SlideShare a Scribd company logo
1 of 24
Download to read offline
Tembang
Macapat
S M A N 1 P A S U R U A N
• gulangen ing kalbu •
S M A N 1 P A S U R U A N
Nama : Aunillahi Aesyi
Kelas : XI MIPA 1
Absen : 6
Mapel : Bahasa Jawa
Pengajar: Dety Kurnia, S.Pd
Daftar Isi
Filosofi 1
Maskumambang 3
Mijil 3
Sinom 4
Kinanthi 4
Asmaradana 5
Gambuh 5
Dhandanggula 6
Durma 6
Pangkur 7
Megatruh 7
Pocung 8
Sasmita & Watak 9
Ancas 10
Paugeran 11
Guru Gatra
Guru Lagu
Guru Wilangan
12
Tabel Paugeran 13
Unsur Kebasaan 14
Tembung Kawi 15
Dasanama 16
Tembung Garba 17
Sandi Asma 18
Sandi Karsa 19
Catatan 20
Filosofi
Tembang Macapat
1
Tembang Macapat yaiku syair utawa geguritan
tradisional Jawa sing nduweni makna tartamtu.
Tembang Macapat dilagukake serta kaiket
paugeran tartamtu.
Kaping Sawelas Panembangan yaiku ngenani
Perjalanan Kauripan Manungsa
mulai lair nganti ngadep marang kuasa
Tembang Macapat
2
Maskumambang
Mijil
3
Maskumambang
nyaritakake ngenani
kahanan manungsa wektu
isih arupa janin ing jero
kandhutan siji ibu
Mijil nyaritakake proses
laire manungsa.
Mijil utawa 'mbrojol'
kang ateges metua jabang
bayi yaiku manungsa.
Sinom
Kinanthi
4
Sinom = masa enom
Sinom nyaritakake
proses perkembangan
dhiri bayi nganti bocah-
bocah, wiwit saka
lungguh, merangkak,
lumaku nganti mlayu
Kinanthi nyaritakake
ngenani masa
pembentukan jatidhiri lan
meniti dalan pinuju
gegayuhan.
Kinanthi asale saka
tembung 'kanthi' utawa
'tuntun' kang ateges
menawa awake dhewe mbutuhake
tuntunan utawa dalan kang bener
ben gegayuhan awake dhewe bisa
kasembadan
Gambuh
Asmaradana
5
Asmara artine tresna.
Asmaradana nyaritakake
arep masa-masa crita
asmara, tresna asih, utawa
larut jroning segara asih
tresna.
Gambuh asale saka
tembung 'jumbuh' utawa
'bersatu'.
Gambuh nyaritakake soal
komitmen jero ningkahan
kanggo nyawijekake
tresna jero sa rumah
tangga.
Dhandanggula
Durma
6
Dhandanggula
nyaritakake proses
nggolek kauripan
kanggo nggayuh
kemapanan sosial
sarta kesejahteraan,
cukup sandhang, papan,
lan pangan.
Durma asale saka
tembung 'darma'.
Durma nyaritakake
menawa pawongan
sediane kudu nglakoni
kabecikan kaya sedhekah dudu mung
karo dhuwit/harta, bisa karo senyuman
lan elmu
Pangkur
Megatruh
7
Pangkur nggambarake
hawa nepsu manungsa.
Pangkur utawa 'mungkur'
nduweni teges nyingkirake
hawa nepsu lan angkara
murka, sarta nepsu negatif
kang ngrusak jiwa.
Fase iki diajarke cara kanggo menahan
angkara murka karo mlakokake prentah-
prentah agama lan ajaran kabecikan, tawakal
marang gusti Allah kang pungkasane
pawongan bisa eling lan nduweni sipat neriman
Megatruh utawa 'megat roh'
ateges terpisahe nyawa
saka jisim awake dhewe,
terlepase ruh utawa nyawa
pinuju keabadian.
Megatruh nyaritakake
ngenani pati manungsa.
Pocung
8
Pocung ateges 'pocong'
utawa 'jisim manungsa
kang dibungkus kain
kafan pethak'.
Pocung nyaritakake fase pasareyan jisim
manungsa lan rohe, nerusake kauripan ing
alam akhirat tanggung jawab dhuwur amal
pegawean lawase ing donya.
Maskumambang
Kambang
Kampul
Kenter
Sasmita lan Watake
Tembang
9
Tembang Sasmitane Watake
Maskumambang Susah, sedih,
melas asih, ngenes,
nelangsa
Mijil Mijil
Wijil
Wiyos
Medal
Sulastri
Tinarbuka, asih,
prihatin
Sinom Sinom
Taruna
Anom
Nom
Mudha
Pangrawit
Ethes, kenes, susah,
trenyuh, luruh
Kinanthi Kinanthi
Kanthi
Seneng, Tresna asih,
nuladhani, rasa menanti
Asmaradana Asmaradana
Asmara
Brangta
Kingkin
Yungyun
Tresna, sedhih, sengsem
Gambuh Gambuh
Buh
Jumbuh
Tambuh
Grapyak, sumanak,
sumedulur
Dhandanggula Dhandang
Sarkara
Hartati
Gulagrawa
Madu
Manis
Tresna
Luwes, gembira, endah,
lan ndudut ati
Pangkur
Megatruh
Pocung
Kanthil
Gandheng
Pangkur
Mungkur
Ungkur
Wuntat
Sereng lan gagah, nepsu
Megatruh
Pegat
Truh
Duduk
Wuluh
Luh
Sedhih lan kaentekan
pangarep, prihatin,
getun, keduwun
Pocung
Kluwak
wanda "Cung"
Sakpenake, sembrana,
lan kurang greget,
lumrahe kanggo
geguyonan
Ancase
Tembang Macapat
10
Ancase Tembang Macapat yaiku dadi srana
kanggo nuturi, mulang norma-norma islami
marang wong liya kang disampekake karo
cara bijak
Paugeran
Tembang Macapat
11
Guru Gatra
Paugeran
Tembang Macapat
Guru Gatra yaiku akehe
gatra (baris) saben sapada
(bait) tembang
Guru Wilangan
Guru Wilangan yaiku akehe
wanda (suku kata) ing saben
gatra (baris) tembang
Guru Lagu
Guru Lagu yaiku dhong-dhinge/
tibane swara ing saben
pungkasane gatra
12
Tabel Paugeran
Tembang Macapat
Tembang
Guru
Gatra
Guru Wilangan
lan Guru Lagu
Maskumambang
Pocung
Megatruh
Gambuh
Mijil
Kinanthi
Durma
Pangkur
Asmaradana
Sinom
Dhandanggula
4
4
5
5
6
6
7
7
7
9
10 10i 10a 8e 7u 9i 7a 6u 8a 12i 7a
12i 6a 8i 8a
12u 6a 8i 12a
12u 8i 8u 8i 8o
7u 10u 12i 8u 8o
10i 6o 10e 10i 6i 6u
8u 8i 8a 8i 8a 8i
12a 7i 6a 7a 8i 5a 7i
8a 11i 8u 7a 12u 8a 8i
8i 8a 8e/o 8a 7a 8u 8a
8a 8i 8a 8i 7i 8u 7a 8i 12a
13
Unsur Kebasaan
Tembang Macapat
14
Tembung Kawi
Tembung Kawi yaiku tembung-tembung
sing asale saka Basa Jawa Tengahan/Kuno.
Tembung Kawi biasane digunakake kanggo
omongan sabendina, mula saiki wis arang
keprungu.
15
Tuladha :
Astha = wolu
Bagaspati = srengenge
Cakrawala = langit
Ambeg = sipat
Anapi = nanging
Baka = langgeng
Basmi = kobong
Cintra = susah, cilaka
Catur = papat
Dwija = guru
Daksa = pinter
Eka =siji
Grana = irung
Jalu = lanang
Kawuri = biyen
Aja sira niru tindak kang tan becik,
Sanadyan wong liya,
Lamun pamuruke adi,
Miwah ing tindak prayoga.
(Pakubuwono IV, Wulang Reh)
Dasanama
Asale saka tembung ' dasa ' ateges ' sepuluh '
lan ' nama ' ateges jeneng /aran.
Dasanama yaiku jenising tembung kang
nduweni teges padha utawa meh padha
tegese.
16
Tuladha :
Yèn = yan, mênawa, bilih, upama,
upami, lamun, kalamun.
Bêcik = adi, adya, ayu, sae, tama, ajêng,
yogya, darma, arja, pênêt, santa, pelag,
suba, tulyasri, yoga.
Lan = dan, lèn, lawan, kalawan, miwah,
tanapi, apituwin.
Kowe = andika, rika, ta, kita, pakênira,
sira, pukulun, paduka, pêna, dika, pantèn.
Tembung Garba
Tembung Garba yaiku tembung loro
sing digandheng dadi siji kanthi
ngurangi cacahing wanda
17
Tuladha :
Amamangun karyenak tyasing sasama
• Karyenak = Kari + Enak
Dumeling kapyarsa sabawa sung warti
Kapyarsa = Kapireng + Arsa
Deha Iki aneng geni
Aneng = Ana + Ing
Rarasing kang sekar sarkara mrik
Den aksama dening sang sudyarsa
Ngawikan wengkuning reh
Beraweng para ratu
Ilanga kang sesengker sarik
Rongas westhining angga
Gagating tyot antuk
Wartaning kang para tama
Sinung tengran sembah trus sukaning budi
Tataning kang carita
Sandi Asma
Sandi Asma yaiku jeneng
pangarang/pangripta kang disamarake
Asmane pangripta dipedhot-pedhot
(wanda-wanda utawa aksara-aksara)
ing awalan ukara saben gatra.
18
Tuladha :
Sandi Asma :
Raden Ngabei Rongga Warsita
Sandi Karsa
19
Sandi Karsa yaiku tema, gagasan utawa
kekarepan kang disamarake
Gagasan dipedhot-pedhot
(wanda-wanda utawa aksara-aksara)
ing awalan ukara saben gatra.
Dimen lebdeng kawruh
Ing pakaryan mrih trengginas
Nalar mulur rinengga ambeg berbudi
Anjrah mring para siswa
Pepinginan kang samya kae
Esthining tyas maujud
Naning mulya
Dina-dina kepungkur
Iku dadi landhasaneki
Dina kang bakal teka
Ing Pangangkah tumus
Kita bangsa Indonesia
Anemahi jaman
Nyrambahi Nuswantara
Tuladha :
Sandi Karsa :
Dina Pendidikan
Catatan
20
S M A N 1 P A S U R U A N
Padha gulangen ing kalbu,
ing sasmita amrih lantip.
Aja pijer mangan nendra,
kaprawiran den kaesthi.
Pesunen sariranira,
sudanen dhahar lan guling.

More Related Content

What's hot

PPT Bahasa Indonesia - Mengenal Teks Anekdot - Kelas X SMA
PPT Bahasa Indonesia - Mengenal Teks Anekdot - Kelas X SMAPPT Bahasa Indonesia - Mengenal Teks Anekdot - Kelas X SMA
PPT Bahasa Indonesia - Mengenal Teks Anekdot - Kelas X SMADebby Zalina
 
Soal cerdas cermat
Soal cerdas cermatSoal cerdas cermat
Soal cerdas cermatdzakyalfal12
 
Materi power point belajar tajwid
Materi power point belajar tajwidMateri power point belajar tajwid
Materi power point belajar tajwidraudahtgr
 
Tembang macapat kinanthi
Tembang macapat kinanthiTembang macapat kinanthi
Tembang macapat kinanthiAyu Spears
 
Asmaul huna text dan arti
Asmaul huna text dan artiAsmaul huna text dan arti
Asmaul huna text dan artiDeny Asgar
 
Bab 1 bilangan cacah dan lambangnya (Kelas 1 SD/MI)
Bab 1 bilangan cacah dan lambangnya (Kelas 1 SD/MI)Bab 1 bilangan cacah dan lambangnya (Kelas 1 SD/MI)
Bab 1 bilangan cacah dan lambangnya (Kelas 1 SD/MI)Christian Kaganami
 
Soal uas matematika kelas 2 sd semester 2 dan kunci jawaban
Soal uas matematika kelas 2 sd semester 2 dan kunci jawabanSoal uas matematika kelas 2 sd semester 2 dan kunci jawaban
Soal uas matematika kelas 2 sd semester 2 dan kunci jawabanAmphie Yuurisman
 
Fiqh 4 Tanda-tanda Baligh
Fiqh 4 Tanda-tanda BalighFiqh 4 Tanda-tanda Baligh
Fiqh 4 Tanda-tanda BalighNurul Ilhamni
 
Materi KKP dan Indikator Rincian TFT.pptx
Materi KKP dan Indikator Rincian TFT.pptxMateri KKP dan Indikator Rincian TFT.pptx
Materi KKP dan Indikator Rincian TFT.pptxNoviaNariswari
 
Presentasi produktif menulis artikel ilmiah populer 12 08 2021 (2)
Presentasi produktif menulis artikel ilmiah populer 12 08 2021 (2)Presentasi produktif menulis artikel ilmiah populer 12 08 2021 (2)
Presentasi produktif menulis artikel ilmiah populer 12 08 2021 (2)IAARD/Bogor, Indonesia
 

What's hot (20)

PPT Bahasa Indonesia - Mengenal Teks Anekdot - Kelas X SMA
PPT Bahasa Indonesia - Mengenal Teks Anekdot - Kelas X SMAPPT Bahasa Indonesia - Mengenal Teks Anekdot - Kelas X SMA
PPT Bahasa Indonesia - Mengenal Teks Anekdot - Kelas X SMA
 
Ice breaking tebak gambar
Ice breaking tebak gambarIce breaking tebak gambar
Ice breaking tebak gambar
 
Kata sifat dan artinya
Kata sifat dan artinyaKata sifat dan artinya
Kata sifat dan artinya
 
Soal cerdas cermat
Soal cerdas cermatSoal cerdas cermat
Soal cerdas cermat
 
Materi power point belajar tajwid
Materi power point belajar tajwidMateri power point belajar tajwid
Materi power point belajar tajwid
 
Tembang macapat kinanthi
Tembang macapat kinanthiTembang macapat kinanthi
Tembang macapat kinanthi
 
Asmaul huna text dan arti
Asmaul huna text dan artiAsmaul huna text dan arti
Asmaul huna text dan arti
 
Bab 1 bilangan cacah dan lambangnya (Kelas 1 SD/MI)
Bab 1 bilangan cacah dan lambangnya (Kelas 1 SD/MI)Bab 1 bilangan cacah dan lambangnya (Kelas 1 SD/MI)
Bab 1 bilangan cacah dan lambangnya (Kelas 1 SD/MI)
 
FABEL (DONGENG)
FABEL (DONGENG)FABEL (DONGENG)
FABEL (DONGENG)
 
Tebak gambar
Tebak gambarTebak gambar
Tebak gambar
 
Soal uas matematika kelas 2 sd semester 2 dan kunci jawaban
Soal uas matematika kelas 2 sd semester 2 dan kunci jawabanSoal uas matematika kelas 2 sd semester 2 dan kunci jawaban
Soal uas matematika kelas 2 sd semester 2 dan kunci jawaban
 
Fiqh 4 Tanda-tanda Baligh
Fiqh 4 Tanda-tanda BalighFiqh 4 Tanda-tanda Baligh
Fiqh 4 Tanda-tanda Baligh
 
Tebak tebakan
Tebak tebakan Tebak tebakan
Tebak tebakan
 
Pantun Berbalas
Pantun BerbalasPantun Berbalas
Pantun Berbalas
 
Materi KKP dan Indikator Rincian TFT.pptx
Materi KKP dan Indikator Rincian TFT.pptxMateri KKP dan Indikator Rincian TFT.pptx
Materi KKP dan Indikator Rincian TFT.pptx
 
PPT puasa
PPT puasaPPT puasa
PPT puasa
 
Presentasi produktif menulis artikel ilmiah populer 12 08 2021 (2)
Presentasi produktif menulis artikel ilmiah populer 12 08 2021 (2)Presentasi produktif menulis artikel ilmiah populer 12 08 2021 (2)
Presentasi produktif menulis artikel ilmiah populer 12 08 2021 (2)
 
PAI Kelas 9 BAB 1.pptx
PAI Kelas 9 BAB 1.pptxPAI Kelas 9 BAB 1.pptx
PAI Kelas 9 BAB 1.pptx
 
Apa itu drama?
Apa itu drama?Apa itu drama?
Apa itu drama?
 
Pencuri Kue
Pencuri KuePencuri Kue
Pencuri Kue
 

Similar to Tembang Macapat XI Semester 2.pdf

Tembang Macapat Dening Wanda
Tembang Macapat Dening Wanda Tembang Macapat Dening Wanda
Tembang Macapat Dening Wanda MiaNuril
 
Tembang Macapat_30-SAFITRI XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_30-SAFITRI XI IPS 1.pdfTembang Macapat_30-SAFITRI XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_30-SAFITRI XI IPS 1.pdfSafitri Safitri
 
32_sitimaisaroh_ximipa3.pdf
32_sitimaisaroh_ximipa3.pdf32_sitimaisaroh_ximipa3.pdf
32_sitimaisaroh_ximipa3.pdfSiti Maisaroh
 
PPT. T. POCUNG smtr 1.pptx
PPT. T. POCUNG smtr 1.pptxPPT. T. POCUNG smtr 1.pptx
PPT. T. POCUNG smtr 1.pptxClaudiaYossy
 
REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...
REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...
REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...Benny103590
 
Tembang Macapat Materi kelas XI
Tembang Macapat Materi kelas XITembang Macapat Materi kelas XI
Tembang Macapat Materi kelas XI31RegitaAuliaI
 
Tembang Macapat by Aisyah Amelia.pdf
Tembang Macapat by Aisyah Amelia.pdfTembang Macapat by Aisyah Amelia.pdf
Tembang Macapat by Aisyah Amelia.pdfaisyah253517
 
04_Ameylin G.T_XI MIPA 5_Tembang Macapat.pdf
04_Ameylin G.T_XI MIPA 5_Tembang Macapat.pdf04_Ameylin G.T_XI MIPA 5_Tembang Macapat.pdf
04_Ameylin G.T_XI MIPA 5_Tembang Macapat.pdf06AmeylinGhaniaTsani
 
Tembang Macapat
Tembang MacapatTembang Macapat
Tembang Macapat09Ayesha
 
Tembang macapat kelas XI .pdf
Tembang macapat kelas XI .pdfTembang macapat kelas XI .pdf
Tembang macapat kelas XI .pdfMohAfifBahari
 
Tembang Macapat_35-Zakiy Bagus Setiawan/XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_35-Zakiy Bagus Setiawan/XI IPS 1.pdfTembang Macapat_35-Zakiy Bagus Setiawan/XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_35-Zakiy Bagus Setiawan/XI IPS 1.pdfZakiyBagus21
 
Pengertian Macapat dalam perhitungan.pptx
Pengertian Macapat dalam perhitungan.pptxPengertian Macapat dalam perhitungan.pptx
Pengertian Macapat dalam perhitungan.pptximron998444
 

Similar to Tembang Macapat XI Semester 2.pdf (20)

Tembang Macapat Dening Wanda
Tembang Macapat Dening Wanda Tembang Macapat Dening Wanda
Tembang Macapat Dening Wanda
 
Tembang Macapat_30-SAFITRI XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_30-SAFITRI XI IPS 1.pdfTembang Macapat_30-SAFITRI XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_30-SAFITRI XI IPS 1.pdf
 
Tembang Macapat
Tembang MacapatTembang Macapat
Tembang Macapat
 
32_sitimaisaroh_ximipa3.pdf
32_sitimaisaroh_ximipa3.pdf32_sitimaisaroh_ximipa3.pdf
32_sitimaisaroh_ximipa3.pdf
 
PPT. T. POCUNG smtr 1.pptx
PPT. T. POCUNG smtr 1.pptxPPT. T. POCUNG smtr 1.pptx
PPT. T. POCUNG smtr 1.pptx
 
REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...
REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...
REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...
 
Tembang Macapat
Tembang MacapatTembang Macapat
Tembang Macapat
 
Tembang Macapat
Tembang  Macapat Tembang  Macapat
Tembang Macapat
 
Tembang Macapat Materi kelas XI
Tembang Macapat Materi kelas XITembang Macapat Materi kelas XI
Tembang Macapat Materi kelas XI
 
Tembang Macapat by Aisyah Amelia.pdf
Tembang Macapat by Aisyah Amelia.pdfTembang Macapat by Aisyah Amelia.pdf
Tembang Macapat by Aisyah Amelia.pdf
 
04_Ameylin G.T_XI MIPA 5_Tembang Macapat.pdf
04_Ameylin G.T_XI MIPA 5_Tembang Macapat.pdf04_Ameylin G.T_XI MIPA 5_Tembang Macapat.pdf
04_Ameylin G.T_XI MIPA 5_Tembang Macapat.pdf
 
Tembang Macapat
Tembang MacapatTembang Macapat
Tembang Macapat
 
Tembang Macapat
Tembang Macapat Tembang Macapat
Tembang Macapat
 
Tembang macapat kelas XI .pdf
Tembang macapat kelas XI .pdfTembang macapat kelas XI .pdf
Tembang macapat kelas XI .pdf
 
Tembang Macapat_35-Zakiy Bagus Setiawan/XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_35-Zakiy Bagus Setiawan/XI IPS 1.pdfTembang Macapat_35-Zakiy Bagus Setiawan/XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_35-Zakiy Bagus Setiawan/XI IPS 1.pdf
 
Tembang macapat Khoirul khafi
Tembang macapat Khoirul khafiTembang macapat Khoirul khafi
Tembang macapat Khoirul khafi
 
Tembang Macapat
Tembang MacapatTembang Macapat
Tembang Macapat
 
M. Syahrul Rhomadhon
M. Syahrul Rhomadhon M. Syahrul Rhomadhon
M. Syahrul Rhomadhon
 
Tembang Macapat
Tembang MacapatTembang Macapat
Tembang Macapat
 
Pengertian Macapat dalam perhitungan.pptx
Pengertian Macapat dalam perhitungan.pptxPengertian Macapat dalam perhitungan.pptx
Pengertian Macapat dalam perhitungan.pptx
 

Recently uploaded

Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5
Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5
Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5KIKI TRISNA MUKTI
 
KONSEP KEBUTUHAN AKTIVITAS DAN LATIHAN.pptx
KONSEP KEBUTUHAN AKTIVITAS DAN LATIHAN.pptxKONSEP KEBUTUHAN AKTIVITAS DAN LATIHAN.pptx
KONSEP KEBUTUHAN AKTIVITAS DAN LATIHAN.pptxawaldarmawan3
 
Materi Pertemuan Materi Pertemuan 7.pptx
Materi Pertemuan Materi Pertemuan 7.pptxMateri Pertemuan Materi Pertemuan 7.pptx
Materi Pertemuan Materi Pertemuan 7.pptxRezaWahyuni6
 
Modul 1.2.a.8 Koneksi antar materi 1.2.pdf
Modul 1.2.a.8 Koneksi antar materi 1.2.pdfModul 1.2.a.8 Koneksi antar materi 1.2.pdf
Modul 1.2.a.8 Koneksi antar materi 1.2.pdfSitiJulaeha820399
 
BAHAN SOSIALISASI PPDB SMA-SMK NEGERI DISDIKSU TP. 2024-2025 REVISI.pptx
BAHAN SOSIALISASI PPDB SMA-SMK NEGERI DISDIKSU TP. 2024-2025 REVISI.pptxBAHAN SOSIALISASI PPDB SMA-SMK NEGERI DISDIKSU TP. 2024-2025 REVISI.pptx
BAHAN SOSIALISASI PPDB SMA-SMK NEGERI DISDIKSU TP. 2024-2025 REVISI.pptxJamhuriIshak
 
MATERI EKOSISTEM UNTUK SEKOLAH MENENGAH ATAS
MATERI EKOSISTEM UNTUK SEKOLAH MENENGAH ATASMATERI EKOSISTEM UNTUK SEKOLAH MENENGAH ATAS
MATERI EKOSISTEM UNTUK SEKOLAH MENENGAH ATASKurniawan Dirham
 
PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...
PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...
PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...Kanaidi ken
 
Ppt tentang perkembangan Moral Pada Anak
Ppt tentang perkembangan Moral Pada AnakPpt tentang perkembangan Moral Pada Anak
Ppt tentang perkembangan Moral Pada Anakbekamalayniasinta
 
aku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPAS
aku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPASaku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPAS
aku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPASreskosatrio1
 
Wawasan Nusantara sebagai satu kesatuan, politik, ekonomi, sosial, budaya, d...
Wawasan Nusantara  sebagai satu kesatuan, politik, ekonomi, sosial, budaya, d...Wawasan Nusantara  sebagai satu kesatuan, politik, ekonomi, sosial, budaya, d...
Wawasan Nusantara sebagai satu kesatuan, politik, ekonomi, sosial, budaya, d...MarwanAnugrah
 
Modul Ajar Bahasa Indonesia - Menulis Puisi Spontanitas - Fase D.docx
Modul Ajar Bahasa Indonesia - Menulis Puisi Spontanitas - Fase D.docxModul Ajar Bahasa Indonesia - Menulis Puisi Spontanitas - Fase D.docx
Modul Ajar Bahasa Indonesia - Menulis Puisi Spontanitas - Fase D.docxherisriwahyuni
 
Kelompok 1_Karakteristik negara jepang.pdf
Kelompok 1_Karakteristik negara jepang.pdfKelompok 1_Karakteristik negara jepang.pdf
Kelompok 1_Karakteristik negara jepang.pdfCloverash1
 
Modul Ajar Biologi Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka [abdiera.com]
Modul Ajar Biologi Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka [abdiera.com]Modul Ajar Biologi Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka [abdiera.com]
Modul Ajar Biologi Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka [abdiera.com]Abdiera
 
TUGAS GURU PENGGERAK Aksi Nyata Modul 1.1.pdf
TUGAS GURU PENGGERAK Aksi Nyata Modul 1.1.pdfTUGAS GURU PENGGERAK Aksi Nyata Modul 1.1.pdf
TUGAS GURU PENGGERAK Aksi Nyata Modul 1.1.pdfElaAditya
 
ppt-modul-6-pend-seni-di sd kelompok 2 ppt
ppt-modul-6-pend-seni-di sd kelompok 2 pptppt-modul-6-pend-seni-di sd kelompok 2 ppt
ppt-modul-6-pend-seni-di sd kelompok 2 pptArkhaRega1
 
Materi Bimbingan Manasik Haji Tarwiyah.pptx
Materi Bimbingan Manasik Haji Tarwiyah.pptxMateri Bimbingan Manasik Haji Tarwiyah.pptx
Materi Bimbingan Manasik Haji Tarwiyah.pptxc9fhbm7gzj
 
IPA Kelas 9 BAB 10 - www.ilmuguru.org.pptx
IPA Kelas 9 BAB 10 - www.ilmuguru.org.pptxIPA Kelas 9 BAB 10 - www.ilmuguru.org.pptx
IPA Kelas 9 BAB 10 - www.ilmuguru.org.pptxErikaPuspita10
 
Demonstrasi Kontekstual Modul 1.2. pdf
Demonstrasi Kontekstual  Modul 1.2.  pdfDemonstrasi Kontekstual  Modul 1.2.  pdf
Demonstrasi Kontekstual Modul 1.2. pdfvebronialite32
 
04-Gemelli.- kehamilan ganda- duo atau triplet
04-Gemelli.- kehamilan ganda- duo atau triplet04-Gemelli.- kehamilan ganda- duo atau triplet
04-Gemelli.- kehamilan ganda- duo atau tripletMelianaJayasaputra
 
1.2.a.6. Demonstrasi Konstektual - Modul 1.2 (Shinta Novianti - CGP A10).pdf
1.2.a.6. Demonstrasi Konstektual - Modul 1.2 (Shinta Novianti - CGP A10).pdf1.2.a.6. Demonstrasi Konstektual - Modul 1.2 (Shinta Novianti - CGP A10).pdf
1.2.a.6. Demonstrasi Konstektual - Modul 1.2 (Shinta Novianti - CGP A10).pdfShintaNovianti1
 

Recently uploaded (20)

Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5
Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5
Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5
 
KONSEP KEBUTUHAN AKTIVITAS DAN LATIHAN.pptx
KONSEP KEBUTUHAN AKTIVITAS DAN LATIHAN.pptxKONSEP KEBUTUHAN AKTIVITAS DAN LATIHAN.pptx
KONSEP KEBUTUHAN AKTIVITAS DAN LATIHAN.pptx
 
Materi Pertemuan Materi Pertemuan 7.pptx
Materi Pertemuan Materi Pertemuan 7.pptxMateri Pertemuan Materi Pertemuan 7.pptx
Materi Pertemuan Materi Pertemuan 7.pptx
 
Modul 1.2.a.8 Koneksi antar materi 1.2.pdf
Modul 1.2.a.8 Koneksi antar materi 1.2.pdfModul 1.2.a.8 Koneksi antar materi 1.2.pdf
Modul 1.2.a.8 Koneksi antar materi 1.2.pdf
 
BAHAN SOSIALISASI PPDB SMA-SMK NEGERI DISDIKSU TP. 2024-2025 REVISI.pptx
BAHAN SOSIALISASI PPDB SMA-SMK NEGERI DISDIKSU TP. 2024-2025 REVISI.pptxBAHAN SOSIALISASI PPDB SMA-SMK NEGERI DISDIKSU TP. 2024-2025 REVISI.pptx
BAHAN SOSIALISASI PPDB SMA-SMK NEGERI DISDIKSU TP. 2024-2025 REVISI.pptx
 
MATERI EKOSISTEM UNTUK SEKOLAH MENENGAH ATAS
MATERI EKOSISTEM UNTUK SEKOLAH MENENGAH ATASMATERI EKOSISTEM UNTUK SEKOLAH MENENGAH ATAS
MATERI EKOSISTEM UNTUK SEKOLAH MENENGAH ATAS
 
PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...
PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...
PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...
 
Ppt tentang perkembangan Moral Pada Anak
Ppt tentang perkembangan Moral Pada AnakPpt tentang perkembangan Moral Pada Anak
Ppt tentang perkembangan Moral Pada Anak
 
aku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPAS
aku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPASaku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPAS
aku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPAS
 
Wawasan Nusantara sebagai satu kesatuan, politik, ekonomi, sosial, budaya, d...
Wawasan Nusantara  sebagai satu kesatuan, politik, ekonomi, sosial, budaya, d...Wawasan Nusantara  sebagai satu kesatuan, politik, ekonomi, sosial, budaya, d...
Wawasan Nusantara sebagai satu kesatuan, politik, ekonomi, sosial, budaya, d...
 
Modul Ajar Bahasa Indonesia - Menulis Puisi Spontanitas - Fase D.docx
Modul Ajar Bahasa Indonesia - Menulis Puisi Spontanitas - Fase D.docxModul Ajar Bahasa Indonesia - Menulis Puisi Spontanitas - Fase D.docx
Modul Ajar Bahasa Indonesia - Menulis Puisi Spontanitas - Fase D.docx
 
Kelompok 1_Karakteristik negara jepang.pdf
Kelompok 1_Karakteristik negara jepang.pdfKelompok 1_Karakteristik negara jepang.pdf
Kelompok 1_Karakteristik negara jepang.pdf
 
Modul Ajar Biologi Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka [abdiera.com]
Modul Ajar Biologi Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka [abdiera.com]Modul Ajar Biologi Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka [abdiera.com]
Modul Ajar Biologi Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka [abdiera.com]
 
TUGAS GURU PENGGERAK Aksi Nyata Modul 1.1.pdf
TUGAS GURU PENGGERAK Aksi Nyata Modul 1.1.pdfTUGAS GURU PENGGERAK Aksi Nyata Modul 1.1.pdf
TUGAS GURU PENGGERAK Aksi Nyata Modul 1.1.pdf
 
ppt-modul-6-pend-seni-di sd kelompok 2 ppt
ppt-modul-6-pend-seni-di sd kelompok 2 pptppt-modul-6-pend-seni-di sd kelompok 2 ppt
ppt-modul-6-pend-seni-di sd kelompok 2 ppt
 
Materi Bimbingan Manasik Haji Tarwiyah.pptx
Materi Bimbingan Manasik Haji Tarwiyah.pptxMateri Bimbingan Manasik Haji Tarwiyah.pptx
Materi Bimbingan Manasik Haji Tarwiyah.pptx
 
IPA Kelas 9 BAB 10 - www.ilmuguru.org.pptx
IPA Kelas 9 BAB 10 - www.ilmuguru.org.pptxIPA Kelas 9 BAB 10 - www.ilmuguru.org.pptx
IPA Kelas 9 BAB 10 - www.ilmuguru.org.pptx
 
Demonstrasi Kontekstual Modul 1.2. pdf
Demonstrasi Kontekstual  Modul 1.2.  pdfDemonstrasi Kontekstual  Modul 1.2.  pdf
Demonstrasi Kontekstual Modul 1.2. pdf
 
04-Gemelli.- kehamilan ganda- duo atau triplet
04-Gemelli.- kehamilan ganda- duo atau triplet04-Gemelli.- kehamilan ganda- duo atau triplet
04-Gemelli.- kehamilan ganda- duo atau triplet
 
1.2.a.6. Demonstrasi Konstektual - Modul 1.2 (Shinta Novianti - CGP A10).pdf
1.2.a.6. Demonstrasi Konstektual - Modul 1.2 (Shinta Novianti - CGP A10).pdf1.2.a.6. Demonstrasi Konstektual - Modul 1.2 (Shinta Novianti - CGP A10).pdf
1.2.a.6. Demonstrasi Konstektual - Modul 1.2 (Shinta Novianti - CGP A10).pdf
 

Tembang Macapat XI Semester 2.pdf

  • 1. Tembang Macapat S M A N 1 P A S U R U A N • gulangen ing kalbu •
  • 2. S M A N 1 P A S U R U A N Nama : Aunillahi Aesyi Kelas : XI MIPA 1 Absen : 6 Mapel : Bahasa Jawa Pengajar: Dety Kurnia, S.Pd
  • 3. Daftar Isi Filosofi 1 Maskumambang 3 Mijil 3 Sinom 4 Kinanthi 4 Asmaradana 5 Gambuh 5 Dhandanggula 6 Durma 6 Pangkur 7 Megatruh 7 Pocung 8 Sasmita & Watak 9 Ancas 10 Paugeran 11 Guru Gatra Guru Lagu Guru Wilangan 12 Tabel Paugeran 13 Unsur Kebasaan 14 Tembung Kawi 15 Dasanama 16 Tembung Garba 17 Sandi Asma 18 Sandi Karsa 19 Catatan 20
  • 5. Tembang Macapat yaiku syair utawa geguritan tradisional Jawa sing nduweni makna tartamtu. Tembang Macapat dilagukake serta kaiket paugeran tartamtu. Kaping Sawelas Panembangan yaiku ngenani Perjalanan Kauripan Manungsa mulai lair nganti ngadep marang kuasa Tembang Macapat 2
  • 6. Maskumambang Mijil 3 Maskumambang nyaritakake ngenani kahanan manungsa wektu isih arupa janin ing jero kandhutan siji ibu Mijil nyaritakake proses laire manungsa. Mijil utawa 'mbrojol' kang ateges metua jabang bayi yaiku manungsa.
  • 7. Sinom Kinanthi 4 Sinom = masa enom Sinom nyaritakake proses perkembangan dhiri bayi nganti bocah- bocah, wiwit saka lungguh, merangkak, lumaku nganti mlayu Kinanthi nyaritakake ngenani masa pembentukan jatidhiri lan meniti dalan pinuju gegayuhan. Kinanthi asale saka tembung 'kanthi' utawa 'tuntun' kang ateges menawa awake dhewe mbutuhake tuntunan utawa dalan kang bener ben gegayuhan awake dhewe bisa kasembadan
  • 8. Gambuh Asmaradana 5 Asmara artine tresna. Asmaradana nyaritakake arep masa-masa crita asmara, tresna asih, utawa larut jroning segara asih tresna. Gambuh asale saka tembung 'jumbuh' utawa 'bersatu'. Gambuh nyaritakake soal komitmen jero ningkahan kanggo nyawijekake tresna jero sa rumah tangga.
  • 9. Dhandanggula Durma 6 Dhandanggula nyaritakake proses nggolek kauripan kanggo nggayuh kemapanan sosial sarta kesejahteraan, cukup sandhang, papan, lan pangan. Durma asale saka tembung 'darma'. Durma nyaritakake menawa pawongan sediane kudu nglakoni kabecikan kaya sedhekah dudu mung karo dhuwit/harta, bisa karo senyuman lan elmu
  • 10. Pangkur Megatruh 7 Pangkur nggambarake hawa nepsu manungsa. Pangkur utawa 'mungkur' nduweni teges nyingkirake hawa nepsu lan angkara murka, sarta nepsu negatif kang ngrusak jiwa. Fase iki diajarke cara kanggo menahan angkara murka karo mlakokake prentah- prentah agama lan ajaran kabecikan, tawakal marang gusti Allah kang pungkasane pawongan bisa eling lan nduweni sipat neriman Megatruh utawa 'megat roh' ateges terpisahe nyawa saka jisim awake dhewe, terlepase ruh utawa nyawa pinuju keabadian. Megatruh nyaritakake ngenani pati manungsa.
  • 11. Pocung 8 Pocung ateges 'pocong' utawa 'jisim manungsa kang dibungkus kain kafan pethak'. Pocung nyaritakake fase pasareyan jisim manungsa lan rohe, nerusake kauripan ing alam akhirat tanggung jawab dhuwur amal pegawean lawase ing donya.
  • 12. Maskumambang Kambang Kampul Kenter Sasmita lan Watake Tembang 9 Tembang Sasmitane Watake Maskumambang Susah, sedih, melas asih, ngenes, nelangsa Mijil Mijil Wijil Wiyos Medal Sulastri Tinarbuka, asih, prihatin Sinom Sinom Taruna Anom Nom Mudha Pangrawit Ethes, kenes, susah, trenyuh, luruh Kinanthi Kinanthi Kanthi Seneng, Tresna asih, nuladhani, rasa menanti Asmaradana Asmaradana Asmara Brangta Kingkin Yungyun Tresna, sedhih, sengsem Gambuh Gambuh Buh Jumbuh Tambuh Grapyak, sumanak, sumedulur Dhandanggula Dhandang Sarkara Hartati Gulagrawa Madu Manis Tresna Luwes, gembira, endah, lan ndudut ati Pangkur Megatruh Pocung Kanthil Gandheng Pangkur Mungkur Ungkur Wuntat Sereng lan gagah, nepsu Megatruh Pegat Truh Duduk Wuluh Luh Sedhih lan kaentekan pangarep, prihatin, getun, keduwun Pocung Kluwak wanda "Cung" Sakpenake, sembrana, lan kurang greget, lumrahe kanggo geguyonan
  • 13. Ancase Tembang Macapat 10 Ancase Tembang Macapat yaiku dadi srana kanggo nuturi, mulang norma-norma islami marang wong liya kang disampekake karo cara bijak
  • 15. Guru Gatra Paugeran Tembang Macapat Guru Gatra yaiku akehe gatra (baris) saben sapada (bait) tembang Guru Wilangan Guru Wilangan yaiku akehe wanda (suku kata) ing saben gatra (baris) tembang Guru Lagu Guru Lagu yaiku dhong-dhinge/ tibane swara ing saben pungkasane gatra 12
  • 16. Tabel Paugeran Tembang Macapat Tembang Guru Gatra Guru Wilangan lan Guru Lagu Maskumambang Pocung Megatruh Gambuh Mijil Kinanthi Durma Pangkur Asmaradana Sinom Dhandanggula 4 4 5 5 6 6 7 7 7 9 10 10i 10a 8e 7u 9i 7a 6u 8a 12i 7a 12i 6a 8i 8a 12u 6a 8i 12a 12u 8i 8u 8i 8o 7u 10u 12i 8u 8o 10i 6o 10e 10i 6i 6u 8u 8i 8a 8i 8a 8i 12a 7i 6a 7a 8i 5a 7i 8a 11i 8u 7a 12u 8a 8i 8i 8a 8e/o 8a 7a 8u 8a 8a 8i 8a 8i 7i 8u 7a 8i 12a 13
  • 18. Tembung Kawi Tembung Kawi yaiku tembung-tembung sing asale saka Basa Jawa Tengahan/Kuno. Tembung Kawi biasane digunakake kanggo omongan sabendina, mula saiki wis arang keprungu. 15 Tuladha : Astha = wolu Bagaspati = srengenge Cakrawala = langit Ambeg = sipat Anapi = nanging Baka = langgeng Basmi = kobong Cintra = susah, cilaka Catur = papat Dwija = guru Daksa = pinter Eka =siji Grana = irung Jalu = lanang Kawuri = biyen
  • 19. Aja sira niru tindak kang tan becik, Sanadyan wong liya, Lamun pamuruke adi, Miwah ing tindak prayoga. (Pakubuwono IV, Wulang Reh) Dasanama Asale saka tembung ' dasa ' ateges ' sepuluh ' lan ' nama ' ateges jeneng /aran. Dasanama yaiku jenising tembung kang nduweni teges padha utawa meh padha tegese. 16 Tuladha : Yèn = yan, mênawa, bilih, upama, upami, lamun, kalamun. Bêcik = adi, adya, ayu, sae, tama, ajêng, yogya, darma, arja, pênêt, santa, pelag, suba, tulyasri, yoga. Lan = dan, lèn, lawan, kalawan, miwah, tanapi, apituwin. Kowe = andika, rika, ta, kita, pakênira, sira, pukulun, paduka, pêna, dika, pantèn.
  • 20. Tembung Garba Tembung Garba yaiku tembung loro sing digandheng dadi siji kanthi ngurangi cacahing wanda 17 Tuladha : Amamangun karyenak tyasing sasama • Karyenak = Kari + Enak Dumeling kapyarsa sabawa sung warti Kapyarsa = Kapireng + Arsa Deha Iki aneng geni Aneng = Ana + Ing
  • 21. Rarasing kang sekar sarkara mrik Den aksama dening sang sudyarsa Ngawikan wengkuning reh Beraweng para ratu Ilanga kang sesengker sarik Rongas westhining angga Gagating tyot antuk Wartaning kang para tama Sinung tengran sembah trus sukaning budi Tataning kang carita Sandi Asma Sandi Asma yaiku jeneng pangarang/pangripta kang disamarake Asmane pangripta dipedhot-pedhot (wanda-wanda utawa aksara-aksara) ing awalan ukara saben gatra. 18 Tuladha : Sandi Asma : Raden Ngabei Rongga Warsita
  • 22. Sandi Karsa 19 Sandi Karsa yaiku tema, gagasan utawa kekarepan kang disamarake Gagasan dipedhot-pedhot (wanda-wanda utawa aksara-aksara) ing awalan ukara saben gatra. Dimen lebdeng kawruh Ing pakaryan mrih trengginas Nalar mulur rinengga ambeg berbudi Anjrah mring para siswa Pepinginan kang samya kae Esthining tyas maujud Naning mulya Dina-dina kepungkur Iku dadi landhasaneki Dina kang bakal teka Ing Pangangkah tumus Kita bangsa Indonesia Anemahi jaman Nyrambahi Nuswantara Tuladha : Sandi Karsa : Dina Pendidikan
  • 24. S M A N 1 P A S U R U A N Padha gulangen ing kalbu, ing sasmita amrih lantip. Aja pijer mangan nendra, kaprawiran den kaesthi. Pesunen sariranira, sudanen dhahar lan guling.