1. Ó ÿí ä ó ó ò à é
Ó ò ñ à í õ îîë îé ò îé
Ихэр утас
Ишгэн дуутай
Гэдсээ маажуулж
Дуугаа дуулна.
Чихээ мушгиулж
Хоолойгоо засна

2. Click to edit Master text styles
Сэд
э
Second level
в
Fourth level
Fifth level
Чавхдаст нумт
хөгжмийн зэмсэг

3. Зорилго
Нумт чавхдаст хөгжмийн
зэмсгүүдийн бүтэц зохион
байгуулалт , өнгө аяс, дугаралт,
багтаамж бусад хөгжмийн
зэмсгүүдээс ялгах, хөгжим дөх

4. Морин хуур
толгой Дээд чих
Доод чих
Дээд тэвх иш
чавхдас
Нумын хялгас нум
Доод тэвх цар
сойлт Дотоод тэвх

5. Монголчууд хамгийн эрхэмлэдэг
үндэсний хөгжмийн зэмсэг нь морин
хуур юм.Морин хуур хөгжим нь анх
шанаган цартай “Пи­па” хэмээх
нэртэйгээр МЭӨ IV­III эртний Хүннүд
үүсчээ.
Хуурын чихний дээд талд морины толгойг
сийлэн гаргаж, чавхдас, нумны хөвчийг
морины сүүлний хялгасаар хийсэн
байдаг.
Морин хуур тогтмол В хөг буюу /фа­
сибемоль/ хөгөөр хөглөгдөнө. Заримдаа С
хөг буюу соль­до хөгөөр хөглөгдөх

6. Хуучир
Click to edit Master text styles
Third level
Fourth level
Fifth level толгой
Дээд чих
нум Доод чих
иш
тэвх бортог
Нумын хялгас

7. нгээний үеэр ерөөл магтаал, үлгэр туульс хайлахад хэрэгл
лт, хялгас, нум, тэвх, бортого, цар зэргээс бүтсэн байна.
уюу /фа-сибемоль/ хөгөөр хөглөгдөнө. Заримдаа С хөг бую
рыг “Хатан хөгжим “гэж бэлэгддэг.

8. Их хуур
Click to edit Master text styles
Third level
Fourth level толгой
Fifth level
чих
иш
чавхдас
тэвх
цар
Дотоод тэвх

9.
Энэ хөгжмийн зэмсэг нь морин
хууртай адил бүтэцтэй хэдий ч
хэлбэр хэмжээний хувьд том
бөгөөд дуугаралтын цар хүрээ
өргөн, дууны өнгөний хувьд
хамгийн доод хөг буюу бүдүүн
дуугардаг онцлогтой.
1960­аад оноос үндэсний найрал
хөгжмийн бүрэлдэхүүнд шинээр

10.
М. Цэрэндорж
Морин хуур
Унаган хүлгээ дурсан
Уран хуураа татаж
Утгын яруу дуундаа
Уярч хатуужиж суухдаа
Хорвоогийн хамаг явдлыг
Хоёрхон чавхдсаар ярьдаг
Хосгүй нэгэн овог
Азийн цээжинд нутагтай
Жонон хараа амилуулсан
Жороо хоёр чавхдас нь
Бөмбөлзүүлэн тэшээд гарахаар нь
Дөрвөн цагийн гишгэдэлтэй
Хорвоо гэдэг өргөн
Хотол гэдэг олон
Холбож яаж дуулахаараа

11. Дорноговь аймгийн
ерөөлч магтаалч
З.Чулуунбаатар

12. Үг. ая. Чулуунбаатар
“Морин хуур” магтаал дуу
Зээ, хуурай занданг урлан сийлсэн
морин хуур минь
Хурдан хүлгээ дурсан дуулах хос чавхдас минь
Мориндоо хайртай монголчуудын
Молор эрдэнийн морин хуур минь уу зээ
Энхийн билэг хан хуур
Эвийн тэнгэр сүлдэт хуур
Айл гэрийн хийморь хуур
Аялгуу домгийн зандан хуур минь
Морин хуур минь

13. Зээ, хангай модны давирхайгаар хэл орсон
Хатан цагаан хусан тэвхээр хөг тэгширсэн
Сүжгээр эдгэх монголчуудын
Ширэн цартай морин хуур минь уу
зээ
Хадган сахиус адуун тэнгэр
Хамаг монголын шүтээн хуур
Жавар үргээх билгийн дээд
Жаргал дуудсан зөгнөлт хуур минь
Морин хуур минь

14.
Зээ, уран хүний таван хуруу тогшиж наадсан
Уянга эгшиг нь хэл нумаар уяран дуулсан
Дэлхийд зартай монголчуудын
Дээдлэн тахьдаг морин хуур мину зээ
Тостой гараар барьдаггүй хуур
Тоос шороо хүрдэггүй хуур
Гэрийн хойморь залдаг хуур
Эрийн хийморь морин хуур минь
Монгол хуур минь

15. Диаграмын арга
морин хуур Хуучир
/ ялгаа / /ялгаа/
адил
Бүтэц зохион байгуулалт, Өнгө аяс,дуугаралт
Хөг, чих багтаамж,бүтэц зохион
өнгө аяс ,
үндэсний байгуулалт,бортог,толгой
дуугаралт
хөгжмийн
цар,толгой , чавхдас, дээд тэвх
зэмсэг, нум,
сойлт, чавхдас, ерөөл
дээд тэвхтэй магтаал

16. Диктант
553 553 5432 11 6686
553 5432 11

17. Гэрийн даалгавар
Морин хуур чуулгын тухай
интернэт сайтаас мэдээлэл
олж авах
Морин хуур магтаал дууны
үгийг дэвтэртээ бичиж
цээжилж ирэх