This presentation deals with various classification of Swedana

1. CLASSIFICATION OF
SWEDANA
Dr. Akshay Shetty
Assistant Professor
Department of Panchakarma
SSRAMC H Inchal

2. Contents
Objective
Classification of swedana
Summary
References
19/05/2022 CLASSIFICATION OF SWEDANA (Dr Akshay Shetty) 2

3. Objective
By the end of this presentation the
learners must be able to---
1. Classify swedana
19/05/2022 CLASSIFICATION OF SWEDANA (Dr Akshay Shetty) 3

4. Dwidida
bheda
इत्युक्तो द्विद्विधः स्वेदः संयुक्तोऽद्विगुणैर्न च||६५||
एकाङ्गसिानङ्गगतः द्विग्धो रूक्षस्तथैि च|
इत्येतत्त्रिद्विधं िन्द्िं स्वेदमुद्विश्य कीद्वतनतम||६६|| Ca.Su 14
द्विद्विधः स्वेदः- संशमर्ीयः, संशोधर्ाङ्गभूतश्च| Su Ch 32
(Dalhana)
19/05/2022 CLASSIFICATION OF SWEDANA (Dr Akshay Shetty) 4

5. • Anagni
• Sagni
On the basis of agni
• Sarvanga
• सिानङ्गगताः प्रस्तरजेन्ताकादयः
• Ekanga
• एकाङ्गगताः सङ्करर्ाड्यादयः
On the basis of site
19/05/2022 CLASSIFICATION OF SWEDANA (Dr Akshay Shetty) 5

6. On the basis of guna
•Snigdha
•Ruksha
On the basis of action
•Samshamaniya
•Shodhaniya
19/05/2022 CLASSIFICATION OF SWEDANA (Dr Akshay Shetty) 6

7. Trividha bheda
व्याधौ शीते शरीरे च महार् स्वेदो महाबले|
दुबनले दुबनलः स्वेदो मध्यमे मध्यमो द्वहतः||७||
Ch.Su 14
19/05/2022 CLASSIFICATION OF SWEDANA (Dr Akshay Shetty) 7

8. Trividha
sweda
According to
bala
Mahana Madhyama Durbala
According
to guna
Snigdha Ruksha
Snigdha
ruksha
19/05/2022 CLASSIFICATION OF SWEDANA (Dr Akshay Shetty) 8

9. Chaturvidha bheda
चतुद्विनधः स्वेदः; तद्यथा- तापस्वेद, ऊष्मस्वेद,
उपर्ाहस्वेदो, द्रिस्वेद इद्वत; अत्र
सिनस्वेदद्विकल्पािरोधः ||३|| Su.Ch 32,A.Sa.Bh.Pr
तपर्ं तापः, ऊष्मा बाष्पः, उपर्ह्यते इत्युपर्ाहो बन्धर्द्वमत्यथनः, द्रितीद्वत द्रिः कषाय
क्षीराद्वदः|
अत्र एषु चतुषुन सिेषां त्रयोदशार्ामद्वप चरकोक्तार्ां सङ्करप्रभृतीर्ामिरोधः| तत्र ताप
स्वेदे कन्द्दुग्रहणादेि जेन्ताककषूनक
ु टीक
ू पहोलकस्वेदाः पञ्चैिान्तभनित्त्न्त, ऊष्मस्वेदे
सङ्करप्रस्तराश्मघर्र्ाडीक
ु म्भीभूस्वेदाः षडप्यन्तभनित्त्न्त, द्रिस्वेदे पररषेकािगाहाि
न्तभनितः||३||
19/05/2022 CLASSIFICATION OF SWEDANA (Dr Akshay Shetty) 9

10. Tapa sweda (तपर्ं तापः)
Usma sweda (ऊष्मा बाष्पः)
Upanaha sweda (उपर्ह्यते इत्युपर्ाहो बन्धर्द्वमत्यथनः)
Drava sweda ( द्रितीद्वत द्रिः कषायक्षीराद्वदः)
19/05/2022 CLASSIFICATION OF SWEDANA (Dr Akshay Shetty) 10

11. Sapta vidha
स्वेद: सप्तद्विद्वध: प्रोक्तो लोष्ट्सस्वेदो अद्विज्वलस्वेद: घद्वटजलस्वेद:
फलस्वेदो बालुकास्वेदश्च II Ha.Sa
19/05/2022 CLASSIFICATION OF SWEDANA (Dr Akshay Shetty) 11

12. Sapta
sweda
Loshta sweda
Baspa sweda
Agnijwala sweda
Gati sweda
Jala sweda
Phala sweda
Baluka sweds
19/05/2022 CLASSIFICATION OF SWEDANA (Dr Akshay Shetty) 12

13. Astha vidha ( Ka.Sa)
Hasta
Pradeha
Nadi
Prastara
Sankara
Upanaha
Avagaha
Pariseka
19/05/2022 CLASSIFICATION OF SWEDANA (Dr Akshay Shetty) 13

14. कफमेदोत्त्िते िायौ द्वर्िातातपगुरुप्रािरणद्वर्युद्धाध्वव्यायामभारहरणामषषः स्वेद
मुत्पादयेद्वदद्वत ||१५|| Su Ch 32
19/05/2022 CLASSIFICATION OF SWEDANA (Dr Akshay Shetty) 14
Nivata
Atapa
Gurupravarana
Niyuddha
Adhva
Vyayama
Bharabhana
Krodha

15. Dasha vidha
व्यायाम उष्णसदर्ं गुरुप्रािरणं क्षुधा|
बहुपार्ं भयक्रोधािुपर्ाहाहिातपाः||६४||
स्वेदयत्त्न्त दशैताद्वर् र्रमद्विगुणादृतते|६५|
Ca.Su 14
19/05/2022 CLASSIFICATION OF SWEDANA (Dr Akshay Shetty) 15

16. Trayodasha sweda
सङ्करः प्रस्तरो र्ाडी पररषेकोऽिगाहर्म|
जेन्ताकोऽश्मघर्ः कषूनः क
ु टी भूः क
ु त्त्म्भक
ै ि च||३९||
क
ू पो होलाक इत्येते स्वेदयत्त्न्त त्रयोदश|
तार् यथाित प्रिक्ष्याद्वम सिानर्ेिार्ुपूिनशः||४०|| Ca.Su 14
19/05/2022 CLASSIFICATION OF SWEDANA (Dr Akshay Shetty) 16

17. Summary
Classify swedana
19/05/2022 CLASSIFICATION OF SWEDANA (Dr Akshay Shetty) 17

18. References
Charaka Samhita
Sushruta Samhita
Astanga sangraha
Astanga hridaya
Harita Samhita
Kashyapa samhita
19/05/2022 CLASSIFICATION OF SWEDANA (Dr Akshay Shetty) 18

19. THANK
YOU
19/05/2022 CLASSIFICATION OF SWEDANA (Dr Akshay Shetty) 19