2. NÚCLEO CELULAR
O núcleo é un orgánulo membranoso
característico das células eucariotas,
que permite a compartimentalización
do material xenético (ADN), así
como a síntese e o procesamento do
ARN, antes da súa saída ao
citoplasma, onde se producirá a
síntese proteica.
2
3. A maioría das células eucariotas dos organismos superiores
NÚMERO presentan un único núcleo. Excepcionalmente, pode haber dous
ou máis núcleos (sincitios e plasmodios).
Morfoloxía nuclear moi variada, aínda que predominan as formas
FORMA esféricas ou ovais, tamén é posible atopar núcleos fusiformes,
aplanados, ramificados ou incluso fragmentados.
Atópase no centro da célula, aínda que nalgúns casos pode aparecer
LOCALIZACIÓN desprazado por outros orgánulos cara posicións periféricas.
Está en relación directa co tamaño do citoplasma, de maneira que si o
TAMAÑO volume dun aumenta, tamén o fará o do outro.
Ademais, o tamaño é constante para cada tipo de célula e depende da
función de realice.
3
5. ENVOLTURA NUCLEAR
As membranas nuclear
externa e a interna están
separadas por un espacio
perinuclear. Ademais, a
membrana nuclear externa
está conectada e
continúase co RER.
Ambas membranas
comunícanse por medio
de poros nucleares.
Lámina fibrosa: constituída por filamentos intermedios e situada entre o
nucleoplasma e a membrana nuclear interna, a súa función é a regulación das
interaccións entre a cromatina e a envoltura nuclear, a súa organización, así
como a súa desaparición e nova formación durante a mitose.
NUCLEOPLASMA ou CARIOPLASMA é o medio interno acuoso onde es
atopan inmersos os demais compoñentes nucleares.
5
6. CROMATINA
A cromatina está composta por ADN pregado,
asociado a proteínas básicas (histonas) formando
complexos denominados nucleosomas.
Segundo a hipótesis máis aceptada hoxe en día, a cadea de nucleosomas enrrollaríase
helicoidalmente formando un solenoide ou fibra de 30 nm, que contería seis
nucleosomas por cada volta de hélice. Esta estructura estaría estabilizada polas
histonas H1.
6
7. TIPOS DE CROMATINA NO NÚCLEO EN INTERFASE
EUCROMATINA
Aspecto laxo ou difuso. Corresponde a zonas
de cromatina activas, onde se produce
transcripción.
HETEROCROMATINA
Áreas densas e homoxéneas de cromatina
altamente condensada. Corresponden a
zonas inactivas que non se transcriben.
Diferencianse dous tipos:
Constitutiva: aparece condensada sempre
durante todo o ciclo celular e cuio ADN non
se transcribe nunca.
Facultativa: a súa condensación depende
do estado de desenvolvemento do organismo
e do tipo celular, e comprende o conxunto de
xenes que se inactivas ao longo da
diferenciación celular.
7
8. NUCLÉOLO O nucléolo é unha estructura esférica visible
no interior do núcleo interfásico, cuia función
principal é a síntese e ensamblaxe das
subunidades ribosómicas.
Algunhas células presentan máis dun
nucléolo.
COMPOÑENTES
Parte amorfa ou NUCLEOPLASMA
Parte densa: Zona granular con ribonucleoproteínas.
Zona fibrilar que contén ADN e ARN.
8
10. CROMOSOMAS
Os cromosomas son estructuras
cilíndricas que representan o grao
máis elevado de empaquetamento
do ADN e, polo tanto, da
cromatina na célula.
Durante a metafase, cada cromosoma aparece constituido por dous brazos ou
cromátidas iguais, unidos polo centrómero.
10
11. Tipos de cromosomas
según a posición do centrómero
Os centrómeros ou constriccións
primarias inclúen os cinetocoros,
placas de natureza proteica ás que
están conectados os microtúbulos
cromosómicos do huso mitótico.
11
13. CARIOTIPO
ou IDIOTIPO: é o
conxunto de rasgos
característicos dos
cromosomas de cada
especie (tamaño,
forma, ...).
CARIOGRAMA ou IDIOGRAMA: é a representación gráfica dos
cromosomas homólogos, ordeados de maior a menor tamaño.
13
19. PROFASE
Cambios que experimenta o núcleo durante a PROFASE:
Condensación da cromatina difusa, de maneira que os cromosomas se van
facendo visibles progresivamente.
Migración dos cromosomas á periferia nuclear.
Desaparición paulatina do nucléolo.
Comezo da formación do huso mitótico.
19
20. PROMETAFASE
PROMETAFASE
Caracterízase pola unión
dos cromosomas ao huso
mitótico.
METAFASE
METAFASE
Os cromosomas están no
seu máximo grao de
condensación e se
dispoñen no plano
ecuatorial.
20
23. A división do citoplasma iníciase habitualmente na
CITOCINESE
telofase. Prodúcese un reparto do citoplasma e dos
orgánulos celulares, e a célula comeza a sufrir unha
constricción na zona ecuatorial (surco de división).
Células
animais
Células
vexetais
23
24. DIVISIÓN
MEIÓTICA
A meiose é un tipo especial de división do núcleo
celular que orixina catro núcleos haploides a partir dun
núcleo diploide.
Consta de dúas divisións sucesivas do núcleo, entre as
cales non se produce a duplicación do material
xenético (fase S):
Primeira división meiótica ou división reduccional
ou MEIOSE I.
Segunda división meiótica ou MEIOSE II.
Nos individuos diploides é necesaria para a formación
dos gametos durante a reproducción sexual e para o
mantemento do número cromosómico de cada especie.
24
26. É a fase máis importante e de maior duración, en
PROFASE MEIÓTICA I ocasións dura meses ou incluso anos.
LEPTOTENO: xa se produciu a duplicación do ADN e, polo tanto, a fase S. Os cromosomas
apenas se distinguen.
ZIGOTENO: os cromosomas homólogos aparéanse entre sí, orixinándose na zona de contacto
o complexo sinaptonémico.
PAQUITENO: unha vez completados o apareamento e a condensación dos cromosomas
homólogos, ten lugar o entrecruzamento ou sobrecruzamento (crossingover) entre cromátidas
non irmáns.
DIPLOTENO: os cromosomas homólogos comezan a separarse, aínda que permanecen
unidos non puntos onde tivo lugar o sobrecruzamento ou quiasmas.
DIACINESIS: os cromosomas aparecen de novo condensados, acadando o seu máximo grao
de empaquetamento, e os quiasmas se van desprazando cara aos extremos do bivalente
(terminalización dos quiasmas). A membrana nuclear e o nucléolo comezan a
desaparecer.
26
27. METAFASE I
Os bivalentes dispoñense no
plano ecuatorial. Só se
observan xa algúns quiasmas
terminais.
ANAFASE I
Sepáranse os bivalentes e
cada un dos cromosomas que
forma o par de homólogos,
constituído á súa vez por
dúas cromátidas, emigra cara
a un dos polos.
TELOFASE I
A división celular conclúe coa formación de dous núcleos fillos, cada un dos cales
contén un xogo compreto de cromosomas.
Nesta fase reaparecen o nucléolo e a membrana nuclear.
A continuación prodúcese a citocinese ou separación das dúas células fillas. No
período que transcurre entre a primeira e a segunda división meiótica non hai fase de
duplicación (S).
27
28. A segunda división meiótica equivale
a unha mitose normal, na que as dúas
MEIOSE II cromátidas de cada cromosoma se
separan e emigran cara aos polos
opostos do huso acromático. Prodúcese
despois da fecundación.
Como tras a primeira división meiótica
se orixinaron dúas células haploides, a
segunda división meiótica dará como
resultado catro células tamén
haploides.
Nembragantes, a dotación xenética de
cada unha das células é o froito da
recombinación entre cromosomas
homólogos e, polo tanto, da mestura
de caracteres xenéticos diferentes.
28
