Dit is niet mijn presentatie, maar wou deze delen op mijn blog. De presentatie hoort bij de voorstelling van de derde JOP-monitor en werd gemaakt door dr. Tineke Van de Walle, Vakgroep Sociale Agogiek, Universiteit Gent.

1. Cijfers die doen nadenken.
School, vrije tijd en steun…
Tineke Van de Walle, Lieve Bradt
& Maria Bouverne-De Bie
Vakgroep Sociale Agogiek - UGent

2. 2
Schoolbeleving:
De schoolbeleving van jongeren inVlaamse en
grootstedelijke secundaire scholen
H 2
Vrije tijd:
Deelnemen aan jeugdverenigingen en ‘andere dingen
doen’.
H 8
Informele en formele steun:
Bij wie kunnen jongeren terecht (met een probleem)?
H 4
Deze presentatie?
• Enkele bevindingen
• Aanzet tot reflectie

3.  Onderzoeksbevinding ≠ beleidsaanbeveling
 ‘Signalen’, ‘doordenkers’, ‘te verbinden met
ander onderzoek’, ‘verder uit te zoeken’
 Reflecties: afhankelijk van achtergrond
 Eigen reflecties: sociale pedagogiek
 Focus op ‘gedrag’ van instituties en beleid
 Bijdrage tot ontplooiing van jongeren?
3

4. 4

5.  Schoolbeleving studenten in grootsteden en in
Vlaanderen
 Weinig verschillen
 Beleving van de school als (1) leeromgeving, (2)
leefomgeving en (3) sociale praktijk
1. Leeromgeving
 Bijna ¾ is tevreden over hun opleiding
▪ Tegelijk: minder dan de helft is echt geïnteresseerd in de
meeste van de vakken…
 1/5 tot 1/10 van de scholieren ervaart studiedruk
5

6. 2. Leefomgeving
 Jongeren ontmoeten ook leeftijdsgenoten op school
 Een (klein) segment voelt zich minder aanvaard
▪ ‘Ik word gepest op school’ (1.9%Vl, 2.4% Gs)
▪ ‘Mijn klasgenoten gaan liever met andere klasgenoten om dan met
mij’ (6.9%Vl, 8.4% Gs).
 ‘Leefomgeving’ toont sterkste samenhang met: ‘Ik voel me
vaak ongelukkig als ik op school ben’
6

7. 3. ‘Sociale’ praktijk
a) Relatie met leerkrachten
▪ Wordt overwegend positief ingeschat
▪ ‘Ik ben tevreden over de contacten met de leerkrachten’:
(slechts) 1/10 niet akkoord
▪ Sterkste samenhang met ‘Ik zou graag van school veranderen’
b) Iedereen gelijk op school?
▪ 1/5: ‘Onze directie en leerkrachten vinden dat bso-lln minder
waard zijn dan tso- of aso-lln’
▪ 66-72%: ‘Op mijn school krijgt iedereen eerlijke kansen
ongeacht rijkdom, geloof of afkomst’
▪ 1/10 niet akkoord
7

8.  Wat beïnvloedt deze percepties?
 Weinig verschillen tussen scholen
 Verschillen vooral binnen scholen
▪ Deels geassocieerd met sociaal-demografische factoren
▪ Afhankelijk van het bestudeerde schoolaspect, o.a.:
▪ Geen relatie tussen gender en sociale aanvaarding
▪ Gelijkheid op school vooral negatief beoordeeld in (d)bso en door
jongeren uit blue collar gezinnen en jongeren van niet-Belgische
afkomst
8

9.  School: leer(rijke)omgeving?
 Niet per definitie leefwereldverbredend (cf. interesse
leerinhoud) of leerondersteunend (cf. studiedruk)
 School: (ook) leefomgeving en sociale praktijk
 Belang van leeftijdsgenoten en leerkrachten voor
schoolervaring
 Sommigen ervaren (al) op school een ‘hiërarchie’
 ‘School’ = verschillende plek voor verschillende
jongeren
 (Hoe) speelt het onderwijs daar zelf een rol in?
9

10. 10

11. 11
Een gedifferentieerd
vrijetijdsveld…
Technische
hobby’s
Creatieve
hobby’s
Sport-
vereniging
Sms’en of bellen
met vrienden
tv
Internet
Buiten…
Afspreken met
vrienden
Dagelijks +
meest populair
Niet dagelijks, maar
populair
Sport
gezin
partner
workshops
winkelen
Culturele
uitstappen
discotheek…
Jeugdbeweging

12. 12
‘Bezige
bijen’
Een gedifferentieerd
vrijetijdsveld…

13. 13
Bezigebijen
JanModaal
Commerciële
enfamiliale
types
Non-
participanten
Creatieve,
huiselijketypes
Sociale verenigingen ++ -
Culturele organisaties -- - ++
Recreatie en organisatie ++ -- +
Doelgroep en religie ++ -
Culturele uitstap of cultuurbezoek ++
Buiten zijn/Sporten ++ ++ --
Tv/dvd, internetten, mobiele
communicatie
++ ++
Uitgaan, gamen, winkelen… ++
Tijd doorbrengen met gezin, familie… ++ --
Lezen, creatieve hobby’s… ++

14.  Jongeren overschrijden sector- en categoriale
grenzen
 Gedifferentieerd vrijetijdsveld met hierbinnen
jeugdgroepen met ≠ vrijetijdsprofielen
 Heeft het jeugdbeleid voldoende oog voor de
ontplooiing in de vrije tijd van
 jongeren ‘buiten hun (jeugd)verenigingen’?
 ‘jongeren buiten (jeugd)verenigingen’?
14

15. 15

16.  Steunfiguren bij wie 12-13 jarigen inVlaanderen
menen terecht te kunnen
16
JA
1. Mijn ouders/voogd 97.0
2. Mijn vriend(en) 89.4
3. Andere familie 79.2
4. Mijn broer(s) of zus(sen) 71.8
5. Mijn partner/lief 64.2
6. Mijn leerkracht(en) 59.9
7. De professionele hulpverlening 47.9
8. Een begeleider in mijn vereniging of vrijetijdsinitiatief 42.8

17.  Steunfiguren bij wie 14-30 jarigen inVlaanderen
menen terecht te kunnen
17
JA
1. Partner/lief 95.0
2. Collega’s 94.4
3. Ouders/voogd 93.7
4. Broer(s)/zus(sen) 79.6
5. Andere familie 67.8
6.Vriend(en) 67.0
7. Professionele hulp 52.2
8. Leerkracht(en) 42.3
9. Begeleider vrije tijd 38.7

18.  Meest bekende en ‘gebruikte’ sociale voorzieningen bij 14-30
jarigen
18
Meest bekend Meest gebruik van
gemaakt
OCMW 1 (96,7%) 7 (6,9%)
CLB 2 (94,4%) 1 (30,3%)
Psycholoog/psychiater 3 (92,1%) 3 (14,8%)
Een telefonische hulplijn 4 (89,9%) 11 (3,0%)
VDAB, BGDA, RVA, Werkwinkel 5 (86,6%) 2 (28,2%)
Sociale huisvestingsmaatschappij… 8 (54,6%) 4 (9,3%)
Centrum Geestelijke Gezondheidszorg 13 (38,7%) 5 (7,1%)
JAC 9 (52,1%) 6 (7%)

19.  Mattheus-effecten?
 Bekendheid met CLB, JAC en OCMW is minder groot bij
jongeren van niet-Belgische afkomst
 Bekendheid met CLB is ook minder groot bij jongeren uit
blue collar gezinnen
▪ Terwijl het gebruik binnen deze groep wel hoger is
▪ Hangt samen met onderwijsvorm (bso vs aso)
19

20.  Familie als belangrijk aanspreekpunt +
Bekendheid algemene voorzieningen (o.a.
OCMW,VDAB)
 Verbinding jeugd(hulp)beleid en ruimer sociaal
beleid?
 Bekendheid en gebruik voorzieningen =
afhankelijk van sociale achtergrond
 ‘Toegankelijkheid’ en ‘betekenis’ voor verschillende
jongeren?
▪ o.a. CLB = studieoriëntering of CLB = ernstige problemen in
schooltraject?
20