ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ - Γ. Η αποκατάσταση των προσφύγων - ΕΡΩΤΗΣΕΙ...Στέλλα Ναλμπάντη
ΚΕΦΑΛΑΙΟ : ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ.
ΕΝΟΤΗΤΑ : ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 20ό ΑΙΩΝΑ
Γ. Η αποκατάσταση των προσφύγων
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΠΑΡΑΘΕΜΑΤΑ
ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ
ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ - Γ. Η αποκατάσταση των προσφύγων - ΕΡΩΤΗΣΕΙ...Στέλλα Ναλμπάντη
ΚΕΦΑΛΑΙΟ : ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ.
ΕΝΟΤΗΤΑ : ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 20ό ΑΙΩΝΑ
Γ. Η αποκατάσταση των προσφύγων
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΠΑΡΑΘΕΜΑΤΑ
ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ
2. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ
1
ΓΥΝΑΙΚΕΣ
καθημερινή ζωή στην Αρχαία Αθήνα περιλάμβανε αρκετές
ασχολίες από διάφορες ομάδες πολιτών. Μια από αυτές τις
ομάδες είναι οι γυναίκες. Ποια ήταν η θέση της γυναίκας στην
πολιτικήζωή της Αρχαίας Αθήνας; Η θέση της γυναίκας στη
πολιτικήζωή ήταν περιορισμένη, σχεδόν ανύπαρκτη. Δεν θεωρούνταν
πολίτες. Δεν είχαν δικαίωμα εγγραφής στους καταλόγους των
πολιτών. Επιπλέονδεν είχαν δικαίωμα κατοχής ιδιοκτησίας και δεν
τους επέτρεπαννα χειρίζονται οι ίδιες τις αστικές τους υποθέσεις.
Ταυτόχρονα όμως έπαιζαν σημαντικό ρόλο στη μεταβίβαση της
ιδιότητας του πολίτη. Έτσι κατά κάποιο τρόπο άνηκαν έστω εμμέσως
στην ευρύτερη πολιτικήκοινότητα. Πόσο σημαντικός ήταν ο ρόλος της
στην οικογένεια; Αρκετά σημαντικός ήταν και ο ρόλος της στην
οικογένεια. Βασικήαρχή στην αθηναϊκή κοινωνία ήταν ότι η γυναίκα
τελούσε πάντα υπό ανδρική κηδεμονία. Η νέα κοπέλαμέχρι το γάμο
της εξαρτάται από το πατέρα της. Όταν έφθανε στην κατάλληλη
ηλικία για γάμο, ο πατέρας επέλεγε το σύζυγο. Σύμφωνα με ένα
παλαιότερο έθιμο αποτελούσε έπαθλο αγώνων. Η βασική ευθύνη της
ήταν η διαχείριση του οίκου. Η ίδια κατοικούσε στο γυναικωνίτη που
περιλάμβανε το κοιτώνα των συζύγων και τα δωμάτια των κοριτσιών.
Επέβλεπε και κατεύθυνε τους δούλους κα φρόντιζε για τη σωστή
τακτοποίηση των πραγμάτων του σπιτιού. Οι αριστοκράτισσες
γυναίκες ασχολούνταν με την υφαντική και το ράψιμο του ρουχισμού.
Επίσης ασχολούνταν και με την ανατροφή των παιδιών. Με όλες
αυτές τις ασχολίες οι ευκατάστατες Αθηναίες δεν έβγαιναν από το
σπίτι, οι φτωχές αναγκαστικά δούλευαν εκτός σπιτιού.
Η
3. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ
2
ΥΓΕΙΑ-ΙΑΤΡΙΚΗ
οίημα-Διάλογος μεταξύ ενός ιατρού και ενός ασθενούς
στην αρχαία Αθήνα με θέμα τις προκαταλήψεις των
πολιτών όσον αφορά τις θεραπευτικές ιδιότητες των θεών:
Κατηφορίζει ο ιατρός στου ασθενούς το σπίτι
Που πάσχει από πονόκοιλο, προστάτη και διαβήτη
-πες μου τι έχεις, φίλε μου, καλέ συμπατριώτη, έγινες έτσι απ’ το φαΐ ή
απ το κρασοπότι;
-ο Δίας με τιμώρησε γιατί διέπραξα ύβρη
Και την αρρώστια έσπειρε σε τούτο το καλύβι
Κατάρες κι αναθέματα έριξε στ’ όνομά μου
Με νέμεση πληρώνω πια τα αμαρτήματά μου
-καιρόςπια να ξεφύγουμε απ’ τις προκαταλήψεις
Δεν έχουν θέση οι θεοί κι αυτές οι αντιλήψεις
Σαν για υγεία συζητώ, η μόνη θεραπεία
Είναι τα φάρμακα, οι ιατροί και η σωστή σοφία
θα σ’ εξετάσω για να βρω από τι αρρωσταίνεις
απλά θα πρέπει να σταθείς και να με περιμένεις
-τι λες βρε νήπιε και μωρέ που θα με βάλειςκάτω
Απ’ την αρρώστια ο Απόλλωνας μονάχα θα με σώσει
Και του τ’ ορκίζομαι καλώς μονάχα πια θα πράττω
Μόνο θεός ειν’ ικανόςυγεία να μου δώσει
-φοβάμαι ούτ’ ο Απόλλωνας ούτε ο Ασκληπιός
Να σου χαρίσουν δύνανται το υγιές σου βιός
Έχω τελειώσει τη Σχολή την Ιπποκρατική
Π
4. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ
3
Και γνώσεις έχω απέραντες για την ιατρική
Φίλε μου, εμπιστεύσου με, στα χέρια μου αφέσου
Και θα πραγματοποιηθούν μεμιάς όλες οι ευχέςσου
Όπως λέει ο Κώος ο τρανός μας Ιπποκράτης
Δε παίζει ρόλο η αμοιβή, ούτε και το πώς πράττεις
Μονάχα ν’ ανακαλύψουμε τα αίτια τα νοσογόνα
Που κάνουνε το σώμα σου να τρέχει τέτοιο αγώνα
Είναι ατέλειωτο αυτό της ιατρικής το μεγαλείο
Από ένα απλό φάρμακο έως και χειρουργείο
Πίστεψε συ στις γνώσεις μου μα και στον έρωτά μου
Που τρέφω για την επιστήμη μου, αγνά τα κίνητρά μου…
5. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ
4
METOIKOI
Οι μέτοικοι ήταν πολίτες άλλων περιοχών της Ελλάδας που είχαν
εγκατασταθεί στην Αθήνα λόγο της καλής της οικονομική
κατάστασης. Η κύρια ασχολία τους ήταν το εμπόριο. Οι μέτοικοι γ ια
να ζουν ανεμπόδιστα στην Αθήνα πλήρωναν έναν φόρο το μετοίκιον.
Πολιτικάδικαιώματα στην αρχαία Αθήνα χορηγούνταν μόνο σε
ειδικές περιπτώσεις κατά τις οποίες μη πολίτες πρόσφεραν
σημαντικές υπηρεσίες στην πόλη και μπορούσαν να γίνουν ισοτελείς,
αλλά όχι πολίτες. Ο ξένος δεν μπορούσε να συμμετέχει στις
αποφάσεις του Δήμου. Ο νομικός ορισμός του μετοίκου άλλαξε συχνά
ένας μετανάστης και οι απόγονοί του δε γίνονταν ποτέ πολίτες, αν δεν
αποφάσιζε η πόλη να τους δώσει αυτό το καθεστώς. Οι γυναίκες, οι
μέτοικοι και οι δούλοι άγγιζαν το ποσοστό του 1/3 των κατοίκων. Οι
μέτοικοι συμμετείχαν ενεργά στις στρατιωτικές δραστηριότητες ως
στρατιώτες κυρίως σε συνοριακά φυλάκια, όπως επίσης και στους
περισσότερους παραγωγικούς τομείς και όσον αφορά στο εμπόριο, ο
ρόλος τους υπήρξε κυριαρχικός. Τα μεγάλα δημόσια έργα οι
περισσότερες βιοτεχνίες και αρκετά επαγγέλματα που σχετίζονταν με
τις επιστήμες, τις τέχνες, τη φιλοσοφίακαι τη ρητορική είχαν
περιέλθει στα χέρια τους. Για να μη χάσει αυτό το σημαντικό
κεφάλαιο η Αθήνα, έδινε στους μετοίκους γενικά τα ίδια δικαιώματα
ενώπιον των δικαστηρίων, όπως και στους πολίτες.
6. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ
5
ΔΟΥΛΌΙ
Οι άνθρωποι πριν γίνουν δούλοι ζούσαν τις ζωές τους όπως ήθελαν
εκείνοι, αφού όμως γίνουν δούλοι ήταν υπό την κατοχή κάποιου
άλλου ανθρώπου. Δεν μπορούσε όμως ένας δούλος να αποκτήσει
έναν άλλο. Δεν είχαν απολύτως κανένα δικαίωμα και έπρεπε να
δουλεύουν όλη τους την ζωή μόνο για να πλουτίζουν οι ιδιοκτήτες
τους (ανάλογα με την δουλειά φυσικά). Μπορούσαν να αλλάξουν
ιδιοκτήτη, όχι με την θέλησή τους όμως, μόνο να πουληθούν και να
αγοραστούν. Η τιμή της πώλησης των δούλων ήταν διαφορετική,
αφού επηρεάζονταν από την ηλικία το φύλο, την καταγωγή και τις
σωματικές ή τις πνευματικές ικανότητες του κάθε δούλου. Οι δούλοι
μπορούσαν να ανταλλαχτούν με χρήματα και με αλάτι, αυτοί που
ανταλλάσσονταν με χρήματα ονομάζονταν «αργυρώνητοι» ενώ αυτοί
που ανταλλάσσονταν με αλάτι ονομάζονταν «αλώνητοι». Τα παιδιάπου
ήταν μορφωμένα ανταλλάσσονταν για εβδομήντα δραχμές ενώ τα
αμόρφωτα για πενήντα. Σε αντίθεση με τους άνδρες τα παιδιά ήταν
«φθηνά» εκατόν-τριάντα με εκατόν-πενήντα δραχμές, αφού οι άντρες
κόστιζαν διακόσιες δραχμές. Οι κάτοχοι των δούλων που είχαν
αποκτήσει από τον πόλεμο είχαν το δικαίωμα να τους πουλήσουν ή
ακόμα και να τους κρατήσουν. Ο κάτοχος ενός δούλου είχε το
δικαίωμα να τον βασανίσει και να τον κακομεταχειρίζεται..
Οι δούλοι μπορούσαν να καταπιαστούν με όλες τις καθημερινές
δραστηριότητες με εξαίρεση την πολιτικήκαθώς για τους Έλληνες η
άσκηση πολιτικώνδικαιωμάτων άρμοζε μόνο στους ελεύθερους
πολίτες, καθώς αποτελούσαν μειονότητα του πληθυσμού.
Η κύρια χρήση των δούλων ήταν στις αγροτικές δραστηριότητες, τη
βάση της ελληνικής οικονομίας αφού τους θεωρούσαν ικανούς μόνο
για αυτό. Κάποιοι μικροϊδιοκτήτες γης ίσως είχαν στην ιδιοκτησία
τους ένα δούλο, ίσως και δύο.
Σύμφωνα με την εθιμοτυπία που συνόδευε τον πόλεμο κατά την
αρχαιότητα, ο νικητής είχε πλήρη δικαιώματα πάνω στον ηττημένο,
ακόμη κι αν επρόκειτο για αμάχους. Η λήψη σκλάβων, αν και δεν
ήταν συστηματική, ήταν σύνηθες φαινόμενο. Οι δούλοι δεν είχαν
δικαιώματα από τη στιγμή που τους έπαιρναν ως αιχμαλώτους.
7. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ
6
Ακόμη τους φέρονταν με τον χειρότερο τρόπο όπως κι μπορούσαν και
να τους πουλήσουν ή να τους σκοτώσουν.
Στην αρχαία Ελλάδα απαντώνταν διάφορες μορφές δουλείας. Για την
ακρίβειαανάμεσα στον ελεύθερο πολίτη και το δούλο υπήρχαν
διάφορες κατηγορίες πολιτών: οι δουλοπάροικοι, πολίτες που είχαν
απολέσει τα πολιτικάτους δικαιώματα, απελεύθεροι, νόθα τέκνα και
μέτοικοι Το κοινό τους στοιχείο ήταν πως δεν κατείχαν πολιτικά
δικαιώματα:
Με τα παρακάτω κριτήρια καθορίζεται ο βαθμός ανελευθερίας του
ατόμου:
• δικαίωμα στην προσωπικήπεριουσία
• εξουσία πάνω στην εργασία κάποιου άλλου
• εξουσία πάνω στην τιμωρία κάποιου άλλου
• νομικά δικαιώματα και υποχρεώσεις (προστασία απέναντι στην
αυθαίρετη σύλληψη και τιμωρία ή το δικαίωμα να καταφεύγει κανείς
στα δικαστήρια)
• οικογενειακάδικαιώματα και προνόμια (γάμος, κληρονομία
κ.ά.)
• δυνατότητα αλλαγής κοινωνικής θέσης (απελευθέρωση,
πρόσβαση σε πολιτικάδικαιώματα)
• θρησκευτικά δικαιώματα και υποχρεώσεις
• στρατιωτικά δικαιώματα και υποχρεώσεις (στρατιωτική θητεία
ως υπηρέτης, οπλίτης με ελαφρύ ή βαρύ οπλισμό ή ναύτης).
8. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ
7
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
1) http://www.istorikathemata.com/2012/10/the-social-
position-of-women-in-ancient-Athens-and-Sparta.html
2) http://egpaid.blogspot.com/2014/01/blog-post.html
3) http://www.topontiki.gr/article/8366/skines-
kathimerinis-zois-stin-arhaia-ellada
4) http://www.ancientgreece.co.uk/dailylife/home_set.htm
l
5) https://www.slideshare.net/Fenia20214/ss-21538895
6) Ιστορία του Ελληνικού Έθνους-ΕκδοτικήΑθηνών
(ΠαραπολιτικάΕκδόσεις Α.Ε. 2015)