1. ISI KANDUNGAN
MUKA SURAT
1.0 DEFINISI BAHASA PENGANTAR 2
2.0 PENDAPAT TOKOH TENTANG BAHASA 2
3.0 PPSMI 3
3.1 APA ITU PPSMI 3
3.2 RASIONAL PELAKSANAAN PPSMI 3
3.3 KRONOLOGI PPSMI 4
3.4 ISU-ISU DALAM PPSMI 5
4.0 ISU BAHASA PENGANTAR DALAM PENDIDIKAN 12
4.1 KEPENTINGAN PENGGUNAAN
BAHASA IBUNDA DALAM PENGAJARAN 12
4.2 FAKTOR UTAMA WUJUDNYA
ISU PENGGUNAAN BAHASA IBUNDA DAN KESANNYA 13
4.3 LANGKAH PENYELESAIAN 14
5.0 ISU MBMMBI 16
5.1 DEFINISI MBMMBI 16
5.2 MATLAMAT PENUBUHAN MBMMBI 16
5.3 RUMUSAN 18
6.0 RUJUKAN 19
LAMPIRAN
1
2. 1.0 Definisi Bahasa Pengantar:
i. Bahasa:
Bahasa merupakan sistem lambang bunyi suara yang dipakai sebagai alat
perhubungan dalam lingkungan satu kelompok manusia (antara seorang individu
dengan individu yang lain dan sebagainya). Menurut Bill Adams pula, bahasa
adalah sebuah sistem pengembangan psikologi individu dalam sebuah konteks
inter-subjektif. Bahasa juga adalah alat yang digunakan untuk menyampaikan isi
dan ilmu.
ii. Bahasa pengantar:
Bahasa pengantar ialah bahasa yang digunakan sebagai alat perhubungan atau
komunikasi dalam pengajaran (di sekolah) atau dalam perundingan. Selain itu,
bahasa pengantar juga adalah bahasa yang telah ditetapkan oleh sesebuah negara
sebagai bahasa yang digunakan untuk sistem pendidikannya seperti bahasa
Melayu di sekolah-sekolah kebangsaan, bahasa Cina di sekolah rendah jenis
kebangsaan Cina, dan bahasa Tamil di sekolah jenis kebangsaan Tamil. Bahasa-
bahasa di atas, ini telah ditetapkan oleh Laporan Pelajaran Datuk Abdul Razak
Hussein (1956) dan Laporan Pelajaran Datuk Abdul Rahman Talib (1960),
sebagai bahasa pengantar.
2.0 Pendapat Tokoh Tentang Bahasa:
Menurut pendapat tokoh bahasa yang pertama iaitu Prof Datuk Dr Kamaruddin
berpendapat bahawa sistem pendidikan menggunakan satu bahasa pengantar paling
berkesan bagi mewujudkan perpaduan dan integrasi nasional. Manakala Dato’ Ir Haji
Ahmad Zaidee Laidin, Bekas Naib Cancelor UITM pula menyatakan bahawa
“ Punca kekayaan adalah ilmu dan punca ilmu adalah penyelidikan. Punca
penyelidikan ialah menguasai bahasa yang digunakan dalam bidang tertentu.
2
3. Bahasa pengantar di sekolah
Terdapat beberapa isu yang boleh dirungkaikan dalam tajuk bahasa pengantar di sekolah
ini. Antaranya ialah isu PPSMI, isu penggunaan bahasa ibunda di sekolah dan juga isu
MBMMBI.
3.0 PPSMI
3.1 Apa itu PPSMI
PPSMI adalah nama singkatan bagi Pengajaran dan Pembelajaran Sains dan
Matematik dalam Bahasa Inggeris. PPSMI merupakan nama rasmi bagi Dasar Pendidikan
Malaysia yang menetapkan bahawa bahasa inggeris akan menggantikan bahasa ibunda
atau bahasa kebangsaan sebagai bahasa perantara bagi matapelajaran Sains dan
Matematik di semua peringkat pendidikan. Dasar ini telah dilaksanakan semasa
pentadbiran Tun Dr. Mahathir bin Mohamad iaitu bermula pada tahun 2003. Pengajaran
dan Pembelajaran Sains dan Matematik (PPSMI) telah termaktub sebagai keputusan
Dasar Kerajaan Malaysia hasil daripada Mesyuarat Khas Jemaah Menteri pada 19 Julai
2002. Pelaksanaan PPSMI telah dilakukan secara berperingkat iaitu bermula pada sesi
persekolahan tahun 2003. Perintis pelajar yang terlibat ialah semua murid Tahun 1 untuk
peringkat Sekolah Rendah dan Tingkatan 1 serta Tingkatan 6 Rendah untuk peringkat
Sekolah Menengah. PPSMI telah dilaksanakan sepenuhnya pada tahun 2007 untuk
peringkat Sekolah Menengah sementara peringkat Sekolah Rendah ialah pada tahun
2008.
3.2 Rasional Pelaksanaan PPSMI
Peralihan bahasa pengantar dalam Pengajaran dan Pembelajaran Sains dan
Matematik daripada bahasa Melayu kepada Bahasa Inggeris mempunyai rasionalnya
yang tersendiri. PPSMI ini dilaksanakan atas dasar keprihatinan kerajaan terhadap
3
4. pembangunan sumber tenaga manusia untuk mencapai taraf negara maju dan persiapan
dari peringkat awal persekolahan untuk bersaing dalam era globalisasi. Kerajaan amat
berhasrat untuk membangunkan generasi pelajar yang mampu menguasai bidang sains
dan teknologi pada tahap yang tinggi dan dalam pada masa yang sama mampu menjana
idea dan teknologi baru dalam kehidupan seharian yang serba moden ini. Kebanyakan
inovasi dan penemuan baru dalam bidang ini berlaku dengan pantas dan capaian
maklumat mengenai perkembangan dalam bidang ini banyak terdapat dalam bahasa
Inggeris. Selain itu, bahasa Inggeris adalah bahasa hubungan antarabangsa dan
penguasaan dalam bahasa ini memudahkan perolehan ilmu dalam bidang ini.
3.3 Kronologi PPSMI
1. Pada 19 Julai 2002
Bahasa Inggeris adalah bahasa hubungan antarabangsa dan penguasaan dalam bahasa
ini memudahkan perolehan ilmu dalam bidang ini.
2. 2003
Mengikut Kementerian Pelajaran Malaysia, Pengajaran dan Pembelajaran Sains dan
Matematik dalam Bahasa Inggeris dilaksanakan secara berperingkat, bermula pada
sesi persekolahan tahun 2003 dengan perintisnya ialah semua murid tahun 1 untuk
peringkat Sekolah Rendah dan Tingkatan 1 serta Tingkatan 6 Rendah untuk peringkat
Sekolah Menengah.
3. 2007
Pelaksanaan penuh PPSMI untuk peringkat Sekolah Menengah
4. Januari 2008
Pelaksanaan penuh PPSMI untuk peringkat sekolah rendah
4
5. 5. Mac 2009
Pada ketika ini, lebih 8,000 menyertai demonstrasi membantah PPSMI dengan
berarak ke Istana Negara. Gerakan Mansuhkan PPSMI (GMP) yang diketuai oleh
Datuk A Samad Said dan Datuk Dr Hassan Ahmad telah bditubuhkan.
6. Mei 2009
Ramai sasterawan Negara menolak dasar ini dan buat pertama kali dalam sejarah
mereka menentang dasar kerajaan.
7. Jun 2009
Ketua Pemuda Umno, Khairy Jamaluddin Abu Bakar turut mempertikaikan dasar
tersebut dengan memberi amaran "jangan jadikan pelajar bahan ujian" dasar yang
"jelas mempunyai pelbagai kelemahan ketara" .
8. Julai 2009
Menteri Pelajaran, Tan Sri Muhyiddin Yassin, mengumumkan dasar PPSMI
dimansukan sepenuhnya pada 2012.
3.4 Isu-isu dalam PPSMI
Dasar PPSMI sering menjadi isu perdebatan yang hangat semenjak ia mula dilaksanakan lagi.
Terdapat empat isu yang boleh kami rungkaikan dalam PPSMI ini. Antaranya ialah:
Isu ketidaksediaan guru dengan pelaksanaan PPSMI
Isu pelajar dan PPSMI
Isu jurang pencapaian Malaysia dalam TIMSS
Isu jurang pencapaian pelajar sekolah bandar dan luar bandar
5
6. 3.4.1 Isu 1 : Isu ketidaksediaan guru dengan pelaksanaan PPSMI
Guru merupakan faktor utama yang menyumbang kepada kecemerlangan pelajar dalam
akademik. Guru yang bijaksana akan menjadikan proses pengajaran sesuatu yang bermanfaat
(Widad, 1998). Menurutnya lagi kecekapan dan keberkesanan seseorang guru memainkan
peranan yang penting sebagai pembimbing atau model kerana ia kan mempengaruhi pelajar
untuk menunjukkan sikap yang positif terhadap pencapaian akademik. Satu kajian yang
dilakukan oleh Dewan Bahasa dan Pustaka dengan kerjasama Universiti Kebangsaan Malaysia
pada tahun 2004 di 242 buah sekolah menengah di seluruh negara menunjukkan bahawa guru
tidak mempunyai kesediaan untuk mengajarkan Sains dan Matematik dalam bahasa Inggeris di
mana hanya 54.7% guru Sains dan 62.2% guru Matematik mampu menerangkan konsep Sains
dan Matematik dalam bahasa Inggeris. Hal ini membuktikan bahawa masalah dalam pelaksanaan
PPSMI ini sebenarnya adalah berpunca daripada ketidaksediaan guru-guru. Walaupun bukan
keseluruhan guru-guru tidak bersedia untuk mengajar dalam bahasa inggeris tetapi ianya boleh
memberi kesan yang amat mendalam kepada para pelajar.
Antara langkah yang boleh dilakukan untuk menyelesaikan masalah ini adalah dengan
memberi latihan kepada guru. Latihan ini perlu dilaksanakan secara berterusan supaya matlamat
untuk memahirkan guru-guru dalam pengajaran bahasa inggeris dapat dicapai. Guru-guru juga
perlu dilatih untuk menggunakan pendekatan yang sesuai dalam pengajaran agar proses
pengajaran dan pembelajaran di dalam kelas menjadi lebih menarik. Langkah kedua yang boleh
dilaksanakan untuk menyelesaikan masalah ketidaksediaan guru-guru ini adalah dengan
mengadakan ujian penilaian yang khusus kepada guru. Langkah ini bertujuan untuk
mengenalpasti hanya guru-guru yang berkebolehan sahaja melaksanakan PPSMI ini. Guru –guru
yang masih tidak bersedia akan terus diberi latihan secara berterusan. Langkah lain yang perlu
dilaksanakan adalah mengadakan “Program Team Teaching”. Guru Bahasa inggeris di sekolah
diberi mandat untuk membantu guru sains dan matematik dalam pengajaran termasuk merancang
dan merangka teknik pengajaran serta memerhati kaedah pelaksanaan pengajaran di dalam kelas.
6
7. 3.4.2 Isu 2 : Isu Pelajar dan PPSMI
Pelaksanaan PPSMI telah memberi kesan yang sangat besar kepada pelajar. Hal ini
kerana berdasarkan pelaksanaan PPSMI, pihak yang paling kuat menerima tempiasnya ialah para
pelajar. Sejak pelaksanaan PPSMI, pencapaian pelajar dalam subjek sains dan matematik ini
dilihat semakin merosot. Berdasarkan kajian yang dibuat oleh Nor Hashimah Jalalludin (2002),
ketidaksediaan pelajar dalam mempelajari subjek Sains dan Matematik dalam Bahasa Inggeris
yang menyebabkan pencapaian mereka semakin merudum. Kajian ini juga menunjukkan
bahawa 75% pelajar tidak setuju Sains dan Matematik diajarkan dalam Bahasa Inggeris, 77%
setuju bahawa bahasa melayu mampu menyampaikan Sains dan Matematik dengan berkesan dan
70% yakin akan cemerlang dalam Sains dan Matematik jika diajarkan dalam bahasa melayu. Hal
ini disebabkan oleh tahap penguasaan bahasa inggeris dalam kalangan pelajar masih rendah.
Pelajar tidak dapat memahami dan mengikuti pembelajaran serta penguasaan istilah atau
konsep yang diajar oleh guru-guru dengan baik disebabkan oleh penguasaan bahasa inggeris
pelajar yang lemah. Penggunaan bahasa inggeris menyebabkan pelajar hilang tumpuan dalam
memahami maksud frasa yang digunakan. Dalam peperiksaan pula, pelajar sibuk untuk
menterjemahkan soalan dan bukannya memikirkan cara untuk menjawab soalan. Hal ini banyak
membuang masa mereka semasa peperiksaan. Sistem pendidikan kita seharusnya memudahkan
para pelajar memahami apa yang diajar dan bukannya menyusahkan mereka untuk memahami
apa yang diajar.
Apabila pelajar sukar untuk memahami apa yang diajar di dalam kelas, pelajar akan
membentuk persepsi yang kurang baik tentang matapelajaran sains dan matematik. Oleh kerana
mereka lemah dalam bahasa inggeris, sudah tentu mereka juga merasakan bahawa sains dan
matematik adalah sukar kerana ianya diajar dalam bahasa yang mereka lemah iaitu bahasa
inggeris. Minat pelajar terhadap matapelajaran sains dan matematik akan terjejas disebabkan
pengajaran kedua-dua mata pelajaran dalam Bahasa Inggeris. Kajian UNESCO(1958) jelas
menunjukkan bahawa pendidikan dalam bahasa ibunda adalah lebih berkesan, dan penguasaan
bahasa kedua boleh didapati sekiranya sekolah bermula dengan bahasa ibunda sebagai
perantaraan pengajaran, berikutnya memperkenalkan bahasa kedua sebagai subjek dipelajari.”
7
8. Hasil daripada kelemahan pelajar dalam Bahasa Inggeris dan persepsi buruk pelajar
terhadap matapelajaran sains dan matematik akhirnya menimbulkan masalah disiplin dalam
kalangan pelajar. Hal ini kerana pelajar yang banyak menimbulkan masalah disiplin dalam
kalangan pelajar ialah pelajar yang tidak faham apa yang dipelajari semasa dalam kelas. Apabila
pelajar berada di dalam kelas dan tidak dapat memahami apa yang diajar oleh guru, maka
mulalah mereka akan merasa bosan dan tertekan. Oleh kerana itu, perasaan mereka akan mula
memberontak dan akhirnya mereka akan mudah terjerumus dengan masalah disiplin.
Ibubapa perlu memainkan peranan bagi mengatasi isu pelajar dan PPSMI ini. Ibubapa
perlu memberikan pendedahan awal kepada anak-anak tentang bahasa inggeris, sains dan juga
matematik. Apabila anak-anak telah didedahkan dengan lebih awal, ini dapat membantu mereka
apabila memasuki alam persekolahan kelak. Mereka akan dapat menyesuaikan diri dengan baik
dalam proses pengajaran dan pembelajaran walaupun sains dan matematik diajar dalam bahasa
inggeris kerana mereka sudah didedahkan dengan bahasa inggeris sejak kecil lagi. Di samping
itu, ibubapa juga perlu sentiasa memberi motivasi kepada anak-anak agar anak-anak sentiasa
mempunyai semangat untuk mempelajari sesuatu walaupun perkara yang sukar sekalipun.
Kebanyakan pelajar amat memerlukan dorongan semangat daripada kedua ibubapa mereka
kerana dengan dorongan semangat itu dapat memberi kekuatan kepada mereka untuk terus
berusaha.
Selain itu, pihak kerajaan juga perlu melakukan sesuatu bagi mengatasi isu pelajar dan
PPSMI ini. Pihak kerajaan perlu menyediakan guru bahasa inggeris yang berkualiti di sekolah-
sekolah. Guru yang beropsyen bahasa inggeris perlu disediakan disekolah untuk mengajar bahasa
inggeris bagi memastikan kualiti dari segi ilmu dan pedagogi adalah betul. Kerajaan juga perlu
menambahkan pengambilan guru-guru bahasa inggeris di sekolah-sekolah supaya proses
pengajaran dan pembelajaran dapat berjalan dengan lebih berkesan kerana guru bahasa inggeris
dapat menumpukan perhatian terhadap kelas yang diajar jika bebanan tugas mereka dapat
dikurangkan. Di samping itu, kerajaan perlu memperkasakan kualiti guru bahasa inggeris dengan
mengambil tenaga pengajar yang pakar dalam isu “Teaching as a Second Languange” disetiap
negeri bagi melatih guru-guru bahasa inggeris secara berkala.
Selain itu juga, kerajaan juga perlu melakukan transformasi kurikulum bahasa inggeris.
Masa yang diperuntukkan untuk pengajaran bahasa inggeris perlu ditambah daripada 4 jam
8
9. kepada 5.5 jam seminggu untuk tahap 1 dan daripada 3.5 jam kepada 5 jam untuk tahap 2 bagi
sekolah rendah. Kerajaan juga perlu memperkukuhkan pengajaran dan pembelajaran bahasa
inggeris melalui kurikulum baru. Dalam pengajaran bahasa inggeris perlu memberi penekanan
kepada lima bidang utama kemahiran iaitu membaca, mendengar dan berucap, menulis,
tatabahasa dan seni bahasa.
3.4.3 Isu 3: Jurang Pencapaian Pelajar Malaysia dalam TIMSS
Tahun Bil. negara yang menyertai Kedudukan Malaysia
1999 38 16
2003 46 10
2007 48 20
TIMSS merupakan singkatan bagi Trends in International Mathematics and Science
Study. Pencapaian Malaysia dalam TIMSS sangat penting kerana pencapaian ini boleh
digunakan sebagai petunjuk kepada kekuatan dan kelemahan sistem pendidikan matematik di
Malaysia. Antara isu-isu yang boleh dilihat dalam TIMSS ini ialah pelajar lemah dalam konsep
matematik. Situasi sebenar yang berlaku dalam kalangan pelajar Malaysia ialah pelajar
sebenarnya masih lemah dalam asas matematik pada peringkat rendah lagi. Hal ini menyebabkan
pelajar tidak dapat menjawab soalan apabila bentuk soalan diubah. Isu kedua yang dapat dilihat
dalam TIMSS ini ialah pengajaran sains dan matematik dalam bahasa inggeris. Menurut kajian
(Isahak Haron, 2009), negara yang menggunakan bahasa ibunda secara keseluruhan secara
puratanya mendapat skor yang lebih tinggi. Isu lain yang terdapat pada TIMSS juga ialah
kurikulum matematik di Malaysia. Pengajaran matematik di Malaysia seharusnya perlu diajar
dengan cara yang lebih menarik supaya pembelajaran didalam kelas menjadi lebih seronok dan
tidak membosankan. Selain itu, masa pengajaran matematik juga perlu ditambah agar guru
mempunyai cukup masa untuk menyampaikan isi kandungan matematik ini dengan lebih
berkesan.
Langkah penyelesaian bagi mengatasi isu jurang pencapaian Malaysia di dalam TIMSS
ialah dengan menjadikan pengajaran matematik di dalam kelas menjadi lebih menarik dan
9
10. kreatif. Menurut Robiah(1994), faktor pengajaran guru sangat memberikan kesan kepada corak
pembelajaran dan penglibatan pelajar dalam Matematik. Di samping itu, daya tarikan sesuatu
pelajarn amat bergantung kepada kemahiran mengajar dan pengajaran guru (Kamaruddin, 1989).
Sesuatu pengajaran yang baik dan berkesan memerlukan guru yang pandai dan berkebolehan
mempelbagaikan kaedah, teknik dan aktiviti yang dijalankan dalam pengajarannya. Pendekatan
yang sesuai perlu dilaksanakan didalam kelas. Guru tidak boleh meminta pelajar menghafal
formula semata-mata. Guru seharusnya memberi pengalaman kepada pelajar semasa dalam
proses pengajaran dan pembelajaran.
Antara langkah untuk memberi pengalaman kepada pelajar adalah dengan melaksanakan
aktiviti di dalam kelas dan bukannya mendengar guru bercakap sahaja. Langkah penyelesaian
yang kedua ialah pengajaran dan pemahaman konsep matematik pelajar perlu ditekankan. Guru-
guru perlu memastikan setiap pelajar dapat memahami konsep matematik dengan lebih baik agar
mereka tidak tercicir dalam pembelajaran mereka. Langkah penyelesaian terakhir yang boleh
dicadangkan ialah dengan melaksanakan pengajaran sains dan matematik di dalam bahasa
ibunda. Langkah ini bertujuan untuk mengelakkan timbulnya isu yang mengatakan bahawa
bahasa inggeris menjadi halangan kepada pelajar untuk mengemukakan idea mereka dan
menjadikan pelajar lebih kreatif.
3.4.4 Isu 4: Jurang Pencapaian Pelajar Sekolah Bandar dan Luar Bandar
Jurang pencapaian antara sekolah bandar dan luar bandar dalam matapelajaran Sains dan
Matematik semakin melebar semasa dua subjek ini diajar dalam bahasa inggeris sejak tahun
2003. Hal ini kerana, tahap penguasaaan bahasa inggeris dalam kalangan pelajar luar bandar
adalah sangat lemah. Jadi mereka akan menghadapi kesukaran untuk menguasai matapelajaran
sains dan matematik yang diajar dalam bahasa inggeris. Antara punca yang dapat dikenalpasti
yang telah menyumbang masalah dalam isu ini ialah guru di sekolah luar bandar kurang
berpengalaman. Penempatan guru diluar bandar sepatutnya perlu mengambil kira kepentingan
pendidikann diluar bandar kerana pelajar diluar bandar juga memerlukan guru yang
berpengalaman untuk memberi pengajaran dan bukannya bergantung kepada guru baru semata-
mata.
10
11. Punca kedua yang menyumbang kepada isu juarang pencapaian pelajar bandar dan luar
bandar ini juga ialah kerana kurang infrastruktur yang lengkap di sekolah luar bandar. Bilik
darjah di sekolah luar bandar adalah kurang kondusif berbanding sekolah bandar. Kemudahan
seperti meja, kerusi dan lain-lain peralatan yang agak daif mengakibatkan konsentrasi pelajar
terganggu. Selain itu, ketiadaan kemudahan asas seperti makmal komputer yang menyukarkan
para pelajar mencari alternatif pembelajaran lain selain apa yang diajar oleh guru di dalam kelas
Perisian komputer untuk P&P yang sesuai sukar diperoleh di sekolah luar bandar. Tambahan
lagi, penyenggaraan komputer yang kurang memuaskan di sekolah dan kekurangan bahan
rujukan bahasa inggeris ini juga turut menjadi punca bagi isu jurang pencapaian pelajar ini.
Selain itu, ibubapa juga boleh menyumbang kepada masalah dalam isu ini. Kebanyakan ibubapa
yang tinggal di luar bandar adalah berpendidikan rendah dan menyebabkan mereka tidak
memahami kepentingan bahasa inggeris dalam kehidupan. Ini menyebabkan mereka kurang
memberi motivasi kepada anak-anak untuk berusaha mendalamai ilmu di dalam subjek bahasa
inggeris.
Semua pihak perlu menjalankan peranan masing-masing dalam menyelesaikan masalah
yang timbul dalam isu ini. Antara perlu dilakukan oleh guru-guru ialah mempelbagaikan kaedah
mengajar dengan menjadikan pengajaran lebih menarik dan tidak membosankan. Selain itu, guru
perlu mengetahui keupayaan setiap seorang pelajar di dalam kelas supaya proses pengajaran dan
pembelajaran di dalam kelas berjalan dengan lebih berkesan. Di samping itu, guru-guru juga
perlu memberi motivasi kepada pelajar dan ibubapa dengan cara mengadakan kem motivasi
kepada pelajar dan mengadakan ceramah keibubapaan kepada ibubapa.
Peranan kerajaan pula ialah dengan menyalurkan lebih banyak bantuan kewangan dan
sumber rujukan bahasa inggeris ke sekolah yang berda di luar bandar. Kerajaan boleh
melancarkan Kumpulan Wang Amanah pelajar Miskin (KWAPM) bagi membantu pelajar yang
kurang berkemampuan bagi menampung kos pembelajaran mereka. Dengan bantuan kewangan
ini diharap dapat memberi peluang kepada pelajar untuk menambahkan pengetahuan mereka.
Kerajaan juga perlu menghantar guru yang berpengalaman dalam bahasa inggeris dan matematik
ke sekolah luar bandar suapaya dapat membantu pelajar menguasai bahasa inggeris seterusnya
memudahkan pelajar memahami matematik dan sains yang diajar dalam bahasa inggeris. Selain
itu, kerajaan juga perlu memberi penerangan kepada masyarakat tentang kepentingan bahasa
11
12. inggeris dan perkembangan pendidikan semasa supaya ibubapa dan pelajar sedar bahawa
pendidikan mampu mengubah kehidupan mereka agar menjadi lebih baik.
Peranan ibubapa dalam menyelesaikan isu jurang pencapaian pelajar luar bandar dan
bandar ini juga adalah dengan meluangkan masa yang lebih untuk anak-anak. Dalam pada masa
yang sama, ibubapa perlu memberi sokongan moral kepada anak-anak agar mereka terus
berusaha dalam mempelajari sesuatu walaupun perkara itu sukar bagi mereka untuk
dilaksanakan. Di samping itu, ibubapa juga perlu menjalinkan hubungan yang baik dengan pihak
sekolah dan guru bagi mengetahuai perkembangan anak-anak di sekolah kerana terdapat
segelintir ibubapa yang melepaskan tanggungjawab seratus peratus kepada guru-guru untuk
mendidik anak-anak mereka.
4.0 Isu Bahasa Pengantar Dalam Pendidikan
Isu kedua terpenting mengenai Bahasa Pengantar dalam pendidikan di negara kita adalah
isu penggunaan bahasa ibunda dalam proses pengajaran dan pembelajaran.Bahasa ibunda ialah
bahasa ibu atau bahasa sendiri yang digunakan sejak kecil dan juga merupakan bahasa leluhur
sesuatu kelompok etnik.Contoh bahasa ibunda yang terdapat di Malaysia ialah dialek Melayu
Kelantan,Bahasa Cina Hokkien,bahasa orang Asli Semai,Bahasa Tamil dan bahasa kadazan-
dusun.Bahasa ibunda adalah suatu khazanah yang sangat penting dalam kehidupan sesuatu
kelompok itu khususnya dalam konteks budaya.Misalnya dialek Melayu Kelantan adalah
penanda identifikasi kepada budaya kelompok Melayu di Kelantan.Identifikasi boleh dikenal
pasti melalui aspek-aspek seperti harta,makna dan nahu dialek Melayu itu serta amalan bahasa
yang dipraktikkan oleh masyarakat Melayu Kelantan.
4.1 Kepentingan Penggunaan Bahasa Ibunda dalam Pengajaran
Terdapat banyak kepentingan penggunaan Bahasa Ibunda dalam pengajaran. Antaranya
ialah dapat membantu meningkatkan kefahaman pelajar dalam proses pengajaran dan
pembelajaran.Pelajar akan lebih mudah memahami pelajaran apabila menggunakan bahasa yang
diketahui oleh mereka. Penggunaan Bahasa Ibunda juga dapat meningkatkan komunikasi antara
kaum yang sama.Apabila mereka kerap berkomunikasi sesama mereka menggunakan bahasa
ibunda,ini dapat mengeratkan lagi hubungan antara mereka.Di samping itu,hubungan
kekeluargaan dan kejiranan juga dapat dieratkan apabila bertutur dalam bahasa yang
12
13. difahami.Penggunaan Bahasa Ibunda yang berterusan juga amat penting kerana ini dapat
mengelakkan bahasa ibunda daripada lapuk ditelan zaman.Jadi,generasi muda pada masa kini
merupakan tunjang utama dalam meneruskan bahasa tradisi nenek moyang mereka ini kepada
generasi-generasi seterusnya.
Bahasa Ibunda adalah sangat penting untuk pembangunan sesuatu budaya.Terdapat
pelbagai kaedah yang telah diusahalan bagi memartabatkan bahasa ibunda.Antaranya ialah
dengan menubuhkan Hari Bahasa Ibunda Sedunia.Hari Bahasa Ibunda Sedunia ini telah
diumumkan oleh UNESCO(United Nations Educational,Scientific and Cultural Organization)
pada 21 Februari setiap tahun mulai November 1999.Pertubuhan hari tersebut adalah untuk
memperingati 4 orang mahasiswa yang dibunuh oleh polis Pakistan dalam satu demonstrasi
untuk menuntut hak-hak bahasa Ibunda mereka iaitu Bahasa Benggali.Negara kita telah menjadi
ahli tetap UNESCO pada 16 Jun 1958 dan meraikan sambutan Hari Ibunda Sedunia ini.Kaedah
seterusnya untuk memartabat bahasa Ibunda ialah dengan mengadakan seminar dan kempen
mengenai kepentingan bahasa Ibunda.Ini dapat menarik minat masyarakat terutama golongan
muda untuk turut serta menyertai program sihat ini yang memberikan faedah kepada mereka di
samping dapat memartabatkan Bahasa Ibunda.Media massa juga memainkan peranan yang
sangat penting untuk meningkatkan penggunaan bahasa Ibunda.Rancangan di televisyen dan
radio misalnya harus menyiarkan rancangan yang lebih menjurus ke arah penggunaan Bahasa
Ibunda kerana ianya bukan sahaja menarik minat masyarakat malah dapat menyebarkan Bahasa
Ibunda ke seluruh pelosok negara.
4.2 Faktor Utama Wujudnya Isu Penggunaan Bahasa Ibunda Dan Kesannya
Bahasa Ibunda bukan sahaja digunakan secara meluas untuk komunikasi sahaja bahkan
digunakan juga dalam pengajaran.Penggunaan Bahasa Ibunda dalam pengajaran menjadi isu
yang semakin hangat diperkatakan pada masa kini.Hal ini demikian kerana,di Malaysia terdapat
3 kaum yang majoriti iaitu kaum Melayu,Cina dan India.Ketiga-tiga kaum ini cenderung
menggunakan bahasa Ibunda mereka sendiri kerana ia merupakan bahasa yang difahami dan
digunakan sejak kecil.Ini akan memberikan kesan positif apabila menggunakan bahasa Ibunda
dalam pengajaran.Impak yang pertama ialah guru yang lebih berpengalaman ramai dan
meningkatkan keyakinan mereka untuk mengajar.Guru yang lebih berpengalaman di sini
bermaksud guru tersebut telah lama menggunakan bahasa ibunda dan lantaran itu,mereka
13
14. berkeyakinan tinggi untuk mengajar.Selain itu,penggunaan bahasa ibunda dapat meningkatkan
pencapaian pelajar kerana apabila diajar menggunakan bahasa ibunda,pelajar akan lebih mudah
memahami isi pengajaran.Oleh itu,pelajar dapat mencapai keputusan yang baik dalam
peperiksaan.Komunikasi antara guru dan pelajar juga akan berjalan dengan lebih lancar kerana
proses pembelajaran menggunakan bahasa yang difahami pelajar.Di sini,komunikasi dua hala
berlaku dengan penuh efisyen.
Namun demikian,terdapat juga implikasi negatif penggunaan bahasa Ibunda dalam
pengajaran.Kesan yang pertama ialah isu kekeliruan memilih bahasa ibunda akan wujud di mana
pelajar berbangsa Cina dan India khususnya akan keliru apabila bersekolah di sekolah yang
menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar.Ini terjadi apabila di sekolah mereka
perlu membiasakan diri dengan bahasa Melayu dan apabila pulang ke rumah,mereka akan
menggunakan bahasa Ibunda mereka.Seterusnya ialah kesukaran guru untuk mengajar.
Sekiranya terdapat guru berbangsa Cina atau India yang terpaksa mengajar di sekolah yang
menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar,agak sukar bagi mereka untuk bertutur
dalam bahasa Melayu dengan baik kerana ketidakbiasaan guru tersebut.Selain itu,isu penggunaan
bahasa rojak dalam pengajaran juga akan berlaku di mana apabila guru Cina misalnya tidak tahu
menyebut sesuatu istilah bahasa melayu,guru tersebut menggunakan bahasa Inggeris.Ini bukan
sahaja mengelirukan pelajar malah pelajar sukar untuk memahami pembelajaran.Implikasi
seterusnya adalah,isu pelajar kurang menguasai bahasa lain misalnya bahasa Inggeris akan
wujud.Jika berterusan menggunakan bahasa Ibunda,mereka tidak akan cenderung menggunakan
bahasa lain kerana ketidakselesaan mereka.Di samping itu juga,kaedah pengajaran guru akan
tergugat dan menyebabkan proses pengajaran dan pembelajaran tidak berjalan dengan lancar dan
akhirnya memudaratkan para pelajar itu sendiri.
4.3 Langkah Penyelesaian
Oleh yang demikian,bagi mengatasi masalah ini,kerajaan telah menjalankan beberapa
langkah penyelesaian.Langkah pertama ialah dengan menubuhkan tiga sekolah mewakili setiap
kaum.Terdapat beberapa kelebihan penubuhan sekolah-sekolah ini iaitu proses pengajaran dan
pembelajaran akan menjadi lebih berkesan seterusnya meningkatkan pencapaian pelajar.Selain
itu,tiada pertelingkahan berlaku kerana para pelajar belajar bersama kaum yang sama di mana
tiada salah faham akan berlaku.Walaubagaimanapun,penubuhan tiga sekolah mewakili setiap
14
15. kaum ini menyebabkan perpaduan satu Malaysia tidak dapat dicapai seperti yang diwar-warkan
oleh Perdana Menteri kita Yang Amat Berhormat Dato' Sri Mohd Najib Tun Razak.Langkah
kedua ialah menubuhkan satu jenis sekolah sahaja di mana dapat menyatu padukan ketiga-tiga
jenis kaum dan dapat menyeragamkan bahasa yang digunakan dalam pengajaran dan
pembelajaran Sains dan Matematik iaitu Bahasa Melayu.Namun,terdapat juga kelemahan yang
wujud dengan penubuhan satu jenis sekolah ini iaitu pelajar bukan melayu sukar memahami isi
pelajaran disebabkan oleh ketidakbiasaan menggunakan bahasa Melayu.Kaum Cina dan India
juga merasa tergugat disebabkan mereka beranggapan pelajar Melayu akan lebih menonjol
dalam pelajaran disebabkan kebiasaan pelajar Melayu menggunakan bahasa Melayu.Jadi antara
dua langkah ini,langkah kedua merupakan yang terbaik di mana sekolah tersebut terdiri daripada
berbilang kaum bagi menyelaraskan bahasa pengantar dalam subjek sains dan matematik.
Penubuhan satu jenis sekolah sahaja membawa kepada penubuhan sekolah wawasan di
mana sekolah wawasan merupakan sekolah rendah yang berkonsepkan belajar bersama-sama
dalam satu kawasan yang sama tanpa mengira kaum atau agama. agama.Di bawah konsep ini,dua
atau tiga buah sekolah rendah berlainan aliran akan ditempatkan dalam kawasan yang
sama.Setiap sekolah akan mempunyai bangunan sendiri yang boleh disambung antara satu sama
lain dengan menggunakan jambatan penghubung (link-way).Penubuhan sekolah wawasan ini
telah dicadangkan oleh Perdana Menteri pada tahun 1997 iaitu Dr Mahathir Mohd dan
diluluskan kabinet tahun itu juga.Walaupun mendapat tentangan dari kaum Cina yang merasakan
penubuhan sekolah wawasan ini menggugat sekolah jenis kebangsaan Cina,namun anggapan
tersebut salah sama sekali. Tujuan dan matlamat penubuhan sekolah wawasan ini adalah untuk
mewujudkan perpaduan di kalangan murid-murid yang berbagai-bagai bangsa dan latar
belakang, memupuk semangat integrasi antara pelajar dari pelbagai aliran, melahirkan generasi
yang mempunyai sifat toleransi dan persefahaman yang tinggi demi mewujudkan sebuah negara
yang bersatu padu serta menggalakkan interaksi yang maksimum antara semua warga sekolah
melalui perkongsian kemudahan sekolah dan pelaksanaan aktiviti-aktiviti lain di
sekolah.Terdapat beberapa sekolah wawasan yang berjaya dilaksanakan dan beroperasi
sepenuhnya seperti Kompleks Sekolah Wawasan Pekan Baru,Kompleks Sekolah Wawasan
Taman Aman,Kompleks Sekolah Wawasan Tasik Permai,Kompleks Sekolah Wawasan USJ 15,
Subang Jaya dan Kompleks Sekolah Wawasan Pundut, Seri Manjung.
15
16. 5.0 Isu MBMMBI
5.1 Definisi MBMMBI
Menurut surat pekeliling ikhtisas bil. 2/2010 : Berdasarkan keputusan mesyuarat Jemaah
Menteri pada 8 julai 2009 telah memansuhkan pelaksanaan Dasar Pengajaran dan Pembelajaran
Sains dan Matematik dalam Bahasa Inggeris (PPSMI) di sekolah-sekolah dan digantikan dengan
Dasar Memartabatkan Bahasa Malaysia dan Memperkukuh Bahasa Inggeris (MBMMBI). Pada 5
Ogos 2009, Mesyuarat Jemaah Menteri telah memutuskan supaya dasar MBMMBI dilaksanakan
secara berperingkat-peringkat mulai tahun 2010. Dalam proses peralihan ini, sekolah boleh
menggunakan Bahasa Inggeris atau bahasa pengantar masing-masing dalam pengajaran dan
pembelajaran Sains dan Matematik. Ini bertujuan membantu guru dan murid menyesuaikan diri
dengan perubahan dasar berkenaan. Memartabatkan Bahasa Malaysia/Melayu dan memperkukuh
Bahasa Inggeris (MBMMBI) bermaksud meletakkan Bahasa Malaysia pada tempat yang
sepatutnya, sesuai dengan kedudukannya sebagai bahasa kebangsaan seperti yang termaktub
dalam Perkara 152, Perlembagaan Malaysia. Bahasa Malaysia juga merupakan bahasa pengantar
utama pendidikan berdasarkan Akta Pendidikan 1996. Memperkukuh Bahasa Inggeris membawa
maksud memantapkan penguasaan Bahasa Inggeris sebagai bahasa yang wajib dipelajari, bahasa
komunikasi dan bahasa ilmu di peringkat nasional dan antarabangsa. Strategi memartabatkan
bahasa Malaysia(BM) melibatkan penggunaan BM sebagai bahasa pengantar sains dan
matematik di sekolah kebangsaan dan sekolah menengah serta penambahbaikan terhadap
pendekatan pengajaran dan pembelajaran (P&P) bahasa melayu. Manakala strategi
memperkukuh penguasaan bahasa inggeris melibatkan penambahbaikan kurikulum BI serta
penyediaan guru dan bahan yang mencukupi dan berkualiti bagi melaksanakan kurikulum
tersebut.
5.2 Matlamat Penubuhan MBMMBI
Tujuan utama memartabatkan bahasa Malaysia (BM) adalah kerana BM merupakan
bahasa kebangsaan yang menjadi alat perpaduan, bahasa perhubungan utama dan bahasa ilmu ke
arah membina Negara bangsa untuk mencapai hasrat 1 Malaysia. Tujuan memperkukuh bahasa
Inggeris(BI) adalah kerana BI merupakan bahasa komunikasi antarabangsa yang perlu dikuasai
dengan baik dan berkesan bagi membolehkan penerokaan pelbagai ilmu untuk bersaing di
16
17. peringkat nasional dan antarabangsa. Pengumuman pemansuhan PPSMI dan dasar MBMMBI
dibuat selepas kerajaan mengkaji dan meneliti pelbagai aspek membabitkan keberkesanan
pelaksanaan dasar itu. Kerajaan juga mengambil kira pelbagai pandangan cendekiawan serta
pandangan umum mengenai pro dan kontra pelaksanaan PPSMI yang dilaksanakan sejak 2003.
Menurut kajian yang telah dijalankan oleh Universiti Pendidikan Sultan Idris(UPSI),
pelaksanaan PPSMI didapati menjarakkan lagi jurang pencapaian sains dan matematik antara
pelajar Bandar dan luar Bandar. Selain itu, masih ramai guru PPSMI tidak menguasai bahasa
inggeris. Kebanyakkan murid pula menunjukkan sikap pasif dan kurang ceria apabila kelas Sains
dan Matematik berlangsung. Diharapkan dengan perlaksanaan dasar baru ini akan dapat
membantu pelajar-pelajar tercicir semasa dasar PPSMI dilaksanakan terutamanya di luar bandar
kerana mereka merupakan golongan yang paling teruk terjejas akibat daripada dasar PPSMI
tersebut. Pengerusi Gerakan Pemansuhan PPSMI (GMP), Datuk Dr Hassan Ahmad turut
menyokong dasar baru itu dan berharap bahasa melayu akan dijadikan teras utama dalam
pembinaan gagasan 1Malaysia.
Terdapat pelbagai pihak harus memainkan peranan mereka bagi memastikan pelaksanaan
dasar ini berjalan dengan baik dan lancar antaranya ialah guru, ibu bapa, kerajaan,sekolah dan
pelajar itu sendiri. Guru haruslah menjadikan pengajaran dan pembelajaran (P&P) di sekolah
menarik agar pelajar akan lebih minat untuk belajar dan mereka juga akan lebih fokus terhadap
pembelajaran. Malah dengan penggunaan bahasa melayu akan memudahkan lagi pemahaman
mereka terhadap topik yang di ajar oleh guru dan mereka juga akan lebih aktif untuk bertanya
kerana mereka boleh menggunakan bahasa melayu sepenuhnya. Selain itu, ibu bapa memainkan
peranan penting bagi memastikan pelaksanaan dasar MBMMBI ini berjaya kerana ibu bapa
merupakan tempat anak-anak meluahkan masalah di sekolah terutamanya. Dengan pelaksanaan
dasar baru ini, ibu bapa haruslah memberi galakkan dan semangat untuk para pelajar agar
mereka akan lebih bermotivasi untuk ke sekolah. Motivasi yang diberikan oleh ibu bapa bukan
hanya dengan dengan kata-kata malah dari segi kewangan juga harus dititikberatkan kerana
pelajar-pelajar mungkin memerlukan duit untuk membeli buku rujukan yang bersesuaian. Hal ini
secara tidak langsung akan membuatkan pelajar merasakan mereka lebih dihargai dan mereka
akan belajar dengan bersungguh-sungguh.
17
18. 5.3 Rumusan
Hal ini jelas menunjukkan bahawa bahasa memainkan peranan penting di dalam
mendidik negara bangsa kerana bahasa merupakan alat komunikasi yang paling berkesan dan
penggunaan bahasa yang betul dan tepat perlu dititikberatkan oleh kerajaan agar rakyat di negara
ini tidak ketinggalan dalam mencapai arus globalisasi yang penuh dengan halangan dan cabaran.
Bahasa pengantar yang betul akan menjadikan sesebuah komunikasi itu sangat berkesan kerana
kedua-dua pihak akan saling memahami dan mereka dapat mencapai persetujuan bersama.
Sebagai rakyat Malaysia yang berbilang kaum kita telah menggunakan bahasa ibunda iaitu
bahasa melayu sebagai bahasa pengantar atau alat komunikasi kerana semua rakyat di negara ini
boleh bertutur dalam bahasa melayu dengan baik walaupun berbilang kaum dan agama. Oleh itu,
penggunaan bahasa pengantar yang betul iaitu bahasa melayu akan dapat membantu kita
berkomunikasi dengan lebih baik di samping kita memartabatkan bahasa melayu itu sendiri dan
kita haruslah menyahut pelaksanaan dasar MBMMBI kerana ianya merupakan dasar kerajaan
untuk membela kepentingan bahasa melayu tanpa mengetepikan bahasa Inggeris yang
merupakan bahasa komunikasi antarabangsa.
18
19. 6.0 Rujukan
•http://dict.rewaz.org/search/browse/bahasa.re
•http://www.slideshare.net/ bahasa-pengantar-12216107
•http://pmr.penerangan.gov.my
•http://persatuan-pmms.blogspot.com/2009/04/wawancara.html
•http://myadha.blogspot.com/2012/03/analisis-spm-2011-pencapaian-sekolah.html
Sufean Hussin (2005),Pentadbiran dalam Pembangunan Pendidikan, PTS Professional
Publishing Sdn.Bhd .Retrieved March 25, 2012 from http://books.google.com.my/books
•http://razak.wordpress.com/2011/10/10/bahasa-ibunda-wadah-terbaik-pendidikan/
•http://abihulwa.blogspot.com/2011/05/isu-bahasa-bahasa-ibunda-bantu.html
•http://www.utusan.com.my/utusan/info.asp?y=2011&dt=0915&pub=Utusan_Malaysia&sec=R
ncana&pg=re_06.htm
•http://razak.wordpress.com/2011/10/10/bahasa-ibunda-wadah-terbaik-pendidikan/
•http://qalish.com/2011/12/soalan-lazim-berkaitan-dasar-memartabatkan-bahasa-
malaysia-memperkukuh-bahasa-inggeris-mbmmbi.html
•http://www.scribd.com/doc/40220165/MBMMBI
•http://pkgsp.org/v11/index.php?option=com_content&view=article&id=229:mbmmbi-
dasar&catid=36:artikel&Itemid=92
•http://pmr.penerangan.gov.my/index.php/component/content/article/385-info-
ringkas/6091-memartabatkan-bahasa-malaysia-dan-memperkukuhkan-penguasaan-
bahasa-inggeris-mbmmbi.html
19
