2. Τέλη 17ου αιώνα:
Δυτική Ευρώπη: ταχύτατοι ρυθμοί ανάπτυξης
+ πνευματική πρόοδος
Όμως: ανισομερής ανάπτυξη
π.χ. Αγγλία Από αρχές 18ου αιώνα: Η μεγαλύτερη εμπορική
και ναυτική δύναμη του κόσμου.
Αστική τάξη: Επικράτηση μέσω:
• Συνταγματικής Μοναρχίας
• Κοινοβουλευτισμού (Ένδοξη επανάσταση: 1688)
2Μοάτσος Βασίλης 2014-2015
3. Στον αντίποδα: Γαλλία Παρατεταμένη κρίση
Απόλυτη μοναρχία: ΤΡΟΧΟΠΕΔΙ για τις επιδιώξεις της
αστικής τάξης η οποία με τη σειρά της αμφισβητεί της πολιτική +
κοινωνική δομή επιθυμεί γενικότερες αλλαγές
Κορύφωση αντιπαράθεσης: 1789 ανάμεσα στο μοναρχικό θεσμό και την
κρίση που έχει προκληθεί μέσα στη γαλλική κοινωνία.
Ιδεολογικό κίνημα του Διαφωτισμού ή Αιώνα των φώτων:
Η τάση για πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές
μεταβολές, η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και της επιστήμης, η πίστη
στην πρόοδο του ανθρώπου.
3Μοάτσος Βασίλης 2014-2015
4. Οι φιλόσοφοι:
Δεν περιορίζονται στην ανάλυση κοινωνικών
φαινομένων αλλά βασίζονται στις επιτυχίες της επιστήμης
και στον Ορθό Λόγο προτείνουν λύσεις με στόχο τη
βελτίωση του ανθρώπου και την ανάπλαση της κοινωνίας.
Στροφή κατά του θρησκευτικού φανατισμού και υποστήριξη
της ανεξιθρησκίας και της πνευματικής ανεκτικότητας.
Επιπλέον οι διαφωτιστές μιλάνε και για την κατάργηση της
δουλείας.
4Μοάτσος Βασίλης 2014-2015
5. ΒΟΛΤΑΙΡΟΣ (1694-1778): Διακρίθηκε στον προηγούμενο
τομέα, ήρθε ακόμα και σε σύγκρουση με την
κρατική εξουσία.
ΤΖΟΝ ΛΟΚ (1632-1704): Διατύπωσε
την αρχή του κοινωνικού συμβολαίου,
δηλαδή η συγκρότηση των κυβερνήσεων σε συμφωνία με το
λαό. Η παραβίαση της
συμφωνίας δίνει το δικαίωμα
για αντίσταση και επανάσταση.
5Μοάτσος Βασίλης 2014-2015
6. ΜΟΝΤΕΣΚΙΕ (1698-1755): Με το βιβλίο του:
Το Πνεύμα των Νόμων Θεωρία διάκρισης των
εξουσιών: Νομοθετική
Εκτελεστική Αποτροπή του κινδύνου αυταρχικής
Δικαστική διακυβέρνησης.
Συστατικό στοιχείο:
1) Κείμενο Διακύρυξης των Δικαιωμάτων
του ανθρώπου και του Πολίτη.
2) Γαλλική Επανάσταση
6Μοάτσος Βασίλης 2014-2015
7. ΡΟΥΣΣΟ (1712-1778): Με το έργο του:
Κοινωνικό Συμβόλαιο (1762) Υπεράσπιση
ελευθερίας του ανθρώπου και αποδοχή ως κυρίαρχης τη
γενική βούληση, στην οποία υποτάσσεται η εκάστοτε
κυβέρνηση.
Προϋπόθεση: Δημοκρατικό πολίτευμα.
Εγγύηση: όχι μονο ελευθερία αλλά και ισότητα!
Μοάτσος Βασίλης 2014-2015 7
8. Με το έργο του:
Αιμίλιος ή περί Αγωγής (1762):
1) Διακήρυξη του σεβασμού της προσωπικότητας του
παιδιού.
2) Καθορισμός των αρχών μιας παιδαγωγικής μεθόδου
με βάση τη φυσική διδασκαλία.
Μοάτσος Βασίλης 2014-2015 8
9. ΜΠΕΚΑΡΙΑ (1738-1794): Με το έργο του:
Περί εγκλημάτων και ποινών (1764): Αναφορά στον
εξανθρωπισμό της ποινικής δικαιοσύνης.
Μοάτσος Βασίλης 2014-2015 9
11. Μετασχηματισμός λεξιλογίου και διαφοροποίηση
σημασίας ορισμένων λέξεων
Λέξεις όπως π.χ. εξουσία, κράτος, αρετή πρόοδος κτλ.
εμφανίζονται στο καθημερινό
λεξιλόγιο των ευρωπαϊκών γλωσσών
(18ος αιώνας)
Επανάσταση λεξιλογίου!
Συμβολή λεξικών:
Φιλοσοφικό έργο Βολταίρου
Εγκυκλοπαίδεια (Συστηματικό Λεξικό των Επιστημών
των Τεχνών και των Επαγγελμάτων (1751-1772) : Μιας
ομάδας διαφωτιστών με επικεφαλή τον Ντιντερό.
Μοάτσος Βασίλης 2014-2015 11
12. (Προς μια νέα κοινωνία)
I. Ριζικές αλλαγές
II. Ραγδαίες εξελίξεις σε Ευρώπη, Αμερική
III. Βελτίωση ζωής του ανθρώπου
IV. Διερεύνηση Εκπαίδευσης
V. Υποχώρηση θρησκευτικού φανατισμού
VI. Ενίσχυση αιτήματος περί ισότητας των ανθρώπων,
κατάργηση δουλείας
Μοάτσος Βασίλης 2014-2015 12
13. (Η απήχηση στον ελλαδικό χώρο και στη Βαλκανική)
Μετάδοση του Διαφωτισμού στον υπόδουλο Ελληνισμό με
καθυστέρηση λόγω ειδικών συνθηκών στις
τουρκοκρατούμενες περιοχές.
Νεοελληνικός Διαφωτισμός: (1750-1821)
:πνευματική δραστηριότητα γύρω από θεμελιώδεις ιδέες
(ελευθερία, δικαιοσύνη, ανεξιθρησκία, αρετή επιστήμη)
:ίδρυση σχολείων, έκδοση βιβλίων, μελέτη θετικών
επιστημών, επιδίωξη σύνδεσης με την αρχαιότητα
Μοάτσος Βασίλης 2014-2015 13
14. ΡΗΓΑΣ ΒΕΛΕΣΤΙΝΛΗΣ ή ΦΕΡΑΙΟΣ (1757-1798):
Με το έργο του:
1) Φυσικής Απάνθισμα: Επιχείρηση έμφυσης των
συμπατριωτών του της ορθολογικής σκέψης μέσω των
φυσικών επιστημών.
2) Μεγάλη Χάρτα της Ελλάδος
(1797, Βιέννη)
3) Βιβλία με πατριωτικό περιεχόμενο
(Νέα Πολιτική Διοίκησης)
Μοάτσος Βασίλης 2014-2015 14
15. Όραμα Φεραίου:
+ Εξέγερση των βαλκανικών λαών κατά του δυνάστη
+ Ίδρυση μιας παμβαλκανικής Ελληνικής Δημοκρατίας
Ωστόσο: Το επαναστατικό του σχέδιο ματαιώθηκε όταν
οι αυστριακές αρχές τον συνέλαβαν στην Τεργέστη
(μαζί με τους συντρόφους του).
Παραδόθηκε στις οθωμανικές αρχές του βελιγραδίου.
Εκτελέστηκε στις 24 Ιουνίου 1798.
Μοάτσος Βασίλης 2014-2015 15
16. ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ ΚΟΡΑΗΣ (1748-1833):
Απορρίπτει τις επαναστατικές ακρότητες
Μέση οδός σε γλωσσικές, πολιτικές,
κοινωνικές ιδέες
Υπεράσπιση φιλελευθέρων ιδεών με την
Αδελφική Διδασκαλία (1798)
Υποστήριξη μετακένωσης: Η μετάδοση
στους Έλληνες των αξιών, παιδείας που
δέχτηκαν οι δυτικοευρωπαίοι από την
ελληνική κλασική Αρχαιότητα.
Αφοσίωση στην έκδοση αρχαίων Ελλήνων
συγγραφέων με προλεγόμενα με τα οποία
εκθέτει έτσι τις γλωσσικές και
παιδαγωγικές του απόψεις.
Μοάτσος Βασίλης 2014-2015 16
