Εθισμός μαθητών Λθκείου στο διαδίκτυο

1. Εθισμός μαθητών λυκείου
στο διαδίκτυο
Τμήμα: Α4’ project
Συντονιστής: Ηλίας Φωτιάδης
Σχολικό έτος: 2016-17 (B’ τετράμηνο)

2. Μαθητές
Ενές Φατήχ Μουσταφά
ΜουμίνΑλή Κάαν Μπατού
Ντουρανίδου Νικολέττα
Οργιανέλης Ηλίας
Ουρεϊλίδης Γιώργος
Παπαδόπουλος Νίκος
Παπαναστασίου Σωτηρία
Παπάζογλου Ευάγγελος
Παπαθεοδώρου Βασιλική
Παπανικολάου Ελένη
Παρασίδης Ηλίας
Πασαλίδου Ναταλία
Παχούμη Ειρήνη
Πελτέκης Χρήστος
Περεντέ Μεμέτ Ντουιγκού
Ποζίδου Ελπίδα
Πολίτης Χρήστος
Ράπτη Μαρία
Ράπτης Δήμος
Ρετζέπ Ουφούκ
Ρόϊδος Κωνσταντίνος
ΣαββουλίδουΣοφία
Σιδεράς Δημήτρης
Σιδηρόπουλος Γιώργος
Χουσεΐν Ερέν

3. Προφίλ εθισμένου εφήβου στο
διαδίκτυο
• Προβλήματα στις σχέσεις με τους συνομηλίκους
• Έλειψη εμπιστοσύνης στις ικανότητές τους
• Μειονεκτικά συναισθήματα για την εμφάνιση ή την
συμπεριφορά τους
• Εσωστρέφεια
• Έλλειψη αυτοπεποίθησης

4. Συμπτώματα εθισμένου εφήβου
στο διαδίκτυο (1)
• Η υπερβολική ενασχόληση με το διαδίκτυο
• Η ανάγκη για αύξηση του χρόνου ενασχόλησης
για την άντληση ίσου βαθμού ικανοποίησης
• Ο καταναγκαστικός χαρακτήρας της ενασχόληση
αυτής
• Η σταδιακή απομάκρυνση από το εξωτερικό
περιβάλλον

5. Συμπτώματα εθισμένου εφήβου
στο διαδίκτυο (2)
• Η αντίληψη πως οτιδήποτε έξω από το
διαδίκτυο είναι βαρετό και ανούσιο
• Η σταδιακή αύξηση της μοναχικότητας με
παράλληλη εμφάνιση καταθλιπτικών
συμπτωμάτων

6. Επιπτώσεις εθισμένου εφήβου
στο διαδίκτυο
• Προσωπική ζωή
• Κοινωνική ζωή

7. Επιπτώσεις στην προσωπική ζωή (1)
– Οικογενειακά προβλήματα
– Ακαδημαϊκά προβλήματα
• Μείωση ωρών μελέτης
• Σημαντική μείωση στους βαθμούς
• Χαμένες ώρες διδασκαλίας

8. Επιπτώσεις στην προσωπική ζωή (2)
– Σωματικά προβλήματα
• Διατροφικές διαταραχές
• Διαταραχές του ύπνου και αλλαγή των συνηθειών ύπνου
• Παθήσεις σε οστά και μύες (π.χ. Σκολίωση)
• Μειωμένη αθλητική δραστηριότητα
• Ξηρά μάτια – μυωπία
• Ημικρανίες
• Παχυσαρκία από την καθιστική ζωή
• Παραμέληση προσωπικής υγιεινής

9. Επιπτώσεις στην κοινωνική ζωή
– Κοινωνική απομάκρυνση – Απομόνωση
– Απογοήτευση από την ζωή
– Περιορισμός ελευθέρου δημιουργικού χρόνου –
Δεύτερη ζωή στο διαδίκτυο
– Κατάθλιψη, χαμηλή αυτοεκτίμηση,
– Εγκληματικότητα - Αυτοκτονικός ιδεασμός

10. Σκοπός
Σκοπός της συγκεκριμένης ερευνητικής
εργασίας είναι να διερευνήσει το
σύγχρονο φαινόμενο του εθισμού στο
διαδίκτυο μαθητών του 2ου ΓΕΛ
Κομοτηνής

11. Στόχοι
Η εύρεση του ποσοστού των μαθητών που
θα χαρακτηριστούν εθισμένοι στο
διαδίκτυο, χρησιμοποιώντας
ερωτηματολόγιο με κριτήρια διάγνωσης
του εθισμού στο διαδίκτυο
Τρόποι αντιμετώπισης του φαινομένου του
διαδικτυακού εκφοβισμού

12. Μεθοδολογία
Μέσο συλλογής δεδομένων: ο καταρτισμός ενός
ερωτηματολογίου
Δείγμα: 106 μαθητές της Α’ τάξης και 19 μαθητές
της Β΄τάξης του 2ου Γενικού Λυκείου Κομοτηνής
Η συμμετοχή στην έρευνα ήταν προαιρετική,
εθελοντική και ανώνυμη

13. Αγόρια
52%
Κορίτσια
48%
Φύλο
Αγόρι
Κορίτσι

14. 8
29,6
18,4
30,4
13,6
0
5
10
15
20
25
30
35
Καθόλου Σπάνια Περιστασιακά Συχνά Πάντα
%
Συχνότητα
Πόσο συχνά διαπιστώνεις ότι παραμένεις σε σύνδεση με τον
υπολογιστή (login) περισσότερο από ό,τι σκόπευες αρχικά;
Καθόλου
Σπάνια
Περιστασιακά
Συχνά
Πάντα

15. Ποσοστό μαθητών που χάνουν τον ύπνο τους, εξαιτίας της μεταμεσονύχτιας σύνδεσης τους
με τον υπολογιστή
36,8
25,6
11,2
13,6
12,8
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Καθόλου Σπάνια Περιστασιακά Συχνά Πάντα
Συχνότητα
%
Καθόλου
Σπάνια
Περιστασιακά
Συχνά
Πάντα

16. Ποσοστό μαθητών που συλλαμβάνουν τον εαυτό τους να λέει κατά τη διάρκεια της
σύνδεσης με τον υπολογιστή "λίγα μόνο λεπτά ακόμα"
24
19,2
24,8
25,6
6,4
0
5
10
15
20
25
30
Καθόλου Σπάνια Περιστασιακά Συχνά Πάντα
Συχνότητα
%
Καθόλου
Σπάνια
Περιστασιακά
Συχνά
Πάντα

17. 31,2
32
16,8
12,8
7,2
0
5
10
15
20
25
30
35
Καθόλου Σπάνια Περιστασιακά Συχνά Πάντα
%
Συχνότητα
Ποσοστόμαθητώνπουσυχνά προσπαθούνναπεριορίσουντον χρόνοπου
περνάνεσεσύνδεσημε τονυπολογιστή και αποτυγχάνουν
Καθόλου
Σπάνια
Περιστασιακά
Συχνά
Πάντα

18. 34,4 36
12,8
8,8 8
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Καθόλου Σπάνια Περιστασιακά Συχνά Πάντα
%
Συχνότητα
Ποσοστόμαθητώνπουελέγχουντοηλεκτρονικόταχυδρομείο(e-mail),πριναπό
κάτιάλλοπουπρέπεινακάνουν
Καθόλου
Σπάνια
Περιστασιακά
Συχνά

19. 14,4
29,6
24,8
22,4
8,8
0
5
10
15
20
25
30
35
Καθόλου Σπάνια Περιστασιακά Συχνά Πάντα
%
Συχνότητα
Ποσοστό μαθητών/μαθητριώνπου συλλαμβάνουν τον εαυτότους να
ανυπομονείνα ασχοληθεί και πάλι με τον υπολογιστή
Καθόλου
Σπάνια
Περιστασιακά
Συχνά
Πάντα

20. 47,2
28
13,6
5,6 5,6
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
Καθόλου Σπάνια Περιστασιακά Συχνά Πάντα
%
Συχνότητα
Πόσοσυχνάνιώθεις να σε απασχολείησύνδεση,ενώ βρίσκεσαιεκτός υπολογιστή,καιπόσο συχνά
φαντασιώνεσαιοτιείσαισε σύνδεσημε τον υπολογιστή
Καθόλου
Σπάνια
Περιστασιακά
Συχνά
Πάντα

21. 36 36,8
19,2
5,6
2,4
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Καθόλου Σπάνια Περιστασιακά Συχνά Πάντα
%
Συχνότητα
Ποσοστόμαθητώνπουπροτιμούντησυγκίνησηπουτουςπροσφέρειη
ενασχόλησημε τον υπολογιστήαπότην επαφήμε ένα δικό τουςπρόσωπο
Καθόλου
Σπάνια
Περιστασιακά
Συχνά
Πάντα

22. 56,8
21,6
8,8 7,2 5,6
0
10
20
30
40
50
60
Καθόλου Σπάνια Περιστασιακα Συχνά Πάντα
%
Συχνότητα
Ποσοστό μαθητώνπου συχνά προτιμoύννα περάσουνπερισσότεροχρόνοσε
σύνδεση με τον υπολογιστήαπ' οτι να βγουν έξω με φίλους
Καθόλου
Σπάνια
Περιστασιακα
Συχνά
Πάντα

23. 26,83
30,89
21,14
13,82
7,32
0
5
10
15
20
25
30
35
Καθόλου Σπάνια Περιστασιακά Συχνά Πάντα
%
Συχνότητα
Ποσοστό μαθητών/μαθητριώνπουνίωθουν το φόβο πωςη ζωή χωρίς τον
υπολογιστή θαήταν βαρετή,κενή και δίχως χαρά
Καθόλου
Σπάνια
Περιστασιακά
Συχνά
Πάντα

24. 52,8
28,8
11,2
3,2 4
0
10
20
30
40
50
60
Καθόλου Σπάνια Περιστασιακα Συχνά Πάντα
%
Συχνότητα
Ποσοστόμαθητώνπουσυχνά ότανβρίσκονται εκτός σύνδεσηςνιώθουν θλιμμένοι,
κακόκεφοιήνευρικοί, κάτι που εξαφανίζεταιότανεπιστρέφουνστησύνδεσημε
τονυπολογιστή
Καθόλου
Σπάνια
Περιστασιακα
Συχνά
Πάντα

25. Ποσοστό μαθητών/μαθητριών που γίνονται αποτότομοι, φωνάζουν ή
αντιδρούν με εκνευρισμό, αν κάποιος τους ενοχλήσει κατά τη διάρκεια
της σύνδεσής τους με τον υπολογιστή
27,2
30,4
24,8
8
9,6
0
5
10
15
20
25
30
35
Καθόλου Σπάνια Περιστασιακά Συχνά Πάντα
Συχνότητα
%
Καθόλου
Σπάνια
Περιστασιακά
Συχνά
Πάντα

26. 20,8
26,4 27,2
21,6
4
0
5
10
15
20
25
30
Καθόλου Σπάνια Περιστασιακά Συχνά Πάντα
%
Συχνότητα
Ποσοστό μαθητώνπου παραμελούντην απασχόλησηστο σπίτι προκειμένου
να περάσουνπερισσότεροχρόνοσε σύνδεσημε τονυπολογιστή
Καθόλου
Σπάνια
Περιστασιακά
Συχνά
Πάντα

27. 16
29,6
26,4
19,2
8,8
0
5
10
15
20
25
30
35
%
Συχνότητα
Ποσοστόμαθητώντωνοποίωνοι άνθρωποιτου περιβάλλοντοςτους
διαμαρτύρονταιγια το χρόνοπου περνάνε σε σύνδεση με τον Η/Υ
Καθόλου
Σπάνια
Περιστασιακά
Συχνά
Πάντα

28. 40
31,2
13,6
5,6
9,6
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
Καθόλου Σπάνια Περιστασιακά Συχνά Πάντα
%
Συχνότητα
Ποσοστό μαθητών πουοι βαθμοί ή σχολική τους επίδοσηεπηρεάζονται
αρνητικά,λόγω του χρόνουπου περνάνεσεσύνδεση με τονΗ/Υ
Καθόλου
Σπάνια
Περιστασιακά
Συχνά
Πάντα

29. 36
41,6
10,4
5,6 6,4
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
Καθόλου Σπάνια Περιστασιακά Συχνά Πάντα
%
Συχνότητα
Ποσοστόμαθητώνπουημαθητική τουςαπόδοσηήηπαραγωγικότητατους
επηρεάζονταιαρνητικάεξαιτίαςτηςενασχόλησήςτουςμετονυπολογιστή
Καθόλου
Σπάνια
Περιστασιακά
Συχνά
Πάντα

30. 42,40
37,60
12,80
4,80
2,40
0,00
5,00
10,00
15,00
20,00
25,00
30,00
35,00
40,00
45,00
%
Συχνότητα
Ποσοστόμαθητών/μαθητριώνπουπροσπαθούννα
δικαιολογηθούνή λένε ψέμματα, όταν κάποιοςτους ρωτάτι
ακριβώςκάνουνόταν είναι σε σύνδεση με τον υπολογιστή
Καθόλου
Σπάνια
Περιστασιακά
Συχνά
Πάντα

31. Ποσοστό μαθητών που συχνά προσπαθούν να κρύψουν το χρόνο που έχουν
περάσεισε σύνδεση με τον υπολογιστή
40,8
25,6
22,4
6,4
4,8
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
Καθόλου Σπάνια Περιστασιακα Συχνά Πάντα
Συχνότητα
%
Καθόλου
Σπάνια
Περιστασιακα
Συχνά
Πάντα

32. 28,8
26,4 26,4
10,4
8
0
5
10
15
20
25
30
35
Καθόλου Σπάνια Περιστασιακά Συχνά Πάντα
%
Συχνότητα
Ποσοστό μαθητών/μαθητριώνπουαπωθούντις δυσάρεστεςσκέψειςγια τη ζωή
τους, χρησιμοποιώνταςκαθησυχαστικέςσκέψειςπου σχετίζονταιμε τη χρήση
του υπολογιστή
Καθόλου
Σπάνια
Περιστασιακά
Συχνά
Πάντα

33. 32
28
16,8
20
3,2
0
5
10
15
20
25
30
35
Καθόλου Σπάνια Περιστασιακά Συχνά Πάντα
%
Συχνότητα
Ποσοστόμαθητώνπουδημιουργείνέες
φιλίεςμε άλλουςχρήστεςυπολογιστή
Καθόλου
Σπάνια
Περιστασιακά
Συχνά
Πάντα

34. Συμπεράσματα (1)
• 3 στους 10 μαθητές δήλωσαν ότι πάντα
παραμένουν σε σύνδεση περισσότερο από όσο
σκόπευαν αρχικά
• 1 στους 10 χάνει πάντα τον ύπνο του λόγω της
μεταμεσονύχτιας σύνδεσης στο διαδίκτυο
Διαφαίνεται ότι η σύνδεση με το διαδίκτυο
μπορεί να προκαλέσει σε κάποιους μαθητές
απώλεια της αίσθησης του χρόνου

35. Συμπεράσματα (2)
• 6.4% των μαθητών δήλωσε ότι πάντα συνεχίζει να
παραμένει συνδεδεμένος με το διαδίκτυο αναφέροντας
«Λίγα μόνο λεπτά ακόμα»
• Το 7.2% των μαθητών ανέφεραν ότι πάντα
αποτυγχάνουν να ελαττώσουν τη χρήση του διαδικτύου
Φαίνεται ότι ορισμένοι μαθητές προσπαθούν
ανεπιτυχώς να ελέγξουν, να ελαττώσουν ή να
σταματήσουν τη χρήση του διαδικτύου

36. Συμπεράσματα (3)
• 3 στους 10 μαθητές ανυπομωνεί συχνά ή και
πάντα να ασχοληθεί και πάλι με τον υπολογιστή
• 1 στους 10 φαντασιώνεται συχνά ή και πάντα ότι
είναι σε σύνδεση με τον υπολογιστή
Αρκετοί μαθητές σκέφτονται το διαδίκτυο
διαρκώς, επικεντρώνοντας σε αυτή τη
δραστηριότητα

37. Συμπεράσματα (4)
• 78% προτιμούν να περάσουν περισσότερο χρόνο με
φίλους από τον Η/Υ
• 63% προτιμούν τη συγκίνηση που τους προσφέρει η
συναναστροφή με τους φίλους από την ενασχόληση με
τον Η/Υ
Μικρό ποσοστό μαθητών νιώθει την ανάγκη να
χρησιμοποιεί το διαδίκτυο για όλο και περισσότερο χρόνο
προκειμένου να αισθανθεί ικανοποίηση

38. Συμπεράσματα (5)
• 81% των μαθητών δε νιώθουν θλιμμένοι ή νευρικοί
όταν σταματήσουν τη χρήση του διαδικτύου
• 57% των μαθητών δε νιώθουν το φόβο ότι η ζωή τους
χωρίς τον Η/Υ θα ήταν βαρετή, κενή και δίχως χαρά
Στην πλειοψηφία των μαθητών δεν παρατηρούνται
συμπτώματα στέρησης, όταν επιχειρούν να ελαττώσουν ή
να σταματήσουν τη χρήση του διαδικτύου

39. Συμπεράσματα (6)
• 16% των μαθητών έχει μείωση της σχολικής επίδοσης
λόγω της ενασχόλησης με τον υπολογιστή
• 11% παρατήρησε μείωση της παραγωγικότητάς τους
εξαιτίας του Η/Υ
• 30% δήλωσαν ότι οι άνθρωποι του περιβαλλοντός τους
διαμαρτύρονται για το χρόνο που περνάνε σε σύνδεση με
τον Η/Υ
Διαφαίνεται ότι η σύνδεση με το διαδίκτυο μπορεί να
επηρεάσει αρνητικά την ακαδημαϊκή ενασχόληση

40. Συμπεράσματα (7)
• 23% των μαθητών δημιουργεί νέες φιλίες με
άλλους χρήστες υπολογιστή
• 18% απωθούν τις δυσάρεστες σκέψεις για τη
ζωή τους με τη χρήση του υπολογιστή
Διαφαίνεται ότι η σύνδεση με το διαδίκτυο
χρησιμοποιείται ως μέσο διαφυγής από
αισθήματα άγχους, κατάθλιψης, ανικανότητας

41. Τρόποι πρόληψης διαδικτυακού
εθισμού εφήβων
• Οικογενειακό περιβάλλον
• Σχολικό περιβάλλον
• Κοινωνικό περιβάλλον
• Κρατική μέριμνα

42. Οικογενειακό περιβάλλον (1)
• Οι γονείς οφείλουν να θέτουν χρονικά όρια στα παιδιά
• Ενασχόληση και εκπαίδευση των γονέων σε θέματα
διαδικτύου, να αφιερώνουν χρόνο στο internet, μαζί με
τα παιδιά τους
• Ο υπολογιστής να τοποθετείται σε κοινόχρηστο χώρο
μέσα στο σπίτι
• Να χρησιμοποιούνται ειδικά φίλτρα για τις επιβλαβείς
ιστοσελίδες

43. Οικογενειακό περιβάλλον (2)
• Επικοινωνία με γονείς και ερωτήσεις για το αν υπήρξε
κάποιο πρόβλημα κατά τη χρήση του διαδικτύου
• Ενημέρωση των παιδιών από μικρή ηλικία για την
ύπαρξη του εθισμού και τις συνέπειές του
• Ενθάρρυνση των παιδιών για ενασχόληση με αθλητικές
δραστηριότητες
• Προσεκτική online δραστηριότητα των γονιών ώστε να
αποτελέσουν θετικό πρότυπο

44. Σχολικό περιβάλλον (1)
• Ευαισθητοποίηση των εκπαιδευτικών-ενημέρωση για
την ύπαρξη του φαινομένου
• Εκπαίδευση των εκπαιδευτικών στη χρήση
ηλεκτρονικών υπολογιστών, προκειμένου να
πραγματοποιούνται σχολικές εργασίες μέσω αυτών
• Προαγωγή της χρήσης του υπολογιστή ως εργαλείο
μελέτης και ενημέρωσης, και όχι αποκλειστικά σαν μέσο
ψυχαγωγίας

45. Σχολικό περιβάλλον (2)
• Εκπαίδευση των μαθητών για τις διάφορες
εφαρμογές και τη διευκόλυνσή τους στη χρήση
διαδικτυακών μηχανών αναζήτησης
• Παροχή διαδικτύου μέσα στο σχολικό περιβάλλον,
με password/login και μέγιστο χρόνο χρήσης (π.χ.
45 λεπτά/ημέρα). Φίλτρα που απαγορεύουν την
είσοδο σε ακατάλληλες ιστοσελίδες θα πρέπει να
χρησιμοποιούνται

46. Σχολικό περιβάλλον (3)
• Ενημέρωση των γονέων μέσω του σχολείου για τον
εθισμό στο διαδίκτυο και τα σημεία αναγνώρισης της
προβληματικής χρήσης
• Ύπαρξη σχολικού ψυχολόγου με εκπαίδευση στην
αντιμετώπιση της κατάχρησης διαδικτύου, προκειμένου
να αντιμετωπισθούν τα παιδιά που θα αντιμετωπίσουν
ανάλογο πρόβλημα
• Να διδαχθεί η υπεύθυνη και ασφαλής χρήση του
διαδικτύου

47. Κοινωνικό περιβάλλον (1)
• Χρήση φίλτρων και ορίου χρήσης (π.χ. 3 ώρες
σε ημερήσια επίσκεψη) σε internet café
• Ενημέρωση γονέων και παιδιών με σχετικές
καταχωρήσεις σε Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης
για το φαινόμενο, τις μονάδες ενημέρωσης
και αντιμετώπισης, τις συμβουλευτικές
τηλεφωνικές γραμμές κ.α.

48. Κοινωνικό περιβάλλον (2)
• Παροχή πληροφορίας για την ασφαλή χρήση
διαδικτύου με έντυπο υλικό σε μέρη που
συχνάζουν οι έφηβοι (σινεμά, ταχυφαγεία,
αίθουσες bowling), καθώς και μέσα από
ιστοσελίδες που επισκέπτονται, με τη βοήθεια
οργανισμών ή/και ιδιωτικών σχετικών
εταιρειών

49. Κρατική μέριμνα
• Ενημέρωση του κοινού (έφηβοι και γονείς)
• Εφαρμογή των μέτρων για το σχολικό
περιβάλλον
• Νομοθεσία για τη λειτουργία των internet
café

50. Θεραπεία του εθισμού στο
διαδίκτυο (1)
• Κατανόηση του προβλήματος από το οποίο πάσχει
• Ο εκπαιδευτικός οφείλει να εδραιώσει μια σχέση
εμπιστοσύνης με τον εθισμένο έφηβο.
• Ομάδες υποστήριξης
• Ο ασθενής να παροτρυνθεί να αναπτύξει
εναλλακτικές δραστηριότητες και ενδιαφέροντα

51. Θεραπεία του εθισμού στο
διαδίκτυο (2)
• Αποχή από την συγκεκριμένη εφαρμογή που
έχει αναδειχθεί ως η πιο προβληματική.
• Εκμάθηση ενός ορθολογικότερου τρόπου
χρήσης των νέων τεχνολογικών πό τον έφηβο.
• Συμβουλευτική παρέμβαση στον έφηβο και την
οικογένεια
• Συνεργασία εκπαιδευτικών με γονείς

52. Εξειδικευμένα συμβουλευτικά κέντρα απεξάρτησης
παιδιών και εφήβων στους Η/Υ και το διαδίκτυο στην
Ελλάδα (1)
• Ειδικό Ιατρείο τηςΨυχιατρικής κλινικής
παιδιών και εφήβων Ιπποκράτειου
Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης
• Μονάδα ΕφηβικήςΥγείας (Μ.Ε.Υ.) Νοσοκομείου
Παίδων “Αγλαΐα Κυριακού”
• Ειδικό τμήμα συμβουλευτικής στο ΚΕΘΕΑ
Πλεύση

53. Εξειδικευμένα συμβουλευτικά κέντρα απεξάρτησης
παιδιών και εφήβων στους Η/Υ και το διαδίκτυο στην
Ελλάδα (2)
• Γραμμή βοήθειας “Υποστηρίζω” 8001180015/
help@saferinternet.gr του Ελληνικού Κέντρου
Ασφαλούς Διαδικτύου
• Το online κέντρο netaddiction.com
• Μη κερδοσκοπική Ελληνική Εταιρεία Μελέτης
της Διαταραχής Εθισμού στο διαδίκτυο με έδρα
τη Λάρισα

54. Βιβλιογραφικές αναφορές (1)
• Σοφός,Α. (2009) (επιμ). Παιδαγωγικές διαστάσεις των νέων Μέσων.
Ενίσχυση του μιντιακού γραμματισμού για ένα ασφαλές διαδίκτυο.
Αθήνα: Γρηγόρη.
• Σκαρλάτου, Μ.Π. (2013). Απόψεις και στάσεις μαθητών/μαθητριών
δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (ηλικίας 12-18 ετών) για τον
εθισμό στο διαδίκτυο και τη σχέση του με το διαδικτυακό
εκφοβισμό: αίτια, συνέπειες και τρόποι αντιμετώπισης από τη
σκοπιά των εφήβων. Αδημοσίευτη Μεταπτυχιακή εργασία,
ΠαιδαγωγικήΣχολή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

55. Βιβλιογραφικές αναφορές (2)
• Παπαδημητριού, Α. & Σεμεντεριάδης Θ. (2014). Εθισμός στο
διαδίκτυο και νέοι , Εκπαιδευτική Επικαιρότητα , 6(1): 14 – 19
• Μπόνια, Π. (2015). Εθισμός στο διαδίκτυο. Αίτια, συνέπειες και
πρόληψη – μια έρευνα σε μαθητές γυμνασίου.
Αδημοσίευτη πτυχιακή εργασία, Σχολή Διοίκησης και
Οικονομίας ,Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων , Α.Τ.Ε.Ι.
Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης

56. Βιβλιογραφικές αναφορές (3)
Θεοδώρου, Σ. (2009). Επιπτώσεις της κατάχρησης του ∆ιαδικτύου
στην προσωπική, επαγγελματική και κοινωνική ζωή του σύγχρονου
ανθρώπου. Μια θεωρητική και εμπειρική διερεύνηση.
Αδημοσίευτη Μεταπτυχιακή εργασία, Σχολή Οικονομικών και
Κοινωνικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
Λαμπαδάριος –Τουπεκτζής, Μ.Α. (2013). Εθισμός στο διαδίκτυο και
παιδιά του δημοτικού. Αδημοσίευτη πτυχιακή εργασία, Σχολή
Διοίκησης και Οικονομίας ,Τμήμα Διαχείρισης Πληροφοριών ,
Α.Τ.Ε.Ι. Καβάλας

57. Βιβλιογραφικές αναφορές (4)
Δασκαλάκη, Φ. & Σκουρβουλιανάκη Κ. (2015). Πληροφοριακό
Σύστημα για Μελέτη του Εθισμού και του Κυβερνοεκφοβισμού.
Αδημοσίευτη πτυχιακή εργασία, ΣχολήΤεχνολογικών
Εφαρμογών,Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής , Α.Τ.Ε.Ι. Κρήτης
Σιώμος, Κ.Ε. (2008). Εθισμός των εφήβων στους ηλεκτρονικούς
υπολογιστές και το διαδίκτυο: ψυχιατρικά συμπτώματα και
διαταραχές ύπνου. Διδακτορική Διατριβή, Ιατρική Σχολή,
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.

58. Βιβλιογραφικές αναφορές (5)
Ανδρουλάκη, Ι., Λαμπιανίδου, Α., Μπουτσούκη, Π. & Πούλου, Π.
(2013).Χρήση νέων τεχνολογιών και εθισμός στο διαδίκτυο σε
μαθητές λυκείου, στο κέντρο του Ηρακλείου. Αδημοσίευτη
πτυχιακή εργασία,Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας, Α.Τ.Ε.Ι.
Κρήτης