4. Sa araling ito, inaasahan na:
• matutukoy ang mga pangyayaring nagbigay-
daan sa pag-usbong ng pakikibaka ng bayan.
5. Pagkakaroon ng Panggitnang Lipunan
(Middle Class) na nakapag-aral.
6. Pagpapatibay ng Dekretong Edukasyon
ng 1863
8. 5. Pagkakaroon ng Panggitnang Lipunan (Middle Class) na nakapag-aral.
Ang mga Pilipinong naka-aangat sa lipunan ay nakapag-aral. Sila rin ay
naglakbay at nag-aral sa ibang bansa. Namulat sila sa kaisipang liberal at sa
mapaniil na pamamalakad ng mga Espanyol sa ating bansa. Sila ay humiling ng
pagbabago sa mga Espanyol.
Sa pagbubukas ng Pilipinas sa pandaigdig na kalakalan noong 1834, ang mga
magangalakal na Ingles, Amerikano, at Tsino ay nagpasok ng malaking kapital sa
bansa. Dahil dito, naging masagana ang pamumuhay ng mga katutubo at
sumulpot din ang panggitnang lipunang (middle class) Pilipino. Marami ang
yumaman at sila ay nagmay-ari ng maraming lupain, mga kalakalang panlabas,
at nalinang ang mga pinagkukunang yaman ng Pilipinas.
9. Gumanda ang pamumuhay ng mga Panggitnagn Lipunang Pilipino, napag-aral
nila ang kanilang mga anak, lumawak ang kanilang kaalaman, at nagkaroon sila ng
pagkakataong makihalubilo sa mga matataas ang kinatatayuan sa lipunan. Naiba
ang kanilang pananaw at naghangad silang maiba ang kanilang kalagayan. Napuna
nila ang mga maling gawain ng mga Espanyol at nag-isip din sila kung paano nila
mapabubuti ang katayuan ng mga Pilipino. Minithi nilang iahon ang Pilipinas sa
pagkaalipin sa mga dayuhan. Kabilang sa mga magigiting na mamamayang
Pilipinong ito sina Dr. Jose P. Rizal, Padre Pedro Pelaez, Padre Jose Burgos,
Marcelo H. del Pilar, ang magkapatid na Juan at Antonio Luna, Jose Ma.
Panganiban, Mariano Ponce, Graciano Lopez Jaena, at Dr. Pedro Paterno.
12. 6. Pagpapatibay ng Dekretong Edukasyon ng 1863
Ipinag-utos ng Hari ng Espanya
ang pagtatatag ng paaralang
primarya para sa mga lalaki at babae
sa bawat lalawigan noong 1863.
Ipinag-utos din niya ang
pagpapatayo ng paaralang normal
para sa mga guro sa ilalim ng
pamamahala ng mga Heswita.
Sapilitan at walang bayad ang pag-
aaral sa primarya. Wikang Espanyol
ang ginagamit sa pagtuturo.
13. Nagbukas ng mga paralang pambayan ayon sa
itinakda ng Kautusan noong 1863. Naging inspektor
at tagasuri nito ang mga kura paroko.
Maraming kaalaman ang itinuro sa mga
kalalakihan tulad ng heograpiya, pagsasaka,
kasasayang Espanyol, matimatika, pagsulat, Doctrina
Christiana, kagandahang asal, at pag-awit. Ang mga
ito ay itinuro rin sa mga kababaihan maliban lamang
sa pagsasaka, heograpiya, at kasaysayang Espanyol.
Pagbuburda, paggagantsilyo, at pagluluto ang kapalit
na itinuro sa kanila.
6. Pagpapatibay ng Dekretong Edukasyon ng 1863
14. Karamihan sa mga nakapag-aral na Pilipino
ay iyong mga mayayaman lamang. Ipinag-utos
ng Hari ng Espanya na ituro ang wikang
Espanyol sa mga Pilipino, ito ay dahil sa
pangamba ng mga Espanyol na magkaroon ng
isang wikang pambansa ang mga katutubo. Ito
ang maaaring magbuklod sa kanila at maaaring
magamit upang humingi ng pagbabago o
magamit laban sa kanila.
6. Pagpapatibay ng Dekretong Edukasyon ng 1863
15. Hindi maikakaila na nagkaroon din ng
magandang bunga ang pagbubukas ng mga
paaralan sa mga Pilipino. Nakita ng mga
Pilipino ang halaga ng edukasyon para sa
kaunlaran ng bansa. Namulat ang kanilang
kaisipan at pananaw sa buhay at sa bayan.
Nabuksan ang kanilang mga mata. Sumibol ang
kanilang diwang makabayan. Sila ay gumawa
ng iba’t ibang mga hakbang upang makatulong
sa kapwa Pilipino at maging malaya.
6. Pagpapatibay ng Dekretong Edukasyon ng 1863
17. -ang pagtatatag ng escuela normal sa
Pilipinas katulad ng mga sumusunod:
-Unibersidad ng Santo Tomas
-Ateneo Municipal
-Colegio de santa Isabel
-Colegio de Santa Rosa
-Colegio de Santa Rita
24. Ano-ano ang mga pandigdigang
pangyayari nagbigay-daaan tungo sa pag-
usbong ng pakikibaka ng Bayan
Pagkakaroon ng Panggitnang Lipunan
(Middle Class) na nakapag-aral.
Pagpapatibay ng Dekretong Edukasyon
ng 1863
25. Unang pangkat: Gumawa ng isang tula tungkol sa Pag-usbong ng kamalayang
makabansa.
Hahatin sa 4 na pangkat ang klase,
https://www.youtube.com/watch?v=Jm9Fsne8KME
Ika-2 pangkat: Gumawa ng isang maikling awit(sa tono ng Ako ay May Lobo)
tungkol sa Pag-usbong ng pag-usbong ng kamalayang
makabansa.
ikalong pangkat: Gumawa ng dula-dulaan tungkol sa pagbubukas ng suez
Canal
Ika-4 na pangkat: Gumawa ng dula-dulaan tungkol sa Pagkakaroon ng iba’t
ibang antas sa lipunan
26. Papaano nakatulong ang
Pagbubukas ng Suez Canal
(1869) at pagbabago ng antas sa
Lipunan sa pag-usbong ng
kamalayang Makabayan ng mga
Pilipino?
27. Kumpletuhin ang mga sumusunod na pahayag
Ang Suez Canal ay isang artipisyal na daluyan ng tubig na
nagdurugtong sa _______Sea at _______Sea Nang mabuksan
ang Suez Canal ang dating ___ buwang paglalakbay ay naging 1
buwan na lamang.
Dahil sa napabilis ang paglabas-masok ng mga
manganaglakal at kalakalan, bumilisdin ang pasok ng mga
kaisipang liberal tulad ng kalayaan,__________ at
__________. Dahil din dito ay nagkaroon ng pagkakataon ang
mga maaalwang Pilipino na _______
1 2
3
4
5
6
28. Kumpletuhin ang mga sumusunod na pahayag
Sa panahon ng pananakop ng mga Español, ang mga
mananakop ang pinakamataas na uri ng tao sa lipunan.______
ang tawag sa mga español na ipinanganak sa Espanya subalit
nanirahan a Pilipinas. _______ naman ang tawag sa mga
español na ipinanganak sa Pilpinas. ______ o creoles ang
tawag sa mga anak ng español at katutubong maharlika. Ang
dating maharlika at mga may-ari ng malalawak na lupain ay
tinawag na _________. Principales ang tawag sa nagsilbi sa
pamahalaan bilang gobernadorcillo o cabeza de barangay.
7
8
9
10
29. Kumpletuhin ang mga sumusunod na pahayag
Tinawag naman na _______ ang mga anak ng
principales na nakapag-aral sa ibang bansa.
Samantalang ang mga ordinaryong tao o mga katutubo ay
tinawag na _______.
11
12
