinabang
din sa mga sinaunang
Pilipino ang pagiging
insular ng Pilipinas. Dahil
sa mga katubigan,
nakapaligid sa kapuluan
ang naging isa sa mga
pangunahing hanapbuhay
din nila ang pangingisda.
Nakahuhuli sila rito ng iba’t
ibang uri ng isda.
Karaniwang ginagamit nila
ang sibat, salakab, bingwit,
buslo at lambat. Bukod sa
panghuhuli ng isda, ang
mga unang Pilipino ay
nanguha rin ng mga kabibi
at halamang dagat, ang iba
naman ay nanisid ng
perlas. Ginamit nila itong
pamalit sa mga kalakal ng
mga mandarayuhang
Tsino, Hapon at Arabe.
3. PANGANGASO
lupain sa paligid ng burol.
Ang kaingin ay ang
pagputol at pagsunog ng
mga puno sa gubat. Kapag
malinis na ang lugar ay
tinatamnan nila ito ng
palay o mais.Sinasaboy
nila ang binhi o kaya ay
hinuhulog ang mga buto sa
mga hukay na binutas ng
pinatulis na kawayan o
sanga ng kahoy.
2. PANGINGISDA
Naging kapakipakinabang
din sa mga sinaunang
Pilipino ang pagiging
insular ng Pilipinas. Dahil
sa mga katubigan,
nakapaligid sa kapuluan
ang naging isa sa mga
pangunahing hanapbuhay
din nila ang pangingisda.
Nakahuhuli sila rito ng iba’t
ibang uri ng isda.
Karaniwang ginagamit nila
ang sibat, salakab, bingwit,
buslo at lambat. Bukod sa
panghuhuli ng isda, ang
mga unang Pilipino ay
nanguha rin ng mga kabibi
at halamang dagat, ang iba
naman ay nanisid ng
perlas. Ginamit nila itong
pamalit sa mga kalakal ng
mga mandarayuhang
Tsino, Hapon at Arabe.
3. PANGANGASO

10. Pangangaso ang hanap
buhay ng mga tao sa
kagubatan at kabundukan.
Nanghuhuli sila ng maiilap
na hayop tulad ng usa,
baboy ramo, kambing at
iba pang mga hayop sa
kagubatan gamit lamang
ang knilang mga pana,
sibat at punyal.
4. PAGHAHABI
Natutunan din nila ang
paghahabi. Ito ay proseso
kung saan sinasala ang
mga grupo ng mga sinulid
mula sa mga kulay na
nakapahalang at pababa
nito upang makabuo ng
tela. Isa ito sa
pinakapopular na pagbuo
ng tela na may iba’t ibang
uri ng disenyo kung kaya’t
sining ng mga Pilipino
talaga ang ipinapakita nito.
Ang paghahabi ay isang
sinauna o daan-taon nang
tradisyon at bahagi ng
ikinabubuhay ng mas
sinaunang mga tao sa
bansa at kadalasan itong
ginagawa ng mga
kababaihan.
5. PAGPAPANDAY AT
IBA PA Isa sa mga naging
kabuhayan ng mga ninuno
natin noon ay ang
pagpapanday ng mga
Pangangaso ang hanap
buhay ng mga tao sa
kagubatan at kabundukan.
Nanghuhuli sila ng maiilap
na hayop tulad ng usa,
baboy ramo, kambing at
iba pang mga hayop sa
kagubatan gamit lamang
ang knilang mga pana,
sibat at punyal.
4. PAGHAHABI
Natutunan din nila ang
paghahabi. Ito ay proseso
kung saan sinasala ang
mga grupo ng mga sinulid
mula sa mga kulay na
nakapahalang at pababa
nito upang makabuo ng
tela. Isa ito sa
pinakapopular na pagbuo
ng tela na may iba’t ibang
uri ng disenyo kung kaya’t
sining ng mga Pilipino
talaga ang ipinapakita nito.
Ang paghahabi ay isang
sinauna o daan-taon nang
tradisyon at bahagi ng
ikinabubuhay ng mas
sinaunang mga tao sa
bansa at kadalasan itong
ginagawa ng mga
kababaihan.
5. PAGPAPANDAY AT
IBA PA Isa sa mga naging
kabuhayan ng mga ninuno
natin noon ay ang
pagpapanday ng mga
Pangangaso ang hanap
buhay ng mga tao sa
kagubatan at kabundukan.
Nanghuhuli sila ng maiilap
na hayop tulad ng usa,
baboy ramo, kambing at
iba pang mga hayop sa
kagubatan gamit lamang
ang knilang mga pana,
sibat at punyal.
4. PAGHAHABI
Natutunan din nila ang
paghahabi. Ito ay proseso
kung saan sinasala ang
mga grupo ng mga sinulid
mula sa mga kulay na
nakapahalang at pababa
nito upang makabuo ng
tela. Isa ito sa
pinakapopular na pagbuo
ng tela na may iba’t ibang
uri ng disenyo kung kaya’t
sining ng mga Pilipino
talaga ang ipinapakita nito.
Ang paghahabi ay isang
sinauna o daan-taon nang
tradisyon at bahagi ng
ikinabubuhay ng mas
sinaunang mga tao sa
bansa at kadalasan itong
ginagawa ng mga
kababaihan.
5. PAGPAPANDAY AT
IBA PA Isa sa mga naging
kabuhayan ng mga ninuno
natin noon ay ang
pagpapanday ng mga
Pangangaso ang hanap
buhay ng mga tao sa
kagubatan at kabundukan.
Nanghuhuli sila ng maiilap
na hayop tulad ng usa,
baboy ramo, kambing at
iba pang mga hayop sa
kagubatan gamit lamang
ang knilang mga pana,
sibat at punyal.
4. PAGHAHABI
Natutunan din nila ang
paghahabi. Ito ay proseso
kung saan sinasala ang
mga grupo ng mga sinulid
mula sa mga kulay na
nakapahalang at pababa
nito upang makabuo ng
tela. Isa ito sa
pinakapopular na pagbuo
ng tela na may iba’t ibang
uri ng disenyo kung kaya’t
sining ng mga Pilipino
talaga ang ipinapakita nito.
Ang paghahabi ay isang
sinauna o daan-taon nang
tradisyon at bahagi ng
ikinabubuhay ng mas
sinaunang mga tao sa
bansa at kadalasan itong
ginagawa ng mga
kababaihan.
5. PAGPAPANDAY AT
IBA PA Isa sa mga naging
kabuhayan ng mga ninuno
natin noon ay ang
pagpapanday ng mga

11. metal tulad ng ginto na
kung tawaginay
metalurhiya. Mahusay
gumawa ng mga
produktong gawa sa metal
ang mga Pilipino. Hindi
lumaon ay natuklasan din
ng mga sinaunang Pilipino
ang iba pang gawain,
produkto at paraan upang
higit na mapakinabangan
ang mga nakukuha sa
kapaligiran Natuklasan nila
ang ibang paraan ng
paggamit ng hilaw na
materyal. Nabuhay ang iba
pang industriya gaya ng
pagpapalayok at paggawa
ng sasakyang pandagat.
metal tulad ng ginto na
kung tawaginay
metalurhiya. Mahusay
gumawa ng mga
produktong gawa sa metal
ang mga Pilipino. Hindi
lumaon ay natuklasan din
ng mga sinaunang Pilipino
ang iba pang gawain,
produkto at paraan upang
higit na mapakinabangan
ang mga nakukuha sa
kapaligiran Natuklasan nila
ang ibang paraan ng
paggamit ng hilaw na
materyal. Nabuhay ang
iba pang industriya gaya
ng pagpapalayok at
paggawa ng sasakyang
pandagat.
metal tulad ng ginto na
kung tawaginay
metalurhiya. Mahusay
gumawa ng mga
produktong gawa sa metal
ang mga Pilipino. Hindi
lumaon ay natuklasan din
ng mga sinaunang Pilipino
ang iba pang gawain,
produkto at paraan upang
higit na mapakinabangan
ang mga nakukuha sa
kapaligiran Natuklasan nila
ang ibang paraan ng
paggamit ng hilaw na
materyal. Nabuhay ang iba
pang industriya gaya ng
pagpapalayok at paggawa
ng sasakyang pandagat.
metal tulad ng ginto na
kung tawaginay
metalurhiya. Mahusay
gumawa ng mga
produktong gawa sa metal
ang mga Pilipino. Hindi
lumaon ay natuklasan din
ng mga sinaunang Pilipino
ang iba pang gawain,
produkto at paraan upang
higit na mapakinabangan
ang mga nakukuha sa
kapaligiran Natuklasan nila
ang ibang paraan ng
paggamit ng hilaw na
materyal. Nabuhay ang iba
pang industriya gaya ng
pagpapalayok at paggawa
ng sasakyang pandagat.
F. Paglinang sa
Kabihasaan
(Tungo sa Formative
Assessment)
Panuto: Isulat ang TAMA
kung ang pangungusap ay
wasto at MALI kung ito
naman ay hindi.
1. Pagsasaka,
pangingisda at
pangangaso ang
hanapbuhay ng mga
sinaunang Pilipino.
2. May dalawang
paraan ang pagsasaka
noon, ang pagkakaingin sa
kabundukan at
pagpapatubig sa
kapatagan.
3. Panday ang
tawag sa mga sinaunang
Panuto: Isulat ang TAMA
kung ang pangungusap ay
wasto at MALI kung ito
naman ay hindi.
1. Kanais-nais na
gawain sa kagubatan ang
pagkakaingin.
2. Dapat nating
gamitin ang mga likas na
yaman sa matalinong
pamamaraan.
3. Upang
makahuli ng maraming
isda kailangang gumamit
ng dinamita.
4. Ang pagkasira
Panuto: Suriin kung
WASTO o DI-WASTO ang
mga sumusunod na mga
pahayag.
_______ 1. Walang
kaalaman sa pagmimina
ang mga ninuno noon.
_______ 2. Ang kalakalan
noon ay kilala sa tawag na
sistemang barter.
_______ 3. Ang mga likas
na yaman ay
napakahalaga sa
pamumuhay ng mga
katutubong Pilipino.
_______ 4. Ang
paghahanapbuhay ng mga
Panuto: Suriin at kilalanin
nang mabuti ang mga uri
ng kabuhayan na
ipinapakita sa ibaba.
Tukuyin kung anong
produkto ang makukuha o
magagawa nila.
1.
2.

12. Pilipino na mahusay
gumamit ng sandata mula
sa bakal, asero at tanso.
4 Pagmimina ng
ginto ang tanging
kabuhayan ng mga
sinaunang Pilipino noon.
5. Ang likas na
yaman ay mahalaga sa
kabuhayan ng bansa
ng kagubatan ay dahilan
ng pagkaubos ng mga
hayop at iba sa gubat.
5. Ang
pagmimina ay gawain ng
mga sinaunang
kababaihan .
Pilipino noon ay
nakadepende sa katangian
ng lugar na kanilang
tinitirahan.
_______ 5. Ang mga
palay, mais, niyog, at iba
pang punongkahoy ang
ilan sa mga pangunahing
pananim ng mga
katutubong Pilipino.
3.
4.
5.
G. Paglalapat ng Aralin
sa pang-araw-araw na
buhay
Paano ipinapakita ng
sinaunang Pilipino ang
paniniwala nila sa
'bayanihan'?
Paano ipinapakita ng
sinaunang Pilipino ang
paniniwala nila sa
'bayanihan'?
Paano nakatulong ang
kalakalan noon upang
mapagyaman at lumago
ang pamumuhay ng mga
Paano nakatulong ang
kalakalan noon upang
mapagyaman at lumago
ang pamumuhay ng mga

13. sinaunang Pilipino? sinaunang Pilipino?
H. Paglalahat ng Aralin Ano ang mga
pangunahing
pinagkukunan ng
kabuhayan ng mga Pilipino
sa Panahong Pre-
Kolonyal?
Ano ang mga
pangunahing
pinagkukunan ng
kabuhayan ng mga Pilipino
sa Panahong Pre-
Kolonyal?
Ano ang mga
pangunahing
pinagkukunan ng
kabuhayan ng mga Pilipino
sa Panahong Pre-
Kolonyal?
Ano ang mga
pangunahing
pinagkukunan ng
kabuhayan ng mga Pilipino
sa Panahong Pre-
Kolonyal?
I. Pagtataya ng Aralin Panuto: Hanapin sa kahon
at kulayan ang mga
salitang may kinalaman sa
ating aralin. Kilalanin ang
inilalarawan sa ibaba gamit
ang salitang kinulayan sa
kahon. Isulat ang iyong
sagot sa patlang.
_______1. Paghuli ng
maiilap na hayop sa
kagubatan.
_______2. Pagputol at
pagsunog ng mga puno
sagubat.
_______3. Pagbubungkal
ng lupa sa pamamagitan
ng araro at suyod na
hilahila ng kalabaw.
_______4. Panghuhuli ng
mga isda gamit ang sibat,
salakab, bingwit, buslo at
Panuto: Ano ang mga
naging kontribusyon ng
mga sinaunang Pilipino sa
panahon ng pre-kolonyal
sa mga sumusunod na
larangan? Isulat ang sagot
sa bawat kolum.
Pags
asaka
Kalak
alan
Indus
triya
Panuto: Gamit ang tsart
sa ibaba, sagutin. Isulat
ang iyong sagot sa iyong
kuwaderno Suriin ang mga
naging kontribusyong
pang-ekonomiko ng mga
sinaunang Pilipino sa
panahon ng pre-kolonyal.
Kontr
ibusy
on sa
Pags
asaka
Kontr
ibusy
on sa
Indus
triya
Kontr
ibusy
on sa
Pakiki
pagka
lakala
n
Panuto: Gumupit ng mga
larawan at idikit sa
bondpaper ang mga
hanapbuhay noong unang
panahon tulad ng:
1. Pangingisda
2. Pangangaso
3. Paghahabi
4. Pagtatanim
5. Barter o kalakalan

14. lambat.
_______5. Paggawa ng
mga kasangkapang gawa
sa metal at tanso.
_______6. Lugar na kung
saan nakakahuli ng maiilap
na hayop.
_______7. Paghahanap ng
ginto sa kabundukan.
_______8. Ito ay ang
paggawa ng tela gamit ang
iba’t ibang klase ng sinulid
pagsasama-sama ng mga
sinulid upang makabuo ng
magandang disenyo
ngtela.
_______9. Gamit sa
paghuli ng hayop ng mga
sinaunang tao na
nagsisilbing kanilang
pagkain.
_______10.Ano ang tawag
sa pagpapalitan ng
produkto ng mga
sinaunang Pilipino?
J. Karagdagang
Gawain para sa
takdang-aralin at
remediation
IV. Mga Tala
V. PAGNINILAY
A. Bilang ng mag-aaral
na nakakuha ng 80%
sa pagtataya.
B. Bilang ng mag-aaral
na nangangailangan

15. ng iba pang gawain
para sa remediation.
C. Nakatulong ba ang
remedial? Bilang ng
mag-aaral na
nakaunawa sa aralin.
D. Bilang ng mga mag-
aaral na
magpapatuloy sa
remediation.
E. Alin sa mga
istratehiyang
pagtuturo nakatulong
ng lubos? Paano ito
nakatulong?
F. Anong suliranin ang
aking naranasan na
solusyunan sa tulong
ng aking punungguro
at superbisor?
G. Anong kagamitang
panturo ang aking
nadibuho na nais
kong ibahagi sa mga
kapwa ko guro?