Ο Ηράκλειος

1. ΙΙ .ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
Β. Ο ΗΡΑΚΛΕΙΟΣ ΚΑΙ Η ΔΥΝΑΣΤΕΙΑ ΤΟΥ (610-717)
ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΙ ΑΓΩΝΑΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ
1. Το Βυζάντιο σε κρίση
Δεύτερο μισό 6ου και αρχές 7ου αι. το Βυζάντιο κλυδωνίζεται από:
-λοιμούς
-κακές σοδειές
-σεισμούς
-εισβολές ………………….. και …………………. στα εδάφη της αυτοκρατορίας
Αποτέλεσμα αυτών ήταν:
 Εγκατάλειψη ή …………………………. των πόλεων
 Μείωση του…………………………………
 Υποχώρηση του …………………………….. και της ……………………………………
 Παραμέληση του ………………………………….
610μ.Χ ► ανέβηκε στο θρόνο ο Ηράκλειος Α’, που διαπίστωσε ότι η κρισιμότητα της κατάστασης
απαιτούσε:
α) …………………………………… όλων των δυνάμεων του κράτους
β)μια ριζική ………………………………………
2.Η αντεπίθεση του Ηρακλείου
ΗΡΑΚΛΕΙΟΣ ► στρατηγός - αυτοκράτορας που ηγήθηκε προσωπικά του …………………………
α)αναδιοργάνωσε το ……………… με την ……………… της …………………
β)επιχείρησε συνεχείς ……………………. κατά των …………………………..
Μάχη της Νινευί ► ο Ηράκλειος συνέτριψε τους ……………….. και κατάφερε να ανακτήσει όλες τις
………………….
Πολιορκία της Κωνσταντινούπολης (626) ► ταπεινωτική ήττα των ………………… και
των………………………
Θρησκευτικός χαρακτήρας εκστρατειών ► ανάκτηση του ………………………………..
από τους ……………….. που τον είχαν αρπάξει.
3.Θέματα και εξελληνισμός του κράτους
Οι αραβικές επιδρομές οδήγησαν στην εγκαθίδρυση στη ……………………………. νέου διοικητικού
συστήματος Στρατηγός ασκούσε την ανώτατη εξουσία μέσα στα όρια του θέματος
ΕΞΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ:
α)επίσημη γλώσσα στην …………………… και ……………………………. διοίκηση έγινε η ελληνική
ΘΕΜΑΤΑ :
αρχικά ήταν στρατιωτικές μονάδες που μετακινούνταν μέσα στην επικράτεια. Αργότερα θέματα
ονομάστηκαν οι……………………… περιφέρειες που είχαν δικό τους ………………… στον οποίο
υπηρετούσαν …………………………... αγρότες. Το κράτος τους παραχωρούσε …………………
που ονομάζονταν …………………
Με τα έσοδα των κτημάτων αυτών οι στρατιώτες ………………………………. τις οικογένειές
τους,………………………….…………………… τον …………………………. και κάλυπταν τα
………………………. των…………………………. Αντικατέστησαν τους παλαιούς
………………………….. και αποτέλεσαν ένα είδος ……………… που αποδείχτηκε εξαιρετικά
…………………………….για την …………………………………………

2. β)οι……………………. τίτλοι αντικαταστάθηκαν από ………………………..
Ο Ηράκλειος υιοθέτησε τον τίτλο ………………………με τη χριστιανική προσθήκη…………………….
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1.Αντιστοιχίστε τα δεδομένα της στήλης Α’ με αυτά της Β’
Α’ Β’
Α)Ακτές Βοσπόρου i) εκεί νικήθηκαν οι Πέρσες
Β)Ευρωπαϊκές επαρχίες ii) χωρίστηκε σε θέματα
Γ)Νινευί iii) τις κατέκλυσαν οι Σλάβοι
Δ)Μ. Α σία iv) έφτασαν ως εκεί οι Πέρσες
2. Σημειώστε Σωστό ή Λάθος και διορθώστε
α) ο θεματικός στρατός αντικατέστησε τον παλαιό εθνικό στρατό
β) τα θέματα ήταν διοικητικές περιφέρειες με δικό τους στρατό
γ) προς τα τέλη του 7ου αι. το σύστημα των θεμάτων παρήκμασε
δ) ο θεματικός στρατός είχε στις τάξεις του απελευθερωμένους δούλους
ε) την εξουσία ασκούσε ο στρατηγός
3. Να επισημάνετε τα στοιχεία που αποδεικνύουν το θρησκευτικό χαρακτήρα των
εκστρατειών του Ηρακλείου.
4. Ποια ανάγκη υπαγόρευσε την καθιέρωση των θεμάτων, όπως προκύπτει έμμεσα από το
σχετικό απόσπασμα του έργου Περί θεμάτων ( σελ. 17);
Οριστικό τέλος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας
και αρχή της Μεσαιωνικής Ελληνικής Βυζαντινής Αυτοκρατορίας
Το Βυζαντινό κράτος έχασε μεγάλο μέρος των ανατολικών του επαρχιών, απέκτησε
όμως με αυτό τον τρόπο εθνολογική ομοιογένεια, καθώς οι περισσότεροι κάτοικοι του
ήταν πλέον Έλληνες ή ελληνόφωνοι. Έτσι, τα Eλληνικά πήραν τη θέση που κατείχαν
ως τότε τα Λατινικά, ως επίσημη κρατική γλώσσα. Η εξέλιξη αυτή αντανακλάται στους
επίσημους αυτοκρατορικούς τίτλους. Ο Ηράκλειος υιοθέτησε τον ελληνικό τίτλο
βασιλεύς με την προσθήκη πιστός εν Χριστώ, εγκαταλείποντας τους παλαιούς
ρωμαϊκούς τίτλους imperator Romanorum (αυτοκράτωρ Ρωμαίων), caesar (καίσαρ) και
augustus (αύγουστος).
ως επίσημη κρατική γλώσσα. Η εξέλιξη αυτή αντανακλάται στους επίσημους αυτοκρατορικούς
τίτλους. Ο Ηράκλειος υιοθέτησε τον ελληνικό τίτλο βασιλεύς με την προσθήκη πιστός εν Χριστώ,
εγκαταλείποντας τους παλαιούς ρωμαϊκούς τίτλους imperator Romanorum (αυτοκράτωρ
Ρωμαίων)*, caesar (καίσαρ)* και augustus (αύγουστος)*.