2. Τα τελευταία χρόνια πριν την ΆλωσηΤα τελευταία χρόνια πριν την Άλωση
Αναζήτηση βοήθειας στη ΔύσηΑναζήτηση βοήθειας στη Δύση ::
▪▪ Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγος ταξίδι στη Δύση , λόγω κινδύνου τωνΜανουήλ Β΄ Παλαιολόγος ταξίδι στη Δύση , λόγω κινδύνου των
Τούρκων.Τούρκων.
Έγινε δεκτός με μεγάλες τιμές παντού και προκάλεσε στους ΔυτικούςΈγινε δεκτός με μεγάλες τιμές παντού και προκάλεσε στους Δυτικούς
αισθήματα θαυμασμού και συμπάθειας, όμως χωρίς αποτέλεσμα.αισθήματα θαυμασμού και συμπάθειας, όμως χωρίς αποτέλεσμα.
Αναπάντεχη σωτηρία από τους Μογγόλους:Αναπάντεχη σωτηρία από τους Μογγόλους:
▪▪ Ενώ Ο Μανουήλ Β ακόμη βρισκόταν στο Παρίσι, έλαβε μια πολύ σημαντικήΕνώ Ο Μανουήλ Β ακόμη βρισκόταν στο Παρίσι, έλαβε μια πολύ σημαντική
είδηση : Ο σουλτάνος των Τούρκων Βαγιαζήτ είχε υποστεί πανωλεθρία στη μάχηείδηση : Ο σουλτάνος των Τούρκων Βαγιαζήτ είχε υποστεί πανωλεθρία στη μάχη
της Άγκυρας από το στρατό των Μογγόλων (1402).της Άγκυρας από το στρατό των Μογγόλων (1402).
►► το κράτος των Οθωμανών αντιμετώπισε λόγω της ήττας μεγάλη εσωτερικήτο κράτος των Οθωμανών αντιμετώπισε λόγω της ήττας μεγάλη εσωτερική
κρίσηκρίση
►► το Βυζάντιο έπαψε να πληρώνει φόρο υποτέλειας και εξασφάλισε παράτασητο Βυζάντιο έπαψε να πληρώνει φόρο υποτέλειας και εξασφάλισε παράταση
ζωής μισού αιώνα, παρά την αδυναμία του.ζωής μισού αιώνα, παρά την αδυναμία του.
22
3. Όμως ο 1421, ο κίνδυνος άρχισε να αναβιώνει:Όμως ο 1421, ο κίνδυνος άρχισε να αναβιώνει:
Τότε ανέβηκε στο θρόνο των σουλτάνων ο Μουράτ Β οΤότε ανέβηκε στο θρόνο των σουλτάνων ο Μουράτ Β ο
οποίος αναβιώνει την επιθετική πολιτική του Βαγιαζήτοποίος αναβιώνει την επιθετική πολιτική του Βαγιαζήτ..
Έτσι:Έτσι:
►► Το 1422 άρχισε συστηματική πολιορκία τηςΤο 1422 άρχισε συστηματική πολιορκία της
Κωνσταντινούπολης, που σώθηκε χάρη στην αντοχή τωνΚωνσταντινούπολης, που σώθηκε χάρη στην αντοχή των
τειχών της.τειχών της.
►► Το 1423 οι Τούρκοι εισέβαλαν στην Πελοπόννησο και τηνΤο 1423 οι Τούρκοι εισέβαλαν στην Πελοπόννησο και την
κατέστησαν φόρουκατέστησαν φόρου
υποτελή (1426).υποτελή (1426).
33
4. Ενέργειες των ΕλλήνωνΕνέργειες των Ελλήνων
▪▪ Το 1425 έγινε αυτοκράτορας ο Ιωάννης Η΄Το 1425 έγινε αυτοκράτορας ο Ιωάννης Η΄
Παλαιολόγος (1425-1448) ο οποίος έκανε μια τελευταίαΠαλαιολόγος (1425-1448) ο οποίος έκανε μια τελευταία
προσπάθεια να εξασφαλίσει βοήθεια από τη Δύσηπροσπάθεια να εξασφαλίσει βοήθεια από τη Δύση →→
πραγματοποίησε διπλωματικές εκστρατείες στηνπραγματοποίησε διπλωματικές εκστρατείες στην
Ουγγαρία και τη Βενετία, χωρίς αποτέλεσμαΟυγγαρία και τη Βενετία, χωρίς αποτέλεσμα
▪▪ Στη Σύνοδο της Φερράρας-Φλωρεντίας δέχθηκε τηνΣτη Σύνοδο της Φερράρας-Φλωρεντίας δέχθηκε την
πλήρη υποταγή της Ορθόδοξης στην Καθολικήπλήρη υποταγή της Ορθόδοξης στην Καθολική
Εκκλησία (1438-1439)Εκκλησία (1438-1439) →→ ο βυζαντινός λαός δενο βυζαντινός λαός δεν
αποδέχθηκε τις συμφωνίες αυτές.αποδέχθηκε τις συμφωνίες αυτές.
44
5. AΛΩΣΗAΛΩΣΗ
Στις 29 Μαΐου,Στις 29 Μαΐου,
εκδηλώθηκε γενικήεκδηλώθηκε γενική
τουρκική επίθεση. Μόλιςτουρκική επίθεση. Μόλις
δόθηκε το σύνθημα ηδόθηκε το σύνθημα η
πόλη υπέστηπόλη υπέστη
συνδυασμένη επίθεσησυνδυασμένη επίθεση
από τρεις πλευρέςαπό τρεις πλευρές
συγχρόνως. Παρόλο πουσυγχρόνως. Παρόλο που
στις επιθέσεις ήτανστις επιθέσεις ήταν
περισσότεροι αριθμητικά,περισσότεροι αριθμητικά,
οι Βυζαντινοί τουςοι Βυζαντινοί τους
απώθησαν αρκετές φορέςαπώθησαν αρκετές φορές
προκαλώντας τουςπροκαλώντας τους
τρομερές απώλειες. Οιτρομερές απώλειες. Οι
δύο πρώτες επιθέσειςδύο πρώτες επιθέσεις
αποκρούστηκαναποκρούστηκαν..
55
6. Όμως ο Μωάμεθ Β' οργάνωσε πολύ προσεκτικά την
τρίτη και τελευταία επίθεση. Κύριος υπερασπιστής της
πόλης → Γενουάτης Ιουστινιάνι → τραυματίστηκε σοβαρά
και αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τον αγώνα. Αυτή η
απώλεια υπήρξε ανεπανόρθωτη για τους Βυζαντινούς.
Στα τείχη δημιουργούνταν συνεχώς ρήγματα και ο
Αυτοκράτορας, πολεμώντας έπεσε στην μάχη. οι Τούρκοι
δεν κατάφεραν να σπάσουν τη γραμμή άμυνας των
τειχών, παρά μόνο όταν από εσωτερική προδοσία μπήκαν
από την Κερκόπορτα και περικύκλωσαν τους
αμυνόμενους.
66
7. Το Βυζάντιο μετά την ΆλωσηΤο Βυζάντιο μετά την Άλωση
Η πνευματική παράδοση του Βυζαντίου δενΗ πνευματική παράδοση του Βυζαντίου δεν
έσβησε με την Άλωση της Κωνσταντινούπολης και τηνέσβησε με την Άλωση της Κωνσταντινούπολης και την
υποταγή της αυτοκρατορίας.υποταγή της αυτοκρατορίας.
Η επίδρασή της παρέμεινε αισθητήΗ επίδρασή της παρέμεινε αισθητή
→→ Στα Βαλκανικά κράτη και συντέλεσε στη διατήρησηΣτα Βαλκανικά κράτη και συντέλεσε στη διατήρηση
της πνευματικής ταυτότητάς τουςτης πνευματικής ταυτότητάς τους
→→ Στη Ρωσία , η οποία φιλοδόξησε να γίνει κληρονόμοςΣτη Ρωσία , η οποία φιλοδόξησε να γίνει κληρονόμος
των πνευματικών παραδόσεων και των πολιτικών ιδεώντων πνευματικών παραδόσεων και των πολιτικών ιδεών
του Βυζαντίου.του Βυζαντίου.
Η Μόσχα θεωρήθηκε ως Τρίτη ΡώμηΗ Μόσχα θεωρήθηκε ως Τρίτη Ρώμη
77
8. Ο τσάρος Ιβάν Γ΄, ο θεμελιωτής της ενότητας των ρωσικώνΟ τσάρος Ιβάν Γ΄, ο θεμελιωτής της ενότητας των ρωσικών
χωρών:χωρών:
- νυμφεύθηκε την ανιψιά του τελευταίου βυζαντινού αυτοκράτορα,- νυμφεύθηκε την ανιψιά του τελευταίου βυζαντινού αυτοκράτορα,
- υιοθέτησε το δικέφαλο αετό στα λάβαρά του και- υιοθέτησε το δικέφαλο αετό στα λάβαρά του και
- εισήγαγε το βυζαντινό τελετουργικό στη Μόσχα.- εισήγαγε το βυζαντινό τελετουργικό στη Μόσχα.
▪▪ Η Ορθόδοξη Βυζαντινή Αυτοκρατορία έπαψε πια να υφίσταταιΗ Ορθόδοξη Βυζαντινή Αυτοκρατορία έπαψε πια να υφίσταται
και στη θέση της ιδρύθηκε και αναπτύχθηκε η Οθωμανικήκαι στη θέση της ιδρύθηκε και αναπτύχθηκε η Οθωμανική
Αυτοκρατορία, της οποίας η πρωτεύουσα μεταφέρθηκε από τηνΑυτοκρατορία, της οποίας η πρωτεύουσα μεταφέρθηκε από την
Αδριανούπολη στην Κωνσταντινούπολη όπου και μετονομάστηκεΑδριανούπολη στην Κωνσταντινούπολη όπου και μετονομάστηκε
από τους Τούρκους Ισταμπούλ και παρέμεινε έδρα τηςαπό τους Τούρκους Ισταμπούλ και παρέμεινε έδρα της
Αυτοκρατορίας ως την οριστική κατάλυσή της, το 1922.Αυτοκρατορίας ως την οριστική κατάλυσή της, το 1922.
▪▪ Αντίθετα το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης έλαμψε με τηνΑντίθετα το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης έλαμψε με την
ανάδειξη σε πατριάρχη του Γεννάδιου Σχολάριου καθ΄ υπόδειξη τουανάδειξη σε πατριάρχη του Γεννάδιου Σχολάριου καθ΄ υπόδειξη του
Μωάμεθ λαμβάνοντας από τον ίδιο και διάφορα πρόσθετα προνόμιαΜωάμεθ λαμβάνοντας από τον ίδιο και διάφορα πρόσθετα προνόμια
μέχρι ακόμα και οθωμανική φρουρά.μέχρι ακόμα και οθωμανική φρουρά.
88
9. Μετά την πτώση της ΚωνσταντινούποληςΜετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης
→→ έναρξη της Τουρκοκρατίας στην Ελλάδα:έναρξη της Τουρκοκρατίας στην Ελλάδα:
►► Οδήγησε στην αναγέννηση των αρχαίωνΟδήγησε στην αναγέννηση των αρχαίων
ελληνικών σπουδών που μεταλαμπαδεύτηκε σε όληελληνικών σπουδών που μεταλαμπαδεύτηκε σε όλη
την Ευρώπη.την Ευρώπη.
►► Πόλεις όπως η Βενετία, η Φλωρεντία, η ΡώμηΠόλεις όπως η Βενετία, η Φλωρεντία, η Ρώμη
κ.ά. άνοιξαν την αγκαλιά τους στους πρόσφυγεςκ.ά. άνοιξαν την αγκαλιά τους στους πρόσφυγες
βυζαντινούς λόγιους που εγκαταστάθηκαν σ΄ αυτέςβυζαντινούς λόγιους που εγκαταστάθηκαν σ΄ αυτές
μεταφέροντας το πολύτιμο φορτίο της αρχαίας Ελλάδαςμεταφέροντας το πολύτιμο φορτίο της αρχαίας Ελλάδας
99